Nummer 96. Zondag- 3 December 1899. 29e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen,
Eerste Blad.
Leest allen
„DE ECHO VAN «ET ZUIDEN",
„IE ECHO VAN HET ZUIDEN"
f 0,75
ANTOON TIELEN,
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Posterijen.
of 6 cent per week.
VERSLAG
0 IT G E V E R
'ISWHIÊS^ Zij, die zich voor
ip|y!gj|y ^et volgend kwartaal
op dit blad abonneeren, ontvangen
de nog deze maand verschijnende
nummers GRATIS.
.Wij kunnen onzen lezers en het
verder publiek uit Waalwijk
Baardwijk, Besoijen en de Lang
straat etc. bij voorbaat twee me-
dedeelingen doen, die door allen
iiiQt vreugde zullen worden be
groet
Waalwijksche en Langstraatsche
Courant,
zal met 1 Januari a.s. aanmerke-
lijk worden uitgebreid in V EEL
GROOTER FORMAAT verschij
nen, waardoor de inhoud natuur
lijk in alle opzichten zal toenemen.
zal bij de belangrijke uitbreiding
die hij ondergaataanmerkelijk
in prijs worden verminderd, n.l.
in plaats van f 1 per kwartaal,
gesteld worden op
Franco per post f0.90.
Dus veel meer belangrijke, dege—
lijke lectuur voor veel minder geld.
De Echo van het Zuiden,
Wulvijksfbr ra Lugstraatseht Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1,
Franco per post door het geheele rijk f 1,25.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden
aan den Uitgever
"Waalwijk
Advertenties 1 7 regels f0,60; daarboven 8 cent per regel,
groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing
opgegeven worden 2maal berekend. Advertentiën voor Duitsch-
land worden alleen aangenomen door het advertentieburea van
Adolt Steiner, Hamborg. Reclames 15 cent per regel
De ondergeteekende brengt ter kennis van
het publiek dat frankeerzegels, briefkaarten
en briefomslagen van vroegere uitgiften dan
van 1898—91), met ingaug van 1 Januari
1900 buiten gebruik zijn gesteld en dus, na
dien datum, waardeloos zijn voor de frau—
keferlng van brieven en andere stukken.
Brieven en andere stukken, geheel of ge
deeltelijk met die zegels gefrankeerd en
op of na 1 Januari 1900 ter post bezorgd,
worden derhalve als ongefiankeerd ot onvol
doende gefrankeerd beschouwd en met het
verschuldigde port belast.
De bovenbedoelde frankeerzegels, brief
kaarten en briefomslagen worden na 1 De
cember niet meer uitgegeven en kunnen, na
1 Januari tot 1 Juli aanstaande tegen fran
keerzegel^, respectievelijk briefkaarten en
omslagen van gelijke waarde der uitgiften
van 1898 en 189J worden ingeruild.
De Directeur voornoemd,
JAGER.
der vergadering van SCHOENMAKERS ge
houden op Woensdag 29 November
1899, op de zaal „Musis Sacrum te
Waalwijk, 's avonds 8V2 "ur-
Tegenwoordig waren Dr. Kuvpet, inspec
teur van den Arbeid, met zijn adjunct en
verder vele sclioenmakersbazen en knechts.
Dr. Kuyper opent de bijeenkomst met
ongeveer de volgende woorden
„Ik ben hier gekomen om deze vergade
ring van advies te dienen en daar er iemand
moet zijn, die de bijeenkomst opent, wil ik
dat doen. We zullen hier geen vormelijke
discussie voeren, maar het is hier een gezel
lig samenzijn, een eenvoudige gedachtenwis-
seling, een kalm en ordelijk beraad, in de
hoop dat het licht, dat een ieder naar zijne
beste krachten zal ontsteken, ons nader tot
de oplossing van de genoegzaam bekende
kwestie zal brengen.
Ieder kan op gepaste wijze zijn gevoelen
mededeelen om zoodoende nader tot de
zaak te komen. We zullen hier niet meer
over de winkelnering en hare misbruiken
spreken die zijn genoegzaam bekend, maar
wel /,is er een middel, waardoor er een be
gin zou kunnen gemaakt worden aan de
verbetering van den toestand" laten we dus
verstandig, kalm en eenvoudig zijn ieder
denke dus eens na en zegge vrij zijne
meening/'
AlpL de Vries: Geachte vergadering
Mij dunkt, dat men, om te komen tot
oplossing van de aanhangige kwestie niets
beter zal kunnen doen dart vereenigen, zoowel
mijne collega's als ook de patroons.
