Staatkundig overzicht.
BUITENLAND.
Frankriik.
Engeland.
Turkije.
Transvaal.
BINNENLAND,
ste offers brengt, welke gebracht kunnen
worden.
Met het eigen lijf dekt de Transvaler zijn
land, terwijl de manuen, die dezeu krijg zoe
ken, de Engelsche staatslieden. en aan
deelhouders, op geen enkele wijze stoornis
ondervinden in hun kalm, genoeglijk leventje.
Zij trekken niet ten strijde, deze heeren,
zij behoeven hunne naastbestaanden niet te
verlaten, zij stellen hun lichaam niet tot
mikpunt van dum-dum-kogels en dynamiet—
patronen.
Zij zullen dagelijks naar de Beurs gaan en
in de vijandelijkheden een zeer geschikt
middel vinden, om te speculeeren.
Zij hebben, om te vechten, hun leger, uit
Europa, Azie en Afrika tezamen gebracht.
De groote risico van den oorlog zullen
deze beroepssoldaten loopen. Wat den En-
gelschen stokebranders betreft dezen zijn altijd
bereid de eventueele vruchten van den krijg
te plukken.
O, het is wel een heerlijke, heldhaftige,
nobele strijd, een strijd vol idealen, waar
mede het machtige Albiou de kleine Boeren
republiek bedreigt
Maar neen, zelts in den vorm van ironie
past hier geen scherts.
Het is tc afschuwelijk
De Transvaalsehe Crisis.
Er is iets onrustbarends in den toestand.
Met eiken dag talmens wordt de positie van
de Boeren zwakker. In meer dan één op
zicht. Wat de Engelschen met alle macht
trachten te voorkomen, door hun diplomatie,
zelfs door een beroep op de edeler grond
beginselen van de regeeringen der twee re
publieken, dat is een siouie aanval van de
Boeren die nu nog de overmacht hebben,
een coup de main, die op de weifelende be
volking van heel Zuid-Afrika een onbereken
bare uitwerking zou hebben, die wellicht de
onverwijlde uilroeping van een onafhankelij-
ken Zuid—Afrikaanschen Statenbond ten
gevolge zou hebben gehad, en zeker ook de
publieke opinie in Engeland zelf een schok
zou hebben gegeven. Stel u voor dat de
BoereD, het onvermijdelijke aanvaardend, een
week geleden van twee kanten ten zuiden
van Newcastle in Natal waren doorgedrongen
en een aanzienlijke vijandelijke troepenmacht
hadden ingesloten, misschien zonder aanmer
kelijk verlies iot de overgave gedwongen
Nu is dat al te laat, maar de overhaasting
waarmede de Engelsche de belangrijke posi
tion, in de noordelijke spits van Natal heb
ben ontruimd, toont aan dat het gevaar niet
denkbeeldig was. Of als zij Mafeking, en
en andere plaatsen aan de westelijke grens,
toen nagenoeg onverdedigd, hadden overval
len, en de diamantvelden van Kimberley had
den ingepalmd I Als als
De werkeloosheid van de Boeren levert
misschien een nog ernstiger gevaar op voor
henzelf. Van drie of vier kanten komen be
richten over de stijgende ontevredenheid, niet
alleen over hun aanvoerders, maar ook over
het enkele feit dat zij dagen achtereen
ter wille van politieke overwegingen, waar
zij niets van begrijpen, maar waarvan hun
instinct hun zegt dat ze op een valstrik kun
nen uitloopen uit hun, door de Kaffers en
de niet veel betere blanken van Rhodesië be
dreigde hoeven worden aangehouden. Men
weet van vroeger dat de Boeren, hoe voor
treffelijk overigens in den str'jd, zeermoeie-
lijk in bedwang te houden zijn in een geval
als dit. Zij zijn geen soldaten, wier vak het
is, óf niets tc doen óf te vechten.
Wat voor invloeden zijn er werkzaam
Men zegt dat de Vrijstraters alleen willen
meedoen aan een verdedigingsoorlog, niet
aan een aanval, en dat dit de Trausvalers
tegenhoudt. Het is slechts een gerucht, maar
ware dat zoo, dan zouden deze bondgenoo-
te« zoo goed den vijand in de kaart spelen
als een tegenstander maar zou kunnen doen,
eu dan zou dit moreele nadeel erger zijn
dan het toch niet gering te schatten nadeel
dat het betrekkelijk open terrein van den
Vrijstraat voor de verdediging van het ge
bied der verbonden republieken oplevert.
