Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Belgie.
Frankrijk.
Engeland.
Duitschland.
Italië.
Griekenland.
BINNENLAND.
Zoo mogelijk nog verbitterender dan al wat reeds
gebeurde, werkte de volgehouden eisch van den
resident, om koelies voor zijne overtalrijke bagage,
terwijl er reeds handen tekort kwamen om de
gekwetsten te dragen.
Er circuleert zelfs een verhaal hiermen mag
het niet gelooven, toch wordt het in zijn vollen
ernst en beteekenis bevestigd door mannen, die
ik incapabel moet achten voor een leugen laat
staan voor zulk eenedat een korporaal of
onderofficier den resident met een revolverschot
heeft gedreigd, indien hij de reeds door hem
machtig geworden dragers niet afstond voor het
transport der gekwetstenLaat ik mogen hopen
dat dit althans niet waar is, het ware al te af
schuwelijk 1
Het volgende is ontleend aan een parti
culier schrijven uit Soerabaya, welwillend ter
beschikking van het Hbld. gesteld
Zooals u door telegrammen reeds bekend
is, is hier sinds mijn laatste schrijven iets
voorgevallen, dat voor altijd een der donker
ste, zoo niet de donkerste passage uit de
Nederl. Indische geschiedenis vormen zal.
Als een wapenfeit van den vijand kan men
het niet beschouwen; het is een moord ge
weest op reusachtige schaal en slechts mogelijk
gemaakt door de verregaande achteloosheid
van een man, die als opperbevelhebber de
meest minutieuse zorgvuldigheid in acht had
moeten nemen.
Om u een klein voorbeeld te geven, wil
ik u slechts meedeelen, dat een sergeant aan
generaal Vetter 'smiddags kwam melden, dat
de Baliers zich in de huizen verzamelden en
men hen met geweren had gezien, waarop
geantwoord werd„kom mij nu niet meer
met dien nonsens aan;'* 'savonds kwamen
twee Sassaksche mannen en vrouwen hem
waarschuwen, dat er onraad broeide, maar
ook hier werd geen acht op geslagen, niet
tegenstaande er om 7 uur een paar schoten
gevallen waren. Niet eens verliet hij Mataram
om in het open veld zijn bivak op te slaan,
maar bleef in de stad, die een waar doolhof
is van smalle straten tusschen hooge muren,
waarin de Baliers gaten gemaakt hadden en
daardoor schoten, doch zelf onbeschietbaar
bleven. Naar men zegt, waren deze gaten al
lang geleden gemaakt, doch weer met klei
en kalk dicht gestopt.
Ook de groote verliezen, die de colonne-
Lawick geleden heeft, zijn gevolg van te weinig
zorg. Overste Lawick kreeg namelijk een
brieije van generaal Vetter met order om te
retireeren zonder meer. Lawick van geen
onraad wetende, marcheerde dag en nacht
door zonder vivres en drinkwater. Toen zij
voor Tjakra Negara kwamen, stonden buiten
de muren emmers en bakken met water,
waarop de soldaten zich als uitgehongerde
wolven wierpen. Nauwlijks was dit echter
gedaan of de schoten knalden bij honderden
door de gaten der muren, en werden onze
jongens als honden bij massa's neergeschoten.
Te hopen is het, dat men nu eindelijk
eens zal breken met dat ellendige kassian-
stelsel, waardoor wij al zoo dikwijls bekocht
geworden zijn en wat alleen ten gevolge
heeft, dat in plaats van de zwartjes onze
manschappen gedood worden.
Heeft de Balische oorlog dan niets geleerd?
Men wist toch wat een verraderlijke en valsche
aard in de Baliers zit. Nog dagelijks hoor
ik dat nu van de Arabieren, die bij ons op
het kantoor komen en die op Bali en Lombok
reizen.
Om maar een voorbeeld te noemen: alle
gewonden, die zij konden krijgen, licht of
zwaar, hakten zij handen en voeten af en
lieten ze dan liggen.
Woensdagmiddag kwam de „Maetsuyker"
hier aan met 300 gewonden en begon men
dadelijk te ontschepen. De ellende, die men
dan aanschouwt, laat zich beter voorstellen
dan beschrijven en roept by menigeen een
machtelooze woede te voorschijn tegen hen,
die door zorgeloosheid daar de oorzaak van
zijn.
