Nummer 96.
Zondag 5 December 1897.
Tweede Blad.
Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Belaie.
Frank vijk.
Spanje.
Duitschland.
Oostenrijk-Hongarije.
China.
Britsch-i udie.
Vervolg Nieuwsberichten.
Zij die zich voor
het volgend kwartaal
op dit blad abonneeren, ontvangen
de nog deze maand verschijnende
nummers GRATIS.
De troonrede, dezer dagen door den Duit-
schen keizer gehouden, ging voornamelijk over
de uitbreiding der vloot, (reeds in het vorig
nummer medegedeeld) en over de hervorming
van de militaire strafpiocedure.
Aan het slot der rede wordt gezegd, dat
het vermoorden van de Duitsche zendelingen,
aanvallen op onder 's keizer bescherming
staande, hem zeer ter harte gaande zending
stations in China, noodig gemaakt hebben,
dat het Oost-Aziatische eskader te Kiaochou
troepen aan land heeft gezet, om volledige
boetedoening te verkrijgen en zekerheid te
hebben, dat dergelijke beklagenswaardige
voorvallen niet meer zullen voorkomen. Wat
de politieke betrekkingen met het buitenland
betreft, deze waren zeer gunstig. De glansrijke,
hartelijke ontvangst te Peterhof en te Boeda
pest leverden hiervoor opnieuw kostbare
waarborgenalle teekenen geven het recht
tot de verwachting van verdere vreedzame
omwikkeling van Europa en het Duitsche
Vaderland.
Dat is naar omstandigheden kort en zake
lijk Dat het voorstel tot uitbreiding der marine
de eerste plaats zou innemen in de boodschap
was, in aanmerking genomen 's keizers per
soonlijke wenschen, te verwachten dat over
de strekking van de militaire strafprocedure
Diets naders wordt gezegd, is conform aan
de gewoonten en gebruiken en dat het Duitsch
Chineesche conflict niet meer in den breede
wordt besproken, strookt wel 'i meest met de
iutentiën der regeering, die een angstvallig
stilzwijgen bewaart over de plannen in deze.
Nu had Wilhelm II evenwel nog een ver
rassing in reserve nadat hij de troonrede
had voorgelezen en het document had terug
gegeven aan den rijkskanselier, richtte hij
opnieuw het wooid tot de vergaderden
„Voor twee jaren heb ik van deze plaats
uit op het geheiligde veldteeken van mijn
eerste garderegiment den eed gedaan dat ik
het iijk, zooals ik dat van mijn grootvader
heb overgenomen, in stand zou houden en
deszelfs eer in het buitenland zou verdedigen
en beschermen. Gij allen zijt daardoor mijne
eedgenooten gewotden. Ik bid in naam van
dat rijk, voor het aangezicht des Almachtigen
Gods Hij moge u bijstaan bij uw arbeid
mij te helpen om de eer des rijks, welke
ik hoog genoeg heb geacht om daarvoor mijn
eenigen broeder in de waagschaal te stellen,
ook in de toekomst naar buiten te verde
digen."
Voor wie 't niet weten mocht en in zijn
onbekendheid met den eigenlijken staat van
zaken aan allerlei vreeselijks en geweldigs
mocht gaan denken, zij hier bericht, dat
prins Heinrich 's keizer broeder als schout
bij-nacht de leiding van de tweede divisie
heelt aanvaard, welke naar Kiaoschou is
veitrokken om er onder admiraal Diederichs
het Duitsche gezag te doen gelden
Dat supplemenije van Duiischlands keizer
tot de troonrede, dat, om één uur ten beste
gegeven, eerst na half vijf door de telegraaf
werd verspreid wordt druk besproken en
gereleveerd wordt door onpartijdige onbevoor
oordeelde berichtgevers, dat 's keizers woor
den op de weinige, te midden van de prinsen,
generaals cn hofbeambten in 't niet verzin
kende volksvertegenwoordigers, niet den min
sten indruk maakten een ijskoude stilte
volgde enzelfs de rijkskanselier scheen
verbaasd te zijn
Dus schijnt Wilhelm II met zijn truc weer
eens volslagen fiasco te hebben geleden
een gevolg wel van het al te veelvuldig
gebruik van dat theatraal gedoe 's Keizers
toespeling op de benoeming van prins Hein
rich, „zijn eenigen broeder", tot eskaderchef
in verband met het incident met China, heeft
te minder zinomdat de prins op eigen
verzoek het commando heeft gekregen en
omdat de landing van Duitsche troepen waar
lijk niet van groote beteekenis is
Wat nu den offers aangaat in 't belang van
het rijk en deszelfs eer en waardigheid, dient
gereleveerd, dat sinds den dood van keizer
Wilhelm I de rijksschuld is toegenomen met
andeihalf milliard, bijna uitsluitend voor leger
en marine-doeleinden 1 In 1888 beliep de
raarine-begrooting 4G millioen nu, in het
loopende dienstjaar, dus geheel onafhankelijk
van het allernieuwste uitbreidingsplan, 117
millioen, terwijl het leger-contingent is ver
meerderd met 91000 man sinds 1888!
