Nummer 46. Zondag 8 Juni 1902 25e Jaargang. Tweede Blad. I De Zuid-Affikaansehe Oorlog Briavaa uit hst Hoordsn- UITVOERINGEN. i rWOÊB2 De Echo van het Zuiden WAALWIJK. Concert te geven door de liedertafel „Oefening baart Kunst* van Besoijen, op Zondag 8 Juni 1902, in den tuin bij den heer J. Fransen, alhier. Aanv. 61/2 u. precies. [Zie programma's. ftCay/'XxaaDrrr-t IX. „Pf, pf, hoe warm Nu nog een brief uit het Noorden 'k Bankje voor dien kost, ik heb reeds genoeg aan mij zelf." Zouden er geen //doorlezers" van „De Echo ran het Zuiden" zijn die in deze plotseling op ons neergevallen warmte iets dergelijks uiten Bene aangename wetenschap voor den schrijver zelf, nietwaar? Geen wonder dan ook, dat hij gezocht heeft naar een onderwerp, dat voor de meesten, ook in deze warmte, nog wel te genieten is, n.l. over hen, waarvan eens gezegd is//Laat de kleinen tot mij komtfn Kinderen en ge schrijf ovor kinderen trekt altijd, tenminste vooral voor vaders en moeders. Daarom heden iets over onze schooljeugd en wel voornamelijk, hoe hier in Noord-Holland voor hare jaarlijksche ontspanning gezorgd wordt, ergo over schoolfeesten. Ik meen gerust te mogen beweren, dat schoolfeesten in Noord-Brabant nog tot de hooge zeldzaamheden belmoren, ja, dat er vele scl olen zullen zijn waar nog nooit van iets dergelijks gehoord is. Kijk nat is hier in Noord- en Zuid-Holland en ook in Utrecht iets anders. Daar worden niet alleen schoolfeesten gehouden, maar ook uitgestrekte schoolwandelingen en school reisjes. De laatste mogen dan ook niet, volgens het oordeel, van een mijner kennis sen, die onderwijzer is, aan de meeste scholen gehouden worden, de eerste, schoolfeesten, zeker wel aan bijna elke school. En geen wonder ook. Het is immers met de school feesten als met alles, n.l. ook dit is geen nieuws onder de zon, ja, ik zou haast durven zeggen de schoolfeesten zijn zoo oud als Metbusalem. Karei de Groote verschafte den kinderen reeds feestjes en aan de St. Maartenschool te Utrecht kregen zij, wien de krijgsmans rusting minder knellend vonden dan de hun wachtende kloosterpij, op de dagen, dat zij mochten doen aan z.g. krachtspeleu, wijn, warme dranken, vooral bier, en opdat zij hunne spelen tot in den nacht konden voort zetten ook licht. Vooral op Sint Ponciaan en Sint Agniet vierden Sint Maartenskindereu feest. Zij herdachten dan het heuglijke feit, dat de lichamen van deze heiligen door Keizer Prederik omstreeks 1170 aan den toenmali- gen Bisschop van Utrecht geschonken waren, z/ln allerlei mommerijen", zegt Holdijk, „trokken zo onder een warlend gejoel van dansen en springen door Utrechts straten, voor het oogenblik alle zorgen afgeschud en zich het even recht vroolijk en lustig makend. Allen hadden zij geschenken bij zich, van minder of meer waarde, maar die met ec.n goed hart werden afgezet of uitge reikt bij buren en vrienden, bij magen en verwanten, waaronder er wel reeds velen waren die dien avond wat verwachtten misschien ook wel teleurgestelden, bij wie de bekkenklank en daarmede ook de ge schenken of poncen, voorbij ging.* Die mommerijen, boven genoemd, kennen de Noord bra banters uitstekend, als ze maar .eens denken aan een carnaval te 's Herto- geubosch. Toch was er tusschen de dan heerschende maskarade's ert die uit de mid deleeuwen wat ik hier omtrent die St. Maartenschool neerschrijf gebeurde omstreeks 1300 nog wel eenig verschil. Toen bootste men het liefst bij verkleedingen ee-ne dierengestalte na. Zoo zag men dan hier een hert, dan een bok, schuddende met zijne horens; ginds een hond, die zijne langhalige ooren klapte enz. (Is het wel te verwonderen, dat Utrecht nog de plaats