V
V
BUITENLAND.
Belgie.
Frankrijk.
Engeland.
de goede verstandhouding tu schen patroon en
werkman door onderlinge broederliefde te be
waren en te bevorderen, opdat honderd jaar na
deze onze nakomelingen met dezelfde trots, n.et
denzell'den eerbied over ons zullen spreken als wij
het nu met eerbied over hen doen.
's Avonds tegen 9 uur was het gansche
marktplein weer ingenomen door een groote
volksmenigte, die in opgewekte stemming
het concert van l'Espérance te gemoet zag.
Deze voerde even als Zaterdag verschillende
schoone nummers uit.
Beide avonden leverde de markt een
werkelijk aardig schouwspel oo. De kiosk
was helder verlicht, terwijl voor het feestlo
kaal eene gasverlichting was aangebracht, die
hare stralen over het gansche plein uitzond.
Rondom de kiosk woelde en krioelde
de talrijke menschenmassa in de prettigste
stemming dooreen; tusschenbeide hulde het
bengaalsch vuur dit alles in een fantastisch
licht, wat een verrassenden indruk maakte.
Toen eindelijk het concert, zeker naar
veler zin nog te vroeg, was afgeloopen, keer
de men langzamerhand huiswaarts, hoogst
voldaan over dezen tweeden feestdag, maar
ieder voor zich, die den volgenden dag had
mede te werken voor het welslagen van den
grooten optochtbezorgd om dien dag te
maken tot wat hij zijn moertde leestdag
bij uitnemendheid.
MAANDAG 11 SEPTEMBER.
Heerlijke blauwe lucht, schitterende zonne
schijn en bijna geen wind.
Hoerah het welslagen van den optocht is
verzekerd.
Reeds vroeg in den morgen heerschte er
groote drukte in de gemeente. Aan verschillen
de zaken moest nog een laatste hand gelegd
worden; de een had hier de ander daar nog
wat te zeggen, te vragen, te veranderen, te
verschikken; paarden werden af- en aange
voerd; rijtuigen met scherpschutters en be
zoekers rolden aan; spoor en tram zetten veel
volk aan de stations af; tegen negen uur
verschenen de gardes d'honneur in de straat,
sierlijke open rijtuigen haalden de verschil
lende autoriteiten afestafettes op hunne
vlugge paarden renden door de gemeente
om orders over te brengen en de verschillende
praalwagens, groepen en vereenigingen bega
ven zich naar de Hoek tot vorming van den
stoet.
Inmiddels werden omstreeks 9l/z ure de
aan het concours deelnemende scherpschutters
vereenigingen in het lokaal van den heer A.
J. Gerris ontvangen en werd hun de eerewijn
aangeboden door den heer Ficq, die hierbij
de volgende rede hield.
G-eaclite feestgenooten
Mijneheeren!
Mag ik u hier allen welkom heeten, ja duizend
werf welkom bij de viering van het lOOjarig be
staan van het Gild St. Cpspijn en Crispinianus
van Waalwijk en Bezooien.
Duizendmaal welkom roep ik tot u allen aan
onze roepstem of uitnoodiging gehoor gegeven
hebbende, u opgekomen gilden en vereenigingen.
Geenzins twijfelende of gij zult in Waalwijk die
gastvrijheid genietenwelke gij nergens beter
verlangen kunt, die gepaste vroolijkheid smaken
die gij ooit ergens kunt vinden; opdat gij op den
avond dezer feestviering allen ten hoogste voldaan
en in de beste stemming tot uwe haarsteden we-
derkeerende den indruk met u meevoeren mocht,
nooit aangenamer en prettiger feestviering te
hebben medegemaakt dan in Waalwijk, waarvoor
wij allen onze beste pogingen zullen aanwenden.
Wij wenschen u dan ook zulks van ganscher
harte toe en hopen tot tevredenheid van een
ieder deze feestelijkheden georganiseerd te hebben
en ook vooral met het oog op den zoo weldra te
houden wedstrijd, waartoe ik u nogmaals en an
dermaal het hartelijk welkom toeroep.
Treed dan waardig doch vurig en kalm ten
wedstrijd, kampt vurig strijdend, doch kalm blij
vend naar den palm der overwinning opdat zij
die schitterend uit het strijdperk tredende, tot
ieders overtuiging en voldoening de palm der
overwinning hoogst eervol moge worden toege
kend en waartoe ik u dien moed en die volharding
toewensch, die elk geoefend schutter past.
