Nummer 2.
Donderdag 4 Januari 1894.
17e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
DE MififiDDitUGSTER.
UITGEVER:
ANTOON TIELEN
In Memoriam.
FE U1LLETON.
Staatkundig overzicht.
UBgslriitsrhf Courant,
Dit blad verschijnt Woensdag en Zaterdag avond.
Abonnementsprijs per 3 maanden j 1,00.
Franco per post door het geheele rijk f 1,15
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
an den Uitgever.
Waalwijk.
Advertentiën 17 regelt f 0,60 daarboven 8 cent per regel
groote letters naar plaatsruimte. Ad verten tien 3 maal ter plaatsing
opgegeven, worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitscli-
land worden alleen aangnomen ioor het advertentiebureau van
Adolf Steiner, Hamburg. Reclames 15 cent per regel.
Uithoofde van het Driekoningen
feest zal het volgend nummer aan
staanden Vrijdagavond verschijnen.
Den 31 December jl. overleed alhier, op
ruim 71 jarigen leeftijd, de heer CarolllS
Gerardus van der Heijdeneen man
die door onvermoeide activiteit en groote
energie het zoover wist te brengen, dat hij
veilig kon gerekend worden onder de eersten
van Waalwijks industriëelenals hoofd
eener onderneming, die, onder zijne uitsteken
de leiding, in bloeien den toestand verkeert
en aan een groot getal werklieden een flink
bestaan verschaft.
Niet alleen echter op industrieel gebied
bekleedde de heer VAN DER HEIJDEN
eene eervolle plaats, maar bij de vele zor
gen, welke zijne eigeile zaken vereischten
vond hij nog tijd en lust, om zich te wijden
aan de behartiging van de algemeene be
langen zijner medeburgers.
Gedurende eene reeks van jaren was hij
lid van den Gemeenteraad en maakte ge-
ruimen tijd als wethouder deel uit van het
dagelijksch bestuur van Waalwijk; daarbij
was hij lid van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken, totdat hij, na in 1891 met
groote meerderheid te zijn herkozen, als
zoodanig zijn ofltslag nam.
Wat de heer VAN DER HEIJDEN in
dqze verschillende betrekkingen geweest is
voorde plaats zijner inwoning weten allen,
Naar het Fransch door W. v. R.
Overgenomen uit de Meierijsche Courant
45
„En ik had twee kinderen ging de ongeluk
kige vrouw hevig snikkende voort, „mijn zoon
Georges,mijne dochter LuciaWat is er van
hen geworden Zijn zij nog in het leven
„Daarop moet ik u het antwoord schuldig
blijven, antwoordde de dokter. „Doch zoo gij een
brief laat schrijven aan de personen, waar uwe
kinderen waren, toen gij werd aangehouden, zult
gij gemakkelijk de gewenschte inlichtingen ver
krijgen.*
//Ja,* antwoordde de gevangene, //ik zal schrij
ven;ilc wil alles weten...... Maar wat zal men
aet mij aanvangen
//Ik heb eerst een vraag tot u te richten, ant
woordde de dokter, „en wanneer gij mij daarop
zult geantwoord hebben, zsl ik een rapport ge
reed maken ter bevestiging uwer genezing
Want gij zijt thans volkomen bij uw verstand....
Zal dit echter zoo blijven voortduren De
toekomst zal het moeten leerenKunt gij
mij zeggen op welke wijze de rede bij u is terug
gekeerd
„Neen, dat weet ik niet,* antwoordde Jeanne,
wier gelaat thans weer versomberde. „Ik heb ge
zien, hoe de vlammen de muren liktenEen
hevige angst bekroop mij het hartIk was vol
schrikIk dacht aan den brand in de fabriek
van Alfortville en ik heb om hulp geroepen .-....«
„Daarvan komt de zedelijke ontroering, die in
uw brein het geheugen en de rede heeft terug
gevoerd,* antwoordde de dokter. „Het is niet de
eerste keer dat iets dergelijks plaats heeft."
„Dan gelooft gij, dat ik genezen ben
„Ik hoop en geloot het."
„Antwoord dan op hetgeen ik u zooeven vroeg:
„Wat zal men met mij aanvangen?*
„Zoodra mijn rapport de personen bereikt
heeft voor wien het bestemd is, zult gij naar
die eenigszins op de hoogte zijn van het
openbaar leven in onze gemeente Scherpzin
nig en gevat, toegerust mot degelijke kennis
van de gemeentebelangen en met langdurige
ondervindingwas hij een onverschrokken
strijder voor 't geen hij recht en billijk achtte.