is, waar we 't besle terecht kunnen voor costumes ter opvoering van toeneelstukken enz. De Waalwijksche looneelgezelsehappen weten het wel) Ziedaar, liet historisch materiaal voor 't onderwerp schoolfeesten. Had ik ongelijk te beweren, dat deze feesten al zeer oud zijn Vragen we nu Moeten onze school feesten ook zoo ingericht zijn dan zal elke leek, die iets verstand heeft van de opvoeding van kinderen, oimiddelijk ant woorden Wel neen, als je blieft geen wijn en bier aan onze kleuters en bovendien niet zulke groote- menschachtige festiviteiten. Wat des kinds is, moet kinderlijk zijn. En daarbij, hier kan zoo prettig en gemak kelijk het aangename met het nuttige ver- eenigd worden. Oordeele Op vele plaatsen hier in Noord-Holland gaat elke school eens per jaar in den zomer uitrijden. Als doel wordt gekozen, of eene mooi gelegen dorpje of stad, zooals Alkmaar, Haarlem, Schoorl) wat zeer lief in de duinen ligt) of eene plaats aan zee, als Zand voort, Bgmond aan Zee. Het is mij wel meermalen dan eens gebeurd, dat ik te Zandvoort of te Bgmond aan Zee was en dat er tegelijk drie vcrschilleude scholen mede van de heerlijke zeelucht genoten. Deze reisjes gelden dan voor alle leerlingen, op het grootste na. Dit laatste gtat naar Amsterdam vooral om Artis te bekijken. Ook hier, iu Artis, kan men op een zoraerschen dag soms drie, vier, ja meer scholen ontmoeten. En U moet dan eens zien, hoe die gezichten stralen van diepgevoeld genot eu hoogopgaande blijdschap 1 Men frischt cr zelf van op, als men die echt verheugde kindergezichten met hunne lachende, van vroolijken levenslust lintelende kijkers aanschouwtEu wat een prettigen vorm van leereu, niet waar Dat is nu met recht «pelende leeren En geloof maar gerust, dat zij een massa van deze reisjes meenemen èn de uitvliegers naar een mooi dorp of stad, èn de Artis-bezoekers. Diezelfde bovengenoemde vriend-onderwijzer beweerde, dat hij het 't heele jaar door aan zijn aardrijkskundig en natuurkundig onder wijs kon merken. Bovendien",zoo zei hij, „hoe innig en vriendschappelijk wordt niet de band tusschen leerling en onderwijzer Men leert elkander hoe langer hoe meer waardeeren. Orde en tucht en ontvanke lijkheid der leerlingen winnen in hooge mate door deze goed voorbereide en dan goed van stapel loopende schoolfeesten, die, zooals u ziet, niet zoo zeer in huiselijke feestjes bestaan als wel in schoolreisjes". Volkomen waar, zegt men als leek en vooral als leek, die meermalen deze goed georga niseerde feesten zag. Maaren hier komt het op aan, hoe komen ze toch daar aan het geld voor al die dingen, want dat zal toch een aardige duit kosten. Ja, lezer, het kost ook aardig wat centen. Zoo weet ik, dat het jaarlijksche feest aan eene school van ongeveer 100 kinderen, ruim f100 kost. Hoe komt men daar nu aan dit is mijn laatste gedeelte. in, die ze bij een glas melk oppeuzelen. Dat glas melk wordt natuurlijk in een of ar.der café of speeltuin gebruikt en 't is haast niet te gelooven, maar waar is't op sommige plaatsen vinden de kinderen bij hunne thuiskomst nog een „tombala zonder nieten zoodat zij ten slotte met een hoofd vol indruken, eene maag vol melk en krentenbrood en een hand, gevuld mei een mooi prijsje naar huis gaan. Nu, wat zegt u hiervan Zou ook der Waalwijksche jeugd zoo iets niet bereid kun nen worden Het groote getal kinderen behoeft u niet terug te schrikken. Immers, waar veel kinderen zijn, zijn veel ouders en veel kleintjes maken één groote. Maar dat zijn mijne zaken niet. Mijn doel wa9 het alleen u weer eens een stuk Noord Hol- landsch en ook Zuidhollandsch eu Utrechtsch Wen te geven, dezen keer eens uit die kleine wereld, die