Nummer 72.
Donderdag 12 September 1901.
24e Jaargang
Toegewijd aari Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
IONOPOL - THEE
a
ijk
De Zuid-Afiikaansche oorlog,
K
Co
tf
ANTOON TIELEN,
Theod. WESSELS,
n.
IN,
MEETMACHINES.
wijk
au.
Uitgever:
in elk opzicht de beste.
WAALWIJK.
;en
en
so-
ge-
te
rts
en
FEVJLLETOJS.
Majesteiten, opgepast
ier 5
Verde
elingsb
word-
litenli:
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavo n d.
A b o n n e m e n t s p r ij s per 3 maanden f U.~5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
WAALWIJK.
Advebtentiën 17 regels f U.OU daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiëu Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden ürnaal berekend. Vuor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale, zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel
ROTTERDAM.
Verkrijgbaar bij den Heer
als hunne Duitsche collega's, zoo ver
oorlooft zich de machinefabriek »Moenus«
de aandacht op hare Sawyer1 meetma
chine te vestigen.
Op aanvrage worden afbeeldingen en
prospectussen toegezonden. De prijs der
machine is
bij eene lengte van 1525 m/m. Mark 1600.
1830 m/m. 1800.
De Leipziger Ulustirte Schuhmacher
Zeitung, schrijft hieromtrent in haar
nummer van 1 Juli j.l. o. m. het navol
gende
De verkoop van leder per maat.
iblie
j zie
Jite
ren.
i.
Naar aanleiding van de aanvrage
die de Afd. Waalwijk, Baardwijk en Be-
soijen gericht heeft tot ons gemeente
bestuur,-tot oprichting van een Meetma
chine voor schoenfabrikanten en leer
looiers, geven we hier hetgeen het
Officieel orgaan van den A. N. B. v. S.
schrijft omtrent dergelijke machines.
In Duitschland is men na het houden
Van eenige vergaderingen van belang
stellenden tot de overtuiging gekomen,
dat het zoowel voor den kooper als
verkooper van het grootste belang is
dat het overleder per maat en niet meer
per gewicht verhandeld wordt.
Naar aanleiding daarvan hebben reeds
eenige vereenigingen zooals De ver-
eeniging van Duitsche Lederfabrikanten
te Berlijn en de vereeniging van Schoen
en schaftenfabrikanten besloten meetma
chines ten dienste der leden aan te
schaffen om hen in staat te stellen tegen
eene kleine vergoeding de opgegeven
maten te kunnen controleeren.
Men heeft onder de vele offerten de
voorkeur gegeven aan de verbeterde
>Sawyer« meetmachine, daar die bekend
staat van het nauwkeurigst te meten
welke dan ook reeds door vele leder
en schoenfabrikanten in Duitschland is
gekocht geworden.
Deze machine kan dan ook gerust
genoemd worden de Normaal Meetma
chine voor Duitschland.
Overtuigd zijnde dat het voor de
Nederlandsche fabrikanten van groot
belang is hetzelfde meetstelsel te hebben
Door eene vergadering van de veree-
niging der Berlijnsche lederhandelaars,
in Mei 1.1. gehouden, is de vraag
betreffende den verkoop en koop van
leder per maat, voornamelijk echter,
hoe het beste de grootte van het leder
kan worden bepaald, bijzonder op den
voorgrond getreden. De vraag op zich
zelf is tamelijk oud en is reeds voor tien
tallen van jaren onophoudelijk behandeld
in 't bijzonder heeft zij voor 4 jaren
(1897), de bij deze zaak geïnteresseerden
levendig bezig gehouden. Bij eene toen
gedane rondvraag aan de voornaamste
leder- en schoenfabrikanten omtrent
den verkoop van inlandsch overleder
per maat, hebben zich niet alleen de
gezamenlijke lederfabrikanten maar ook
alle schoenfabrikanten voor de invoering
van den verkoop per maat, uitge
sproken. En met recht want beide
partijen vinden er toch hun voordeel
bij. De in- en verkoop van leder
per maat, heeft vóór alles dat zekere
voordeel, dat ieder slechts betaalt wat
hij krijgt. Den verkooper blijven daardoor
de anders voorkomende reclames wegens
te korte of te kleine vellen bespaard.