Op de hem eigene wijze verdedigde hij zijn
meening met volle overtuiging en groote
vasthoudendheid en wist haar zeer dikwijls
bij zijne medeleden ingang te doen vinden.
Ontegenzeggelijk is het dan ook, dat bij de
beraadslagingen zijn oordeel groot gewicht
in de schaal legde en dat zijne bemoeiingen
merkbaren invloed hebben uitgeoefend op
den gang der gemeentezaken. Hij is eene
figuur,die teekent in de annalen der gemeente.
Heden voormiddag is het stoffelijk over
schot onder grooten toevloed van vrienden
en belangstellenden ter aarde besteld.
Zijne asch ruste in vrede!
De terugblik op 't geen 1893 en in 't bij
zonder het laatste gedeelte van den afgeloo-
pen jaarkring, gebracht heeft (de indrukken
van de laatste weken en de laatste dagen zijn
wel de meest frissche) is nu juist niet ver
blijdend en opvroolijkend. Een drietal weken
slechts behoeven we in gedachten terug te
gaan, om ons onmiddellijk te herinneren, den
vreeselijken, misdadigen aanslag in Frankrijks
kamer, welke alleen door een toeval niet zoo
verschrikkelijk is geweest in zijn gevolgen, als
de dader en met hem zijn fanatieke partij -
genooten, wel zouden hebben gewenscht. En
de kamer van de groute republiek is niet
alleen het tooneel geweest van den helschen
eene gevangenis worden overgebracht om uwe
straf te volbrengen.*
„Ja, eene levenslange opsluiting wacht mij.*
hernam Jeanne op bitteren toon„En mijne
kinderen zijn misschien dood,gestorven zon
der dat ik in staat was hen te omhelzen O,
wat heeft men mij toch wreed getroffen 1
„Heb moed, arme vrouw!" hernam de dokter.
„Niets is er- om u te bewijzen dat uw kinderen
dood zijn 't Is mogelijk dat God u nog de genade
schenkt hen aan uwen boezem te drukken.*
De weduwe van Pierre Fortier brak in een
hevig .snikken uit.
De dokter trachtte nog een oogenblik haar te
troosten en trok zich dan terug.
Na eene eerste ontboezeming van wanhoop be
daarde Jeanne eenigszins, toen zij in de eenzaam
heid was wedergekeerd en begon zelfs met eenige
koelbloedigheid over den toestand te redeneeren,
waarin zij verkeerde.
„Ik heb Georges achtergelaten," sprak zij dan
tot zich zelve, „bij een pastoor,ik geloof te
Chevry. Deze pastoor was een edel mensch, met
een hart zooais men slechts zelden aantreft
Hij had mij beloofd voor mijn zoon te zullen
zorgen en zal zeker ook wel woord gehouden heb
ben. Mijn geliefde Georges is reeds veertien jaar
oud, zoo hij nog leeft, en Lucia elf..... Hare min
te Joigny zal zeker medelijden met het arme
kind gehad hebbenZij heeft het wellicht bij
zich gehouden en opgevoedO, mijne kinderen,
mijne dierbare kinderen De dokter had ge
lijk God zal barmhartig zijn en mij het
geluk schenken u weder te zien, u te omhelzen!*
Bij deze gedachte voelde Jeanne kalmte in haar
binnenste nederdalen, terwijl zij tevens kracht er.
moed opdeed.
Van het oogenblik gebruikmakend, dat de
ziekenverpleegsters de cellen binnentraden om de
ongelukkigen haar eten te bezorgen, wendde zij
zich tot een dezer vrouwelijke bedienden en
vroeg papier, pen en inkt om een brief te schrijven.
„Dat is verboden," antwoordde de verpleegster.
„Maar ik bennietkrankzinnigl* mompelde Jeanne.
„Dat gaat mij niet aanDe reglementen
dulden geen uitzondering. Vraag morgen wat
gij verlangt aan de eerste verpleegster of aan
den dienstdoendendokter. Die kunnen het toestaan,
ik niet.*
Jeanne neeg stilzwijgend het hoofd en weende.
toeleg tegen de „bourgeoisie» alleen was
deze aanslag de meest opzienbarende, omdat
hij plaats vond op de vertegenwoordigers der
natie op de door het souvereine volk van
Frankrijk ter behartiging van de belangen van
land en volk aangewezenen.