Terwijl over de beweging der land- en
zeemacht van China en Japan dezelfde te
genstrijdige berichten worden verspreid, wordt
een gemeenschappelijk optreden der groote
mogendheden van Europa, zij 't niet ter be
ëindiging van den kamp tusschen China en
Japan, dan toch ter bescherming der Euro
peanen steeds waarschijnlijker. Tusschen
DuitschlandEngeland en de overige mo -
gendheden zijn reeds onderhandelingen in
dien zin aangeknoopt en wel onder heel
gunstige omstandigheden.
Als een gevolg daarvan verzekert men dat
eene uitzending van Fransche schepen naar
China zal plaats hebben, terwijl ook het En-
gelsche smaldeel in het verre oosten versterkt
zal worden met een paar schepen.
Indien Sagasta en zijn helpers hun ministe
rieel leven kunnen rekken tot de indiening
der begrooting van 't volgend dienstjaar, zal
de kamp met de oppositie, juist naar aanlei
ding van het nieuwe budget-ontwerp, hard
nekkig en hevig zijn. De regeering zal
eischen de goedkeuring van de handelstrac-
taten met Italië, Belgie, Oostenrijk en Enge
land, vraagt eene algemeene hervorming van
het tegenwoordig douane-stelsel ter voorko
ming der smokkelarij en zal een harden
kamp hebben tegen Canovas, den leider der
conservatieven, die zich de bezwaren van de
vertegenwoordigers der koloniën tegen kolo
niale hervormingen heeft aangetrokken en
daarin gesteund wordt, behalve door zijn
volgelingen, door een groote liberale fractie.
Uit Rome komt de belangrijke tijding, dat
voor de weder-opening van het parlement
een aantal hervormingen in de administratie,
bezuiniging ten doel hebbende, zullen worden
ingevoerd bij koninklijk decreet. De ministers
zullen dan, wanneer de kamers weer bijeen
komen, verandering van dit decreet in eene
wet voorstellen en daarbij de quaestie van
vertrouwen stellen.
Mocht de regeering in de minderheid
blijven, dan zal worden voorgesteld het land
te raadplegen.
Bij de derde lezing in het Hongaarsche
huis van Magnaten van het regeerings-ont
werp in zijn geheelwaarbij vrijheid van
eeredienst werd ingevoerd en ook aan iemand
vrij gelaten tot geen gezindte te behooren, is
dit verworpen met alle, tegen slechts 20
stemmen.
Nu was het ontwerp ook voor de liberalen
onaannemelijk geworden door de verwerping
van een belangrijk artikel van het ontwerp,
artikel 3 namelijktot invoering van het
neutraal onderwijs.
Minister president Weckerle heeft verklaard,
dat het geheele kabinet op het stuk der gods-
dienstig-staatkundige hervormingen solidair
was en den strijd niet zou opgeven.
Uit Petersburg ontvangen particuliere be
richten melden, dat het beraamde overdragen
van de loopende regeeringszaken op den
Russischen troonopvolger niet is toe te schrij
ven aan eenen verergerden toestand van den
Tsaar, maar enkel beoogt eenen regelmatigen
gang van zaken te bevorderen en den Tsaar
een volstrekte rust te verschaffen. De jongste
berichten uit Livadja luidden betrekkelijk
gunstiger. Nadat de Tsaar zich aanvankelijk
door de reis sterk voelde aangepakt, heeft
hij thans voor het eerst sinds langen tijd
beter geslapen. Het braken van vroeger
heeft opgeheuden, en de melkkost wordt re
gelmatiger en met beteren uitslag genuttigd.
De afkondiging der bekroningen van ex
posanten op de Antwerpsche tentoonstelling
had 11. Dinsdag in de feestzalen plaats, in
tegenwoordigheid van den koning, omringd
door de ministers, het diplomatenkorps, het
personeel der gezantschappenleden van
senaat en kamer, benevens burgerlijke en
militaire autoriteiten. Ongeveer 10000 per
sonen woonden deze plechtigheid bij. De
koning werd zeer toegejuicht.
Het totaal der exposanten van alle lauden
bedroeg 12000. Daarvan verkregen er 401
groote prijzen, 812 eere diploma's1813
gouden, 2238 zilveren, 1671 bronzen medailles
en 870 eervolle vermeldingen. Voor schoone
kunsten ontvingen Duitschland en Holland
de meeste prijzen. Van de 385 Nederland-
sche exposanten ontvingen er 12 groote prij
zen, 14 eere diploma's, 81 gouden, 102 zil
veren, 70 bronzen medailles en 27 eervolle
vermeldingen.