Den kooper biedt het eene zekere
basis voor zijne berekening en eene
veel gemakkelijkere controle, Voor dc
schoenmaker zoowel in zijn werkplaatsje
als in de fabriek, komt toch werkelijk
alleen het leervlak, dat hij koopt, in
aanmerking.
De kunstige verzwaring van leder door
vet en slechte bereiding is bij den
verkoop per maat om zoo te zeggen,
uitgesloten. Bij den eenheidsvlaktemaat
worden de vellen meer voor het gezicht
bearbeid en zooveel mogelijk gerekt,
waardoor gelijkmatig hunne sterkte ver
meerderd wordt. Dit is ontegenzeggelijk
voor fijnere waar een groot voordeel.
Goed gerekte waar biedt echter ook bij
de verwerking, bemerkenswaardige ge
makken, voornamelijk bij het zwikken,
wijl het schuintrekken der bovendeden
tengevolge der grootere rekbaarheid tot
een minimum wordt gereduceerd. Door
het invoeren van het eenheids-meet
systeem zal het heele vak zich op eene
zuiverdere baan bewegen.
Hoewel tegen de berekening van leder
per maat absoluut niets is aan te
voeren, de verkoop integendeel daardoor
gemakkelijker en de beoordeeling der
waar veel sneller gaat, heeft echter de
manier en wijze van ledermeten, zooals
dit tot dusverre gedaan werd, eene
verbetering dringend noodzakelijk. De
vaststelling van den maat zelf geschiedde
sinds lang met zoogenaamde vlakte
meters, die echter zeer onnauwkeurig
zijn. Een groot aantal fabrikanten hebben
de beste bekende Moenus-Meetmachine
(verbeterde Sawyer) in gebruik en met
deze machine kan men het zekerste den
maat vaststellen. Het meten op deze
machine is zeer gemakkelijk en gaat
vlug het cijferblad toont 2 maten, de
engelschen voet, volgens 't welk tegen
woordig 't meeste leder verkocht wordt
en den meter. Het is nu ook, wanneer
een eenheidsmaat niet is in te voeren,
tamelijk gemakkelijk, de voet en meter
verhouding juist uit te rekenen daaren
boven geeft de schaal van bedoelde
machine beide maten aan zoover ons
bekend is, is de meetmachine naar het
systeem Sawyer door de machinefabriek
Mocnus (voorheen Duitsch-Amerikaan-
sche Machine-fabriek) te Frankfort a/M
nog beduidend verbeterd geworden. Het
meten met den vlaktemeter is veel
omstandiger en veel onnauwkeuriger dan
met deze machine. Zeker kan men met
deze machine ook verkeerd meten, maar
kan men dat ook niet met een een
voudige metermaat Wie bedriegen wil
kan dat met een eenvoudige metermaat
even goed dan met eene meetmachine.
De machine kan echter met juist gebruik,
zeer gemakkelijk gecontroleerd worden.
Er is, zooals gezegd is, anders geene
zekere inrichting, om de maat juist,
snel en zeker vast te stellen.
Majesteiten, die regeert over de landen,
groote en kleine, op het Europeesch vaste
land, hoogst u zeiver personen spelen inet
vuur.
Er moet eensgezindheid van daden en
gedachten bestaan tusschen vorsten en vol
keren, zoo niet gaan de gehechtheid en de
liefde dezer laatste geweldig aan 't zakken.
En er haerseht -tegenwoordig een groot
misverstand tusschen Uwe Majesteiten en
hoogst u zeiver volkeren.
Gij, keizers en koningen, hebt gezag en
macht; gij maakt regen en schoon weer,
al naar belieftegij zijt meest allen door
banden des bloeds met elkander verbonden,
wat des te gemakkelijker lot verstandhondiug
leiden moet.