Verder noodig ik u uit tot den te houden optocht
eenieder verzoekende die plaats daarin wel te
willen innemen volgens aanwijzing van het pro
gramma, het onnoodig achtende u tot betamelijke
orde aan te sporen, daar wij ons ten volle over
tuigd houden van ieders goede gezindheid.
Hiermede acht ik mijne taak in zoo verre ge
ëindigd na u verzocht te hebben met mij ter eere
van het lOOjarig gild te willen instemmen met
een: Leve het gild van St. Crispijn en Crispinianus
van Waalwijk en Bezooien.
Terwijl men bezig is den optocht te for-
meeren zullen wij even de hier en daar
aangebrachte versieringen in oogenschouw
hemen. Eerebogen waren opgericht aan den
Hoek, blijkens het opschrift door de Hoeksche
jongens; verder twee in de Stationsstraat en
een te Bezooien.
Voor het huis van den beschermheer der
harmonie St. Crispijn prijkte eene zeer nette
decoratie van groen en bloemen als hulde
aan het feestvierend gild. Aan den gevel
van den heer J. Timmermans Wz. zag men
eene trofee van het oude gild St. Joris, al
hier. Verder nog hier en daar bloemen
versieringen en dergelijke en overal vlaggen
en wimpels.
legeD 11 uur was de stoet georganiseerd
en hadden allen hunne plaats ingenomen,
zooals in het programma, voorkomende in
ons vorig nummer, was aangewezen.
Was de verwachting reeds hoog gespannen,
ontegenzeggelijk werd zij verre overtroffen
door al het schoone, dat men te zien kreeg.
De prachtige praalwagens, de schitterende
costumes, alles, beschenen door de koesterende
zonnestralen, zich voortbewegende tusschen
eene onarzienbare jubelende menigte, dit alles
zeggen wij, leverde een heerlijk schouwspel op.
't Is niet, onze taak uit te maken welke
de mooiste praalwagens ol groepen waren;
de daartoe ingestelde jury, bestaande uit de
heeren A. Witlox-de Wit, voorzitter, J. Bolk,
secretaiis, J. Baijens, penningmeester, A. Ie
Blanc en H. Zeegers, leden, heeft naar haar
beste weten uitspraak gedaan en naar wij
meenen stemt deze geheel overeen met de
vox populi.
We willen ons bepalen tot eene korte be
schrijving.
Komische groep van de tooneelclub Eens
gezindheid Een tiental personen in verschil
lende lachwekkende costumes uitgedoscht
dansende en farcen uitvoerende; we gelooven
wel dat deze heeren zich gedurende den
optocht het meest van allen zullen vermoeid
hebben.
Praalwagen van den koninklijken doelen
Recht door Zee; een schip met volle tuigage
en bemanning.
Naar wij van deskundigen vernemen moet
dit scheepje met de meeste zorg en volgens
alle regelen der kunst zijn opgetuigd door
de heeren Lucien van Hilst en A. Wagema-
kers, terwijl de decors waren van de heeren
H. van Erp en J. Madiol't maakte ook
een zeer goeden indruk en zag er keurig uit.
Praalwagen: Wintervermaak en Sport aan
geboden door het bestuur der Waalwijksche
IJsclub. Werkelijk een prachtig nummer. Eene
rijk beschilderde arreslede, waarin 2 dames
in wintercostuum met kostbaar dekkleed;
achterop de ar reman in de vereischte sierlijke
kleeding. De bespanning, bestaande uit vier
paarden,twee naast elkander en twee 4 la flèche
werd bestuurd door den arreman, met rood,
wit cn blauw zijden teugels; de paarden droe
gen prachtige arretuigen met pluimen, bellen
en verder toebehooren.
De ar was omgeven door kaboutermannetjes
in legendarische costuums met groote baarden.
Achter de ar twee ook als kabouters ge-
kleede wielrijdersverder een boom en
eene rotsmet sneeuw en ijzel bedekt, en
waarop zich kabouters bewogen Al de Hein-
zelmannchen amuseerden zich blijkbaar uitste
kend met het werpen van sneeuwballen op
het publiek en vooral op de jury, toen deze
den wagen kwam inspecteeren.
Deze praalwagen is ontworpen door den
heer Pieter Verwiel en door hem uitgevoerd
met medewerking van den heer Jos. Diel-
man, die het schilderwerk verrichtte.
Groep Batavieren te paard en praalwagen
Batavieren met kano van den Koninklijken
oranje doelen.
De groep stelde voor een achttal van onze
voorouders in hun toenmalig nationaal cos-
tums, gewapend met pijl en boog en strijdbijl.
De praalwagen gaf te zien eenige Batavie
ren in een uitgeholden boomstam eene rivier
atzakkende.