Terloops dit: dat men er toch niet te vast
op rekene, dat Engeland het grondgebied
van deu Oranje Vrijstraat zou geërbiedigd
hebben, ook al had deze zich onzijdig gehou
den. De Engelschen hebben niet geschroomd,
den Vrijstraat de diamantvelden in Grikwa-
land af te nemen en in dit geval zou het
strategische voordeel van de schending van het
grondgebied zoo in 't oog springen, dat men
niet lang naar een voorwendsel daartoe zou
hebben gezocht.
Het is echter ook mogelijk dat men de
redenen waarom Trausvaal geen krachligcn
eisch stelt tot het terugtrekken van de En -
gelsche-troepen, elders te zoeken heeft. Er
is in de Z. Afr. Republiek een partij die
zich maarniet wil neerleggen bij het onver
mijdelijke. Reuter's correspondent te Pre
toria seint dat Zaterdag nog een krachtige
poging gedaan is bij president Kruger om de
krijgswet at te kondigen en aanvallender
wijs op te treden, maar dat Kruger beslist
weigerde. „De meeningen gaan zeer sterk
in die richting", voegt de berichtgever erbij,
„de algemeene opinie onder de brugers is
dat men een fout begaat door te wachten
tot Eugeland 70.0Q0 man op de grens ge
legd heeft, en aldus iu staat zal zijn Traus
vaal te verpletteren. Een regeeringspersoon
zeide dat het geen kwestie was van de zijde
van Transvaal maar alleen een daad van
uiterste nood en van zelf behoud."
Zoo moet de tegenwoordige houding van
de bewind lieden in de Republieken ook
elders wel opgevat worden. Zullen zij
met het edele doel, een afschuwelijken oorlog
te vermijden naar het zoet gefluit van
den vogelaar blijven luisteren tot het te
laat is
Zondag was te Enghieu bij Parijs een groot
stierengevecht georganiseerd, waarvoor 10
extra treinen belangstellenden uit de groote
wereldstad aanvoerden. Terwijl de menigte de
voorstellingen volgde, drong een stier in de
wandelgangen door en veroorzaakte eeu he
vige paniek, waarbij 8 personen werden ge
wond. Daarna liep het dier naar buiten en
holde door de velden, achtervolgd door eenige
gendarmes, die zonder eenig succes huune
revolvers op hem afschoten. Eindelijk, toen
de stier viel en twee poot en brak, kon men
hem afmaken. Onderwijl werd de voortzet
ting van het stierengevecht verboden, waarmee
het publiek echter niet tevreden was. Men
verlangde zijn geld terug eu begon de boel
reeds kort en klein te slaan. De politie
trachtte nu de plaats te ontruimen, wat eerst
gelukte, nadat men in de arena verscheen met
een zwatte plank, waarop geschreven stond
„Voortzetting a. s. Zoudag. Biljetten geldig."
Te Londen gaat het gerucht van het aan
staand huwelijk van den Russischen troonop
volger. den 21jarigen grootvorst Michael en
de 18 jarige prinses Margaretha,dochter van
den hertog van Connaught.
Te Koustantinopel is Zaterdag een paniek
teweeggebracht door een moordaanslag op
klaarlichten dag gepleegd op den zoon van
den grootvizier, Djavid bei. Djavid had om
vier uur Jildiz verlaten en reed, door twee
secretarissen vergezeld, de Galatabrug over,
toen een onbekend man eenige revolver
schoten op hem lostte, die hem dood deden
neerstorten. De dader een Albanees is ge
arresteerd. De opschudding was zoo groot
dat de kooplieden hun winkels begonnen te
sluiten, denkende aan een herhaling van de
moord ooneelen. Men houdt dezen aanslag
voor een wraakoefening van de Albaueesche
partij.
De Times verneemt van haar btjzonderen
berichtgever te Lobatsie, die de grens over
gegaan is om met de Boereu te spreken,
dat hij van dezen het volgende hoorde De
hoofdmacht der Boeren onder Cronjé staat
bij Lichtenburg, gereed om naar de grens te
marcheeren. „Dezen keer recht op Kaapstad
aan, om de Engelschen in zee te drijven",
zcide een van de Boeren. „Wij hebben
16,000 man op de grens van Natal, en kunnen
daar gemakkelijk nog 6000 man meer brengen.