Er worden ginder, in Zuid-Atrika twee
landen verwoest, twee volkeren uitgemoord,
niet ouidat zij gezondigd hebben legen een van
de groote beginselen der menschheid, maar
enkel en alleen omdat zij een gewetclooze
bende goudwolveu in den weg stonden.
En dat gebeurt onder de hooge bescherming
van Uwer Majesteiten welbeminde neef, Ed
ward VII.
Al de volkeren gaan op in geestdrift
voor het heldhaftige Boerenras; 't is alsof
in heel de wereld inaur één hard klopt voor
Transvaal, het hart van het menschdotn
Millioenen, honderden raillioenen zien op
naar uwe tronen, om een einde te zien
stellen aan het bloedbad in Zuid-Afrika en
om in toepassing te zien brengen, wat door
uwe majesteits gezanten op de conferentie
te 's Gravenhage plechtig werd besloten.
En nergens een antwoord. Keizers en
koningen voelen den harteklop van hun
volk niet, uwe ministers maken den lof van
Engeland in de parlementen en uw welbeminde
neef Edward volhardt in de dwaling, omdat
geen enkel Uwer Majesteiten den moed be
zit, hem een goeden raad te geven.
Hoogere belangen beletten ons te
handelen, zoo rolt het zalvend van
uwe vorstelijke lippen. Is er een hooger
belang voor u dan te bandelen in overeen
stemming met dc wenschen en gevoelens
uwer volkeren
Voorwaar, voorwaar, laat het ons, die zoo
ver onder uwe tronen 9taan, in al de op
rechtheid van ons gemoed zeggen
Uwe vervreemding van het gevoel
uwer volkeren en uwe onthouding in het
geven van wijzen raad aan koning Edward
VII zullen meer gedaan hebben om uwe
tronen te ondermijnen, dan honderd revo
luties van 1789 het hadden kunnen doen.
Tronen zijn slechts stevig als zij rusten
op dc liefde der volkeren. En wat kunnen
volkeren liefde gevoelen voor vorsten, die
hunne stem stelselmatig weigeren te
aanhooren en aan een bloedig drama, dat
het wereld geweten heeft ontroerd, zijn
bloedig verloop laten
Vergeet niet, Majesteiten, dat juist eene
republiek den ouden Kruger met liefde ont
ving en dat een machtig keizer hem sma
delijk terugzond.
Majesteiten, hoogstuzelver personen spolen
met vuur. De volkeren vergeten niet meer
in onzen tijd.
h
eei
l COfi
&3B
De Echo van het Zuiden,
IVaalwpsclie en Laiscslraalsrhr Conraiit,
E
ei
Johanna schelde en gaf haar kamenier bevel
George te halen.
Tegelijkertijd droogde zij haar tranen tn ging
lij met den rug naar het licht slaan opdat het
kind haar roodgeweende oogen niet zien zou
eenige minuten later trad George binnen.
Zoodra hij zijn zuster in het oog kreeg, liep hij
op haar toe en sloeg met hortstochtelijke teeder-
lieid zijn armpjes om haar hals.
Waar blijft papa toch?
Johanna sloot de oogen om met geweld de op
wellende tranen tc weerhouden. Om het kiud
gerust te stelleD, had zij hem op de mouw gespeld
dat papa ziek was.
Het gaat nog maar steeds slecht met hem,
gaf zij met boveumenschelijke inspanning ten ant
woord. De dokter heelt de diepste rust voorge-
tchreven het minste gerucht kan nadeelig voor
hem zijn.
Daarom heb ik met mevrouw afgesproken, dat
lij u mee zou nemen, dan kunt ge weer onge
hoord spelen, lieveling.
De knaap klemde zich angstig aan Johanna
vast. Het majestueuse uiterlijk, de blonde lokken
en het lorguon van mevrouw De Viverol boe-
lemden hem weinig vertrouwen in.
Eerst toen Raoul hem aansprak en hem alle
mogelijke genoegens beloofde, terwijl Johanna
hein troostte met het vooruitzicht hem dagelijks
'e komen bezoeken, kwam hij tot kalmte; hij
drukte Johanna echter nogmuals op het hart liem
iederen dag te komen bezoeken.