de hoop der toekomst is. OBSERVATOR. Bijna in elk dorp en elke stad bestaan hier vereenigingen, die zich belasten met de regeling, vooral de financiëcle regeling der schoolfeesten. Is er geen vaste vereeni- ging, dat ontstaat er toch jaarlijks een comité, dat deze materie voor zijn rekening neemt. Welnu de leden der vaste vereeniging betalen jaarlijks eene contributie, zeg van f 0.50. Natuurlijk zijn de ouders der kinderen over't algemeen die contribueerende leden, maar die contributie is, gelijk te vermoeden valt, niet voldoende. Daarom worden er tegen den tijd, dat het school feest gehouden wordt, bij de burgers voor dit doel lijsten gepresenteerd. En dat lukt altijd zoo goed- och, wie heeft er voor de kindereu niet iets over dat de school gaande jeugd elk jaar naar eene andere plaats kan rijden en de oudste klasse telken jare naar Amsterdam kan gaan. Dit laatste is natuurlijk alleen mogelijk voor scholen, die niet zoo heel ver van de hoofdstad lig gen, maar toch Den Helder komt er ook wel met zijne scholen eu dat is toch al een aardig eindje. Mocht er soms eene kleinig heid aan de kosten te kort komen, welnu dan legt de gemeentekas het er wel bij. In den regel komt de commissie echter toe. Die reisjes van de vijf leerjaren hel oudste blijtt dau natuurlijk thuis gaat gewoonlijk per as. De inwoners staan daar voor gaarne dien dag hun paard en rijtuig kosteloos af en, daar ik u reeds eerder schreef, dat hier bijna elke boer er minstens twee rijtuigen op na houdt, is er gewoonlijk plaats genoeg voor allen, flet onderwijzend personeel, de commissie (indien er eene vaste vereeniging voor het houden van schoolfeesten is) of 't zich opgeworpen heb bende comité vergezellen de feestvierende jSugd en beleven zelf ook eeu aangenamen dag, want men moet wel opgewekt worden onder die vroolijke en dartele „spes patriae" Vlaggetjes en groene takken zijn de tropeeën, die medegevoerd worden en last not laest achteraan komt de broodwagen, waarop een kist met goed gesmeerde krentenbroodjes er De Times vindt zoowaar des vredesvoor waarden zoo mooi, dat zij ze voor Engeland niet alleen als een waarborg voor het bezit van Zuid—Afrika beschouwde, maar tevens voor de medewerking van de Boereu om Engeland in dat bezit te handhaven. En dat voortaan het volk der Boereu geen grooter wensch zal kennen, dan trouwe en aauhaukelijke onderdanen van het Britsche Rijk te worden en op ie gaan in het En— gelsch—sprekende volk, dat hun de onafhan kelijkheid ontnomen heeft, daaraan schijnen nog maar enkele te twijfelen. Welke verbindingZouden al die zoo spreken als die Engelsche staatslieden en zoo denken als die, voor wie de Engelsche bladen spreken, niet begrijpen, dat deze oorlog een erfenis van haat achterlaat die geen geslachten ongedaan zullen maken Zou men in Engeland niet gevoelen, dat een volk dat zoo voor zijn vrijheid gevochten er zooveel lijden voor over gehad heeft, zich uiet aanstouds verzoenen kan met het verlies van die vrijheid? Gelcoft men, dat de dood van c^e vrouwen en kinderen in de kampen, het gevolg van een wederrechtelijk en onbeschaafd oorlogsmiddel en vau schro melijk verzuim en hardheid van behandeling door de beroofden weldra vergeven zal worden. Denkt men, dat de terechtstellingen van mannen, die eerlijke vijanden waren, de willekeur van de krijgswet, het zware lijden waarmede zij de bevolking bezocht heeft dat het beroovcn van commando's van geneeskundige hulp eu al wat deze oorlog voor ouuoodige en onrechtmatige ellende veroorzaakt heeft boven die welke alle oorlog medebrengt, denkt men dat alles spoedig vergeten zal zijn De Boeren hebben den strijd verloren en erkenueu Eugelands