Nummer 91. Zondag 17 November 1901. 24e Jaargang Toegewijd aan Handef3 industrie en Gemeentebelangen. Eerste blad. ST. I0H0P0L - THEE Ammoniaksuperphosphaat, Chialpetei en Supeiphosphaat, ANTOON TIELEIf, Theod. WESSELS^ Natuur en Kunst. Uitgever: Dit nummer bestaat uit twee bladen. niet te overtreffen. WAALWIJK. Bekendmaking. FEUILLETON. Verkrijgbaar bij den Heer De Echo van het Zuiden, Wialiyksrhr en Langstraatscbf ('airail, Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond. o. Abonnementsprijs per 3 maanden f Franco per post door het geheele rijk f 0.90. Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden aan den Uitgever. ;p*SBjS§§®^^ Aangemoedigd door het Hay groute succes van 't vorig wa jaar, zullen wij ook thans weer de winkeliers in gelegenheid stellen de bijzonderheden hunner St. Nicolaas-Eta- lage op weinig kostbare wijze aan het publiek bekend te maken. Daartoe zullen wij vanaf ZATERDAG 17 NOVEMBER tot en met WOENSDAG 4 DECEMBER advertentiën, betreffende de St. Nicolaas-étalas-e, in vDe Echo van het Zuiden* opnemen tegen een, evenals 't vorig jaar, zeer laag tarief. Bedoelde advertentiën driemaal ter plaat sing opgegeven, worden tot St. Nicolaas geplaatst. Spoedig opgaaf i3 zeer gewenscht. DE UITGEVER. ROTTERDAM. INRICHTINGEN welke gevaar, schade of hinder kunnen veroorzaken. Burgemeester en Wethouders der gemeente W.alwijk brengen ter openbare kennis, dat ter Gemeente-Secretarie ter inzage ligt een verzoek jjl. Naarmate zij het doel van haar tocht naderde ▼iel het haar op, dat de huisjes voortdurend iagsr en vervallener werden. Eindelijk bereikte zij de Rue Myrrha en enke le minuten later stond zij voor het huis ,waar lij weien moest. Johanna's vraag aan een kind of in dit huis de weduwe Musch woonde, werd bevestigeud beantwoord; de kleine wist haar nog mede te deelen.dat de oude vrouw boven woonde. Langzaam klom het meisje de smalle, bouw vallige trap op, langs vermolmde deuren, die toegang verleenden tot vertrekken waaruit geen gciach of gezang weerklonk, maar waarin diepe, namelooze ellende huisde. Deze indruk werd nog smartelijker, toen zij het zolderkamertje betrad, waarin de weduwe Musch largzaam van honger stierf. Was het mogelijk, menschelijke wezens, zulke ellende door staan konden Op het wankelende, ijzeren bed was over een weinig stroo een gehavende deken uitgespreid; de dekens der oude vrouw bevonden zich sedert lang in den lombard haar man had alles verdronkan vóór zijn dood. De eenigc ma tras, die haar restte, had zij op het bed van haar zoon gelegd om hem in staat te stellen haar van tijd tot tijd te bezoeken. De muren waren kaal en bij totale afwezigheid van steenkolen,was het ijikoud in het kamertje. Toen zij Johanna over den drempel schrijden zag, week de weduwe verbaasd terug en vestigde Vragend den blik op het zachte, beminnelijke gelaat van do in het zwart gekleede dame. Wat verschaft mij de eer van uw bezoek? stamelde zij in verwarring. Ik heb gehoord, dat het zeer sleeht met u gaat, gaf Johanna ten antwoord en nu kom ik eens zien, of ik u van dienst kan zijn. De oude vrouw verborg haar gelaat achter de rimpelige handen en brak in hartstochtelijk snik ken uit. Johanna trachtte diep bewogen haar op met bijlagen van E. KLIJBERG-Pernot, alhier, om vergunning tot het oprichten eener machinale schoenfabriek en het daarin plaatsen van een gasmotor van ell paardenkracht, op de perceelen gelegen alhier, kadaster