Nummer 73.
Zondag 14 September 1902.
25e Jaargang.
Tweede Blad.
"binnenland."
ZUID-AF EIK A.
BUITENLAND.
Duitschland.
Haïti.
Columbië.
Üfl J
I
.^•CT8^^Rsag»KsaaiS3^B^^ .«frMWlMMMBBBgaB
««SK
UITVOERINGEN.
KAATSHEUVEL.
Matinee Musicale te geven door het mu
ziekgezelschap „Euphonia" (directeur de
hetr W. van Beurden, op Maandag 15 Sep
tember 1902. Aanvang 10 uur precies.
[Zie programma's.
LOONOPZAND.
Matinee te geven door de Sophia's-ver-
eeuiging op Maandag 15 September 1902,
in de zaal der vereeniging bij den heer E.
J. van Hoorn. Aanvang ten 10 uur.
[Zie programma's.
Deze ook nogal groote wenschen heeft
Chamberlain echter met de hooghartigheid
vaD een parvenu, die macht voor recht aan
ziet, eenvoudig en bloc algewezen als on
mogelijke voorstellen, in strijd met de reeds
gesloten overeenkomst.
De keizer heeft met zijn overtalrijk gezin
heel wat te stellen, niet om de jongelui allen
ouder dak te brengen of aan een goede positie
te helpen (daarover behoeft hij zich niet
druk te maken zoolang de marine en het
leger admiraals en generaals eischen,) doch
voor allen passend onderdak te vinden, zooals
kinderen van Wilhelm II, Imperator—Rex,
voegt.
Zoo is dan nu voor den kroonprins te Inse
in het district Niederung een uur of vier van
het dorp Kaukehmeu, eeu huis van twee
verdiepingen gebouwd met tien groote en tal
van kleine kamers en omringd door een
greoten tuin, welk" geheel bestemd is als
jachtverblijl voor den kroonprins, die er over
ettelijke dagen al komt vertoeven.
's Keizers tweede zoon, prins Eitel Frie—
drich word iu de loop van October te Bonn
verwacht voor zijn inschrijving als student en
bij de installatie zal Wilhelm II, als goed
vader en reislustig vorst, niet ontbreken,
terwijl hij dan tevens eens kan zieu of in
«ie keizerlijke villa alles in orde is voor 't
jonge meusch.
Behalve admiraal Killick moeten de dokter
en twee matrozen aan boord van de Crête-
a Pierrot omgekomen zijn.
Naar de voorstelling die in te New York
cn Parijs ontvangen telegrammen van dc zaak
gegeven wordt, heeft Killick gehandeld als
een tweede Van Spijk. Voordat de Duitsche
kanonneerboot het vuur opende, zou hij den
brand in het kruit gestoken hebben, en bij
de ontploffing omgekomen zijn.
Chamberlain gaf nog aan Botha te kennen,
dat er geen moeielijlcheden zullen bestaan
over den terugkeer van gevangenen, die
fatsoenlijk en oprecht zijn maar dat ieder
een, die vijandig schijnt te zijn, zou belet
worden, terug te keeren. Hij verklaarde
voorts, dat het onwaar is wat in sommige
bladen staat, dat lord Milner voornemens
zou zijn, de hoeven der burgers te verkoo—
pen, waar wel zal de regeering bevoegd zijn,
land te onteigenen in hel openbaar belang
tegen betaling vau de volle schadeloosstelling.
Chamberlain wees op dc wetten van Engeland
eu Nieuw Zeeland, waar de plaatselijke
autoriteiten tegen betaling van de volle scha
deloosstelling land kunoen onteigenen ter
bevordering van het kleingrondbezit. Cham
berlain voegde er bij, dat elk voorstel van
dien aard zou worden gepubliceerd en aan
iedereen bekend gemaakt, voordal het in
werking trad.
Botha sprak ziju misnoegen er over uit,
dat ook National Scouts deel uitmaakten van
de commissie, belast met het beheer van de
toegestane drie millioen pond sterling.