In elk geval is Wilhelm II lang niet gelukkig
geweest in zijn beroep op de offervaardigheid
en de goede gezindheid der volksvertegen
woordigers („eedgenooten» zegt Wilhelm II)!:
hocvelen toch in Duitschland moeten zoon of
broederdie geen soldaten van beroep zijn
zooals prins Heinrich, voor de eer des rijks
afstaan
Wellicht komt het wetsvoorstel tot uitbrei
ding der vloot reeds Maandag a.s. in den
rijksdag aan de orde en er wordt alvast
rekening gehouden met de kans op ontbinding
van het wetgevend lichaam
Esterhazyzaak" zooals zij het noemt. „Het
is", zegt het blad »het begin van de gerech
tigheid en de waarheide, en het komt de
Figaro voor, dat zij de beginselen waarop
het recht berust, een flinken stap vooruit
gebracht heeft.
De Norddeutsche Ztg. meldt uit goede bron,
dat het zenden van een Amerikaanscheu
kruiser naar de wateren van Haïti, niet moet
opgevat worden als een betooging van de
Vereenigde Staten. De Amerikaansche regee
ring heeft te Berlijn laten weten dat het
zenden van dit schip alleen de bescherming
van Amerikaansche burgers ten doel had.
Ofschoon de berichten uit Duitsche bron te
verstaan geven, dat de moeielijkheden tusschen
Duitschland en Haiti op bevredigende wijze
zullen beslecht worden wordt anderzijds
verzekerd, dat de regeeriug van Haiti op de
eischen van Duitschland een ferm antwoord
heett gegeven.
Volgens het Fondsenblad zal de kamer het
wetsontwerp van De Vricndt en Coremans,
strekkende om het Nederlandsch tot tweede
offlcieele taal van België te verklaren, voor
den tweeden keer in behandeling nemen. Men
weet dat de senaat in het ontwerp een wij
ziging heeft aangebracht, die er aile waarde
aan ontneemt.
Zaak Dreyfus.
Zooals Woensdag reeds medegedeeld was,
bevat de Figaro een nieuw artikel van Emile
Zola, waaraan het volgende ontleend is
Er is ten minste één waarheid, die ik
nu reeds door gansch Frankrijk wensch te
verspreiden Deze dat men het rechtvaardige,
edelmoedige Frankrijk een wezenlijke misdaad
laat begaan, 't Is dus Frankrijk niet meer,
daar men het zoo kan bedriegen, kan op
hitsen tegen een rampzalige, die sinds drie
jaren onder afgrijselijke omstandigheden voor
een misdrijt boet, dat hij niet begaan heeft
Ja, daar ginds, op een verloren eiland, onder
de stekende zon leeft een wezen, dat men
afgezonderd heeft van de menschen. Niet
alleen isoleert hem de groote zee, doch elf
bewakers houden hem nacht en dag opge
sloten in een levenden muur. Elf manuen
heeft men werkloos gemaakt om er één te
bewaken. Nooit is een moordenaar, een woe
dende krankzinnige zoo nauw ingemetseld.
En de eeuwige stilte, en de langzame dood
strijd, onder de verwachting van gansch een
volk. Durft ge nu zeggen, dat die man niet
schuldig is
Ja, dat zeggen wij....
De brief, waarin Esterhazy aan generaal de
Pellieux verzoekt voor den krijgsraad gebracht
te worden, luidt als volgt
„Generaal,
Dt marteling, die ik, een onschuldige, sedert
twee weken ouderga, gaat de menschelijke
krachten te boven.
Ik geloof dat gij alle bewijzen voor het
schandelijke complot, dat tegen mij gesmeed
wordt, in handen hebt, maar die bewijzen
moeten aan het licht komen in een gerechtelijk
debat, dat zoo volledig mogelijk behoort te
zijn eu waarover het volle licht moet schijnen.
„Noch het uitblijven van een vervolging
tegen mij, noch de weigering om mijn inbe
schuldigingstelling te overwegen, zouden mij
nu het eerherstel kunnen verschaffen, waar ik
recht op heb. Als officier, in het openbaar
beschuldigd van hoogverraad, heb ik het recht
om te komen voor den krijgsraad, den hoog-
sten vorm van r'e militaire justitie; alleen een
vonnis, dat van den krijgsraad uitgaat, bezit
de macht om door mij vrij te spreken, de
ellendige lastertte brandmerkentegenover de
openbare meeniug die zij tegen mij durven
inroepen.