sectie C nos. 2039 tot en met 2046. Op Woensdag, den 20 November 1901. des voormiddags te elf uren, zal op het gemeentehuis gelegenheid bestaan om bezwaren tegen dit ver zoek in te brengen en deze mondeling en schrif telijk toe te lichten. Zoowel de verzoeker als zij die bezwaren heb ben, kunnen gedurende drie dagen, vóór het bovengenoemd tijdstip, op de Secretarie der Gemeente kennis nemen van de ter zake inge komen schrifturen. Waalwijk, den 6 Nov. 1901. Burgemeester en Wethouders voornoemd, De Burgemeester, K. DE VAN DER SCHUEREN De Secretaris, F. W. VAN LIE MPT. ffArs longa vita brevio* de kuust is lang, het leven is kort, is een oud spreek woord, dat door ieder, die zich ooit aan eenige kunst heelt gewijd, of zich in eenige kunst heeft verdiept, dikwerf met een zucht herhaald. Immers naast het gevoel van onuitputte lijke bewondering, dat de groote meester stukken op elk gebied ons inboezemen, is er toch ook een geheim, een onszei ven nau welijks beleden gevoel van onbevredigd heid, zelfs van ontevredenheid, omdat het ons soms toeschijnen wil, als zweelde ons een ideaal voor den geest, dat door men schelijke kunst noch uitgedrukt is, noch uit gedrukt worden kan, en waai voor wij slechts bevrediging vinden kunnen in de natuur, dat onvergelijkelijke meesterstuk vau den Schepper. Natuur en kunstbeide aanvaarden wij ze dankbaar als rijke bronnen voor genot volle uren, voor edele gevoelens en gewaar wordingen zij zijn als Burke zegt, twee lingzusters, maar waarvan de eene zich in hoofddzaak bezig houdt met het eindige, het aardsche, terwijl de andere als vanzelf on zen blik omhoog richt. Waar wij met de natuur in aanraking komen, kunnen wij aan het gevoel van het oneindige onmogelijk vreemd blijven, daartoe is zij er te nauw aan verwant. Kunst vereischt kennis. Hij, die ook op maar één enkel gebied haar weet te waar- deeren, heeft zich een verwonderlijke mate van volhardende inspanning en nadenken moeten getroosten. Wie het eerst een mu - seum van schilder- of beeldhouwkunst bin- te beuren, liet duurde eenigen tijd, aleer de weduwe zich zoovor hersteld had, dat zij Johanna haar treurige geschiedenis kon raededeelen. Ach ja? Ik ben zeer ongelukkig! mompelde zij, op den rand van het ledikant gezeten, de dorre handen gevouwen in den schoot en droevig in een hoek starend, ik geloof niet, dat iemand zooveel geleden heeft al6 ik. En hoewel een zekeren trots haar weerhouden had zich ooit tegenover vreemden te beklagen, ofschoon zij liever van gebrek omgekomen ware, dan haar zolderkamertje verlaten had om op straat te bedelen, stortte zij voor het meisje haar hart uit. Haar lot was dat van vele andere ongelukkige vrouwen. Zij was de dochter var. een reclusch.>pin werkman en had een vrij goede opvoeding geLO- tec, wat nog heden onmiskenbaar bleek uit haar zacht, bescheiden optreden. Op twintigjarigen leeftijd was zij in het huwelijk getreden metten rijtuig-verlakker, met wien zij twee jarenlang een gelukkig leven leidde. Toen was echter liet onge luk over haar gekomen. Pieter Musch had aan de verleiding van den drank geen weerstand kunnen bieden en verbraste het geld even snel en sneller dan hij het verdiende. N'a verloop van eenige jaren begonDen zijn handen tengevolge van het drankgenot te sidderen, zoodat hij zijn beroep, hetwelk zeer veel handigheid en zekerheid ver eischt, niet meer naar wensch kon uitoefenen. De ellende deed ras haar intrede eu