handen^ doch voor 'Koi, ?den de Republiek
en f;et leger een groot v(L. Ernst Casimir,
Fnesland's uitmuntende stadhouder, die reeds in
den slag bij Nieuwpoort eene schitterende rol
had speèldliet hier zijn leven. Bij het be-
zicntigvn h loopgraven, waar hij zich te veel
bloot gat'/ werd hij door een musketkogel in het
hoofd getroffen, waaraan hij weinige uren later
overleed.
Zijn zoon Hendrik Casimir I volgde hem
weldra op als stadhouder van FrieslandGroningen
en Drenthe. Hij verloor reeds het leven op
nog jeugdigen leeftijd. Frederik Hendrik was
van plan (in 1640) het beleg voor Hulst te
slaanbij de bestorming van eene schans werd
Hendrik Casimir gewond en overleed binnen
acht dagen aan zijne wonde. Hij was ongehuwd
gestorven, doch er leefde nog een broeder van hem
Willem Frederik. Deze huwde, zooals wij boven
zagenmet Albertine Agneseene dochter van
Frederik Hendrik. Hij volgde zijn broeder alleen
op in Frieslanden werd door den Keizer van
Duitschland in den vorstenstam! verheven. Hij ver
den moorddadigen veldslag bij Malplaquet en hij scheen
voorbestemd om de eer van het roemrijk Huis op te
houdenwaarvan hij den naam droeg. Wonderdadig
in den kogelregen bij Malplaquet gespaard moest
hij op een rampzalige wijze verdrinken aan den
Moerdijk (1711). Hij was een man van groote
gaven en de afgod van het Nederlandsche leger.
Hij bezat een sierlijke gestalte en aangename gelaats-
tiekken, in 't korthij was een ridderlijk figuur.
Geen wonderdat de gemoederen hier te lande diep
geschokt en ontroerd warenen den soldaten de
tranen over de bruine wangen biggelden.
Hij was gehuwd geweest met Maria Louisa, eene
Hessische Prinsesdie later door de trouwe Friezen
die altijd en immer krachtdadig voor de belangen
hunner stadhouders uit het Nassausche Huis opkwa
men welke bedreigingen er ook soms tegen hen
werden gebruikt zoo trouwhartig Maaike-Moei
genoemd werd om hare vele edele eigenschappen
vooral om hare goedheid van hart en belangstelling
in het lot van haar volk. Het scheen bijna alsof
met Johan Wiilem Friso ook de derde tak der
Oranje-Nassau's zou uitsterven. Doch den len Sep-
Zijn zoon Willem V, geboren in 1748, volgde hem
in al zijne waardigheden opeerst onder voogdij
schap zijner moeder. Hij huwde later met de Prui
sische Prinses Frederika Louisa Wilhelmina (1767),
uit welk huwelijk Willem Frederik, Prins van
Oranje-Nassau stamt, die 1 December 1813 tot sou-
vereinen Vorst der Nederlanden werd uitgeroepen.
De regeering van Willem IV was zeer onge
lukkig. Onder zijn stadhouderschap braken hier de
hevigste onlusten uit, die het vaderland onder een
zee van jammeren bedolven. Het einde van al
die jammeren was ten slotte, dat wij onder de
Fransche overheersching gebracht werden. Wel
hadden des stadhouders zoons met leeuwenmoed en
groot beleid, met Duitschland en Engeland, tegen de
Fransche indringers gestreden; maar Willem V zag
zich ten slotte genoodzaakt met de zijnen naar
Engeland uit te wijken.
Onder de Fransche overheersching hebben onze
voorouders leergeld betaald. Ze was zóó drukkend,
zóó pijnigend, zóó gewelddadig, zóó snerpend, dat
ons volk er wel nooit weer naar verlangen zal
opnieuw zulk een leergeld te betalen. En het was
loor op een treurige wijze het leven. In October
1664 was hij bezig met het beproeven van een zadel
pistool; toen dit weigerde af te gaan, nam hij de
propter uit om te zien wat er aan haperde, doch
op hetzelfde oogenblik ging het schot af en de kogel
trof hem van onderen in de kin en kwam er boven
den neus weer uit. De kin en beide kakebeenen
waren verbrijzeldzoodat hij spreken noch drank en
'lijs innemen konacht dagen na het ongeluk over
leed hij. Willem Frederik was van een vurig tem
perament trouwens alle Nassaus waren dat
maar h;j was bezield met edele gevoelens. De Staten
vajn Friesland droegen aan zijn eenigen zoonHendrik
Casimir II, het stadhouderschap op, onder de voog
dijschap zijner moeder. Deze Vorst was gehuwd
mét Henriette AmaleaPrinses van Anhalt Dessau
eni overleed in 1696. Zij schonk het levenslicht aan
Johan^ Willem Friso (1687) die erfgenaam werd
van zijn neef Koning Willem III en daardoor sedert
1702 Prins van Oranje. Met hem begint de derde
k van het kuis van Oranje-Nassau, waaruit in
Koningin vV il helmin a is gesproten,
fesheid onderscheidde zich vooral in
tember werdna den dood zijns vadersWillem
Carel Hendrik Friso geboren de latere Willem IV.
Deze was eerst stadhouder van GelderlandFriesland
en Groningenen werd in 1747 uitgeroepen tot
stadhouder van Holland, Zeeland en de overige
gewesten. Later werd het stadhouderschap over de
Vereenigde gewesten erfelijk verklaard. Willem IV
bereikte een toppunt van machtwaarop geen zijner
voorgangers had gestaan. Hij oefende eene volheid
van gezag uitwaarover geen der stadhouders ooit
had kunnen beschikken. Tot zijn on vergankelij ken
lof moet van hem getuigd worden, dat hij nooit
misbruik van het hem toevertrouwde gezag heeft
gemaakt. Hij bezat vele uitmuntende hoedanigheden
en groote deugdenen had altijd de belangen van
het Vaderland op het oogde beroemde woorden
die hij eens uitte„dat hij niets kendehetwelk de
eerzucht eens stervelings meer kon streelen dan zich
verzekerd te mogen houden van de liefde en de
hoogachting van een vrij volk", zullen hem tot
eeuwige eer verstrekken.
Prins Willem IVdie in 1751 overleed, was
gehuwd met Anna Kroonprinses van Groot-Britannië.
dan ook geen wonder, dat, toen de Prins van
Oranje, later Koning Willem I, in 1813 te
Scheveningen landde, het volk de tranen langs de
wangen stroomden van blijdschap, dat het geslacht
van Oranje-Nassau was teruggekeerd.
I>e Koningen uit liet geslacht
Oranje-Nassau.
Koning Willem I, met blijdschap door de natie
verwelkomd, za? spoedig tegenwoordig België, door
de besluiten van het Weener Congres, aan Noord-
Nederland toegevoegd, terwijl hij tevens tot groot
hertog van Luxemburg werd benoemd. Hij spande
al zijn beste pogingen in om zijn volk uit het diep
verval op te beuren, waarin het door de Fransche
overheersching gebracht wasen gedeeltelijk slaagde
hij daarin uitstekendmaar het mocht hem niet
gelukken, de Belgen met zijne regeering te verzoenen.
Het verschilvooral in godsdienst en landaard, was
te groot dan dat ooit een innige vereeniging tusschen
de Noordelijke en Zuidelijke gewesten had kunnen
gelukken. België scheurde zich van ons af.
Mg RB