Beide voorstellingen waren uitstekend ge
slaagd en oogstten veel bijval.
Ontwerpers en uitvoerders de heeren Th.
A. van Delft en H. Meuikens.
De praalwagen van het gild St. Crispijn
(buiten mededinging) was rijk met bloemen
en gewassen versierd, waarop verschillende
groepen net gekleede meisjes; in 't midden
een voetstuk, waarop de namen der oprich
ters van Crispijn en boven op 2 personen
houdende een lauwerkrans.
Dezen wagen zou zeker voor de andere
een geduchte concurrent geweest zijn, ware
hij niet hors concours gebleven.
Ontwerper en uitvoerder de heer Th. van
Delft.
Eene heel aardige groep vormde het vaan
del van Oefening en Vermaak, met den vaan
deldrager en 6 pages.
Historische groep, voorgesteld door de club
Unitas: Prins Frederik Hendrik met een ge
volg van de voornaamste personen van zijn
tijd.
Deze groep mag veilig genoemd worden
een der glanspunten zoo niet het glanspunt
van den optocht. De deelnemers zagen er
in hunne schitterende costumes echt ridderlijk
uit en gaven een helder denkbeeld van de
pracht en den rijkdom, welke er in de klee
ding der edellieden van dien tijd heerschte.
De praalwagen van de club Nijverheid
stelde voor verschillende ambachten; men zag
daar smeden, schoenmakers, looiers, bakkers
enz. hunne gewone werkzaamheden verrichteu;
't geheel zag er zeer goed uit en was goed
gearrangeerd.
Hadden wij in 't begin van den stoet reeds
eene comische groepaan 't slot was een
praalwagen van de club Vlijt en Volharding,
waarop uitstekend voor het komische gedeelte
gezorgd was. Hij stelde voor een apenhuis:
eene van stroo gebouwde hut, met schoorsteen,
waarop drie groote apen hunne grimassen en
toeren vertoonden, tot groot vermaak van het
publiek, dat zich daarmede kostelijk amuseer
de. Ontegenzeggeijk had deze de lachers op
zijne zijde.
Voor de kiosk op de markt hield elke
groep en praalwagen een oogenblik halt om
aan de jury gelegenheid tot beoordeeling te
geven.
Naar wij vernemen is daarvan ook door
een fotograaf gebruik gemaakt om instantané
opnamen te doen. Men zal zich dus weldra
fotografieën van den optocht kunnen ver
schaffen.
Onder de uitstekende leiding van den heer
Philippe Timmermans, bijgestaan door de hee
ren Aug. van Baal en de Bie, vervolgde de
optocht geregeld en zonder het minste on
geval zijnen weg door de Groote Straat, Be
zooien, Bezooiensche Steeg, Paralelweg, naar
het station, waar de jury verschillende groepen
en praalwagens nogmaals nauwkeurig in oo
genschouw nam daar de beslissing haar
verre van gemakkelijk viel.
Toen dit afgeloopen was trok men verder
door de Stationsstraat naar de markt, waar
de stoet zich ten ongeveer H/s ure ontbond,
die naar de getuigenis van vreemdelingen
zoowel als van inwoners allerprachtigst
mocht genoemd worden.
Gedurendè den tocht werden verschillende
bouquetten aangeboden; het eerste door mej.
Nelly Timmermans, dochter van den be
schermheer, verder door de jury en aan de
woningen van Jhr. van Grotenhuijs, burgemees
ter; van de presidenten van de liedertafel, den
heer J. Timmermans Wz., van de feestcom
missie, den heer Ficq, van l'Espérance, den
heer Timmermans-van Turenhout; van den
heer Vrinte namens Recht door Zee en drie
door mej. Adriana Vrinte; eindelijk een bij
den heer H. Appels.
Voor het hotel Verwiel werden door de
dames vele kleine bouquetten aan de deel
nemers van den optocht toegeworpen.
Ten 2 ure had bij den heer A. J. Gerris
de uitreiking plaats van de door de jury
toegekende prijzen en diplomas. De uitspraak
luidde als volgt
Praalwagens.
Ie prijs, Waalwijksche IJsclub.
2e Recht door Zee.
3e Club Nijverheid.
4e Kon. Oranje Doelen.
4e Vlijt en Volharding.
Groepen.
Ie prijs, Club Unitas.
Kon. Or.mie Doelen.
Eervolle vermelding
Tooneelclub Eensgezindheid.
Liedertafel Oefening en Vermaak.