Het monsterbauket door het comiteit der
wereldtentoonstelling Woensdagavond gege
ven, is onder alle oogpunten ten volle gelukt.
De eene heltt der uitgestrekte feestzaal was
voor het banket ingericht, de andere helft in
een prachtigen wintertuin herschapen met
bloemenkranzen prachtige sierplanten dat
alles overheerlijk verlicht was, in een woord
het geheel leverde eenen aanblik op, dien
men zelden te zien krijgt.
Er waren rond de 900 gencodigden onder
wien de ministers, de gouverneur en burge
meesters het consulaire corps, de generaal,
commissarissen der verschillende afdeelingen,
de juryleden, enz., enz., in een woord al de
hooggeplaatste personen des lands waren er
tegenwoordig. Aan heildronken heeft het niet
ontbroken, en de aanwezigen zullen zich lang
dien aangenamen avond gedenken.
Ziehier eenige cijfers voor de liefhebbers
van statistieken. De dienst werd verricht
door 100 tafeldienaars en de spijsverzorgers
hadden te hunner beschikking 2200 flesschen
wijn voor de genoodigden, die ter verbruiking
hadden: 7000 oesters, 200 kilo's zalm, 100
hoenen, 125 aspergiën bossen, 120 zeekreeften,
ÏOOO kleine broodjes en ten slotte zij gezegd,
dat er 3625 borden waren.
Uit Antwerpen wordt van Maandagavond
geseind
Treurige mare. Kwart na vijf uren vatte
„Oud Antwerpen" vuur, en eenige minuten
naderhand stonden drie huizen in brand. De
ramp ontstond op de verdieping van eene
der woningen in de Cappelie-straet, en het
vuur breidde zich met groote snelheid links
en rechts uit. In een uur tijds werden acht
huizen in asch gelegd; zij bevonden zich aan
de noordzijde van de Cappelie-straet, rechts
van den bezoeker die langs de Kipdorppoort
binnenkomt. Gelukkiglijk was de brandweer
spoedig bij de hand en zij werkte kracht
dadig. Het gelukte haar in korten tijd den
brand te sluiten en te blusschen. Behalve
de gebouwen is een deel van den voorraad
van kostuums, in de stoeten gebezigd, ver
brand. Van den inboedel der magazijnen is
het kostelijkste nog kunnen gered worden.
Alles bepaalt zich bij stoffelijke schade
grootendeels gedekt door verzekering-maat
schappijen.
Te Bayonne heeft de rechtbankuitspraak
gedaan in de zaak van een ondernemer van
stierengevechten aldaar, die civiel vervolgd
werd wegens schending der wet-Grammont
op de dierenbescherming. Bij de vertooning,
die de directeur had doen plaats hebben
werden vijf stieren en tien paarden gedood.
De rechtbank heeft den beklaagde vrijge
sproken uit overwegingdat de renperken
niet beschouwd kunnen worden als eene
publieke plaats; dat de wet Grammont niet
van toepassing is op Spaansche stierenge
vechten dat paarden niet tot huisdieren
behooren, enz.
Het openbaar ministerie had insgelijks tot
vrijspraak geconcludeerd.
Dit is reeds de vierde maal, dat de recht
bank te Bayonne in een proces van dien
aard tot vrijspraak is gekomen.
Bij gelegenheid van het bezoek van den
hertog en de hertogin von York aan Leeds
op Vrijdag 11., heeft men een oogenblik van
schrik gehad, doordien men een persoon op de
trede van het rijtuig zag springen. Een
lansier van het escorte sloeg hem met het
plat van de sabel neer, en toen nam de
politie den man in hechtenisdie simpel
bleek te wezen en zoowaar William Thackray
te heeten. Hij had den hertog maar een
hand willen geven! Het jonge paar was erg
geschrikt, en onder de menigte heerschte ook
een oogenblik van angstige spanning, 't Leek
ook zoo geheel op het gebeurde met president
Carnot.