Wees niet bezorgd, fluisterde Ilaoul het
jonge meisje in het oor, wij zullen goed op hem
passen en wanneer ge mij of mijn vader noodig
mocht hebben, twijfel dan geen oogenblik aan
onze toewijding aan mijn liefde.
Ik dank u, Raoul, zei Johanna ernstig, ik
weet, dat ik ten alle tijde op u rekenen kan.
Eenigo oogenblikken later was zij weer met
haar smart alleen.
VIII.
Het duurde niet lang, of de huiabel wekte haar
weer uit haar droeve gedachten op.
Onmiddellijk stond zij op, om bevel te geven,
dat zij voor niemand te spreken was, maar bij
de trap kwam zij reeds den bediende tegen, die
haar een kaartje overhandigde.
Ik ben voor niemand thuis, zei ze. Wet
kaartje, waarop zij den haar totaal onbekenden
naaui Bidacii gelezen had, teruggevend.
Zij keerde naar het salon terug, maar de be
diende klopte enkele seconden later weder aan.
om haar te melden dat de lieer er op stond
haar te spreken: hij had haar vanmorgen reeds
gezien.
Johanna rilde. In een oogwenk doorleefde zij
nogmaals den trenrigen tocht. Misschien was het
de beambte, die haar 's morgens ontvangen had
en haar wellicht een gewichtige mededeeling tc
doen had: dientengevolge gelastte zij hem binnen
te laten.
Haar verrassing was groot, toen zij in plants
van den grijsaard een jongen man over den drem
pel zag schrijden, die haar met een eer b>-
dige buiging groette en verlegen zijn hoed
tusschen de vingors ronddraaide. Wel herinnerde
zij zich, dc fijne gelaatstrekken, het blonde haur
en den levendigen, door een bril ge-temperden
blik reeds te voren aanschouwd te hebben, maar
bij welke gelegenheid wist zij niet.
Ge zult het misschien onb-scholden van mij
vinden, mejuffrouw, stotterde Bidach, dat ik het
waag u in de gegeven omstandigheden lastig te
vallen, maar vergeef me, ik kan u niet zeggen
hoe uw treurig verlies mij ter harte guat.
Neemt u plaats, mijnheer, zei Johanna, ter
wijl zij ongeduldig aan haren zakdoek plukte,
als gij mij iets mede te deelen hebt, moet ik u
beleefd om spoed verzoekenmaar, vertel me
allereerst, wie ge zijt
Herkent ge mij niet? Dat komt, omdat ik
vanmorgen een blauwe blouse droeg en ecu schort
van gutta percha voorhad.
O, juist, nu herinner ik 't me, zei Johanna
rillend, gij waart de man, die mij opving toen
ik
Zij kon niet voortgaan.
Dat was ik, mejuffrouw, maar ik ben niet
degene, voor vrien gij mij aanziet, voegde hij er
aan toe, toen hij in haar trekken afschuw las.
Ik droeg die kleeren alleen voor deze bijzondere
gelegenheid en ik zal u aanstonds uitleggau
waarom.
Maar wie zijt ge dan eigenlijk
De heer Bidach aarzelde even en draaide en
trok krampachtig aan zijn hoed. Toen vermande
hij zich, begon over zijn voormalig beroep te
spreken en over den hartstocht, dien hij r.og
steeds daarvoor koesterde. Ten slotte verhaalde
hij, dat hij daags te voren tegenwoordig was
geweest bij de ontdekking van het lijk te Clamart.
Waart gij daarbij riep Johanna uit O,
vertel mij dan, wat gij daarvan weet.
Tot heden weet ik nog niets, mejuffrouw,
maar ik hoop mettertijd wel iets te ontdekken
en daaiom heb ik mij verstout hierheen te komen.
Ik ben overtuigd, dat de politie er in slagen zal
den gehfciiuziniiigen sluier, die dezen moord be
dekt, op te heffen maar ik ben der meening
toegedaan dat in zulk een gewichtige aangele
genheid elke hulp van nutte zijn kun. Ik stel al
mijn kennis en de ervaring, die ik in dergelijke
aangelegenheden meen te hebben opgedaan, gaarne
tot uw beschikking, mejuffrouw, en het zou mij
ten zeerste verheugen, wanneer gij mij in mijn
bemoeiingen wildet steunen.
