Nummer 40
Zondag 18 Mei 1902.
25e Jaargang.
Tweede Blad.
DE RAMP OP MARTINIQUE.
öe Züid-Afrikaansche Oorlog.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Spanje.
Duitschland.
BINNENLAND.
UITVOERINGEN.
(OS52nB9BeH«HHEMBHHBi
t Zuiden,
WAALWIJK.
Op Zondag 18 Mei 1902, des namid
dags om 12 uur, zal door de Liedertafel
Oefening en Vermaak", van Waalwijk en
Besoijen, op de zaal „Musis Sacrum" worden
uitgevoerd
Domine Salvam fac Reginam nostram Giesen.
Heidebloem Schelleksns.
De Rots in Zee R' Hol.
OTUWMaojiu 4
De spanning onder het publiek in het
Vereenigd Koninkrijk is op het oogenblik
zeer groot, als gevolg van de conterentie
der Boerengedelegeerdcn, die Donderdag te
Vereeniging begonnen is. In sommige lagen
der bevolking heerscht zulk een vaste over
tuiging, dat deze bijeenkomst zal leiden tot
den vrede, dat reeds duizenden lampions en
vlaggen gekocht zijn, die het heuglijk feit
moeten helpen vieren. Mocht het resultaat
der conferentie zijn, dat de onderhandelingen
werden afgebroken, dan zou de teleurstelling
aan gene zijde van het Kanaal geweldig zijn.
Vrede is voor het oogenblik de eenige uit
komst voor de zwaar drukkende en in de
toekomst dreigende belastingen en het is
bekend, dat per slot van rekening de En—
gelschmau alles per pond berekent, desnoods
een menschenleven.
In regeerings— en parlementaire kringen
is men niet zoo overtuigd, dat de vrede er
komen zal. Men weet blijkbaar niet het
minste of geringste van de uitkomsten van
de samensprekingen der Boerenaanvoerders
met hun commando's, van welke samen
sprekingen de huidige conferentie het resultaat
is. Gissen is dus in dezen ook weder het
parool, als in zooveel aangelegenhedenden
Boeren betreffende. Zooveel is zeker, dat
men in kringen te Londen, waar men iets
meer weten kan dau een gewoon mensch,
geen snelle afdoening der op de conferentie
te bespreken punten verwacht.
Waarschijnlijk zullen alle afgevaardigden
der verschillende commando's en er moe
ten er, volgens de jongste telegrammeu uit
Zuid-Afrika, heel wat te Vereeniging zijn
aangekomen eerst afzonderlijk hun meemng
over de aangeboden vredesvoorwaarden uit
eenzetten. Daarna «ou stemming volgen over
de vraag, of men zal ingaan op de vredes
voorwaarden. De afgevaardigden zullen daarbij
niet persoonlijk hun stem uitbrengen, doch
het aantal stemmen opgeven die zich in het
door hen vertegenwoordigde commando voor
en tegen de vredesvoorwaarden hebben verj—
klaard. Op deze wijze zou dus de vredes—
quaestie worden beslist door een iormcele
volksstemming. De uitslag der stemming zou
vervolgens door op de conferentie aangewe
zen gedelegeerden waarschijnlijk dezelfden
die de onderhandelingen hebben aangeknoopt
aan de Britsche autoriteiten te Pretoria
persoonlijk worden medegedeeld.
Verzekerd wordt dat den Boerenleiders,
die te Pretoria zijn geweest, toen zij de
stad verlieten, om de commando's te gaan
raadplegen, nadrukkelijk is te kennen ge-ry
geven, dat het doelloos zou zijn, dat zij
terugkwamen, indien net niet was met al—
gemeene volmacht, om over de vredesvoor
waarden te beslissen. Men verwacht echter,
dat, zelfs indien te Vereeniging tot den
vrede besloten wordt, de Boerenleiders te
Pretoria nog een laatste poging zullen doen,
om de voorwaarden zoo gunstig mogelijk te
maken, of nieuwe voordeelen af te dwingen.
naam grooler hee t zien worden in Frank
rijk en daarbuiten, door een minister van
marine, die zich geheel heeft gegeven voor
de ontwikkeliug van onze zeemacht."
