öïnnenland7~
Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Engeland.
Duitschland.
Servie.
Britsch-lndie.
China.
Amerika.
De Koningin draagt mij op U
allen hartelijk te bedanken.
Adjudant Grovestins. J7--
Matinee Liedertafel.
kuunen volbrengen, werd voor lafaards en voor
aan de politie verkochten uitgemaakt. Toen
riep Lucchiui uit: Welnu, dan zal ik laten
zien, dat ik geen lafaard ben. Ik zal een slag
doen, welken komt er niet op aan."
Hij ging daarop aan het zoeken naar een
slachtoffer. Het toeval bracht hem te Geneve
in de nabijheid van de keizerin van Oosten
rijk en om zijn moed te toonen, vermoordde
hij de weerlooze vrouw.
Het Habsburgsche regeeringshuis, de Oos-
tenrijksch-Hongaarsche monarchie, vepkeeren
in rouw Europa en gansch de beschaafde
wereld zijn ontzet en veiontwaardigd over
den atschuwelijken moord. Zaterdag kort na
het middaguur door een 25 jariger misdadiger
te Genèvc op de ruim zestigiarige gemalin
van Keizer Franz Jozef gepleegd.
De bedrijver van deze gruwelijke daad wordt
een Ita'iaansche anarchist geheeten eu zou
dus niet geacht kunnen worden te behooren
tot de gewone moordenaars uit lust tot moor
den of uit begeerte naar het goed van an
deren hij zou gerekend moeten worden tot
de rij van hen, die meenen door een aanslag op
't leven van een of van meerdere hunner me
deschepselen, de wereld te kunnen hervormen
of verbeteren Het is dezelfde reden die
zooveel andere anarchisten voor hun moorden
hebben opgegeven al wie hoog geplaatst is,
moet sidderen, moet vreezen dat de moor
denaarshand morgen ook hem kan treffen en
de onredelijkste en afschuwelijkste aanslagen
moeten die vrees levendig houden. Wie het
slachtoffer is, is niet aan alle anarchisten ge
heel onverschillig, en terwijl sommigen den
schrik trachten te verspreiden door de veel
heid van hun slachtoffer, zoeken anderen een
hooggezetelde uit, zonder echter weer bijzonder
kieskeurig te zijn in den persoon. Hij zou
dus geplaatst moeten worden naast een Caserio,
den moordenaar van president Sadi Carnot
te Lyon, er naast den man, die meende, de
Spaansche anarchisten van Barcelona te moe
ten wreken door Canovas del Castillo, den
minister-president van het Iberische schierei
land, het leven te benemen.
Wat zou evenwel dezen man het recht geven
op een plaats in de breede rij der politieke
misdadigers, tot hun daad gedreven door
poliiieken haat, door afkeer van den bestaan-
den staat van zaken, en vooral vervuld met
utopieCD, voor welker verwezenlijking zij hun
leven veil hebben
Keizerin Elisabeth van Oostenrijk, die over
eeuige weken aan de zijde van haar gemaal
diens vijftigjarig jubileum als heerscher over
Oostenrijk i u Hongarije zou hebben gevierd,
heelt als meosch, ais vrouw en als moeder
zooveel teleurstellingen ondervonder, is zoo
herhaaldelijk getroffen door de wieede slagen
van het noodlo', at rij, sinds jaren, reeds
de wereld en haar vermaken vermeed, zich
verre hield van het uiterlijk vertoon, waartoe
haar hooge positie haar riep. en de rust en
de eenzaamheid zocht zonder immer in te
grijpen in de staatszaken}, zonder b< lemme
rendei' invloed uit te oefenen op den gang
der tinken in haar laid of daarbuiten!
Door niets valt de vei foeielijke misdaad te
verklaren of te verontschuldigen Men kan
het begrijpen, dat een politieke persoonlijk
heid, die met sterke hand heefi ingegrepen
in de lotgevallen der menschheid zonder voor-
of achterwaarts, zonder rechts of links te zien,
het doelwit wordt van het moordend staal,
van den doodenden kogel of van den alles
vernietigenden dynamietbom van een ot an
deren fanatieken afgedwaalde. Men kan zich
heel wel denken, dat mannen als Bismarck,
Duitschland's keizer, Rusland's czaar, ja zelfs
dat een Sadi Carnot hun politieke vijanden,
hun haters hebbeD, en dat er ouder dezen
zijn, die meenen der menschheid of een deel
ervan althans, van nut te kuunen zijn door
het leven af te snijden van deze manen van
macht en aanzien. Doch verraderlijk een vrouw
te doorsteken, een weerlooze zwakke vrouw
met grijze haren, die nimmer een politieke
rol heeft gespeeld, die Dimmer zich heeft
bemoeid met de onderlinge geschillen der
volkeren, die de kunst bevorderde eu de sport
beoefende, en dat alleen omdat zij het on
geluk had de gemalin van een keizer te zijn,
dat gaat alle menschelijk begrip te boven!