O, ik dank u van harte, Bidach, riep Johanna
terheugd uit, mijn vader moet gewroken worden
en allen, die mij daarbij hulp verlecnen, zullen
gezegend zijn. Ondervraag mij maar, wat ik u
bidden mag, ik zal u alles mededeelen, wat u bij
uwe uasporingen van dienst zou kunnen zijn.
IX.
Een herhaald kloppen op de deur stoorde hen
in hun onderhoud. Het was de heer Itavenau, die
vergezeld van een smid, terugkeerde.
Ik zou do schrijftafel willen openbreken, zei
de kassier, het meisje opnieuw begroetend, het
spijt mij meer dan ik zeggen kan, lieve juffrouw,
dat ik u in zulke oogenblikkeu niet met vrede
laten kan, maar het betieft hier zulke gewichtige
belangen, dat ik u zelf verzoeken wilde, om, als
't u niet te pijnlijk voorkomt, de opening van
de schrijftafel zelf bij te wonen.
Ik beu thans het hoofd der familie, mijn
heer Ravenau, zei Johanna op ernstigon toon, en
mag dus niet terugschrikken. Laat ons er heen
gaan.
Zij gingen de werkkamer van den heer Bacédat
biunen. Johanna had Bidach een wenk gegeven
hem te vergezellen.
De schrijftafel weid geopend en de heer Ra
venau onderwierp de daarin weggesloten docu
menten aan een vluchtig onderzoek. Hoe verder
hij met dat werk vorderde, des te heviger wond
hij zich op. Zenuwachtig trillend gleden zijn
vingers over papieren en kaarteuzweetdruppels
parelden op zijn voorhoofd.
Niet9 niets, bracht hij er uit. De brand
kast is ledig en ook in den lessenaar zijn geen
geldswaardige papieren het chéqueboek is ver
dwenen wat zou dat kunnen beteekenen Uw
vader moest mij vandaag vijfhonderdduizend
francs ter hand stellen, die wij morgen af ie
dragen hebbenzouden de papieren ook in een
ander meubelstuk verborgen kunnen zijn?
Ik geloof het niet.
En toch moet ik morgen, liet koste wat het
wil, de som hebben; men zou auders groote
God, wat moet dat worden
De trouwe kussier strekte de handen ufwerei.d
uit, als wilde hij een verschrikkelijke gedachten
van zich alhoudon.
Wat meent gij? vroeg Johanna opgewonden.
O, dat kunt ge niet begrijpen, mejuffrouw....
bedenk slechts, het verdwijnen van mijnheer
Bacédat voor den vervaldag met zulk een groote
som... er zouden vermoedens rijzen, dat hij zich,
om zicii aan de b-italing te onttrekken, van het
leven beroofd had
Mijn vadermijn vader zich aan een
betaling onttrekken? kreet Johanna. Nooit! on
mogelijk! Zoek toch, mijnheer Ravenau, ge zult
het geld vinden. Mijn vader had een groot ver
mogen en hij was de rechtschapenheid zelve;
niemand.
Wij zouden de slaapkamer nog kunnen
doorzoeken.
O, zeker, laten wij daar onmiddellijk heen
gaan het geheele huis moet doorzocht worden.
Groote God, moet ik ook dat nog dragen, 't Is
te veel ik kan Diet meer I Ga maar alleen,
mijnheer Ravenau.
Uitgeput viel zij in een armstoel en liet liet
bleeke hoofd op de borst zinken. Het verdriet
had haar overweldigd. Toen mijnheer Ravenau
en de slotenmaker zich verwijderd hadden, kwam
Uit Winburg (in den Vrijstaat, aan een
zijlijn van den spoorweg ten Noorden van
Bloemfontein) wordt gemeld
De colonnes van de generaals Barker en
Elliot zijn hier teruggekeerd, na een deel
van Oranjerivierkolonie te hebben schoon—
geveegd.