De president wees er op, dat bij de jong
ste verkiezingen geen enkele candidaat het
koningschap of het keizerschap tot leuze
heeft genomen en constateerde dat de Re
publiek Frankrijk 30 jaren tevredenheid heeft
gegeven. Loubet eindigde zijn zeer toege
juichte rede met een beroep op eendrachti
ge samenwerking.
Om halfdrie maakte de president een rit
door de stad en dau bezocht hij de werf,
om zich onder één-en-twinlig saluutschoten,
naar de reede te begeven, waar hij de
„Borda" en de »Bretagne" bezocht om zich
dan, na een hartelijk afscheid van Waldeck
Rousseau en De Lannessan, aan boord van
de „Montclam" te begeven, die om zes uur
zee koos met bestemming naar Rusland
vergezeld door de schepen van de divisie.
Van den len tot den 8en dezer zijn in
Madrid reeds 23.154 vreemdelingen aange
komen en de toe was houdt steeds aan.
Meer en meer krijgt de stad een feestelijk
aanzien door vlaggemasten en stellages.
Vele voorname huizen zullen van huune
balcons prachtige, in de gobelintabriek ver
vaardigde tapijten laten afhangen.
Gistereu is een extra—trein met vele vorste
lijke personen ie Madrid aangekomen de
hertog van Conaught, prins Albert van Pruisen,
grootvorst Vladimir van Rusland, Prins Chris
tiaan van Denemarken, prins Nicolaas van
Griekenland, de kroonprinsen van Monaca
en van Siam. Ter eere van deze hooge
gasten is gisterenavond een feestmaal gehou
den.
Vereeniging is het eerste station aan den
spoorweg Bloemfontein—Pretoria aau gene
zijde van de Vaal en ligt dus in de onmid—
delijke nabijheid van de Trausvaa'.sch—
Vrijstaatsche grens. De eerste feitelijke oor
logsdaad in dezen strijd is daar door de
Boeren gepleegd den 2en October 1899,
toen zij de wekelijksche goudzeuding uit de
Randraijnen naar Engeland, ter waarde van
een half milliocn pond sterling, op den
spoorweg aanhielden en in beslag namen.
Bij Vereeniging zette ook Lord Roberts den
26steo Mei 1900 voor het eerst den voet op
Transvaalsch grondgebied.
't Is te Brest Woensdag alles gegaan vol
gens het vooraf vastgestelde programma,
zonder eenigerlei incident en aan het ban
ket ten stadhuize zeide de president „Ik
acht mij gelukkig te worden vergezeld door
een minister—president, die nu drie jaren
lang met ongeëvenaarde kranigheid, met
zelfverloochening en moed Frankrijk en de
Republiek dient door een minister van bui-
teulandsche zaken, die vier jaar lang zijn
WIESBADEN, 16 Mei. De keizer heeft
van hier het volgende telegram verzonden
Aan den president van de Vereemgde Staten
van Noord—Amerika te Washington. Ik ben
nog onder diepen indruk van de schitterende
en hartelijke ontvangst die de burgers van
de Vereenigde staten aan mijn broeder, prins
Heiurich, bereid hebben. In de redevoeringen
met welke hij begroet werd, werd het feit
dikwijls in herinneriug gebracht dat mijn
voorvader Frederik de Groote een vriende
lijke houding ^aannam ten opzichte van de
jonge Amerikaansche republiek ten tijde dat
zij zich vormde en hij zoodoende den hoek
steen gelegd heeft voor de vriendschappelijke
betrekkingen die altoos tusschen onze beide
landen bestaan hebben. Het voorbeeld dat
mij de groote koning gesteld heeft, wil ik
volgen. Ik wensch het bezoek; van prins
Hcinrich in herinnering te laten blijven door
een geschenk aan het volk van Amerika dat
ik u verzoek te aanvaarden in zijn naam.
Ik ben voornemens een bronzen standbeeld
van Frederik den Groote ten geschenke te
geven aan de Vereenigde Staten, om dit te
Washington op een plaats op te richten
welke u gelieve uit te kiezen. Moge dit
geschenk beschouwd worden als een blijvend
teeken van de vertrouwelijke betrekkingen
die met goed gevolg zijn aangemoedigd en
ontwikkeld tusschen onze twee groote volken.
Wilhelm I. R.