Wel wordt het Habsburgsche regeeringshuis
zwaar bezocht door het noodlot
Maximiliaan, Mexico's keizer te Queretaro
gefusilleerd aartshertog Frans Salvator ver
gaan met een schip zonder dat men weet hoe
of waaraartshertog Rudolf, de vermoedelijke
troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije, in het
bosch van Meyerling onder geheimzinnige
omstandigheden gedood, en nu aan den voor
avond van het regeeringsjubileum, de keizerin
gevallen als het slachtoffer van een sluipmoor
denaar, korten tijd betrekkelijk nadat de
hertogin van Alengon, zuster der keizerin, op
zoo tragische wijze den dood had gevonden bij
den brand van den weldadigheidsbazar te
Parijs.
Wel is het leven hard geweest voor deze
vrouw, die op zeventiei jarigen leeftijd, schoon
en bekoorlijk, rijk aan idealen en verheven
denkbeelden, den Oostenrijkschen bodem be
trad aan de zijde van een van Europa's mach
tigste heerschers
Zaterdag in den m middag heeft deminis-
ter van ooi log van Frankrijk, generaal Zur-
lindeu, zijn collega, den minister van justitie,
doen toekomen het dossier der Dreyfuszaak
met een persoonlijke toelichting en motivee
ring de titularis van justitie is onmiddellijk
zijn studie aan de hand van het dossier
begonnen, werkte een deel van den nacht en
Zondag den geheelen dag door, en in een
officieuze nota van Havas heet het, dat in
den heden te houden ministerraad een defi
nitieve beslissing zal worden getroffen.
Wat wil dit nu zeggen
Opnieuw is het gerucht verspreid, dat ge
neraal Zurlinden tegen de herziening is ge
kant, welke zienswijze hij ter kennis van zijn
collega van justitie zou hebben gebracht, in
het aan het dossier toegevoegde schrijven.
Ook is door de officieren, die aan den mi
nisterie van oorlog zijn toegevoegd, nadrukke
lijk verzekerd, dat generaal Zurlinden op
grond van het ingaande ouderzoek der Drey-
fusdocumenten, de vaste overtuiging verkregen
heeft niet alleen dat een herziening van het
proces niet noodzakelijk is, maar dat een
herziening tot de besliste onmogelijkheden
behoort.
Voorts zou de minister van justitie Sarrien
zelf zijn gaan wankelen, Brisson alleen blijft
bij zijn meening, dat de herziening onvermij
delijk is en in den ministerraad van heden
zou het dus moeten komen tot een verklaring,
waaruit een formeele kabinetscrisis zou kunnen
voortvloeien.
Mogelijk is nog immer, dat het heden nog
Diet tot een beslissing komt, dat de beraad
slaging over den verder te volgen weg ver
daagd wordt tot na de manoeuvres, dus tot
na den 16eu September. Het feit evenwel,
dat generaal Zuilinden, evenals zijn beide
voorgangers, generaal Billot en Cavaigüac,
op grond van het onderzoek van het dossier-
Dreyfus tot de volstrekte overtuiging is ge
komen, dat de ex-kapitein schuldig is aan het
hem ten laste gelegde en dat hij, generaal
Zurlinden, op grond van deze overtuiging de
herziening, zelfs in principe, verwerpt, geeft
te denken.
Twee dingen zijn mogelijk öl de minister
raad handhaaft mei alle stemmen tegen die
vau generaal Zurlinden, die zich zou teiug-
trekken, het beginsel der herziening (Brisson
zou de poitefcuille van oorlog ad interim
aanvaarden, de Kamers zouden niet worden
saamgeroepen en het parlement zou eerst later
worden in kennis gesteld met het feit, dat
verzoek om herziening is overgebracht aan
het hof van cassatie), óf de meening van
generaal Zurlinden zou ee i of meer van zijn
collega's ontrouw maken aan de eenmaal
aangenomen houding; het zou komen tot een
kabinetscrisis en het Parlement zou worden
saamgeroc-pen om over het herzieningsvraag-
siuk in hoogste instantie te beslissen.