gezat. De voormannen der Boeren sporen de burgers aan eu dat kan niet anders om zich aan dat gezag te onderwerpen. Maar het is dwaas, het is nieuwe hoon te zeggen, dat de vij anden nu vrienden ziju geworden eu blij voortaan onder Engelsche vlag te mogen leven. De oorlog heeft op de gcheele be volking van de republieken zwaar gedrukt. Dat velen nu hun vreugde toonen over het einde van het gevaar waarin hun betrekkin gen eu vrienden (te velde en in de kampen) voortdurend verkeeren, over de kans Op wederzien, over herstel van het vroegere leven, is begrijpelijk. Maar men beleedigde het Boerenvolk niet met het gevoelens toe te dichten van vriendschap van zijn vijan den, van gisteren niet alleen, maar zijn vijanden van een eeuw lang. Over 't geen er gebeurde na de ouder— teekening van het Vredesverdrag word 't volgende gemeld door een correspondent De leiders der Boeren, zegt hij, Woeusdag- morgen om elt uur met een extra—trein naar Vereeniging vertrokken. Zij hadden een kort onderhoud met Lord Kitchener en de (eden van zijn staf ter zake van de maatregelen, door de gedelegeerdeu te nemen, om zich naar de commando's te begeven, en ten aanzien van de capitulatie der burgers. In het kamp te Vereeniging was men zeer opgewonden. Weldra veischeen ook lord Kitchener. De gedelegeerden begaven zich in grooten getale naar de tent waar de beraadslagingen hadden plaats gehad. Toen hij de menigte doorkruist had, hield lord Kitchener een korte toespraak tot de gedelegeerden. Hij begon met eeu gelukwensch voor de dappere wijze waarop de burgers zich verdedigd hadden er lag volstrekt geen sch .nde voor hen in, zeide hij, voor een verpletterende overmacht te moeten bukken. Als hij tot de hunne behoord had, zou hij trotsch zijn evenals zij gehandeld te hebben. Kitchener heette hen vervolgens welkom als burgers van het groote rijk hij hoopte dat zij eventrouw hun plichten zouden vervullen tegenover dat rijk eu huu souverein als zij het tegenover hun vroeger vaderland gedaan hadden. Hij uitte de hoop dat allen zouden medewerken tot de reorganisatie van het laud eu tot de verzoening; Kitchener verzekerde hun, dat Engeland's houding in dat opzicht niets te wenscheu zou overlaten. Een tolk vertaalde zin voor zin Kitchener's toespraak. Een der Boeren—gedelegeerden antwoordde dat allen verheugd en vereerd waren, den opperbevelhebber der troepen van het roem rijke Britsche rijk in Zuid—Afrika in hun midden te zieD, eu dat, ten aanzien van de samenwerking in de toekomst, ook de houdiug der Boeren niets te wenschen zou overlaten. Na eenige vragen gesteld te hebben, ver lieten de meeste gedelegeerden achtereen volgens de tent om hun zaken bijeen te pakken. Lord Kitchener, de drie commis saris, cn en drie of vier Boeren—aanvoerders blijven nog eenigen tijd tot regeling van bijzonderheden. Kitchener vertrok om vijf uur de hoffelijkheid, bij deze gelegenheid door hem betoond, eu zijn eeuvoudige en verstandige woorden hebben (zegt de corres pondent) ongetwijfeld een goeden indruk ge maakt op de gedelegeerden. Men was ook gevoelig voor de beleefdheid, aan de leden van de gewezen regeering persoonlijk bewezen door hun te vergunnen, hun wapens te be houden ook de voornaamste aanvoerders deelden in dat voorrecht. Intusschen hadde i de leiders der Boeren in het kamp een gr aantal gedrukte biljetten verspni 1 het eene bevattende de vredes .voorwaarden iiet andere een uiteen zetting van de bewergn: lonen die de Boeren tegen hun zin, genoo >t hadden om Engeland's voorwaarden te aan .