1 van HollandZeeland Utrecht en Gelderlanden stond hoog in de gunst van keizer Karei V. Hij sneuvelde in 1544 bij het beleg van St. Dizieren daar hij geen nakomelingen naliethad hij zijn vollen neef, Willem den Zwijger, tot erfgenaam van al zijne bezittingen benoemd. Met René stierf de oudste tak van het huis Oranje-Nassau uit. Op deze wijze werd Willem de Zwijger, Prins van Oranjehij nam ook van zijn neet de wapenspreuk „Je Maintiendrai" over, die thans nog het konink lijke Nederlandsche wapen siert. De naam van den grondlegger van ons volks bestaan is zoo algemeen in de Nederlandsche harten gegriftzijne daden zijn zóó algemeen bekendzelfs over de geheele beschaafde wereld, dat wij het oanoodig achtenhier de loftrompet over hem te steken. Bij zijne vier huwelijken moeten wij echter een oogenblik stilstaan. Zijne eerste vrouw was Anna van Burendochter van Maximiliaan van Buren, stadhouder van Holland en Zeeland, waardoor 's Prinsen bezittingen in de Nederlanden aanmerkelijk vermeerderden. Bij haren vroegtijdigen dood liet zij hem één zoon na, den ongelukkigen Filips Willem, die door Filips II van de Leuvensche hoogeschool werd gelicht en naar Spanje vervoerd, waar hij eene opvoeding ontvipg, geheel in den geest van den Spaanschen monarch. Bij den dood zijns vaders in 1584 ging de naam van Prins van Oranje op hem over. Prins Willem I had in tweede huwelijk Anna van Saksenzij was de moeder van Prins Maurits den grootsten veldheer van zijn tijd, tenminste de evenknie van de vermaardsten onder hen. Charlotte van Bourbon was zijne derde gemalin, die hem geen zonen maar verscheidene dochters schonk. En eindelijk huwde hij na den dood van deze met Louise de Coligny, die in 1584 het levenslicht schonk aan den ni t minder beroemden Hendrik Frederikof zooals hij later genoemd werdFrederik Hendrik. Louise de Coligny was in alle opzichten eene vrouw met uitmuntende gaven van verstand en hart. Wij kunnen hier niet nalatende kortemaar sehoone karakterteekening in te lasschen die Motley van haar geeft. „Eene kleinewelgemaakte vrouw met fijne "gelaatstrekken uitnemende kleuren zeer lijke geestvermogensde engelachtige zachtzinnigheid van haar karakterhare innemende manieren en liefelijke stem, werd Louise de Coligny spoedig aar» de ruwe Hollanders dierbaaren zij was altijd een belangelooze en onschatbare raadgeefster voor haar eigen kindzoowel als voor zijn ouderen broeder Maurits." Wij voegen er nog bijdat zij voor de talrijke dochters van Charlotte de Bourbon eene zoo echt teedere zorgvolle moeder was, als ooit eene eigene moeder voor hare kinderen kon zijn, Zoodanig was de stammoeder van ons thans regeerend Konings huis en van het beroemde geslacht der Hohenzollerns, dat Pruisen groot gemaakt heeft. zweefden. Dat was wel de krachtige stem bloeds, want hij had zijne broeders nooit van aangezicht tot aangezicht aanschouwd. Ën zijn bede werd verhoord. Zegevierend keerden 'zijne broeders uit den beroemden veldslag van Ni- poort terug Filips Willem was vooral aartshertog Alb( ft naar de Nederlanden gevolgd om er zijne belangen ten opzichte van de nalatenschap zijns grooter Vaders te behartigen. Hij was in 1606 gehuwd met eene prinses uit het huis van Bourbonen dewijl hij daardoor vermaagschapt werd m; t Hendrik IV, Koning van Frankrijk, stelde deze hem in 't vrije bezit van de stad en 't prinsdom Oranje. Doch over de nalatenschap van prins Willem I ontstonden lievige geschillen. Filips Willem vorderde als oudste zoon al de goederen op, door zijn vader nagelaten, natuurlijk met uitzonde ring van die, welke de drie laatste gemalinnen van prins Willem I mochten aangebracht hebben. Maar Maurits en Frederik Hendrik genoten de krachtigste ondersteuning van de Staten-Genëraal, die