Terwijl de Engel che bladen de Turksche
troepen een voornaam aandeel in de onlus
ten toeschrijven, wordt in de officieele en
officieuse Turksche berichten hel gedrag van
dan die troepen bovenmatig geprezen. Zoo
meld een telegram van het Wiener Corres-
pondenz-Bureau (dat door de Turksche
regecring wel meer gebruikt wordi), dat de
Turksche troepen alle in Kandia wonende
christenen, honderdvijfiig in getal, in bescher
ming namen en in het gebouw van den Turk-
schen gouverneur brachten. Dit bericht is
natuurlijk onwaar, want ten eerste waren er
veel meer christenen in Kandia een duizend,
en ten tweede heeft men onder de brand-
puinhoopen Zondag nog een-en-twintig lijken
van christenen gevonden. Tweehonderdtwaalf
christenen uit Kandia zijn naar Athene ge
vlucht. Het getal dooden is nog altijd onbe
kend. De moslems schijnen de stad geheel in
hun macht te hebben, zoodat de vreemdelingen
er geen nieuwe troepen in kunnen brengen,
en hieruit mag men ook wel haast opmaken
dat de Turksche troepen, zelfs de geregelde
(want de basjibozoeks doen natuurlijk met
het mohammedaansche gepeupel mee), de
vreemde troepen uiterst weinig steunen.
In den omtrek van Chania en Betimo be
gint het ook rumoerig te worden. Te Nero-
koero, bij Chania, is een moslem door chris
tenen gedood, de moslems die in Chalépa
woonden hebben de wijk genomen in de
stad. Er trekken druk patrouilles door Chania,
en de Engelsche vlootvoogd heeft geëischt
dat de mohammedanen ontwapend zouden
worden.
In Perivolia, dicht bij Retimo zijn de
mohammedanen te hoop geloopen, maar
hebben uog geen vijandelijkheden bedreven.
De Russische bevelhebber, die Retimo be
waakt, heeft troepen en schepen aangevraagd.
Een bataljon van het garnizoen van Napels
zal, misschien tegen den zin van de regee
ring, naar Kreta vertrekken.
De Kretasche buitengewone commissie voor
de autonomie heeft besluten, op haar post te
blijven, niet als voorloopige regeering, maar
als bemiddelaar tussc en de christelijke be
volking en de vlootvoogden. De christenen
die de stad Kandia omsingelen, hebben zich
ter beschikking van de Europeesche gezag
voerders gesteld, om de Turken te verdrijven.
De vlootvoogden hebben een gelijkduidend
telegram aau hun regeeringeu gezonden, om
nun te verzoeken, dadelijk van de Porte te
eischen verdrijving van de basjibozoeks uit
Kandia, terugroeping van de Turksche troe
pen en overheid en aanstelling van een land
voogd, gelijk de Kretenzen verlangen.
Naar de Times uit Kandia verneemt, is
de landing in de stad, waar de Engelschen
feitelijk gevangen zitten, nog steeds onmoge
lijk. De Engelsche oorlogsschepen zetten aan
houdend troepen aan wal in den omtrek, van
waar deze naar Kandia oprukken. De basji
bozoeks hebben twee Engelsche soldaten
gedood die terugkeerden van de buitenposten.
He' geheele eiland is hoogst onrustig. De
christenen te Chania vluchten op de oorlog
schepen ter reede. Een groote troep opstan
delingen belegert Soeda. Vijfduizend opstan
delingen trekken zich bij Kandia samen en
willen met de Engelschen daarheen oprukken.
Ook behalve de 513 man uit Malta, die
te Paleokastron op Kreta geland ziju en naar
Kandia opmarcheeren, wordt nog een batal
jon infanterie uit Kaïro aldaar veiwacht. Te
Napels zijn 622 Italiaansche soldateD onder
22 officieren naar Kreta ingescheept.
Het slagschip Illustrious en de kruicer
Venus zouden vandaag uit Malta uaar Kreta
vertrekken.
Zoodra de verpletterende nederlaag der
Derwisjen bij Omdoerman en de bezetting vau
de hoofstad van het Mahdisme door den
Sirdar met zijn Engelsche en Egyptische troe
pen bekend waren geworden, zeiden sommigen:
Dat is nog maar het eerste bedrijt. We zullen
spoedig van verwikkelingen hooren die met
den slag bij Oradoermau in het nauwste ver
band siaan.