-aarden dit rondschrijven behelsde daarenboven het verslag van de wijze waarop, volgens de verklaringen der Engelschen, de opstandelingen behandeld zullen wordtn die zich onderwerpen. De correspuudeut vermeld; nog. een „zeer belangrijken afscheidsbrief*', door Schalk Burger en Louis Botha tot de Trausvaalsche burgers gericht. Iu dezen brief wordt hulde gebracht aan de burgers voor de heldhaftige opofferingen die zij zich voor de goede zaak van recht en vrijheid hebben getrn >st wordt hun op het hart gedrukt d.it zij voortaan hun streven moeten richten op verbetering van de maatschappelijken en zedelijken toestaudzij worden voorts angemaand, zich rustig te houden onder nel nieuwe b:\vind, en even gehoorzaam en eerbiedig te zijn tegenover het uieuwe gezag als zij tegenover het oude geweest zijn. Even voor vijven kwamen de gedelegeer den bijeen bij de treinen die het kamp geuaderd waren, maar het vertrek motst nog twee of drie uren uitgesteld wordeo. Het was een koude avond, er werden vuren aangelegd en daaromheen vereenigden zich Boerengedelegeerdeu cn Engelsche sol daten. Het was een zonderling en schil derachtig tooueel, dal het eiod van den grooten oorlog kenmerkte. Iu sommige groepen werd gezongen, en het maakte een vreemden indruk, Boeren cn soldaten saam de oude Schoische liederen te hoorei) aanheffen. Intusschen wisselden de Boeren aanvoerders en de Engelsche officieren die elkaar ontmoeten, hun autografen uit. Het eerst vertrok de trein naar den Oranje—Vrijstaat, te midden vau het oor— verdoovend gejuich van de wapenbroeders. De gedelegeerden zouden op bepaalde plaat sen uit den trein stappen, om toezicht te houden op de inlevering der wapens. Men achtte het weinig waarschijnlijk dat een der commando's bezwaren zou maken, maar zelfs in dat geval zouden de andere commando's dwingen, waarschijnlijkheid de weerbarstingen naar alle zich over te gaven. Zondag zou er te Pretoria een groote parade gehouden worden ter viering van den vrede. In de overweging, die de Boeren te Vereeniging aan de volmacht, verstrekt aan de afgevaardigden naar Pretoria om de onderwerping te onderteekeuen, lieten voor atgaan, erkennen zij overwonnen te zijn. Verder verklaren zij er in, dat zij alleen hierom cr in toestemmen hun onafhanke lijkheid prijs te geven, omdat de Engelsche regeering er anders volstrekt op staat de onderhandelingen te staken en dan hare voorwaarden voor te schrijvenomdat hun aantal afneemt; omdat zij an'ers nooit de krijgsgevangenen terug kunnen krijgen .omdat zij 't bestaan vau hun stam kunnen redden. De brave Britten, die Zondag en Maandag zoo geducht hebben feestgevierd, hoofdza kelijk omdat zij dachten, dat de vrede hun tevens vermindering van materieele lasten zou brengen, zijn gisteren van dien waan genezen door verklaringen, door den lord- kanselier der schatkist, sir Alichael Hicks Beach afgelegd in het Lagerhuis. De En gelsche minister van financiën betoogde bij de derde lezing van de leeningwet, dat hij zijn oorspronkelijke raming van uitgaven, ten bedrage van 176.309.UUU millioen pond sterling voor dit jaar zou handhaven, m.a. w. dat hij niet voornemens was wijziging te brengen in de voor het loopende jaar voor gestelde belastingen. De 40.000.000 pond, oorspronkelijk uit getrokken voor oorlogsdoeleinden, zouden noodig zijn voor gratificaties aan de troepen, transport-uitgaven, het onderhouden van een aanziet,lijke bevolking in de concentra tiekampen, totdat er voldoende huisvesting zou zijn cn het onderhouden van een be - zetti ïg in Zuid-Afrika. liet zou voorbarig zijn, iets te zeggen omtrent*de sterkte van het garnizoen, maar met het oog op de vriendschappelijke gevoelens, die schenen te bestaan bij heu, die nog kort geleden tegen over Engeland stonden in het veld, hoopte de minister, dat