De voorzitter der jury, de heer Witlox-de
Wit, opende de plechtigheid met eene korte
toespraakwaarna de beschermheer van
Crispijn, de heer J. B. Timmermans, een
toast instelde op H.H. M.M. de koningin
en de koningin-regentes. De muziek speelde
het Volkslied, dat door de aanwezigen werd
gezongen. Hierna werden de prijzen en
diplomas achtereenvolgens onder passende
toespraken uitgereikt door de beide reeds
genoemde heeren, door den burgemeester
jhr. Van Grotenhu'js, de juryleden, den he^r
Witlox Bressers enz
Na afloop was 't weer tijd om de volks
spelen te gaan bijwonen, zoodat er voor zeer
velen zelfs geen tijd was om aan eten te
denken, hoewel de maag zijne rechten héél
goed deed gelden.
Op het terrein was zooveel volk dat het
bijna onmogelijk was de noodige ruimte vrij
te houden. Sprielloopen heeft niet kunnen
plaats hebben omdat de spriet reeds ge -
broken was, voordat dit nummer aan de orde
kwam
De afloop van de drie gehouden wedstrijden
is als volgt
Routrapen voor jongens tot 8 jaar.
Ie prijs. B. van Engelen (tooverlantaarn)
2e R Pijnenburg (dambord)
3e u N. van Gorcum (oen stuk speelgoed)
4e h A. Siegenthaler (een paar schaatsen)
e A. Mahieu (een verfdoos)
Zakloopen voor jongens van 8 tot 12 jaar.
Ie prijs. H. Mulders (een horloge)
2e u P. Hamers (een horlogeketting)
3e H. Trimbach (een atlas)
4e P. Hamers (een atlas)
5e N. Brok (een portemonnaie)
Hardloopen met hindernissen voor jongens
van 12 tot 14 jaren.
Ie Prijs. G. van der Ven (een horloge)
A. Stokwielder (een teekendoos)
J. Schapendonk (een horlogeketting)
4e A. Stokwielder (een mes)
De jeugdige deelnemers waren met hart en
ziel bij deze spelen, en spanden blijkbaar al
hunne vlugheid en kracht in om de zege te
behalen.
De prijzen werden onder algemeen gejubel
uitgedeeld in de Kolfbaan.
Intusschen was ten 1 ure in den tuin van
den heer Besier het groot scherpschutters
concours geopendwaaraan een 20tal ver
eenigingen deelnamen
Scherp was hier de vreedzame strijd, want
er waren faineuse schutters bij, zooals de
uitslag aanwijst
lste prijs St. Hubertus, Rijen, 15 punten.
2de Nimrod, A arle-Rixtel, 14
3de StAmbrosias, Téteringen, 13
Eere prijs, Brouwers van St. Hubertus Rijen.
Koningsprijs, Teeuwissen van
Prijs voor het verstkomend gez. St. Catharina
Helmond.
Prijs van het oudste gez. ook St. Catharina Hel-
mond, opgericht 1445.
Deze prijzen werden ten 7 ure door de
feestcommissie, bijgestaan door eenige andere
heeren, op plechtige wijze aan de overwin
naars uitgereikt.
Tegen 9 uur begaf zich eene ontzaglijke
menigte naar het terrein, waar het aangekon
digde vuurwerk zou afgestoken worden, ge
leverd door den heer Johan Loeff, te Alfen
a/d Rhijn. 't Voldeed heel goed en vormde
een waardig slot voor deze driedaagsche
feestviering.
Na afloop keerde de overgroote menschen
massa naar de markt terug en verspreidde
zich in koffiehuizen en herbergen, blijkbaar
nog niet goed huiswaarts kunnende keereu.
Laat in den avond werd op de kiosk nog
het licht ontstoken en, buiten het programma
om eene kleine uitvoering gegeven zelfs
werd nog een kleine fakkeloptocht georgani
seerd en hier en daar eene ovatie gebracht,
zoodat er nog tot zeer laat veel volk op de
been was.
Maar, wij zijn er trotsch op het te kunnen
verkondigen,dit alles heeft plaats gehad zonder
de minste ongeregeldheid of verstoring der
orde. Niet een enkel proces-verbaal is op
gemaakt.
Steeds heerschte onder het publiek een
uitstekende stemming en zeker is 't hieraan
voor een groot gedeelte toe te schrijven, dat
alles zoo uitmuntend naar wensch is afge
loopen, zoodat Waalwijk heeft feest gevierd
op eene wijze, waardig met gulden letteren
te worden geboekstaafd in zijne annalen.