En buitengewoon snel schijnen die ver
wikkelingen reeds gekomen te zijn. Het was
te verwachten dat de maatregel van Sir Her-
bert Kitchener, om de oorlogscorrespondenten
onvenvijld naar Kaïro terug te zenden, be
trekking had op de uitvoering van plannen,
waarbij de Sirdar van geen publiciteit gediend
kan zijn. De kwestie van de heerschappij
aau den Boven-Nijl schijnt hier inderdaad
in het spel is.
De Engelsche regeering staat toch op dit
oogenblik voor de netelige vraag, of die
voortreffelijk voorbereide en uitgevoerde veld
tocht in Soedan niet voor een goed deel ver
geefs gèweest is of zij niet juist achter het
net vischt.
Vier kanonneerbooten van den Sirdar zijn
nu met suellen spoed den Nijl op, om te zien
wat er van de zaak is. Dr. Wilhelm Junker,
die in her begin van '80 de reis van Chartoem
naar Mesjra-er-Rek heeft gemaakt, deed ovir
den afstand Chartoem (Omdoerman) -Fasjoda
tien dagen, en 19 dagen later was hij te
Mesjia-er-Rek, aan de Bahr-el-Ghazal. De
Sudar en de Engelsche regeering zullen dus
spoedig genoeg weten of de Franschen hen
werkelijk voor geweest zijn, om ernstige hin
derpalen op te werpen tegen de verwezen
lijking van het geliefkoosde denkbeeld der
Engelschen Kaïro weer rechtstreeks met
Oeganda te verbinden door grondgebied ondei
overwegend Engelschen invloed. Het publiek
zal 't zoo spoedig nog wel niet vernemen.
Dat de Belgen van Redzjaf uit Fasjoda zou -
den bereikt hebben, is hoogst onwaarschijnlijk.
Maar ook zonder dat liggen er hier misschien
belangrijke verwikkelingen in het verschiet.
De beraadslagingen over de ontwapening
zullen te Petersburg of te Brussel worden
gehouden.
Negentien personen reden Zaterdagmiddag
met een groote brik van Deal (Engeland naar
St. Margaret's baai. Niet ver van Deal s'oeg
het rijtuig om en zestien menschen werden
ernstig gekwetst, twee of drie levensgevaar
lijk.
Zaterdag zijn de manoeuvres om en bij Oeyn-
hausen met een grooten veldslag geëindigd.
De Keizer voerde zelf dien dag het zevende,
westelijke legercorps aan, en brak 's ochtends
om 2 uur reeds op. Het westelijke leger,
vijf divisies sterk, stond tegenover een ooste
lijk van drie divisies infanterie en een divisie
cavalerie. Zoodra het begon te dagen, waren
de voorhoedes in een hevig artillerie- en
infanteriegevecht gewikkeld. De aanval van
het westelijke leger was zoo heftig dat het
oostelijke afdeinsde. Op sommige oogen-
blikkeu bood het slagveld een treffend schouw
spel, vooral toen de regimenten van de 37ste
div.sie bij Broderhausen, tambours battants,
onder de muziek van den Hohenfriedberger
marsch den berg opstormden. De Keizer stond
Op een hoogte bij Tengern met een talrijk
gevolg zijn bevelen te geven. Tegen 8 uur
was de beslissing gevallen, en werd >halt"
geblazen. De keizer en Keizerin keerden
toen in een rijtuig onder de stormachtige toe
juchingen van de troepen over Löhne naar
Orynhausen terug. Zaterdag zijn 43,000 en
man in 56 treinen van hel, manoeuvre-terrein
vertrokken. Voor het geheele transport waren
2200 waggons noodig, daar behalve de troepen
nog 2200 paarden en 260,000 K.G. bagage
moesten vervoerd worden.
De gevolgen der nieuwe perswet blijven
niet uit. Er zijn in het gansche land nog
slechts drie dagbladen, maar het gebrek aan
couranten wordt ruimschoots vergoed door
een regen van pamfletten, die Servie over-
strooraeu en alle gericht zijn tegen de twee
vreemdelingen (kon ng Alexander en Milan).