WIESBADEN, 16 Mei. Roosevelt heeft
het Engelsche telegram van den Keizer be
antwoord met een in het Duisch, gedagteekend
van den I5deu en luidende
„AaD keizer Wilhelm te Wiesbaden. Ik
ben zeer gevoelig^ voor uw grootmoedig en
vriendelijk aanbod. Ik dank er u hartelijk
voor uit naam van de V. S. en zal de
zaak dadelijk aau het Congres meededeeleu.
Zeker zal het ons volk het grootste genoegen
bereiden, uit uwe handen eeu siaudbeeld
van een beroemden vorst en soldaat, eu van
de grootste mauDeu van alle tijden, van
Frederik den Groote, te ontvangen. Het
is bizonder toepasselijk dat het standbeeld
hier te Washington komt, in de hoofdstad
van de republiek welker geboorte hij met
zulk een vriendelijke belangstelling heeft
gadegeslagen. Voor dit nieuwe bewijs van
uwe vriendelijke gezindheid voor ons land
dank ik u uit naam van hetzelve. Het
geschenk zal hier zeken beschouwd worden
als een nieuw teeken van vriendschap tusschen
beiden naties. Wij hopen en gelooven vast
dat deze vriendschap in de komende jaren
nog sterker en hechter zal worden. Het is
een teeken voor de welvaart van e geheele
menschheid dat in het begin van deze eeuw
het Amerikaansche en Duitsche volk op har
telijke vriendschappelijke wijze samenwerken."
Te S a i n t—P i e r r e.
De overheidspersonen, die Saint Pierre
hebbeu bezocht, hebben het volgende vast
gesteld
In het zuidelijk gedeelte is geen spoor van
brand te ontdekken. De kaden zijn op som
mige plaatsen weggerukt." Alles is gebroken,
of er een wervelwind overheen gestreken is.
Men heeft de plaats vastgesteld, waar het
Casino, het Badhotel, de Douane-gebouwen
en jjhet het Zieken huis hebben gestaan. De
bedden in het ziekenhuis zijn tegen een dikken
muur gesmakt. De ijzeren deelen zijn vei
wrongen, zonder een spoor van brandstoffen
te vertoonen. Alle geweven sloften zijn ver
dwenen.
De slachtoffers.
Sedert Maandag is de toegang tot de stad
gemakkelijker geworden. De puiuhoopen
rooken niet meer en het blijkt, dat in de
straten slechts weinig personen om het leven
gekomen zijn. Ongeveer 2.000 lijken ziju op
straat gevonden met afschuw ijke brandwonden
bedekt. Zij zijn van buiten verkoold. De
meeste liggen met het gelaat tegen den grond
en de armen vooruit gestrekt. Bijna alle lijken
zijn naakt. De kleeding der negers is na
tuurlijk altijd schaars. Meu vermoedt dat de
slachtoffers de weinige kleedingstukken, welke
zij aan hadden, afgerukt hebben, om het ge-
laatste beschermen tegen de verzengende hitte
en het valleude vuur.
Het lijk vau een vrouw is gevonden zittende
op een geheel ongeschonden zak meel. In
haar onmiddelijke nabijheid, aan den oever
der zee zijn verscHeidene huizen door de
golven weggespoeld. Ook is het verkoolde
lijk gevonden van een vrouw, die een
geheel ongeschonden zijden doek tegen
den mond drukte. Lijken van jonge meisjes
hadden geheel onbeschadigde schoenen aan
de voeten. De sonsul van Italië op Barbados
heeft het lijk gevonden van zijn dochter, die
te Sf. Pierre te logeereu was.
Men vermoedt, dat de Monle Pelée eeu
geweldige hoeveelheid gas heeft laten ont
snappen, die een zoo reusachtigen atmosfe—
rischen druk deed ontstaan, dat alles weg
gevaagd werd. Daarop volgde de vuurregen.
De opgeslorpte gassen hebben de lijken
doen openspringen eu het vuur verkoolde ze
later. De wonde aan sommige lijken wijzen
er op, dat ook een steenenregen op de stad
gevallen is.