De werklieden en voornamelijk de beste
zich vereenigen die bond beschikt dan over
de beste krachtenals die zich dan verbin
den niet te werken voor bazen met gedwon
gen winkelnering, dan moeten die altijd bij
ons terecht komen om goede schoenmakers;
als de werklui 't goed begrijpen zullen ze
inzien dat het in hun eigen belang is,
vooral de jongeren, die nog niet met win
kelnering te maken hebben maar later mis
schien wellaat men zich vereenigen, dan
zal er iets geboren worden om de winkel
nering te bestrijden. Die goede krachten
konden dan ook van den bond profiteeren
voor vakopleidingde kinderen van bonds
leden konden dan bij de beste krachten in
den leer gedaan worden als dan b. v. die
baas eens eenige toelage daarvoor uit de
bóndskas ontving, kon de jongen wat eerder
iets verdienen en de baas behoefde niet voor
niemendal de moeite te doen. Me dunkt,
dat dit iets is dat een goede knecht mag
op prijs stellen en reden genoeg om tot
zoo'n bond toe te treden. Daarbij zou het
nog een goed werk zijn voor de mindere
knechts, op wien de toestand vooral drukt.
Als de goede knechts en de jongeren zich
vereenigen is dat in hun eigen en ook in
't belang van den zwakkeren man Nu zul
len er veel dingen in. den weg staan aan
hen, die toe willen treden, nl. weggestuurd
te wordtn bij hun baas of anderszins, daL
is zeker lastig vooral in de winterdagen.
Daarom ook moeten de patroons, die geen
winkelnering hebben zich vereenigen, dat
die dan toezegging geven zooveel mogelijk
werk te geven aan bondsleden, dat zij de
werklieden, die cr op een of andere wijze
last van hebben dat ze bij de vereeniging
zijn gegaan, zooveel mogelijk zullen steunen,
dan durven ze beter toetreden en zal in de
goede richting worden voortgewerkt. Als
iets in dien geest wordt opgericht, een bond
van beiden, dan kan iets goed tot stand
komen. Iedere patroon weet dat die veree
niging noodig isde lederprijzen stijgen
dagelijks, die van de schoenen nietals d<-
patroons zich nu vereenigen, steunen ze de
werklieden en zich zeiven, ze kunnen dai
gezamenlijk de prijzen ook verhoogen.
Mij dunkt-, dat dit stof genoeg is om er
eens ernstig over te denken en misschien
reden genoeg om een dergelijke vereeniging
te slichten. (Applaus
Dr. Kuyper: De Vries heeft een denk
beeld aan de) hand gedaan en we willen het
nu niet allefen bij woorden laten, maar een
verstandige daad doen nl. een vereeniging
stichten. Één alleen kan weinig, maar ge-
zaraelijk veel. Ieder zal dus het zijne bij
dragen om deze belangrijke zaak tot stand
te brengen. In welken vorm, daarover spre
ken we later. We zullen 't zoo practisch
mogelijk doenmaar nu konden er mis
schien zijn die eene andere raeening hebben,
laat iedereen nu zeggen wat hij w 1. Nu
is 't algeineene beraadslaging. De ^ries wil
e'en vereeniging, dat vind ik ook 't cenigste
vooreerst, maar ik wil 't niet opdringen
want we zijn hier om ieders opinie te ver
nemen.
De heer Van SchijndelIk meende ook
een woord te moeten zeggen in 't- belang
van werkman en fabrikant oin de gedwon
gen winkelnering te bestrijden. Door een
vereeniging van patroons zal de toestand
verbeterd worden door het tegengaan van
g'edwongen winkelnering, om de concurren
tie het hoofd te bieden want zoolang ge
dwongen winkelnering blijft bestaan is de
concurrentie onmogelijk; wat zal het gevolg
zijn: dat de knechts hoe langer hoe minder
loon krijgen en gedwongen worden slechter
waar tegen hooger prijzen te koopen. Als
de fabrikanten zich vereenigen is er mis
schien één kans, dat de toestand verbeterd
wordt, doen we niets, dan zal het steeds
erger worden en dan zullen de patroons
die nu geen winkel doen ten laatste ge
dwongen worden winkel te beginnen. Ik
voor mij ben van plan, als er geen veran
dering komt, binnen 1 of 11/s jaar ook een
winkel te beginnen, dan zal er misschien
kans op concurreeren zijn. Nu komt het er
voor fabrikanten met winkel niets op aan
al verdienen ze niets aan de schoenen, ze
verdienen genoeg aan de winkelwaar Nu
zal 't aan de werklieden zijn de handen in
een te slaan, evenals de patroons en dan
middelen te beramen tot verbetering van
den onhoudbaren toestand.
Dr. KuyperMannen, nu heeft reeds een
baas en een meesterknecht 't woord gevoerd,
nu wou ik ook wel eens een gewonen knecht
hooren. Is om de verschillende opinies te
vernemen en ik stel er prijs op, die uit de
heele vergadering te hooren.
Adriaanse Daar ik lang voor een baas
met winkelnering heb gewerkt, ken ik den
toestand goed en kom ik volkomen overeen
met den eersten spreker vooral omtrent de
vereeniging. Voor jongelui die nu nog niet,
maar later misschien ook met gedw. winkel n.
te maken hebben, die moeten vooral op
vereeniging aandringen.
Dr. Kuyper-. We hebben nu enkele stem
men gehoord om een vereeniging op te rich
ten. Weinigen zijn er naar 't schijnt, die
niet 't heil eener vereeniging inzien. Ik
zou echter zekerheid willen hebben, wie het
algemeen denkbeeld van vereenigen niet
wenschelijk vindt maar ook de reden.