De opgewondenheid neemt vooitdurerd toe
en de regeering heeft een besluit uitgevaardigd
waarbij bepaald wordt, dat men een bijzonder
paspoort noodig heeft, om door het land te
reizen. De brieven worden geregeld geopend
protesten helpen niet.
In Pendsjab is de rust nog verre van her
steld en uit Afridi-land komen onrustbarende
tijdingen. Een telegram uil Simla meldt, dat
een bende van tien gewapende mannen drie
boeren gedood en vier personen gewond heeft.
De daders ziju gevlucht.
Bij keizerlijk besluit wordt bekend gemaakt,
dat de keizer de verdere diensten van Li-
Hung-Chang als lid van het Tsungli-Yamen
niet meer noodig heeft. Het besluit bevat
niet de redenen van het ontslag. Men ver
moedt, dat Li-Hung-Chang zijn andere functies
en ook die van oudsten groot-secretaris zal
behouden.
De president van Chili heeft een besluit,
geteekend, waarbij hij 50,000 man van de
nationale garde onder de wapenen roept, en
beveelt dat 3ü0,000 man, die nu geoefend
worden, onder de wapenen zullen blijven.
Uit Britsch-Columbia wordt gemeld dat
de stad New Westminster bijna geheel door
brand vernield is.
VERBETERING.
In liet bericht uit Capelle, (zie ons blad
van Zondag 11 Sept.) is eene grove drukfout
ingeslopen. Er staat nl.//De leerlingen
uit de school in de Nieuwstraat hadden aan
den optocht geen deelgenomen; dit moet zijn
hebben aan den optocht deelgenomen,//enz.
WAALWIJK^ 14~SeptT 1898^
Dankbetuiging der Koningin.
De Hoofdcommissie voor de Kronings
feesten alhier ontving verleden Maandag het
navolgende telegram van wege H. M. de
Koningin
Feestcommissie Waalwijk
Zondagmorgen gafde Liedertafel ^Oefening
eu Verinaak" een volksmatinee op de zaal
Musis Sacrum. Had de V'ereeniging bij
de kroningsfeesten gemeend de primeur
der Cantate van Hol aan haren ubonne's te
moeten laten, zij wilde toch ook het volk, het
overgroote publiek in de gelegenheid stellen
van de prachtige muziek der Cantate even
eens te genieten. De ruime zaal kon in lange
niet het aantal toehoorders bevatten, velen
moesten zich behelpen met een plaatsje, op
het balcon. Nadat eerst een paar Oud-Ne-
derlandsche liederen waren gezongen en
de jeugdige Vereeniging //Het Rozenknopje",
uitgedost in feestcostum een kroningslied
had ten gehoore gebracht, kwam de beurt
aan de cantate. Prachtig met gloed en verve
werd deze schoone compositie uitgevoerd.
In eerbiedig stilzwijgen zouden wij haast
zeggen, hoorde het overtalrijke publiek dit
toonwerkaan, om aan het slot in oorverdoovend
applaus los te barsten. Het past ons hier
een woord van dank en hulde te brengen
aan den dichter der Cantate den Zeer Eer
waarden heer J. Sprangers, pastoor onzer ge
meente; zijn gedicht vloeit over van schoon
heden van den eersten rang, eu het ver
wondert ons niet, dat voorname letterkun
digen er hunne hoogste ingenomenheid mede
betuigd hebben. Over de muziek zullen wij
niet verder behoeven uit te weiden. Dat zij
gemaakt is door den Nestor onzer toonkun
stenaars zegt reeds rri^er dan genoeg. Wij
zouden echter meenen zeer aan onzen plicht
te kort te komen, zoo wij hier niet een woord
van warme hulde en dank brachten aan den
directeur der Vereeniging, den heer Frans
de Cortie. Aan zijne bemoeiingen en per
soonlijke vriendschap met Hol, is het te
danken, dat voor de tweede maal door
dien grootmeester der kunst, een werk aan
de Liedertafel wordt opgedragen. Voorwaar
een onderscheiding, die men niet hoog genoeg
waardeeren kan. Moge het hem gegeven zijn
nog lange jaren aan het hoofd zijner bloeiende
vereeniging te staau en moge het publiek
meermalen in de gelegenheid gesteld worden
van den schoonen zang te kunnen profi—
teeren.
Optocht cn onthaal der schoolkinderen.
Naar wij uit goeden brou vernemen zullen
a. s. Vrijdagmorgen de kinderen der open
bare en bijzondere school nog eens door de