De lijken worden op hoopen gelegd en
door middel van hout en petroleum verbrand
De snelle verbranding der lichamen was
noodzakelijk, omdat de door de hitte ver
oorzaakte ontbinding een epidemie dreigde
te doen ontstaan. Bij lederen brandstapel
staan geestelijken gebeden te prevelen,
Lijken van kindereu, vrouwen en manoen, in
de houding, waarin zij worden gevonden,
worden op de brandstapels gelegd. De bran
dende lijken verspreiden een onverdraag
lijke lucht. Het gerommel van den Pelée in
de verte klinkt daarbij als een somber graf
lied en het gloeiende licht van den vulkaan
dat van tijd tot tijd door de duisternis der
aschwolkeD breekt, lijkt als een doodfakkel.
De verwoesting.
16 dezer van Curasao naar Martinique ver
trokken.
De middelwijk en de fortwijk van St. Pierre
zien er uit als een zoe van asch. Alles is
verwoestvan de boomen ziin slechts stom
pen over ze ziju alle ontworteld, of aan de
grond afgekapt. Men heeft vastgesteld, dat
de vuurregen op 200 nieters afstand voor
het gehucht Carbet heeft opgehouden. De
huizen tot daar bijna alle verwoest.
Aan de golf zijn eenige huizen ongerept
gebleven, maar de bewoners zijn gestikt.
In de Bank is. behalve de papierenwaar
den, nog voor een millioeu francs aan juweelen
gevonden.
In den loop van Zaterdag der vorige week
is de Pelée zichtbaar geworden aan de zijde
van St. Pierre. Hij rookt nu uit een krater
aan de noordzijde.
WAALWIJK, 17 Mei 1902.
Steun aan de Ned. Lederindustrie.
Zijne Excellentie de Minister van Water
staat, Handel eu Nijverheid heeft den heer
Timmermans, Voorzitter van den Bond van
Ned. Lederfabrikanten alhier bericht, dat
liet hem aangenaam zoude zijn dat naar
aanleiding van het adres van den Bond dd.
2 dezer, ter verkrijging van een technisch
bureau op kosten van het Rijk en uitbreiding
tot eeue looiersschool, enkele leden van het
bestuur eene bespreking zouden komen houden
in dato 17 dezer aan zijn Departement
Dientengevolge ziju de heeren Lans, Bressers
Van Son, en Van Loon, (de heer Timmer
mans is verhinderd) heden ochtend
naar den Ilaag vertrokken op audiëntie.
Dienstregeling Mei 1902.
Van verschillende zijden wordt er onze
aandacht op gevestigd, dat bij de ingetreden
dienstregeling de toestand op de lijn 's-Bosch-
Lage Zwaluwe slechter is geworden.
Wij hebben hier voornamelijk 't oog op
den trein die des avonds ten 5,28 uit
's- Bosch vertrekt.
De reizigers uit Amsterdam, Friesland,
Groningen, die te 's-Bosch arriveeren 5.34
en die hun reis naar de Langstraat willen
voortzetten, missen hier de aansluiting, want
de locaaltrein is dan juist 6 minuten ver
trokken en zij ziju gedwongen eenige uren
in VBosch te blijven; zij komen dan in
plaats van half neven, ten kwart voor negen
te Waalwijk aan.
J Vertrok de locaaltrein eenige minuten later,
dan was alles in orde en ward de aansluiting
met treinen uit 't Noorden geheel verkre
gen en de locaaltrein kon ons inziens dan
nog gemakkelijk de aansluitiug te Lage-Zwa-
luwe behouden.
Wij durven de klacht, ons reeds door zoo
velen geuit in de welwillende overweging
onzer ijverige Kamer van Koophandel aan
bevelen. Indien mogelijk zal zij wel alle
pogingen in 't werk willen stellen, om aan
dit euvel voor 't reizend publiek in de
Langstraat een einde te maken.
Bedevaart Brielle.
De jaarlijksche bedevaart naar Brielle zal
plaats hebben op Maandag 2 Juni a.s.
Vertre* uit het Zuiderkanaal 's-morgens
ten 3/1 a uur.
Er wordt over de geheele wereld mild ge
geven voor de slachtoffers op Martinique.
Schier alle vorsten van Europa zouden
telegrammen van sympathie. Keizer Nicolaas
van Rusland liet het daar vooiloopig bij,
koning Edward VII zond er 25.000 francs
bij, koning Oscar van Zweden gaf 5000 francs
voor de slachtoffers, keizer Wilhelm seinde
uit Wiesbaden aan president Loubet
»Diep getroffen door het bericht van de
verschrikkelijke ramp, welke St. Pierre heeft
getroffen eu bijna evenveel slachtoffers heeft
geëischt als indertijd te Pompei, haast ik mij
aan Fraukrijk de betuiging van mijn oprecht
leedwezen te zenden.