Chamberlain antwoordde, dat zij daarin
Diet in grootere verhouding voorkwamen
dan anderen maar de regeering moest voor
degenen opkomen, die haar gesteuhd heb
ben.
Hij voegde er bij, dat de Boereu, die in
Natal gebleven zijn, niet mochten worden
neergetrapt, en dat de krijgswet Diet langer
mocht worden gehandhaafd.
Wat de zorg voor de weduwen, en weezen
aangaan, heeft de regecring alles gedaan, wat
zij doen kon.
Ten slotte wees hij op de noodzakelijkheid
van een staatkunde van vergeven en vergeten.;
nu de oorlog voorbij is, willen wij sprak
hij u erkennen als landgeuooten, die zullen
medewerken voor den voorspoed eu de vrij
heid van Zuid-Afrika.
De dag, waarop algeheel zelfbestuur kan
worden ingevoerd, hangt af van de snelheid,
waarmede de oude vijandige gevoelens ster
ven zullen. De regeering wenscht niet, dat
eenig deel des lands onvertegenwoordigd zal
zijn, maar vraagt vau dejjieuwe onderdanen,
dat zij haar halverwege tegemoet zullen
komen.
De conferentie werd daarna gesloteu.
stoppen ora zoodoende een ongeluk te voor
komen.
Gisterenavond had alhier aan de haven
een ongeval plaats.
Toen het paard van den heer A. K.,
bespannen voor een kar met sobers beladen
aanzetten wilde, struikelde het en kwam
zoodoende te vallen.
De zakken vielen de straat over, en na
nog wat afgeladen te hebben werd inct
behulp van eenige flinke menschen de zaak
spoedig in orde gebracht.
Het Hof.
Omstreeks lD/s uur Woensdagmorgen
arriveerden aan het station Apeldoorn uit
verschillende richtingen het 30-tal officieren
genoodigd bij het dejeuner ten Hove.
De fraaie uniformen der Fransche, Duitsche
en Belgische attachés en de schitterende
ridderorden tiokken zeer de aandacht. Er
was veel publick aan 't station. Een le
luitenant nam de honneurs waar. De officieren
reden in gewone rijtuigen naar het paleis
Het Loo. Onophoudelijk reden vanmorgen in
snelle vaart auto's met militairen door Apel
doorn.
Tegen halfdrie vertrokken de officiereu in
open rijtuigen en militaire auto's.
3e Diocesane Katholiekendag te Nijmegen,
28 September 1902.
Premiemnrkt op Donderdag 18 September .as
y w* ibjwcw*
Het Duitsche stoomschip Valencia, te
Kingston op Jamaica, brengt het bericht
mede dat bij Santa Martha van Vrijdag tot
Maandag een hardnekkige strijd gevoerd is.
Van de regeerings troepen zouden honderd
man op het slagveld gebleven zijn de
spoorweg moet vernield zijn, en er zouden
allerlei gruwelen gepleegd zijn. De Valencia
moest zonder lading in zee gaan.
Het Blauwboek, dat het officieel verslag
bevat der onderhandelingen tusschen Cham-
berlaiu en de Boerengeneraals, is verscheuen.
Daaruit verneemt men nog maar alleen den
Engelschen kant der waarheid.
l)e voornaamste onderwerpen, waarover de
generaals met Chamberlain weuschten te
spreken eu die hij vooraf moest vernemen
cm ze te kunnen „bestudeeren", waren
Een petitie om algemeene amnestie voor
alle Engelsche onderdanen, die deelnamen
aan den strijdgratie voor alle personen,
die veroordeeld zijn voor daden gedurende
den ooi log en in verband hiermede en te
pogen om te verkrijgen eene jaarlijksche
gift of een voldoend bedrag ineens voor het
toekennen vau s'.eun aan weduwen en wee—
zen van burgers en aan verminkte burgers.