Ik verwacht van uwen hoogen rechtvaar
digheidszin dat ik voor den krijgsraad te Parijs
gebracht word."
"ESTERHAZY.
De Figaro zegt, zich zeer te verheugen
over deze wending, »rle tweede phase van de
MADRID, 2 December. In den minister
raad, gepresideerd door de regentes, heeft
Sagasta verklaard dat de operation in de
provincie Pinar Rio het bestaan aan het licht
hebben gebracht van een sterke haard van
den opstand, niettegenstaande Weyler verze
kerd had dat in dat gebied de vrede hersteld
was. Generaal Barnal heeft bevel ontvangen
de vijanden krachtdadig te vervolgen. Op de
Philippijuen is de vredestoestand nog niet
volledig verkregen. De gouverneur zet de
onderhandelingen voort over de onderwerping
der opstandelingen. Sagasta zeide voorts,
Diet te gelooven dat de Cai listen zich in
avonturen willen werpen. Hij verzekerde dat
de Vereenigde Staten zich zeer welwillend
betoor.en tegenover Spanje.
MADRID2 December. Een particulier
telegram uit Havana geeft bijzonderheden
over het gevecht te Guira in de provincie
Santiago. De Cubanen vielen Guira aan en
kwamen na vele. verliezer, binnen de stad.
De bezetting verloor vijftig man. Ook aan
de Imparcial wordt uit Havana geseind, dat
de Cubanen zich van Guira hebben meester
gemaakt.
HAVANA, 2 December. Troepen opstan
delingen zijn op de kust van Pinar del Rio
verslagen. De Spanjaarden maakten zich van
een kamp en stellingen van de Cubanen
meester. Deze trokken zich met medeneming
van dooden en gewonden terug.
De Kölnische Zcitung leidt met een heftigen
aanval op „den kortzichtiger. aurtsphilister en
kleinzieligen verkiezingspoliticus Eugen Rich
ter" een gedicht in van Georg Herwegh over
de Duitsche vloot, dat een vervaarlijk hoog
dravend pleidooi is voor de uitbreiding en hel
herstel van de Duitsche zeemacht. Het begint
met de opwekking
Erwach' mein Volk, mit neuen Sinnen
Bliek' in des Schicksals goldnes Buch,
Lies aus den Sternen dir den Spruch
Du solist die Welt gewinnen
Erwach', mein Volk, heisz deine Töchter
spinnen
Wir bratichen wieder einmal deutsches Linnen
Zu deutschem Segeltuch.
In »de voren die Columbus heeft getrokken
zal Duilschland's toekomst ontkiemen": eer.
Duitsch rijk van den Po tot den Sond dat
zal ontstaan als »geen kruideniersweeg
schaal, als ponden, Europa's lotsbestemming
weegt."
Imperialisme en Jingoïsme bloeien, zooals
men uit het lied van dezen vrijheidsbard kan
zien, niet alleen aan de overzij van het Kanaal.
KAISERSLAUTERN, 1 Dec. Volgens de
Plalzische Presse zijn door een mijngasont-
ploffing in de mijn Frankenholz bij Homburg
in de Palts dertig menschen omgekomen en
veertig gekwetst.
Over de ongeregeldheden te Praag Woens
dag en Donderdag, wordt nog gemeld:
De toestand kwam vrijwel overeen met
anarchie. Winkels en kantoren werden op
klaarlichten dag geplunderd, en bijna in 't
gezicht van de troepen, die niet sterk genoeg
waren. Veel soldaten werden gebruikt om
de Duitsche fabrieken instellingen, enz. te
beschermen. De beweging was nu klaarbiij-
kelijk evenzeer tegen de joden als tegen de
Duitschers gericht. De vensterruiten van alle
synagogen werden ingeworpen, en op straat
danste het gepeupel om de brandende hoopen
goed uit de winkels van joden. De weten
schappelijke instrumenten van de Duitsche
universiteit zijn vernield, en belangrijke ar
chiefstukken uit het Kiesky paleis verbrand.
Voor Duitschers was het gevaarlijk, zich op
straat te vertoonen.
Van het vallen van den avond af werden
de straten bewaakt door 12 bataljons infan
terie en een eskadron huzaren. Alle verkeer
was gestremd, dejwinkels en de huizen waren
gesloten. In weerwil van liet militair vertoon
trok een groote troep Tsjechen naar de
Duitsche wijken om huizen en winkels te
plunderen. Uit een Duitsch café werden de
meubels op strant gebracht, opeengestapeld
en in brand gestoken; toen de soldaten kwamen
werden zij met steeuen, glazen, enz. geworpen.