(Naar blijkt steramen allen met het denk
beeld van „vereenigen" in.)
Ik constateer dan het feit, dat er niemand
is, die niet wenscht, dat er eene vereeni
ging tot stand komt.
Dus nu hebben we reeds een resultaat,
dat er eene vereeniging tot stand komt.
Nu de soort
Dat kan zijn of vakvereeniging, of ver
eeniging van patroonsvan werklieden en
dan een gecombineerde vereeniging van
beiden, dus van belangstellenden.
Nu welke de beste is, die wat goeds kan
uitwerken.
Dus mannen nu is aan de orde, welke
van de 4 bovengenoemde, wat voor soort
Welk is 't meest wenschelijk en nu moet
ieder daar maar eens over denken en zijne
meening zeggen, dan kunnen we verder na
gaan of we daardoor de misbruiken zouden
kunnen tegengaan.
De Vries Ik geloof als de adjunct-in
specteur hierin eens eenig advies wilde ge
ven, dat dit 't beste is, dan ontspint zich
van zelf de gedachtenwisseling.
De adjunct-inspecteurdaartoe gaarne bej
reid, neemt 't woord
Daar mijn geachte chef eenige leiding heeft
willen geven aan deze vergadering wil ik gaarne
aan dit verzoek voldoen maar wij zijn geen
belanghebbenden, alleen belangstellenden, als wij
dua iets zeggen, is dat steeds op zeer bescheiden
toon, wij houden ons op den achtergrond en
willen ook volstrekt niets aan U opdringen, in't
geheel niet op den voorgrond tredenals ik 't
woord neem, is dit om wat meer levendigheid
aan de gedachtenwisseling te geven. De misbrui
ken in de gedwongen winkelnering moeten be
streden worden door patroons en arbeiders, wijl
het in beider belang is.
De werklieden ondervinden het dagelijks en de
patroons door de zware concurrentie die bijna
niet is vol te houden; de winsten op de schoenen
behoeven maar laag te zijn, daar die op den
winkel hoog genoeg zijn, om 't bestaan vol te
houden. We moeten daarom om te beginnen niet
te veel hooi op den vork nemen trachten te
krijgen wak we kunnen. De wenschelijkheid is
reeds betoogd om eene vereeniging te stichten die
het hoofd zal kunnen bieden aan die misstanden,
die niet gemakkelijk zullen ophouden. Want
denkt niet dat als een vereeniging opgericht is,
dan die misstanden zoo ineens maar ophouden.
Neen, er zal hard gestreden moeten worden
en daarom moeten de pogingen van allen, die
voor/t zelfde doel strijden elkander niet tegen
werken maar steunen, daarom juich ik eene ver
eeniging van harte toe.
Op welken voet moet die nu worden ingericht
Reeds is gesproken, over 2 vereeniginger», één
voor patroons en één voor werklieden, maar er
zijn nog andere wegen. Daarom zal ik even 't
woord voeren over de denkbeelden der drie spre
kers, er moet wrijving zijn, dat is zeer wensche
lijk. Want mochten onze pogingen eens misluk
ken, dan kan men ons niet verwijten alles niet
goed gewikt en gewogen te hebben.
De Vries wil 2 vakvereenigingen de industrie
zal daardoor zeker verbeterd worden en de werk
lieden beter loon krijgen etc. maar er zijn ook
vele bezwaren tegen. Zoo zullen er dadelijk per
sonen zijn, die eene dergelijke vereeniging niet
steunen, die er geen heil in zien. Als die ver
eeniging sterk genoeg is, dan is 't goed, maar
die jonge vereeniging zal het moeten uithouden
tegen de anderen die wel aan gedwongen win
kelnering doen en die natuurlijk ook niet stil
zitten; zouden ze het misschien niet goed kunnen
volhouden, dan zou men mismoedig worden en
alzoo de vele moeite die men zich heeft gegeven,
voor niets zijn,
Vakvereenigingen kunnen later toch zeer zeker
komen, daar zij zeer nuttig zijn om de industrie
op te voeren en bekwame arbeiders te kwee
ken.
Maar is 't niet mogelijk, bij alle belang
stellénden die deze toestanden verkeerd
achten steun te vinden. Er zijn andere we
gen dan vakvereenigingen er bestaat in ons
land een wet up de Kamers van Arbeid, die
zich meer speciaal met de belangen van de ar
beiders bezig houden. In die K. v. A. hebben
zitting een even groot aantal patroons als werk
lieden. Patroons worden door patroons, arbei
ders door arbeiders gekozen die komen samen
etc. op kosten der regeering, daar worden de
verschillende zaken en klachten besproken en
aan de regeering bekend gemaaktgeschillen
worden voor een scheidsgerecht gebracht en be
slist en ik geloof dat de regeering niet zal nala
ten, als er om gevraagd wordt een K. v. A. al
hier in te stellen.
De Tweede weg is, dat van regeeringswege de