niet gaarne den streng-roomschen Filips Willem geheel meester zagen van de uitgestrekte bezittingendoor prins Willem I in de Nederlandsche gewesten nagelaten. Om aan al de twisten een einde te maken, werd een tractaat gesloten, dat in 1609 in tegenwoordigheid der Engelsche en Franschc ge zanten gesloten werd. Filips Willem werd toen in het bezit gesteld van het prinsdom Oranje en in de Noordelijke gewesten van Breda, Buren, JJselstein, Leerdam en nog andere heerlijkheden. Toen hij in 1618 kinderloos overleed, bleek b» de opening van het testament, dat hij zijn broeder Maurits tot zijn universeelen erfgenaam had gemaakt; eerst toen kon Maurits zich Prins van Oranje noemen. Deze overleed in 1625. Bij zijn dood ver keerde het vaderland in rouw. Niet ten onrechte; hij was een groot veldheer en had het vaderland onschatbare diensten bewezen; hij bezat ook uit stekende en edele hoedanighedende voornaamste waren wel zijn vurige vaderlandsliefde en de schier afgodische eerbied, waarmede hij de nagedachtenis van zijn grooten Vader vereerde. Hij liet bij zijn dood al zijne bezittingen na aan zijn broeder Frederik Hendrik, derhalve ook liet prinsdom Oranje. i89:ïH Frederik Hendrik v as een der grootste vorsten van zijn geslacht. Hij had eene uitstekende r opvoeding ontvangen, terwijl hij in oorlogszaken-1 den grooten Maurits tot zijn leermeester had geluid4 Reeds vroeg, op 'vijftienjarigen leeftijdbevond hij zich in het krijgsgewoel. Toen in 1599 Bommel door de Spanjaarden belegerd werd, was ook hij m Prins au rits en xljne broeders. sehoonedonkere oogendie in later jarenals zij Vi* onder haar kapsel blikten, door teruggehouden trant-, verduisterd schenen 1met haar opmerke- Toen Maurits bij het lijk zijns vaders met vochtige oogen stond en zijn broeder als een jongsken van ongeveer zes maanden in de wieg sluimerdetoen braken er benauwde tijden aanniet alleen voor de weduwe en de vaderlooze weezen van Prins Willem Imaar ook voor het Vaderland. Men liet nochtans het hoofd niet hangen, en had in Oldenbar- nevelt een krachtigen steun. Maurits onder scheidde zich weldra op het oorlogstooneel en verrichtte er daden die zijn roem door Europa deden weerklinken. Het is hier echter de plaats niet om daar bij stil te staan. Liever willen wij met een enkel woord aanstippen, wanneer en hoe Graaf Maurits van Nassau den titel van Prins van Oranje verwierf. Filips Willem was met aartshertog Albert van Oostenrijk, toen deze, met de dochter van den Spaanschen Koning Filips II gehuwd, het bestuur over de Zuidelijke Nederlanden had aanvaard, mede naar Brussel gekomen. Ofschoon opgevoed in den geest der Katholieke Kerk, was de nagedachtenis van zijn vader hem altijd dierbaar gebleven en hield hij dien naam in diepe eere. Neendeze ongelukkige man was niet ontaard van het bloed der O ranje-NassausToen Maurits in 1600 in Vlaanderen viel, en aartshertog Albert en zijne gemalin hem te gemoet trokkenweigerde hij tegen zijne broeders Frederik Hendrik bevond zich bij het leger van Maurits te strjjden en bleef in Brussel. En toon het gerucht zich te Brussel verspreidde, dat de Span jaarden voordeelen hadden behaald en het er voor prins Maurits en de zijnen bij Nieuwpoort zeer donker begon uit te zienbegaf Filips Willem zich" naar zfin bidvertrek en wierp zich voor het altaar op de knieënGod smeekende om het behoud zijner beide broeders, die in doodsgevaar 1885. 18SS. Gee. wonder, roorzeker. Haar vader, de Admiraal de t>? h«t,r eerste gemaal de Téligny waren in den Parijschen oea-brmloftsnaovt vermoord terwijl haar tweede gemaalPrins mem I twaalf jaar laterviel door het noodlottige karabijnschot van een fanatieken moordenaar

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1898 | | pagina 12