tiet leger zijns broeders; bij zekere gelegenheid met •eenige edelen in eene hinderlaag gevallen, baande hij zich met groot levensgevaar met het zwaard in ■de vuist een doortocht midden door een drom van vijanden heen. Zijn dapper gedrag bij Nieuwpoort, waar hem de tranen uit de oogen sprongen, omdat Maurits hem met de schepen wilde doen vertrekken, is zoo algemeen bekend, dat het hier geen nadere toelichting behoeft. Hij was vooral een geducht ruiteraanvoerderen zijne vermetelheid bracht hem niet zelden in het dreigendst levensgevaar, zoo o. a. in 1605 in een ruitergevecht bij Mühlheim a/d. Ruhr, toen hijdoor de meesten der zijnen lafhartig ver laten, kloekmoedig stand hield. Met een handvol •dapperen stortte hij, met de stoutmoedigheid aan zijn geslacht eigen, zich midden in de vijanden. Een soldaat legde reeds zijn karabijn op hem aan, •doch het schot miste. Frederik Hendrik, die zijn pistool reeds afgeschoten hadwerd door •eenige vijanden gegrepen bij de sjerp, •die over zijn borstharnas hing. Er ontstond eene worsteling op leven en ■dood; gevangenschap scheen wel het geringste te zijn, dat den stout- moedigen jongeling wachtte. Doch zijn .-stalmeester Hodenpjjl joeg een dei- voorste aanvallers -een kogel in de wapenrustingen nu maakte Frederik Hendrik ruim baan en ontsnapte aan het hem dreigende gevaar. Welke •daden hij later verrichttetoen hij stadhouder geworden was van al de Nederderlandsche gewesten met uitzondering van Friesland wij hebben slechts de namen te noemen van 's-HertogenboschMaastricht Breda, die hem een aureool van roem 0111 de slapen vlochten. Toen hij in 1647 overleedwas een wer kelijk groot man heengegaan. In de belegeringskunst werd hij door nie mand overtroffen. Zijne legerplaats was een kweekschool voor veldheeren •en Turennehet groote Zweedsche legerhoofd Torstenson, Karei Gustaaf, Koning van Zweden en de „groote" Keurvorst van Brandenburgont vingen er hunne opleidingof namen onder zijn oogen deel aan zijne krijgsverrichtingen. Maar bovenal het werk dat zijn vader onder wan hopige omstandigheden had aange vangen, en door zijn broeder op een gelukkige wijze was voortgezetwerd •door hem roemrijk voltooidde be vrijding onzer gewesten van de Spaansche heerschappij. De beroemde Duitsche eschiedschrijver Schlosser •den verwilderden en rampzaligen toestand in Duitschland schilderende in het midden van den dertig-jarigen oorlog, zegt: „Ondertusschen toont de blik op den toenmaligen toestand van Duitschland ons tenminste een Vorst, die in den dienst eener repu bliek oprecht voor vrijheidrecht en godsdienstniet voor ijdelen krijgs roem dapper streed. Deze vorst was Frederik Hendrik van Oranje, de jongere broeder van Prins Maurits een der dapperste en wat zeer zeldzaam iseen der edelste mannendie de nieuwe geschie denis kent." Hij was gehuwd met Amalia van Solmsdie hem twee zoons (waarvan de een reeds op zeer jongen leettijd overleed) en verscheidene dochters schonk. Bij zijn dood ging het prinsdom Oranje op zijn zoon Willem II over. Prins Willem II en Prins Willem III. Prins Willem II volgde zijn vader op in de stadhouderschappen over dezelfde gewesten welke Frederik Hendrik bekleed had. Hij bereikte slechts den ouderdom van ongeveer 25 jaren. Hij bezat ^en vurig temperament en uitmuntende gaven van verstand en hart. Zijne talenten en schranderheid weiden zeer geroemd. Johan de Witt zeker een onverdacht getuige beweerde van hem dat hij indien hij langer geleefd hadde bekwaamste van zijn geslacht zou geworden zijn. Hij was gehuwd met de Engelsche Prinses Henriette Mariadie eene week na zijn doodhet levenslicht schonk aan den beroemden Willem [II. Hoe zeer Willem II aan den tak der Nassaus gehecht was, bleek uit zijn testament. Hij vermaakte aan zijne zuster Albertine Agnes 300.000 thaler, onder die voorwaarde dat zij een Graaf uit het huis van Nassau huwde; het is zéër waarschijnlijk dat hij Graaf Willem Frederikstadhouder van Friesland op het oog hadmet wien hij zeer bevriend was en die dan ook in 1652 met deze zuster van den Prins in het huwelijk trad. Zijn zoon Willem III werd na veel wederwaar digheden eindelijk in 1672 stadhouder van Holland -• m Zijn naam leeft er jp dahlft>are herlmi&ittg jjË voort, en