Spanje heeft in 1893 wel 't meest te lijden
gehad van 't geen het ideaal der anarchisten
is, of ten minste van 't geen door hen geacht
wordt te zijn het eenige doeltreffende middel
om tot ideale toestanden te geraken: tot vol
komen regeeringsloosheid door vernietiging
van al 't bestaande
Wenden we den blik van die gruwelen af,
zien \ve alleen op den politieken toestand
van 't oogenblik in verband met hetgeen in
1893 is voorgevallen, dan is er eigenlijk geen
enkele reden om onmiddellijk gevaar te duch
ten voor den vrede van Europa. Men mag
er ondanks de talrijke verzekeringen van
vorsten en rijksgrooten aan twijfelen of door
de onafgebroken toebereiding tot den oorlog
de vrede wel in den waren zin gediend
wordtmen mag wellicht tot de nuchtere
conclusie komen, dat 't toch maar verkiese
lijker zou zijn als men zich minder toelegde
op een gewapende» vrede tegenover al de
wenschen van anders en beter, staat toch het
feitdat de kansen op een uitbarsting niet
grooter zijd dan vóór een jaar.
Tegen den in lijvige acten en documenten
beschreven bond der drie mogendheden is
een verbond ontstaan, sinds lang reeds, tus-
schen Frankrijk en Rusland, bezegeld door
betuigingen van broederschap en wederzijd-
sche genegenheid, gelukkig or.der verheerlij -
king van den vrede. Een gevaar voor of
tenminste een bedreiging van den vrede zien
daarin de heeren te Berlijn, doch minder
partijdigen heeten deze alliantie een nuttig
tegenwicht der triple alliantie, hoogst heil
zaam voor het politiek evenwicht in Europa.
Het militarisme drukt zwaar op Europa en
't zal in 't pas begonnen jaar wel niet beter
worden, allen verzuchtingen van menschen
die den vrede minnen, ten spijt
Des anderendaags werd de welwillende dokter
door een zijder kollega's vervangendie niets
voor zijne verantwoordelijkheid wilde nemen.
De eerste verpleegster was van hetzelfde ge
voelen.
„Zoo weigert men mij dan het middel om te
vernemen of mijne kinderen nog in leven zijn!*
riep de ongelukkige vrouw vol wanhoop uit.
Denzelfden dag, dat Jeanne's genezing gecon
stateerd werd, maakte de dokter zijn rapport
en dit rapport werd door den directeur der Sal-
pêtrière naar de prefektuur van politie gezonden.
Daar werd bevel gegeven de ongelukkige naar
Saint-Lazare over te brengen, van waar zij dan
zou getransporteerd worden naar de gevangenis
te Clermont, om op die plaats hare straf te
ondergaan.
Twee dagen later deelde men haar mededat
zij de Salpêtrière zou verlaten.
Dit nieuws baarde haar eene groote vreugde.
„Elders zal ik wel mogen schrijven dacht zij.
De ongelukkige zou echter weer in hare hoop
worden teleurgesteld. Te Saint-Lazare werd hare
vraag niet ingewilligd.
Men was toen in 't begin der ongelukkige da
gen van 1871.
De burgeroorlog was op den ioval der Prui
sen gevolgd en brandstichting en moord van gij
zelaars stond aan de orde van den dag.
Niet voor de maand Juni werd de gevangene
van de Salpêtrière naar Clairmont overgebracht.
Daar werd zij in eene afdeeling geplaats, waar
in dc gevangenen zich met naaiwerk bezighielden.
Niettegenstaande de gestrengheid van het re
glement, werd zij hier toch eindelijk in staat ge
steld haar plan ten uitvoer te brengen.
Men gaf haar de toelating om te schrijven.
Zij zond twee brieven weg, den eerste gericht
aan den pastoor te Chevrij, den andere aan de
min harer dochter te Joigny, en dan wachtte zij
het antwoord met eenen angst af, die gemakke
lijk te begrijpen is.
Drie dagen later ontving de directeur der ge
vangenis een schrijven van den pastoor van
Chevry, hem mededeelende, dat zijn voorganger
reeds geruiraeu tijd overleden was en hij per
soonlijk niets wist van feiten, waarvan in den
brief gesproken werd.