De commandeerende officier liet zich echter
door een commissaris van politie overreden
om de troepen geen gebruik te laten maken
van hun wapens. Even over negen had echter
toch een botsing plaats tusschen de troepen
en de oproerlingen in de voorstad Ziskow
waar het gepeupel een patronenfabriek wilde
bestormen. De soldaten die het gebouw
bewaakten schoten op de aanvallers, en mins
tens twee personen werden gedood. Ook de
bureaux van de Duitsche bladen werden
herhaaldelijk aangevallen.
Tegen elf uur kon het grootste deel van
de troepenmacht teruggetrokken worden, maar
den heelen nacht door bleven sterke afdeelin-
gen over straat patrouilleeren.
De betoogingen der Tsjechische bevolking
tegen de Israëlieten waren alleen gericht tegen
de Duitsche joden.
Volgens het Extra-Blatt vielen er 4 dooden
en 150 zwaar gekwetsten.
PRAAG2 December. Het meerendeel
der winkels is reeds gesloten, en de koffiehui
zen volgen dit voorbeeld De troepen kam
peerden vannacht op de straten, en trokken
omstreeks 8 uren 's morgens weder naar de
kazerne. Dadelijk daarna vormden zich
opnieuw groepen, die weder aan het plunderen
en vernielen sloegen. Te 9 uren werd door
de politie van de vuurwapenen gebruik ge
maakt. Enkele agenten werden zwaar gewond.
De politie beantwoordde de aanvallen, waarbij
vijftig personen getroffen werden. De politie
bleek onmachtig om de onlusten te bedwingen.
Er wordt nu versterking van troepen verwacht.
Op dit oogenblik (in den loop van den
voormiddag) is de stad in rep en roer. De
troepen spoeden zich in allerijl naar de plaat
sen waar de botsingen het ergst zijn. Zij
hebben geneeskundigen bij zich, en ambulan
ces worden medegebracht.
In de voorstad Zizkow is brand uitgebroken.
Een groot aantal Duitsche gezinnen verlaten
de stad.
2 December. In de stad is het nu (tegen
middernacht) kalm. Patrouilles doorkruisen
haar De afgekondigde krijgswet is op ver
schillende plaatsen aangeplakt.
Ook te Pilsen zfin onlusten voorgekomen.
Een uit ongeveer 3000 personen bestaande
menigte trok zingend door de straten naar de
Duitzche Turnhalle, waar de ruiten ingeworpen
werden. De menigte werd met de blanke
sabel uiteengedreven.
Ofschoon het telegram uit den koker komt
van Central News, is het bericht over onder
handelingen tusscheu Engeland en China over
den afstand van grond aan de Chineesche
knst tegenover Hongkong toch zoo uitvoerig
en zoo bes'.isl gesteld, dat wij er wat meer
over meedeelen dan het korte berichtje van
hedennacht.
Reeds in October zouden door sir Claude
Macdonald, den gezant, en sir Robert Hart,
den inspecteur-generaal van de Chineesche
douanemet de regeering te Peking de
onderhandelingen aangevangen zijn, en eerst
daags zou men de onderteekening van de
overeenkomst mogen verwachten. De Engel-
^che deskundigen in marinezaken zijn 't sedert
lang hierover eens dat de verdedigbaarheid
van Hongkong veel te wenschen overlaat, en
dat dit eiland, met zijn prachtige dokken en
rijke arsenalengemakkelijk een prooi van
den vijand zou kunnen worden, bij een plot
seling uitgebroken oorlog. In plaats van een
steunpunt voor de Engelsche marine zou
Hongkong dan een gevaarlijk punt worden in
's vijands handen tenzij men een gedeelte
van de vloot, die toch een andere taak heeft,
voor de verdediging van het eiland wilde
afzonderen.
Thans bezit Engeland op de kust tegenover
Hongkong slechts een kleine landtong het
Kau-loen schiereiland, waar o.a. een arsenaal
en een sterrenwacht gevestigd zijn. De nieuwe
grenszooals die door Engeland verlangd
wordt, zou uit de Deep-baai loopen langs de
Tai-sa-ho (rivier van Sjamtoen) voorts naar
den top van do Mirs-baai, en vaudaar naar
het zuiden alle rotsachtige eilandjes om
Hongkong heen aan Engeland brengend.
Terwijl Engeland thans op het vasteland
slechts een oppervlakte bezit van een tiende
der oppervlakte van het eiland Hongkong
zon het grondgebied op het vasteland
indien deze grensregeling werkelijk verkregen
werd omstreeks tienmaal zoo groot zijn
als dat eiland.
Een spoorwegongeluk op groote schaal had
plaats in Mysore op de Southern Mahralle
Railway-line, toen de mailtrein. komende van
het station stad Bangalore naar Mysore een
punt naderde, gelegen tusschen Chennapatem
en Mudigeri, waar zich de Mulloorbrug be
vindt, gebouwd op zeven bogen, elk van acht
voeten overspanning. De locomotief, een 2e;