„Moge God almachtig de harten verlichten
van hen die onherstelbaar verlies hebben te
beweeneu.
„Mijn gezant zal Uwe Excellentie een
som van 10.000 mark van mijnentwege ter
hand stellen tot hulp voor de getroffenen."
De koning van Italië gaf 25.000 francs, de
Grands Magasins du Louvre 10.000 francs.
Voorloopig heeft de eerste inschrijving, door
den minister van koloniën geopend 100.000
francs opgebracht;
De Amerikaansche regeering heeft al
100,000 dollar uitgegeven voor de slacht
offers. Daar er kans was, dat de eerste 2 ton
spoedig verbiuikt zoude zijn, heeft het
congres er nog 500,000 dollar bijgedaan.
Samen dus 700,000 dollar is 1.750.000 gulden.
President Kruger heeft aan Loubet 800
francs gezonden. Hij betreurt het niet meer
te kunne» doen, omdat zijn eigen landge
nooten zooveel uoodig hebben.
Blijkens uit het departement van marine
ontvangen bericht is Hr. Ms. pantserschip
Koningin Regentes, onder bevel van den
kapitein ter zee A. W. F. C. van Woerden
A. N. B. v. S.
Aan den wedstrijd, door den Algemeenen
Nederlandschen Bond van Schoenfabrikanten
uitgeschreven, is deelgenomen, voor afd. A
(heerenwerk) door 14, voor afd. B (dames
werk) door 10 en voor afd. C (kinderwerk)
'door 3 inzenders. De jury, in Krasnapolskv
te Amsterdam vergaderd, heeft in afd. A
den len prijs toegekend aan H. van Well,
werkzaam op de fabriek van den heer A.
H. van Schijndel te Waalwijk, die onder
het motto „A" inzender was en den tweeden
aan C. van der Westen, te Raamsdonk,
inzender onder het motto „Vereeniging",
terwijl aan de inzenders T. Paaijmans te
Oisterwijk (motto „Ideal"), H. A. Beerens,
werkzaam op de fabriek van den C. A.
Schellekens te Dongen (motto wDe eerste
proef"), P. W. Proveniers, werkzaam op de
fabriek van den heer Klijberg-Pernot te
Waalwijk (motto „Bond") en A. P. Vrij
hoeven te Drunen (motto *A D/V 14") elk
een derde prijs werd toegekend.
In afd. B. werd de eerste prijs behaald
door H. van Well, de 2e door C. van der
Westen en de 3e door P. W. Proveniers
en H. A. Beerens bovengenoemd.
In afd. C. behaalde C. van der Westen
den eersten en P. W. Proveniers den
tweeden prijs.
De eereprijs werd toegekend aan W. A.
Eibers te Waalwijk, werkzaam op de fabriek
van den heer Jos. Groenen te Besoijen,
die onder het motto ji42" aan den wed
strijd deelnam.
De jury bestond nit de heeren P. van
Beckum, Rotterdam; A. S. Waisvisz, Den
Haag; W. G. Peters, A. van der Wiel eu
K. Frielink, allen te Amsterdam.
Wij hopen later uitgebreid op deze be
oordeeling terug te komen.
Toestand der Koningin.
Men meldt van Het Loo
Van verschillende hoven worden thans
aan de Kon. familie telegrammen van ge-
lukwensching met het aanvankelijk herstel
der Koningin gezonden.
Met hartelijke blijdschap zal overal in
het land het berioht worden begroet, dat
de geneesheeren den toestand van H. M.
de Koningin zoo gunstig oordeelen, dat de
geregelde verschijning der bulletins kan
achterwege blijven.
In de bange dagen, die achter ons liggen,
is weer gebleken hoe hartelijk ons volk
meeleeft met zijn geliefde Koningin, hoe
innig het deelt iu haar smart.
En zoo neemt het ook thans van harte
deel in de vreugde, die ten paleize heerscht,
nu het gevaar geweken is en de krachten
weer gaan toenemen.