Dit nieuws was voor Jeanne een zware slag,
en toen den volgenden dag de brief van Joigny
't Wil in Duitschland maar niet tot kalmte
komen: de New York Herald heeft nu weer
weten te vertellen, dat de keizer te zijnen
paleize een onderhoud heeft gehad met de
ministers en den rijkskanselier, met het loffe
lijke doel de verschillende elementen onderling
te verzoenen doch of er eenig resultaat is
verkregen, meldt het blad wijselijk niet, zoodat
dus met de verspreiding van allerlei sensatie
nieuwtjes onverpoosd kan worden voortgegaan.
De minister van oorlog, als man die de mil-
Hoentjes noodig heeft; de titularis van finan
cien die moet zorgen dat ze er komen en
de kanselier als eerste beambte des rijks, zijn
natuurlijk de in de eerste plaats bij de be
lasting-aangelegenheid betrokkenen en van
vrij vertrouwbare zijde wordt de politieke
taktiek voor de toekomst als volgt geteekend.
In overeenstemming met minister Miquel (den
titularis van financien) zal Caprivi alleen ver
langen dekking van het militaire voorstel en
alle krachten inspannen om het handelsverdrag
met Rusland te doen tut stand komen, wat
wel kan slagen daar de minister van financien
met het oog op de geweldige oppositie der
conservatieven wel geneigd is zijn belasting
hervormingsplan tot nader orde te verdragen.
Deze als waarschijnlijk medegedeelde op
lossing, vormt natuurlijk het onderwerp van
talrijke beschouwingen en er wordt aan ge
twijfeld or Miquel zijn belastinghervormings
plan zoo maar opeens tot nader orde er aan
za) geven te minder, daar de den 21en Nov.
aan den rijksdag voorgelegde financieele
plannen de onderteekening droegen van Ca
privi. Een retirade zou eigenlijk gelijkstaan
met een kniebuiging voor de conservatieven
en tot zoo iets zou Caprivi zich niet ge
makkelijk laten overhalen, al mag hij in 't
belang der politiek wel eens wat toegeven,
dat niet onmiddellijk ingrijpt in de vooraf
vastgestelde regeeringstaktiek.
Naar omstandigheden is 't op Sicilië vrij
bevredigend: de kalmte wordt niet meer ver
stoord, hier en daar wordt het geroofde en
vernielde weder op zijn plaats gebracht, zij
terugkwam met de bemerkingOnbekend te
Joigny, was hare wanhoop niet meer te be
dwingen.
„Mijne kinderen zijn dan voor mij verloren I*
riep de ongelukkige moeder uit; „ik zal hen
nooit meer wederzien I*
En na eene verschrikkelijke crisis hernam zij
dan weer
„En toch wil ik ze wederzienIk zal ze
wederzienIk zal het middel weten te vinden
dit huis te ontvluchten en mijne kinderen te
ontmoeten God zal hen in mijne armen te
rugvoeren
Wat Jeanne zegde,scheen zeer dwaas, en toch
maakte een vurig verlangen om te ontsnappen
zich van haar meester, onverpoosd hield zij zich
met deze gedachte bezig.
V luchten I
Hoe zou zij vluchten?
Een dubbele muur omringde de gahsche ge
vangenis.
Tusschen deze muren, die vijftien voet hoog
waren, was er een open plaats, dag en nacht door
schildwachten bewaakt.
Nabij de deurdie toegang verschafte tot het
binnenplein, een post van twintig manschappen.
Men was zeer streng in dit huis.
Des zomers moesten de gevangenen om vijf
uur, des winters om zes uur opstaan.
Na eene wandeling van een kwartier uurs op
de binnenplaats begaven zij zich tot e,lf uur naar
hare respectieve werkplaatsen.
Om elf uur werd ia den grooten refter het
middageten gebruikt en daarna volgde eene klei
ne wandeling om dan klokslag twaalf uur naar
de ateliers terug te keeren tot Tiet oogenblik, dat
het avondeten gebruikt werd.
Daarop volgde een kort gebed in de kapel, de
derde wandeling van den dag op het binnenplein
en dan moesten allen zich op de groote slaapza
len te bed begeven.
Het reglement beval eene voortdurende stil
zwijgendheid.
In die omstandigheden kon er, vooral met het
oog op de talrijke schildwachten, niet aan vluchten
gedacht wordan.
Jeanne kende de moeilijkheden, die haar in
den weg stonden, en toch wanhoopte zij niet;
maar maanden, jaren gingen voorbij, zonder dat
eenige gelegenheid zien voordeed.