Wij zullen niet beginnen, maar zullen aan
vallen zoodra de oorlog verk'aard is. Joubert
vertrouwen wij niethij wil vrede."
MAFEKING, 7 October. Zesduizend
Boeren zijn de grens genaderd tot op acht
mijlen van Mafeking, waar alle maatregelen
genomen zijn om een aanval af te slaan. De
inboorlingen zijn ontevreden omdat de En
gelschen hun geen wapens willen geven.
Twee gepantserde treinen zijn hier uit Boe-
lawajo aangekomen. Om Mafeking heen zijn
lyddiet-mijnen gelegd.
WAALWIJK, 11 Oct. 1899.
Onderwijzers—vergadering.
Gisteren hielden de Onderwijzers alhier
hunne laatste vergadering van dit jaar op de
zaal /Musis Sacrum". Een vijf en veertigtal
onderwijzers waren opgekomen.
Met bijna algemeene stemmen werd tot
Penningmeester herkozen de heer v. d. Mee-
ren te Loonopzand.
Na afdoening der andere huishoudelijke
zaken behandelde de heer Ebels uit Sprang
het Onderwerp Het Ned. Ond. Gen. in zijn
doel, streven eu instellingen. Genoemd punt
werd uitstekend behandeld en gaf nog al
aanleiding tot discussie.
Voor het volgende jaar werden de volgende
punten ter behandeling gekozen
1. Het Stelonderwijs door den heer A.
C. v. d. Heijden.
2. De Concentratie der leervakken door
den heer A. Pulles.
3. Iets over de Vondels en aanverwante
familiën door den heer J. v. d. Hammen.
4. Doel en streven van den Bond van
Ned. Ond. door den heer Klerks van Ca-
pelle.
5. Het schrijfonderwijs door den heer A.
Pulles.
6. De vermenigvuldiging der gewone
breuken door den heer Clerx van Druneu.
7. De directe methode voor het aanleeren
van vreemde talen door den heer J. Spij
kerman.
Blijk van erkentelijkheid.
Door de vereeniging /T.A.V.E.N U.",
operette-gezelschap uit de liedertafel //Oefe
ning en Verinaakalhier, is aan den heer
Henri Plateel te Capelle, als blijk van er
kentelijkheid, een prachtig muziekalbum
aangeboden. Het titelblad, met opdracht, is
op meer' ,'ilijke wijze vervaardigd door deu
heer Ad' Pulles alhier; het ziet er werke
lijk ku- itig en sierlijk uit en strekt den
bekenden teekenaar tot eere.
Rijkspostspaarbank.
Wij ontvingen van den heer directeur
der rijkspostspaarbank een exemplaar van
het verslag aan de Koninginbetrekkelijk
den dienst der Rijkspostspaarbank in ons
lantover het jaar 1898.
Het hoogst belangrijk werk vormt een lijvig
botkdeel en wij moeten onsbij de be
perkte ruimte waarover wij beschikken, tot
het volgende bepalen
Van de diensten der rijkspostspaarbank
vordt tegenwoordig zeer veel gebruik ge
maakt door het personeel der zeemacht zich
hier te lande en in vreemde wateren be
vindende en terwijl het beleggen door mid
del der Bank van spaarpenningen, vergaard
op scholen van lager onderwijs, ruimschoots
reden tot bevredenheid schonk.
Als men aan de hand van dit verslag na
gaat, welke ontwikkeling, het Nederlandsch-
spaarinstituut heeft verkregen, gedurende een
nog niet 19 jarig bestaan en daarbij o. a.
in aanmerking neemta de hoe grootheid
van ons land, benevens het bevolkingscijfer;
b. het aantal, teil onzent aanwezige parti
culiere spaarbanken, en het totaal der in
legger» nl. thans gestegen tot 750.000, en
hun saldo te goed 76 millioen gulden en
men deze toestanden vergelijkt met die in
andere landeö, dan bestaat er in ruime mate
reden tot blij schap over de resultaten van
dezen zegenrijken maatregel, in 1880 door
den wetgever genomen.
Eenige nadere bijzonderheden voor onze
streek
Saldo van inlagen en terugbetalingen.