De Boerenvoorstellen omvatten vervolgens-,
gelijke rechteo voor de Engelsche en Hol—
landsche taal op school en voor de recht
banken gelijke rechten voor de Engelschen
en de burgers: die met de voorwaarden van
overgave instemden, en daarbij den onmid—
delijken terugkeer der burgers en de invrij
heidstelling der gevangenen het opnieuw in
oienst nemen of het toekennen van
schadevergoeding voor alle verliezen, die van
den oorlog het gevolg zijn; de teruggave van
iscoufiskeerde hoeven aan de eigenaarsde
Delating van de wettige verplichtingen der
Republieken, met inbegrip van die gedurende
den oorlog aangegaanherroeping der
voorgenomen toevoeging van eeD deel van
Transvaal bij Natal; verlenging van den
termijn voor de betaling der schulden door
de burgers aan de regeeringen der Repu
blieken, en het verzekeren van de voordeelen
in artikel 10 der voorwaarden vau overgave
genoemd.
WAALWIJK, 13 September 1902.
Tentoonstelling van Schoen- en Leder
industrie en aanverwante artikelen
te Waalwijk.
Naar wij vernemen bestaat bij het co
mité het voornemen om ook aan leerlingen
van tcekenseholen gelegenheid te geven mede
te dingen naar uit te loven prijzen voor de
beste teekeningen van Schoenen. Wij
juichen dit plan ten zeerste toe, daar het
toch onze vaste overtuiging is dat teekenen
een der voornaamste middelen is om zich
tot een goed schoenmaker en goed vakman
te bekwamen en 't is daarom, dat wij nu
meer dan ooit nog de ouders en oversten
willen aansporen om toch de jongens naar
de teekenschool te zendenen de jongens
hopen wij, zullen in het vooruitzicht een prijs
te kunnen behalen nog des te meer hun best
doen /en ze van nu af aan er al op werken
-om de eer der Waalwijksche Teekenschool
flink op te houden.
Veevcrvoor.
Door het Gemeentebestuur alhier is aan
deu Directeur-Generaal der Maatschappij
tot Exploitatie van Staatsspoorwegen het
verzoek gedaan om het vervoer van vee
bestemd voor België, dat te Waalwijk wordt
ingeladen, te vergemakkelijken.
Noord-Brabantsche .Maatschappij van
Landbouw.
Algemeene vergadering der 14e afdeeling
der Noord-Brabantsche Maatschappij van
Landbouw op Donderdag 18 September a.s
's morgen ten elf ure in het gebouw „Mu
sis Sacrum" alhier.
Aan de orde:
1' Het doen van rekening en verant
woording over 1901. (Art. 13 der statutes)
2. Vaststelling der begrooting voor 1903.
3. Uitreiking der premiën en diploma s
aan de bekroonden in den wedstrijd.
Ongevallen.
Donderdag toen het zoontje van J. D.,
in de Wagenstraat alhier aan 't spelen
was, ontkwam het aan een groot ongeluk.
Juist toen de tram den omdraai maakte bij
mej. de wed. Vaags bevond 't kind zich spe
lende op de rails en moest de machinist
door het geroep en het toesnellen der buren
Het dagelijksch bestuur van den Katho
liekendag herinnert belangstellenden aan
art. 2 van het Reglement voor de afdee-
lingsvergaderingen, welk reglement gelijk is
aan dat van den vorigen Katholiekendag,
waarin o.m. wordt bepaald, dat ieder Ka
tholiek van het diocees 's Hertogenbosch,
onder opgaaf van zijn naam en woonplaats
en redenen, wijzigingen kan voorstellen op
de bekend gemaakte conclusiën en dezen
kan inzenden aan den voorzitter der betrek
kelijke afdeeling.
Aan aanvragers om programma's en
kaarten ad f 1.toegang gevende tot alle
bijeenkomsten, wordt medegedeeld dat deze
van 18 Sept af verkrijgbaar zullen worden
gesteld bij R. K. boekhandelaren.
Ter beantwoording van vragen, tot het
dagelijksch bestuur gericht, wordt medege
deeld, dat ook zij, die buiten het diocees
wonen, toegang hebben tot de H. Mis en
alle vergaderingen mits zij zich voorzien van
de vereischte kaart ad f 1.Aan de
discussiën mogen zij echter geen deel nemen.