Door de colonne van Barker werden 9
Boeren gedood, 7 gewond en 7 gevangenge
nomen buitgemaakt werden 32 wagens, 7000
patronen, 1.500 stuks rundvee en een enor
me hoeveelheid graanbovendien werden
meer dan 100 „vluchtelingen" binnengebracht.
Daar dit deel der O-anjerivierkolouie sinds
December niet door Britsche troepen was
bezocht, hadden de Boeren tijd gehad, te
ploegen en te zaaien overal werden dan ook
groene tarwevelden gezien.
De colonne vau generaal Elliott maakte
allle Boeren-couvooien buit, die naar Betie—
hem gingen, om voorraden te halen zij
doodde 2 Boeren en maakte 9 gevangenen.
Ve der werden buitgemaakt 300 Boerenwa
gens en karren, 8.000 beesten, 1.400 paar
den en 1000 schapen. Opgebracht werden
800 Boerenvrouwen en kinderen.
Rimington nam het geheele convooi van
Haasbroek, bestaande uit 40 wagens. De
Wet, Steijn, Haasbroek, Froueman en andere
commandanten hielden een bijeenkomst te
Wonderkop op 28 Augustus. Bij de nadering
der Eogelsche colonnes vluchtten De Wet
en Steijn naar Reitz, vanwaar zij door Ri
mington op 5 Sept. opnieuw werden ver
dreven.
Aan boord van de „Englishmau" zijn
gisteren te Qucenstowu 500 nieuwgeworven
soldaten scheep gegaan naar Zuid—Afrika-
Eu wat een soldaten 30 huuner, die reeds
Bidach naderbij.
Stel u gerust, lieve juffrouw, begon hij. Ik
kan u de verzekering geven, dat mijnheer Bacé
dat niet de hand aaD zichzelf geslagen heeft
hij is vermoord.
Zeksr, ik twijfel er niet a&D, maar dit moet
thans bewezen worden. Gij ziet, dat zijn eer ge
vaar loopt.
Bidach, wiens schuchterheid geheel geweken
wa9, vertelde -nu het jonge meisje, 100 beknopt
mogelijk, wat hij den vorigen avond in In t huisje
te Clamart gezien had. Hij verzweeg ook het
bloedig afdruksel van een hand op de deur niet.
Ja, uw vader is vermoord, besloot hij, ver
moord en beroofd, in weerwil van de 37 francs,
die de commissaris van politie in een schuiflade
ontdekt had. Al zijn zakken waren omgekeerd
daarvan heb ik mijzèlf overtuigd want
overal vond ik sporen ran die bloedige hand te
rug. Ik weet niet, wie zijn moordenaar is, maar
ik geef u de verzekering, dat ik het ontdekken
zal; ik heb mijn aanwijzingen.
Aanwijzingen? Welke, welke?
De man, die uw vader vermoord heeft, is
vroeger zeeman geweesthet scheermes, waarvan
hij zich bidiend heeft, was met touwtjes vastge
bonden en de knoopen kunnen alleen door een
zeeman zijn gelegd. Bovendien is de moordenaar
linkech, want de bloedige hand, die het misdrijf
beging, die bet slachtoffer uitschudde en welks
zichtbare sporen wij op den cteuipost ontdekten
is de linkerhand. En nu, juffrouw, zou het
mij van groot nut kunnen zijn, iets uit het leven
van uw vader te vernemen misschien komt die
vraag u thans ongelegen en zult ge het beter
vinden ons onderhoud tot morgen ol later te
verdagen
Neen, zeker niet, mijnheer Bidach, wij moe
ten ons integendeel haasten, ik zal al uw vragen
naar den oisch beantwoorden. Ik mug nu in geen
geval den moed laten ziuken.
Intusschen wa& de deur opnieuw geopend en
de heer Ravenan binnengekomen. 1)« vrang be
stierf Johanna op de lippen, toen zij in zijn
bedroefd gelaat de booxe tijding, die hij mee
bracht, lus.
(Wordt vervolgd.)
"f