een slechte be handeling, slageu en scheldwoorden vergezelden haar. De arme vrouw had een zeer zwukke ge- zoudheid en was te uitgemergeld om te werken. Haarman wierp haar dagelijks haar onhandigheid en ledigheid voor de voeten, gaf haar stokslagen in plaats van brood. Dit ellendig bestaan duurde langer dan twintig jaren. Eindelijk stierf de man, nadat "alles wat het gezin had, naar het pandjeshuis verhuisd wag. Bij zijn dood was er geen sou meer in huis. Het armbestuur trok zich het lot der weduwe aan en verleende haar eenige steun. Wekelijks ontving zij twee brnoden, van tijd tot tijd een driefrancstuk en een bon voor wat hout of een emmertje steenkolen. Daarvan moest zij leven. Vrouw Musch had over haar zood geen woord gerept, en toch was hij het, die haai het meeste WAALWIJK. nentreedt, zal maar zelden van die mees terstukken een machtigen, een blijvenden indruk ontvangen. De groote meesters spre ken nog niet duidelijk genoeg tot hem, omdat hij ze niet op de rechte wijze heeft ondervraagd. EveDzoo is het met die heerlijkste aller kunsten, de toonkunst, want ook zij wil gekend, wil begrepen worden. Muziek het woord is reeds muziek. Het roept allerlei diepe gewaarwordingen en waarlijk goede oogenblikken ons in de herinnering terug. Gelukkig hij, die den invloed der muziek diep ondervindt en bij wien de muziek niet vreemd blijft aan de onderscheiden stemmingen van ziju gemoed, die zooals één onzer beste prozascbrij-- vers zegt dartel is met een Mozart, en ernstig met den ouden Johannes Sebastiaan, die wild en oorspronkelijk is met een Robert Schumann, die de stem vau den hartstocht heeft vernomen aan don mond van een Beethoven, die deze levenlust heeft beproefd uit de zilveren schalen van een Hay dn, die uit Mendelssohn's tranen heeft geweend, en op Haendel's orgeltoon heelt gebeden. Dit is, wat de kunst ons schenken kan, doch alleen indien wij haar hebben leeren verstaan Voor den oningewijde blijft ook deze goddelijkste aller kunsten een geheim met een onbehaaglijk notenschrift als hie- roglyte. Anders is liet met het natuurschoon. Hier is geen kennis iioodigalleen een ontvankelijk gemoed, en welk gemoed, het verhardste zelfs, weerstaat het genot van het scheonc dat de natuur schenken kan, sloot ooit ziju hart geheel voor die hoogere weelde dan de aarde ooit schenken kon Wij gedenken bijv. een zomeravond aan de zeekust gesleten en zeggen het dan ge wis den dichter na Wees ons gezegend, heilige avond stonde, neergestreken op de rustige hoog ten van het groene duin. Om ons, ter rechter- en ter linkerzijde, niets dan bet onafzienbaar strand. Achter ons de onzekere geluiden vau het zeedorpsleven. Een lïchte koelte komt van zee en kust ons het voor hoofd. Slechts aan het zacht gekabbel t,sgen het 6trand hoort men de groote zee. Maar haar spiegelvlak blijft onbewogen. De zon gaat onder. Haar laatste stralen smelten straks weg langs den zwijgenden oceaan. Zoete droomen van het verleden worden wakker in ons gemoed, en terwijl ons oog de breede streep van licht vervolgt, die in verdriet berokkende. Zij had alles met geduld verdragen, zoowel dc brutale behandeling vau haar man als honger en koude. Het was voor de rampzalige vrouw een helsche kwelling, wanneer zij bedacht, dat haar zoon een eerloos, laaghartig mensch was, die tot alles in staat was en wellicht vroeg of laat zijn hoofd op het schavot zou moeten leggen. Hij was nog niet geheel verloren, want