31 Dec. '98 tegen 31 Dec '97
Baardwijk, 12.439.05 13.506.34
Besoijen, 14.351.065 11.411.165
Drunen, 52.988.92 46.603.83
Dussen, 10.457.82 9.618.07
Eeten, 53.31 369.68.
El shout, 5.620.72 7.017.04
Genderen, 8.927.67s 8.527 03
's-Gravemoer, 8.148,84 8.859.80
's Grev.-Capelle 19.730.01 17.114.93
Haarsteeg, 40.343.165 28.987.31°
Heusden, 116.517.02 102.858.32s
Kaatsheuvel, 57.044.56s 51.417,23s
Loonopzand. 14.144.78s 7.740.06s
Nieuwkuik, 15.639.51 13.726.30s
Meeuwen, 2.816.37 2 384.56
Raamsdonk 61,110.28 58.070.986
Sprang, 8.018.71 8.048.33
Vlijmen, 59.431.71s 56.137.37s
Vrijh.-Cappel, 18.330.52 11 843.03s
Waalwijk, 102.197.98 $4.835.15
Waspik, 23.532.81 ^8.347.37
Voor belangstellenden houdep wij het
verslag op ons bureau ter inzage.
Dc Koninginnen te Potsdam
Hare Majesteiten kwamen Zaterdagavond
7.46 te Potsdam aan en werden zeer hartelijk
begroet door den Keizer, die Koningin Wil-
helmina een ruiker aanbood, haar op de
wang kuste, nadat Zij met jeugdige gratie van
de treeplank was gestapt.
Koningin Emma was gekleed in zwart
fluweel met git, Koningin Wilhelmina in een
roomkleurig reiscostuura en hoed met witte
veer.
Noch Zij, noch Hare Moeder toonden
eenige vermoeidheid integendeel, vooral de
jonge Koningin was zeer opgewekt, zag
lachende rond en begroette met hartelijke
kussen prinses Pauline von Wied, die met
erfprins Von Wied aanwezig was. De Ne—
derlandsche gezant was met het personeel
der legatie en den consul-generaal aanwezig.
Tijdens de begroeting werd het nieuwe
„YVilhelmus" gespeeld.
Na eenig oponthoud in de vorstelijke aa
lons van het station, reed men naar het
Stadtschloss, geëscorteerd door bereden gar
des-du-corps eq toegejuicht door een aan
zienlijke menigte; de weinig talrijke politie
had geen moeite de orde te handhaven. Bij
aaukomst van deu stoet aan het paleis bracht
de muziek der garde-grenadiers het oude
Wilhelmus ten gehoore.
HH.MM. de Koninginnen eu de keizer
reden in één rijtuig.
Iu het Stadtschloss verwelkomde de keizerin
haar hooge bezoeksters met een blij gezicht.
De in de Bronzen zaal opgeslagen tafel
telde ongeveer 26 couverts.
De keizer had aan zijn rechter zijde dc
jonge Koningin, aan zijn linkerzijde Konin
gin-Moeder.
Nog namen aan het diner deelde konin
gin van Wurtemberg, de vorstelijke familie
Von Wied, de staatssecretaris Von Bttlow, de
minister van het Huis des konings Von Wedel,
de opperhofmaarschalk Von Euleuburg, de
chef van het Kabinet Von Lucunus, de chef
van het militair Kabinet Von Hahnke, de
Nederlandsche gezant en mevrouw Van Tets
van Goudriaan en het gevolg.
Tusschen glanzend zilveren schalen en fijn
porselein gerei, waarop het eten werd opge
diend. stonden in fijne, kleine vazen van
friseerend Cyprusglas lichte rozen op lange
stelen. Over de heele tafel waren op het
ammelaken sierlijke, groene slierten uitge
spreid met kleine gele en witte roosjes
ertusschen. Hier waar de jonge Koningin in
beminnelijke lieftalligheid troonde, was de
gebeele tafelschikking in heldere en lichte
kleuren gehouden.
Het geheel bood een schitterenden aanblik.
Nadat HH. MM. Zondagmorgen een be
zoek hadden afgelegd bij den keizer en de
keizerin, kwamen Zij om twaalf uur in de
eenvoudige villa van den prins Von Wied
aan in een open rijtuig „a la daumont" ge
reden.
H.M. Koningin Wilhelmina droeg een
witten hoed raer. veeren, een witte cape met
bruin bout en wit garneersel met zilveren
pailletten. H. M. de Koningin—Moeder had
een muisgrijze cape met vioolblauwe voering
aan en droeg daarbij een donkeren hoed.