Een woord van dank moge hier zijne plaats
vinden aan allen, zonder uitzondering, die op
eenigerlei wijze, hetzij door hunne persoonlijke
bemoeiingen en tusschenkomst hetzij door hun
nen financieelen of intellectueelen steun bijge
dragen hebben, om dit feest te maken tot
hetgeen het geweest is, en dat de bewonde
ring van iedereen in hoogé mate heeft opge
wekt.
I en slotte bieden wij ook nog onze hulde
en gelukwenschen aan het jubileerend gezel
schap, dat gedurende zijn lOOjarig bestaan
zooveel goeds gewrocht heeft.
Wij eindigen met den hartgrondigen wensch:
Leve Crispijn, Leve Waalwijk! Leve Bezooien!
Bij gelegenheid dezer feestviering is het
volgend telegram verzonden
Aan II.H. Majesteiten de Koningin
en de Koningin-Iiegentes.
De gilde St. Crispijn van Waalwijk op het
heuglijk feest van haar honderdjarig bestaan
brenger aan LJ we Majesteiten hare eerbiedige hulde.
J. PABBERS, hoofdman.
3- B. TIMMERMANS, beschermheer.
OH. FICQ, president
u. der feestcommissie.
Hierop is het volgende antwoord ontvangen:
President Ficq
Gilde St. Crispijn Waalwijk.
Hare Majesteit de Koningin Regentes draagt
mij op u allen Iloogstdezelver dank overtebren-
gen voor de hmde harer Majesteiten aangeboden.
Adjudant van dienst,
VAN DE POLL.
Ook ontving het gild het volgende schrijven:
Aan de Schoenmakers Vereeniging St.
Crispijn, Waakvijk.
M!
De Schoenmakers Vereeniging St. Crispijn, on-
der-afdeehng yan den Nederlandschen Roomsch
Katholieken Volksbond, afdeeling Amsterdam
brengt bij deze aan allen hun beste wenschen
uit bij gelegenheid van het heugelijk en zeld
zaam leest ter viering van uwe vereenigings eerste
eeuwfeest, waar wij tevens den wensch bijvoegen
dat het uwe vereeniging nog vele jaren moge
gegeven zijn, onder Gods zegen tot meerder groei
en bloei om zoo te kunnen werken voor ieder
uwer maatschappelijke belangen tot eer en glorie
van God, Kerk en Maatschappij ir. welke richting
ook ons streven zij. Verder U allen een genoeg
lijk en vreugdevol samenzijn wenschende, dat
nimmer door uwe vereeniging zal worden uit
gewist maar met de grootste dankbaarheid in de
geschiedenis uwer vereeniging moge gedrukt
worden met onuitwisbare letteren, dat dan als
eene blijvende herinnering van dit eerste eeuw
feest zal voortbestaan.
Met de beste vriendschappelijke groete
aan allen.
Namens de schoenmakers vereeniging St. Crisniin
ond. afd. Ned. R. K. Volksbond,
T F. M. DE WITT, voorz.
o Boeden makersstraat 78, Amsterdam.
10 September 1893.
De Moniteur bevat de elf koninklijke be
sluiten, waarbij de besluiten van de katner
en den senaat met betrekking tot de grond
wetsherziening worden goedgekeurd. De tekst
is in het Fransch en het Vlaamsch.
BERGEN" in H. 11 September. De mijn-
werkers van de Boriuage hielden gisteren en
heden eene beraadslaging over de opportu
niteit van eene onmiddellijke werkstaking in
geval de patroons loonsverhooging mochten
weigeren. Uit de tot dusver verkregen resul-
taten valt af te leiden, dat er met overgroote
meerderheid voor werkstaking zal worden
gestemd.
Zondagavond kwam een trein vol reizigers
uit St. Cloud aan het station St. Lazare te
Parijs aan. Daar de trein stilstond, meenden tal
van reizigers, dat zij konden uitstappen, doch
eensklaps zette de locomotief zich weer in
beweging, zoodat een SOtal personen vielen
en aan hoofd, handen en beenen gewond
werden.
Vrijdagavond is in het Engelsch hooger-
huis het home rule ontwerp bij tweede lezing
niet eene verpletterende meerderheid ver
worpen: slechts 42 stemmen werden uitge
bracht vóór, 428 tegen de ontworpen regeling.
Het resultaat kwam niet onverwacht; het was
bekend, dat er zich slechts enkele voorstan
ders in den senaat bevonden.
De toestand in de kolendistricten van
Yorkshire blijft zeer kritiek; in tal van plaatsen
zijn troepen gestationeerd om de mijnen te
verdedigen tegen de aanvallen der stakers en