hij hield immers nog van zijn moeder en wanneer zijn vader hem niet weggejaagd, wanneer hij het voorbeeld van een verdierlijkten, woesten dronk- aaid niet ultijd voor oogen gehad, dan ware hij wellicht nog een eerlijk mensch, een braaf, op passend werkman geworden. Johanna begreep de gevoelens, waaraan de oude vrouw toegaf, toen zij over het bestaan van een zoon het stilzwijgen bewaarde. Zij maakte geen toespelingen op die omstandig heid, maar toen zij op het punt stond van te vertrekken en der arme vrouw* reeds, bij wijze van eerste ondersteuning, een stuk zilvergeld in de band gedrukt had, werd plotseling de d-sur geopend en verscheen de gestalte van een man in den deurpost. XIV. Johanna had het gelaat ven den onbekende, die haar op den straatweg te Clamart had willen berooveu, niet te zien gekregen. Maar toen zij het blceke gezicht met het sluike verwarde haar.de roodgerande oogen eu den onzekeren blik gewaar werd en de afgedragen kleederen van den onbekende zag, twijleldo zij er geen oogenblik aan, of zij had Jacob Muech voor zich. Hij was het inderdaad. Sinds ucht dagen had hij zich niet aan zijn moeder vertoond. Daar stond hij nu, uitgeput, verstijfd van koude, ten gevolge van dc in de open lucht doorgebrachte nachten, zonder een cent op zak en halfdood van honger en vermoeienis. Toen hij, bij zijn binnenkomst, Johanna be speurde, kromp hij ineen van schrik en ook Johanna voer onwillekeurig een siddering door de leden. Maar vrouw Musch was door de onverwachte komst van haar zoon zoo van streek geraakt, dat zij hun verwarring niet opmerkte. Advertentiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote letters naar plaatsruimte. Adverteutiëu 3inaal ter plaatsing opgegeven, worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regels an advertenties bij abonnement worden speciale, zeer voordeelige contracten gesloten. Reclames 15 cent per regel het brandend westen op de satijnen golf blijft spelen, trekt het hart ons naar dat gouden pad van stralen, dat ons toeschijnt de geheimzinnige weg le zijn naar c-en land van eeuwige rust. Onder de mestmengsel is zeer zeker am moniaksuperphosphaat een van de meest schuldige en, kan men liet niet rangschikken onder de kwakzalversmiddeltjes, zooals aard- appehnest, roggeinest, harermest., knollen- mest, enz., toch is het een mestmengsel. Men moet er zich over verbazen, hoeveel landbouwers in de meening verkeeren, dat ammoniaksuperphosphaat bestaat uit Chili— salpeter en superphosphaat. Daarom zij hier nog eens herhaald, dat ammoniaksuperphos phaat uit een mengsel van zwavelzuren am moniak en superphosphaat bestaat. Zoo heeft men ammoniaksuperphosphaat met 7% stik stof en 9°/0 phosphorznur. Hiervoor is noodig pl.m. 33 KG. zwavelzuuraminoniak en pl ra. 57 KG. superphosphaat van 16%. De ontbrekende KG. tot 100 worden aange- gevuld met gips. Wij zijn tegen alle mestmengsels, omdat men het mengen zelf wel kan doen en, omdat men door de meststoften afzonderlijk aan te koopen, beter rekening kan houden met de behoeften van de verschillende ge wassen. Bovendien zijn wij van meening, dat de zwavelzure ammoniak met voordeel kan vervangen worden door het Chilisalpeter m. a. w. in plaats van ammoniaksuperphos phaat te gebruiken, afzonderlijk aan te koopen Chilisalpeter en superphosphaat. Wij achten dit beter, omdat de uitwer king van Chilisalpeter in 't algemeen veel zekerder is dan van ammoniak. Ammoniak