het over enkele maanden niet meer noodig zou zijn, ccn zeer groote bezetting in Afrika te houden. (Toejuichin gen.) De regeering, vervolgde de minister, zou het Parlement verzoeken te helpen bij het wederopbouwen en van vee voorzien van de boerderijen, door het garaudeeren van lee- uingen, welke door de nieuwe koloniën zouden gesloten worden, zoodra het civiel bestuur zon zijn ingesteld, welko leeningen, behalve van bovengenoemd doel, zullen dienen voor de conversie van schuld eu den aankoop van de spoorwegen. Met de bijkomende belastingen en de leening zou er een surplus zijn van onge veer tien en een half millioen pond, die bestemd zouden worden voor het hervatten der amortisatie en het verminderen van de vlottende schuld. Het Lagerhuis nam daarop de leeningwet aan met 216 tegen 49 stemmen. In dezelfde Lagerhuiszitting verklaarde minister Chamberlain, in antwoord op een desbetreffende vraag, dat art.. 9 van de vredesvoorwaarden, bepalende, dat geen bij zondere belasting zal worden geheven van landeigendommen in Transvaal eu de Orauje- Rivier-Kolonie tot dekking van dc oorlogs - kosten, n'et uitsluit eeue bijzondere belas ting op mijne eigendommen voor hetzelfde doel. Minister Balfour legde een boodschap van den koning over, waurin wordt voorgesteld aan lord Kitchener,, ter erkenning van dien» uitnemende diensten, een belooning van 50,000 pond sterling toe te kennen. Alle soldaten, die aan den oorlog iu Zuid-Afrika hebben deelgenomen, zullen bovendien een gratificatie krijgen van 5 pond sterling. In parlementaire kringen meent men, dat ook de minister van oorlog, Brodrick, voor de diensten, met betrekking tot den oorlog tegen de Boeren bewezen, door een hooge onderscheiding beloond zal worden, terwijl de kouing lord Kitchener reeds heeft be noemd tot viscount en bevorderd heeft tot den rang van generaal. Dillon verzette zich krachtig tegen het toestaan van de eeregift aan Kitchener omdat hij tegen den oorlog gekant was en wegens de wijze, waarop de veldtocht was gevoerd. William Redmond zeide, dat Kitchener aan de geschiedenis zoude worden overge leverd als de man, die oorlog voerde tegen vrouwen en kinderen. Deze opmerking ver wekte groote beweging en Redmond, die poogde ziju rede te vervolgen, kon zich niet verder verstaanbaar maken. Er werd toen voorgesteld over te gaan tot sluiting der debaten, en dit werd aan genomen met 273 tegen 138 stemmen. Het Huis keerde vervolgens de gift goed met 380 tegen 44 stemmcu. Toen Balfour opstond om een motie van dank voor te stellen aan de officieren en mantchappen, werd er oen kabaal verwekt door de nationalisten, als een protest tegen de wijze, waarop Redmond behandeld was. De voorzitter deed echter een beroep op de nationalisten, die toen kun betooging staakten, waarop Balfour zijn rode kon ver volgen. De pas geboren Boerenliefde groeit te Londen verwonderd snel. Sommige splin ternieuwe Boerenbewonderers willen de Wet een eerezwaard aanbieden uit een volksin schrijving, waarvan echter Proboars zouden uitgesloten zijn. Anderen wenschen de Wet zelf te vieren bij de kroningsfeesten. De berichten van de bladen uit Rusland, Turkije cn Spanje melden, dat de vrede daar de stemming tegen Engeland volstrekt niet verbeterd heeft. De Daily Mail zegtIn uitgebreide kring voelt men behoefte op eenige wijze de dappere aanvoerders der Boeren te eereu. Het blad neemt ingezonden stukken op van menschen, die voorstellen en alvast er geld voor geven om een fonds te stich ten teneinde de Wet's hoeve weer op te bouwen en hem een eerezwaard aan te bieden. Dat is kiesch I i i i

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1902 | | pagina 5