Zes personen bekwamen ernstig letsel
bij eene vernielende botsing tusschen den
Schotschen expres en eenen goederentrein
nabij Northallerton. Onder de reizigers in
den expres waren ook twee ministers, lord
Tweedmouth eu de heer Arnold Morley, die
zich naar Londen spoeddeu tot het bijwonen
van den kabinetsraad.
De groote drukkerij van de firma Al-
derman en Cooke te Leeds is geheel verbrand.
800 arbeiders zijn broodeloosde schade
wordt op 1.800.000 gulden geschat.
Te Berlijn zal den 18den October a.s. op
bijzonder plechtige wijze de uitreiking plaats
hebben der nieuwe vaandels aan de 4de
bataljons, welke aan elk regiment zijn toe
gevoegd als gevolg van de nieuwe legerwet,
waarbij het sterkte-cijfer op voet van vrede
werd verhoogd met de recruten, die vroeger
jaarlijkshoewel geschikt, van den dienst
werden vrijgesteld. Alle Dnitsche vorsten
behalve die van Beieren, Saksen en Wur-
temberg, die de vaandels zelf zullen uitreiken,
zijn ter bijwoning dezer Fahnenweihe en
uitdeeling uitgenoodigd.
De berichten uit Sicilië klinkeu treuriger
dan ooit. l)e grootgrondbezitters zijn even
onbarmhartig als vóór den opstand, de uit
gehongerde boeren worden steeds wanhopiger
en woedender. Vele zwavelmijnen worden ge
sloten, daar de kostprijs f 2.65 en de ver
koopsprijs slechts f 2 10 2.25 is. De mijnen,
die nog doorwerken, hebben het loon ver
laagd tot op 50 ceut. Te Sau Mauro Caste -
l'onde is leder huis, met het oog op de roovers,
een vesting in het klein.
Al de personen in den aanslag op
Crispi betrokken14 in getalzijn thans
gearresteerd.
Groote overstroomingen worden uit
geheel Midden Italië gemeld, die een gevolg
zijn van aanhoudende sterke regenbuien en
overal groote schade aanrichten. Bij Bologna
dreigt de spoorbrug in de storten. Te Ancona
staan hoofdstraten onder water. Brandweer
en militairen werken geregeld door om het
verbroken verkeer te herstellen.
Alle officieren, die vervolgd werden voor
den aanval op het bureau van het blad
Akropolis, zijn met algemeene stemmen vrij
gesproken.
De Asti deelt mede, dat de Tsaar en
de keizerlijke familie binnen enkele dagen
op Corfoe zullen aankomen. Zij zullen hun
intrek nemen in het koninklijk verblijf Bon
Repos.
WAALWIJK, 10 October 1894.
Met genoegen kunnen wij mededeelen, dat
de kamer van koophandel binnenkort, wellicht
Donderdag reeds,eene vergadering zal houden,
om te beraadslagen over maatregelen, te nemen
met het oog op den toestand van het veer
te Drongelen. Wij meenen hierbij te mogen
voegen, dat men gerust mag rekenen opeen
krachtdadig optreden van de kamer in deze
belangrijke aangelegenheid. Na afloop der
vergadering hopen wij onzen lezers verdere
"bijzonderheden mede te deelen.
Gisteren is van hier verzonden een
schrijven aan den heer directeur-generaal
van de maatschappij tot exploitatie van staats
spoorwegen, waarin wordt -medegedeeld, dat
de onverwachte verplaatsing van den stations
chef, den heer De Witte, bij zeer velen een
gevoel van teleurstelling heeft veroorzaakt en
zijn vertrek algemeen met leede oogen wordt
aangezien, daar hij zich, gedurende zijn ver
blijf alhier, steeds in hooge mate heelt onder
scheiden door groote vriendelijkheid, voor
komendheid en hulpvaardigheid tegenover
het reizend en zaken doend publiek.
In verband hiermede wordt verder beleefd
verzocht, dat de heer De Witte vooralsnog
in zijn tegenwoordige betrekking gehandhaafd
blijve.
Dit schrijven is onderteekend door onge
veer 70 inwoners der gemeente: president,
vice-president en leden der kamer van koop
handel, leden van den gemeenteraad, verder
de grootste handelaarsindustrieelen en
neringdoenden, ambtenaren enz., in één woord
de voornaamste ingezetenen.