Kort voor HH. MM. was het keizerlijk
paar aangekomen in een mei twee paarden
bespannen rijtuig.
In tegenwoordigheid van den keizer, de
keizerin, de Koninginnen Wilhelmina en
Emma der Nederlanden, deu koning en de
koningin van Wurtenberg, had de doop
plechtigheid plaats van den eerstgeboren
zoon van den erfprins en de erfprinses Von
Wied. De doopplechtigheid werd verricht
door ds. Lohmann uit Neuwied, die werd
bijgestaan door den hofpredikant Kessler.
De jonge prins ontving de namen Hermant),
Wilhelm, Friedrich. Na de plechtigheid werden
de gelukwenschen in ontvangst genomen,
waarna de keizer en de keizerin naar het
Stadtschloss terugteden.
Kwart over drieën waren de Vorstinnen
in het slot terug.
Te vier uur reed de Koningin met barones
Sloet uit in eeu open rijtuig met twee paar
den, voor een tocht door het park van het
Neue Palais. H. M. droeg thaus een huza-
renblauwen mantel met bruin bont gevoerd.
Evenals des morgens had zij een dekkleed
over de knieën.
Te vijf uur keerde Zij van den wandelrit
in het slot terug.
Zondagavond was er diner bij den erfprins
Von Wied.
Hel is mooi herfstweder, maar koud. Van
het slot waait de keizerlijke standaard.
Maandagochtend deed de Koningin een
wandeling te voet naar het kasteel Sans-
souci, waar de interessante herinneringen aan
Frederik Den Groote en diens beroemde
tafelronde zijn bijeengebracht.
Des namiddags gaf H. M. den staatsse
cretaris Vou Bülow, een vrij lange audiëntie,
waarna de minister door Koningin Emma
werd ontvangen. H. M de Koningin heeft
hem het grootkruis iu de orde van den
Nederl. Leeuw verleend.
In het Neue Palais hebben de keizer en
de keizerin een muzikale bijeenkomst gegeven,
waartoe 300 uitnoodigingen waren verzonden.
Behalve HH. MM. waren aanwezig de te
Postdam verblijvende prinsen, de heeren en
dames der wederzijdsche gevolgen, de chefs
van het kabinet, staatssecretarissen, Duitsche
gezanten, buiienlandsche gezanten, attachés
militaires, Duitsche generaals en hunne
dames.
Het concert werd gegeven door de Ko
ninklijke Kapel, het Koninklijk Domkoor, en
de Berlijnsche Mannenzangvereeniging. De
tooneelspeler Kraussneck droeg een door
Lauffs gemaakten Proloog voorHet Neder
landsche Volkslied. Toen volgde een reeks
van liedereu, Nederlandsche het eerst. Daar
na werd aan aparte tafels gegeten. De keizer
zat hierbij tusschen onze Koninginnen.
Tegen half elf volgde op het prachtige
concert eeu souper in de schelpeuzaal, die
fonkelde in waarlijk sprookjesachtige pracht.
Er waren twaalf kleine vierkante en twee
grootere ronde tafels. Aan dc twee ronde
tafels zaten. HH. MM., en wel aan de tafel
rechts van den ingang de keizer tusschen de
twee Nederlandsche Koninginnen. Naast
Koningin Wilhelmina zat rechts de gezant
Fürst Mtlnsternaast koningin Emma zat de
staatssecretaris Von Bülow.
Koningin Wilhelmina droeg een wit zijden
kleed, waar in bloemen prachtig waren gestikt.
Ze had een op een kroon gelijkeodeu dia
deem op het hoofd. Hare moeder was in
lichtgrijze zijde. De keizerin was in zilver-
brokaat, dat eeu merkwaardigen groenachti-
gen weerschijn afgaf.
Op de keizerstafel lag vóór de plaats van
Koningin Wilhelmina een bloemstuk van zeer
bijzondere geelrose rozen. Uit een kraus
orchideeën, anjelieren en rozen, stak in het
midden van den disch een negenarmige zil
veren luchter op. Men dronk uit oude,
goudgerande glazen uit den tijd van den
Ouden Frits.
De tafel der keizerin was voornamelijk
getooid met roode anjelieren. In de nissen
van de zaal dartelde en sprong het water