In den prijs van f 1.is begrepen een
besproken plaats in de Algemeene Vergade
ring; de plaats wordt vermeld op de keer
zijde der kaart.
Wat reisgelegenheid betreft kunnen zij,
die des avonds ten 9.10 (Spoortijd) vertrek
ken naar 's-Hortogenbosch, na aankomst
aldaar nog per extra-trams reizen tot Waal
wijk, Veghel en St. Oedenrode. Onderhan
delingen met de Maatschappij tot expl. vau
Staats-spoorwegen tot het verkrijgen van
reisgelegenheid in andere richtingen zijn niet
geslaagd.
Jür. mr. T. A. J. vau Asch van Wijck.
Het stoffelijk overschot van den minister
van koloniën, jhr. mr. van Asch van Wijck,
is uit het ziekenhuis naar de woning van
den ontslapene aan de Laan Capes van
Cattenburch te 's-Gravenhage overgebracht.
De teraardebestelling heeft hedenmiddag
om 12 uur plaats gehad op de algemeene
begraafplaats.
De gewoonte brengt mee, dat wanneer
een in functie zijnd minister komt te over
lijden, hem ce:i officieele uitvaart ten deel
valt met de militaire honneurs van het ge-
hecle garnizoen der residentie. Zulk een
eerbetoon is echter ditmaal achterwege
gebleven. Het is door de familie afgewezen
op grond van een schriftelijke wilsverklaring
van° den overledene, dat zijn begrafenis op
de eenvoudigste wijze moet plaats hebben.
Iu de wilsverklaring, nog met vaste hand
den dag voér de tweede operatie geschreven,
komt tevens het dringend verzoek voor, dat
niemand van buiten kransen voor de lijk
baar zende eu dat er aan zijn graf door
niemand worde gesproken dan door één
enkel zijner oudste vrienden, dien hij met
name aanwees.
Zeer zeker zai deze wensoh van
den afgestorvene stiptelijk geëerbiedigd
worden.
Sedert Thorbecke op 5 Juni 1872 ah
minister van binnenlandsche zaken overleed,
is het thans driemaal voorgekomen, dat een
lid van het kabinet in functie door den dood
werd getroffen. Den 30sten December 187^
stierf de heer De Roo van Alderwerelt,
minister van oorlog den 2lsten Februan
1879 mr. P. P- Van Bosse, minister van
koloniën 'en thans de minister Van Asch
van Wijck.
Verkiezingen Tweede Kniaer:
Bij de dezer dagen gehouden stemming
voor de Tweede Kamer in het district 11
van 's-Gravenhage zijn uitgebracht 3816
geldige stemmen. De volstrekte meerderheid
was dus 1909.
Mr. W. Dolk (lib.) kreeg 1916 stemmen
jhr. mr. W. Th. Gevers Deijnoot (antir.)
1813 en mr. P. H. van der Kemp 17.
Gekozen is dus mr. W. Dolk.
Bij de dezer dagen gehouden stemming voor
dc Tweede Kamer in district IX van Ara-
sterdam zijn uitgebracht 5512 geldige stem
men. De volstrekte meerderheid was dus
2757.
Mr. P. J. Troelstra (soz.-dem.) kreeg
2050 stemmen, de heer H. Bijleveld (antir
1643, de heer Gerritsen (vrijz. dein.) 1016
en mr. N. G. Pierson (lib.) 803.
Herstemming dus tusschen mr. P. J.
Troelstra en den heer II. Bijleveld.
Mgr. Hamer.
Gisteren is op het met vlaggen gesierde
terreiu te Nijmegen, waar het monument
voor mgr. Hainer zal verrijzen, de eerste
steen gelegd door dr. J. P. St. Berends, in
tegenwoordigheid van deu deken, eenige
geestelijken en de leden vau de commissie
van het Hamer-monument, o. a. den heer P.
Wijten uit Waalwijk. De burgemeester en
de beeldhouwer Bart vau Hove waren als
gasten aanwezig.