toch is voor de plant niet direct opneem baar doch moet daarvoor omgezet worden in Salpeterzuur. Dit geschiedt, wanneer aan de volgende voorwaarden is voldaan. In de eerste plaats is het noodig, dat de bodem voldoende hoeveelheden kalk bevatte. In de „Stikstofvoeding der Landbouwcul- tuurgewassen,* zeggen de heeren Mansholt, over Chilisalpeter en zwavelzuren ammoniak sprekende, het volgende ,/Een opmerkelijk verschil tussclien dc uitwerking van eene bemesting met Chili salpeter en zwavelzuren ammoniak bestaat er ten opzichte van het kalkgehalte des Is die jonkman soms uw zoon vroeg Jo hanna, met geweld haar ontroering onderdruk kend. Beschaamd knikte de weduwe met het hoofd, daar zij geen woord kon uitbrengen. Johanna, die op kritieke oogenblikken nimmer haar bedaardheid verloor, wende zich onmiddelijk tot het jonge mensch Ik heb uw moeder bezocht, omdat zij het hard heeft, zei zij eeuvoudigweg. Ofschoon ikzelf verre van rijk ben, zal ik toch mijn best doen om haar lot te verlichten. Gij kunt met mij rae- degaan, dan zal ik u enkele klecdingstukken voor haar geven. Jacob Musch volgde haar zonder iets te zeggen. Toen zij van plan was hem haar woning bin nen te voeren, bedacht zij nog even, maar weldra werd haar argwaan op don achtergrond gedrongen door betere gevoelens en liet zij hem birmen. Klara, yoor wie geen aanleiding bestond, lot schrikken, deinsde ontsteld terug toen zij deu verloopen man zag, die met gebogen hoofd en somberen blik voor haar stond. Johanna nam haar terzijde en gaf haar eenige bevelen, maar Klara kon haar verwurring niet te boven komen en wendde sidderend over alle leden, geen oog van Jacob Musch af. Toen het meisje hen eindelijk alleen had ge laten, sprak Johanna hem aan. Hebt gij nog steeds geen werk Neen luidde zijn somber antwoord, wie zou mij, zooals ik nu ben, in dienst willen nemen En waarvan leeft gij dan Hij naizelde een oogenblik en wendde zijn ge laat af; hij schaamde zich als het ware over de bekentenis. Gij weet het wel, gaf hij, bijna fluisterend ten antwoord ;maar ik heb nu genoeg van dat leven, ging hij na eenig stilzwijgen voort, er moet een eind aan komen. En als men nu eens kleeren en werk gaf en voor uw moeder zorg droeg, zoudt gij dan weer een fatsoenlijk man worden Voor de eerste maal hief Musch den blik naar het meisje op, maar met een uitdrukking van angstige verwondering. Ja, als dat het geval ware! kwam het hor tend en 8tootend over zijn lippen, maar wie denkt daaraan? Wie zal zich met iemand als ik ben bemoeien? bodems. Terwijl eene bemesting met Chi lisalpeter op veengrond zonder kalking de volle uitwerking had, bracht eene bemesting met zwavelzuren ammoniak het slechts tot 28% van de Chilisalpeterbemesting. Ook op kleigrond werd hetzelfde waargenomen, m. a. w. naarmate het kalkgehalte geringer was, had de ammoniakbemesling geringer uitkomsten.* Wij behoeven aan deze be wering van bij uitstek practische mannen zeer zeker niets te voegen. In de tweede plaats is de werkzaamheid van zwavelzuren amouiak in hooge mate afhankelijk van de temperatuur des bodems. In koude voorjaren zien wij onze winter gewassen een gele kleur aannemen. Dit is alle practische landbouwers en in 't bijzon der die op kleigrond zeer goed bekend. De oorzaak hiervan is gebrek aan opneembare stikstof. Het uitstrooien van Chilisalpeter is voor deze kwaal zeer doelmatig. Waarom wij nu in tijd van nood, zullen wij maar zeggen, op