Gisteren werd op „Musis Sacrum" de
laatste vergadering van dit jaar der onderwij
zers in het district Waalwijk gehouden. Ten
einde den districts-schoolopziener beter in
de gelegenheid te stellen geregeld de verga
deringen te kunnen bijwonen is op diens
verzoek besloten in het volgend jaar die te
houden op een ander uur en wel 's mor
gens om elf uur, en het aantal der vergade
ringen met één te verminderen en dat te
brengen op drie.
De volgende onderwerpen zullen dan aan
de orde wordeu gesteld:
1. Welk is naar uwe meening het beste
stel leesboeken In te leiden door den heer
Spijkerman.
2. Beroepsliefde van den onderwijzer. In
te leiden door deu heer v. d. Heijden.
3. Het onderwijs in de geschiedenis, wil
het vruchten dragen, moet uitgaan van de
gemeente zelve. In te leiden door den heer
Van der Hammen.
4. In welke klasse zoudt gij op een school
met uitgebreid leerplan een aanvang maken
met het onderwijs in vreemde talen Welke
bezwaren doen zich hierbij voor In te leiden
door den heer Princen.
5. Er wordt nog altijd te veel op school
gecijferd en te weinig uit het hoofd gerekend.
In te leiden door den heer Van Raaij.
6. Wat kan de onderwijzer doen om het
égoisme tegen te gaan. In te leiden door
den heer Van der Horst.
De altredende secretaris der vereeniging
de heer G. van Oudenhoven, werd als zoo
danig herkozen.
De heer Van der Hammen behandelde
het onderwerp Welke overeenkomst en welk
onderscheid is er tusschen de verlichting door
gas electriciteitolie kaarsen enz. en de
heer Van der Meeren Vijf en twintig jaren
van Da Costa. De voordrachten der beide
heeren werden met belangstelling gevolgd en
bij monde van den voorzitter ontvingen zij
den welverdienden dank der vergadering.
Te Tilburg is het denkbeeld geopperd,
om bij de komst der koninginnen in Noord
brabant in 1895 een groot prov. Noorbra-
bantsch muziekfeest te organiseerenzoo
als behalve Limburgdeze provincie dit
alleen zou kunnen tot stand brengen door
hare vele harmonie- en fanfaregezelschappen,
van welke men er 130 telt met meer dan
3000 leden.
Bij den heer P. B. Nieuwenhuijs te
Breda verscheen een „Liederen-Bundel voor
Janmaat en Soldaat" met begeleiding voor
piano. Deze echt Nederlandsche liederen zijn
bijeenverzameld en gewijzigd door den heer
H. C. C. Clockener Broussou, 2e luitenant
der infanterie. Dit 50tal liederen wordt uit
gegeven vanwege den militairen bond „voor
Koningin en Vaderland." Deze poging van
den bond om den volkszang te veredelen
verdient warme waardeering.
Voor f 1000 opgelicht!
Voorgevende agent te zijn van de Lombok
commissie tot inzamelen van gelden, voor
de nagelaten betrekkingen van gevallen mili
tairen op Lombok, vervoegde zich bij de
dames J. te Wassenaar, een net gekleed heer,
om ondersteuning. De edele geefster, geen
argwaan koesterende, gat daarvoor de be
langrijke som van f 1000. Spoedig evenwel
bleek, dat de dames J. met een sluwen op
lichter te doen hebben gehad, daar bij de
genoemde commissie van een reizend agent
niets bekend is. Na de Ned. verneemt is
de dader bekend en procesverbaal tegen
hem opgemaakt.
Weer een moordaanslag
Zaterdagavond heeft op de Prinsengracht
bij de Lauriergracht te Amsterdam, een
moordaanslag plaats gehad. De vrouw van
een daar woonachtig agent van binnen- en
buitenlandsche huizen heeft in een staat van
opgewondenheid haar man met een mes
ernstige sneden over hals en polsen toege
bracht. Hij strompelde de trap af, waarop
door voorbijgangers een dokter werd gehaald,
die den man voorloopig verbond en zijne
opneming in het Binnengasthuis noodzakelijk
verklaarde. De vrouw werd door de politie
naar het bureau op de Lauriergracht ge
bracht.
Uit Milligen wordt gemeld
Groote grondverschuivingen bij het Noord-
Oostzeekanaal, zelfs op plaatsen waar het
kanaal klaar is, geven redenen tot ernstige be
zorgdheid. Terwijl tot nu toe schepen met een