Moge H. M. nu spoedig weder tot do
bloeiende gezondheid van voorheen terug-
keeren en in de toekomst gespaard blijven
voor het leed, dat in den laatsten tijd Haar
zoo ruimschoots heeft getroffen.
Dan zal de vurige weusch, die alom iu
bet land gekoesterd wordt, in vervulling
gaan l
Zondagsrust.
Naar aanleiding van de proef, die door
Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant
wordt genomen om des Zondags de bruggen
over de rivieren gesloten te houden voor
de schippers, besloot een der medewerkers
van de Nbr. eens een onderzoek in te
stellen naar het scheepvaartverkeer op de
Zuid-Willemsvaart, staande onder het beheer
van het Rijk. Verrassend waren de uit
komsten èu schippers, èn paardenjagers,
èn brug- en sluiswachters, allen verklaarden
dat zij gaarne zouden zien dat de vaart
gesloten was van Zaterdagavond 9 uur tot
Maandagmorgen 6 uur.
Rechtszaken.
Donderdagmorgen stond voor de rechtbank
te VBosch terecht Lambertus M„ oud 21
jaren, mandenmaker, geboren en wonende
te Vlijmen, thans gedetineerd, beklaagd
van op 23 Maart jl. H. van Esdouk, zwaar
lichamelijk letsel te hebben toegebracht,
door deze opzettelijk en met kracht met een
mes te steken eu te snijden, tengevolge
waarvan genoemde Van Esdonk in levens
gevaar hoeft verkeerd.
Gehoord werden als getuigen
Dr. F. Verlinden, tevens als deskundige,
II. Van Esdonk, L. Kok, J. van Esdonk,
B. Van Engelen, M. van Ginncken en als
getuigen ti décharge H. Van den Boom,
en L. v. Vugt.
Als verdediger trad voor beklaagde op
Mr. R.Tilman, advocaat-procureur te VBosch.
Uit het getuigenverhoor bleek dat in
den avond van genoemden dag aan het huis
van Van Esdonk eenige baldadigheden
waren gepleegd, waarop r. E. met zijn zoon
en M. v. Engelen naar buiten waren ge
gaan den dijk op, alwaar een troepje per
sonen bij elkander stonden.
v. Esdonk sloeg toen met een stok onder
het troepje, waarna hij door beklaagde met
een mes in de rug i9 gestoken eu zeer
ernstig verwond.
Beklaagde bekent volledig en deelt mede
dat hij van het mes heeft gebruik gemaakt
nadat Van Esdonk hem met eeu stok had
trachten te slaan.
Het O. M. laat in ziju rekwisitoir-uitko-
men, hoe iu Vlijmen zoo dikwijls vecht
partijen plaats hebben en zoo dikwijls het
gevaarlijke mes wordt getrokken.
Ook uit de behandeling dezer zaak blijkt
weder, hoe laaghartig wederom van dit
wapen is gebruik gemaakt.
Spreker nagaande de getuige-verklaringen
waaruit volgens het O. M. in verband met
de bekentenis van beschuldigde het wettig
en overtuigend bewijs is geleverd, eischt
tegen beklaagde een gevangenisstraf van
1 jaar en 8 maanden.
De verdediger Mr. Tilmau vraagt na een
uitvoerig pleidooi, vrijspraak subsidiair eene
veel lichtere straf, omreden beklaagde en
zijne familie zeer gunstig bekend staan en
nog nooit met de justitie iu aanraking ziju
geweest.
Pleiter voegt hieraan toe, het verzoek
om beklaagde onmiddellijk in vrijheid te
stellen.
De rechtbank, na in raadkamer te zijn
geweest, weigerde de gevraagde in vrijheids
stelling.
Lederindustrie,
Men schrijft uit Dongen aan D. v. N.
De maand April, gewoonlijk voor de leder-
industrie en aanverwante branches eene der
beste maanden des jaars is ook dit jaar
gunstig geweest en heeft de stand der leer
looierij, die de eerste drie maanden nu
juist niet goed te noemen was, op merkbare
wijze verbeterd. De zaken gingen vlug,
zoodat raassa's leer aan vaste prijzen werden
van-de hand gedaan.'Uit alles bleek dat de
voorraden in de magazijnen der leerhandelaars
uiterst gering was en of da nieuwe aan