de klei onze toevlucht nemen tot Chilisalpeter en niet direct bij de eigen lijke bemesting is ons nooit recht duidelijk geweest. Waarom in plaats van amoniak- superphosphaat geen Chilisalpeter en super phosphaat, vragen wij in ernst In de derde plaats is de uitwerking van den ammoniak afhankelijk van de meerdere of mindere vrije toetreding van de lucht. Een goede grondbewerking is dus in hooge mate bevorderlijk aan de goede werking van ammoniak. Hierin ligt ook hoofdzakelijk het nut van braken. We hebben ih 't kort willen aantoonen, dat Chilisalpeter zekerder moet werken dan zwavelzure ammoniak, zooals wij zoo straks beweerden. Om deze waarheid proefonder vindelijk aan te toonen werd in 1899 bij den heer M. Land, landbouwer te Godlinze een oud-leerling van een winlercursus, een proefveld voor mangel wortelen aangelegd op middelmatig zware klei. Het geheele. veld was groote 22 Are, en werd verdeeld in 8 veldjes van 2% Are. Voor ons doel is het voldoende de per ceelen 3, 4, 5 en 6 onderling te vergelijken. Perceel. Bemesting. Opbrengst 200 KG. Zwavelz. kalimagn. 3 500 Superphosphaat 1983 KG. 300 u Zwavelz. ammoniak 200 KG. Zwavelz. kalimagn. 4 500 Superphosphaat 2165 KG. 400 Chilisalpeter 200 KG. Zwavelz. kalimagn. 5 800 Slakkentneel 2131 KG. 400 u Chilisalpeter Geef mij nu een kort en krachtig antwoord, hernam zij. Zoudt gij dankbaar zijn, als men u zoo'n dienst bewees, zoudt gij den moed hebben van uw slecht handwerk af te zien en matig «u eerlijk te worden, in één woord te werken Zeker, ik zou er tenminste mijn best voor doen, stotterde Musch. Nu goed, luister dan maar zelf kan ik niet veel voor u doen maar ik heb vrienden, lot wie ik mij wenden zal en die u misschien van dienst kunnen zijn. Verlaat intusschen uw moeder niet meer. Zij heeft u noodig en heeft vooral behoefte aan troost, en als zij het geluk deelachtig mocht worden de verbetering van haar zoon tc beleven, zou zij alles vergeteu, wat zij tot heden geleden heeft. Musch had, verlegen, het hoofd op de borst laten zinken en het kwam Johanna voor, alsof hij hare woorden ter harte nam. Kort daarop trad Klara binnen, die een mand met een flcsch wijn, brood en vlceseh moebrocht; bovendien stelde zij haar meesteres een pak kleedingstukken ter hand. Hier, zei Johanna, toen het meisje dc kamer weer verlaten had, breng dat aan uw moeder on groei haar van mij. Voor het geld, dat ik haar gegeven heb, kan zij brandstollen koopen. En ik herlnal het, verlaat iiaar niet weer. Ik hoop a spoedig bericht to kunnen zenden, dat.ik werk voor u gevonden heb. Hoe zal ik u danken I stamelde Musch wiens verlegenheid ieder oogenblik steeg. Als alle menschen zoo goed waren als gij, ja, dan... Snel nam hij de gesciienken op en wendde zich naar de deur. Maar plotseling bleef hij al9 vastgenageld staan, en een zeldzame ontroering scheen hem de keel dicht te snoeren. Zijn blikken waren op een fotografie van den heer Bacédat gevallen, die kort voor zijn dood gemaakt en van sprekende gelijkenis was. Johanna was die beweging niet ontgaan en zij sidderde. Zou datgene, wat zij in den nacht, toen zij Jacob Musch voor de eerste maal ont moette, gehoopt had, nu verwezenlijkt worden? Kende hij wellicht de moordenaar «an haai vader? Maar misschien was het onverstandig liet hem op den man af te vragen; ieder voorbarig woord kon zijn argwaan opwekken. (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1901 | | pagina 1