in Macau ij een hem vaardigen levensbeschrijver gevonden. Alleen aan zijn door tastenden wilzijn staatkundigen blikheeft het regeerende koningsgeslacht in Engeland te danken dat het ooit op den troon van het machtige Enge land werd verheven. Hij overleed kinderloos. Met hem stierf de tweede tak van Oranje-Nassau uit, en deze titel ging nu over op d< n jeugdigen Johan Willem Friso, stadhouder van Friesland en Groningen. Doch wij zijn hier aangekomen tot een punt, van waar uit wij eerst een blik achterwaarts moeten slaan op de Nassausbeginnende met Jan den Oude broeder van Prins Willem I. Jan «le Oude en xijn broeders. Jan de Oude, geboren in 1535, was met hart en ziel de belangen van zijn broeder, prins Willem I, nl. de belangen der Neder- landsche gewestentoegedaan. Hij was stadhouder van Gelderland en het graafschap Zutfen, en heeft zich vooral daardoor verdienseltijk jegens ons vaderland gemaakt, dat hij de stichter was van de beroemde Unie van Utrecht, in 1579 gesloten. Later keerde hij naar zijne staten in Duitschland terug en overleed in 1606 zoodat het hem nog gegund was den stijgenden roem van ons vader land te beleven. Hij was driemalen gehuwd, en verwekte bij zijne vrouwen 24 kinderen. Zijne eerste gemalin was Elisabeth, landgravin van Leuch- tenberg, en uit dit huwelijk is ons regeerend koningshuis gesproten. Onder zijne broeders, die hun leven voor ons vaderland lieten in den worstelstrijd tegen Spanje, noemen wij Adolf, Lodewijk en Hendrik. Adolf sneuvelde in den slag bij Heiligerlee (1568), en Lodewjjk en Hendrik: vielen in den slag op dc Mookerhi'idc (K>74;. Vooral de dood van Lodewijk was voor prins Willem hij was. Lodewjjk bij zon delf groote g Hij bezat een vu ondernemend haftig, bezield' voor het vadei krijgsoverste en bezat aangename was de riddérljjkste schoonste man Van zijn lieveling zijner moeder,I Stolberg, die bij al hare haar moederlijk hart zwellen bjj 't bezit van begaafden zoon. Iiand van aten. was ±en zwaar i vien's rechte was een ma ven en tal vurig karakter volha met ge andhij was een goed uitmuntend diplomaat vormen. Hij figuur en de stdriftige liefde tijd Juliana nederigh fier voe een zoo ae He PlPjesebe udhoisders. Zeeland en latei- van de overige gewesten, met uitzondering van Friesland. Hij huwde met eene Engelsche Prinses, Maria, dochter van Jacobus II, Koning van Engeland. Beroemd is zijn tocht naar Engeland in 1688 waardoor de Engelsche konings kroon op zijn hoofd geplaatst werd. Het is niet noodighier stil te staan bij al hetgeen hij verricht heeft. In 't kort zij aangestiptdat hij een onver- zoenlijken haat koesterde tegen de onverdraaglijke eer- en heerschzucht van Lodewijk XIV, die Europa' de wet wilde stellenhet was alleen het inzichtde krachtige wil en het aanzien van Willem III die dezen halfgod geducht de vlerken kortwiekten. Zijn naam was door geheel Europa beroemd, en door hem werd de Nederlandsche Republiek zeer in aan zien gebracht. Voor Engeland was hij de weldoener, de bevrijder. Hij was een der grootstezoo niet de grootste Koning van Groot-Britannië. Wat hij voor Engeland gedaan heeft, is veel, ontzaglijk veel. zoon en van Willem Loof wijk, 01 van Jan den Oude, trok naar de opgestane gewesten om hun zijn machtigen steun .te schenken; hij Werd in loS-i tut eerste stadhouder in Friesland aangesteld en aanvaardde [later ook het stadhouderschap over Groningen (Drenthe. Met recht w«-rd hg de rechterhand I Prins Maurits genoemddie hem in alle 'gewichtige aangelegenhedende oorlog be treffende, raadpleegde. 11 ii was gehuwd met eone zuster van prins Mauritsdie hem- geene kinderen schonk. Toen hij in 1620 overleed, werd hij in zijn stadhouderschap opgevolgd door 1' vollen broeder, die gehuwd was met Sophia Hedwig,b hertogin van BrunswijkWolfenbuttel. Ernst Casimir was een bekwaam veldheer en omUrschmdde zmh bijzonder onder prins Ff -derik Hendrik. Toen deze in 1632 lanes de Maas oprukte om Maastricht te -slaan, had hij Ernst gezonden om Venlo, Roen:; en- te veroveren. Deze vielen A i r' v*» KI i H. M. ADELHEID EMMA WILHELMIXA THERESIA Koningin-WeduweRegentes van het Koninkrijk der Nederlanden. wlio- VOO .1-1»

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1898 | | pagina 13