Bij gelegenheid van de eerstesteenleg
ging is in het voetstuk van 't monument
ecu oorkonde ingemetseld, welke als volgt
luidt: „Onder het pontificaat van Z. II.
paus Leo XUI en de regeering van H. M.
Koningin Wilhelmina, terwijl bisschop van
's-Hertogenbosch was Z. D. H. mgr. W
van de Ven, deken van Nijmegen de hoog-
eerw. heer F. A.L. Bronsgeest en burge
meester dezer stad de edelachtbare heer
E. A. M. van Schaeck Mathon, is, uit de
bijdragen, geheel Nederland door ingezameld,
waaronder giften van het Koninklijk Huis,
dit gedenkteeken opgericht ter eere Gods
en tot onsterfelijke nagedachtenis vau mgr.
Ferdinand Hubertus Hamer, bisschop van
Tremithe i p i, alsmede van de Nederland-
sche missionarissen de eerw. paters J. A. M.
Dobbe, A. C. J. M. Zijlmans en G. P. M.
Jaspers, allen als martelaren voor het
christelijk geloof gevallen tijdens den opstond
der Boksers in China ten jare 190U. Het
monument werd ontworpen door den beeld
houwer Bart van Ilove, hoogleeraar aan de
Koniuklijke academie van beeldende kunsten
te Amsterdam, die het standbeeld van mgr.
Hamer ten voeten uit, alsmede de in
halfverheven beeldwerk uitgevoerde portretten
der drie missionarissen, zijne gezellen model
leerde, waarnaar standbeeld en medaillons
gegoten werdeu aoor de Compagnie des
Bronzes te Brussel.
Ter eeuwige gedachtenis is deze oorkonde
opgemaakt, verzegeld en in de grondslagen
van dit gedenkteeken neergelegd en inge
metseld door ons, leden van het comité en
der sub-comités tot oprichting van dit
monument."
Bij de outhulling van het monument
voor bisschop Hamer te Nijmegen op 28
dezer, zal een feestrede worden gehouden
door dr. Schaepman.
Duitsch-Nederlandscli—Oostenrijks Post-
verbond.
gesteld. Ook het personeel van de boerderij
werd gekiekt. Nadat H. M. de photo's in
I gereedheid had gebracht, «e den deze onm d-
dellijk uaar prins Hendrik verzonden.
Dc Boeren—Generaals.
Met het stoomschip „Batavier III" kwamen
de generaals Botha, De Wet en De la Rey
Woensdag om kwartier voor achten aan de
Boompjes te Rotlerdam aan. Met hen kwa
men mede de heeren Fischer, Brebner, ds.
Kestell, Van Velden, Jacob Villiers en de
heer eu mevrouw Femira. De generaals
vertrokken onmiddelijk in een gereedstaand
rijtuig met den heer Fischer naar het station
D. P., langs Willemsplein, Wesierstraat,
Westersingel en zoo over de Kruiskade en
door de Kruisstraat naar het station. Daar
kwamen de andere reisgeoooten, die ook
van rijtuigen, te hunner beschikking ge
steld, gebruikt maakten, kort daarna eveneens
aan. Op het station was het damessalon
voor de generaals en de hunnen gereserveerd.
Om 8.20 vertrokken zij met den gewonen
trein, waarin twee rijtuigen gereserveerd wa
ren naar 's—Gravenhage. Bij aankomst
zoowel als bij vertrek waren een aantal
nieuwsgierigen; die de generaals nog eens
wilden zien, te hoop geloopen. Maar onbe
kendheid met den tijd van aankomst en
vertrek was oorzaak, dat de toeloop uiet
groot was.
Met den trein van 8,41 kwamen de ge
neraals en hun gezelschap te 's-Giavenhage
aan het HoHandsche spoorstation aan.
De aaukomst bleef bijna onopgemeikt,
daar liet juiste uur niet bekend was geweest.
Alleen ontdekten de reizigers, die zich op
het perroo bevonden, spoedig dat de gene
raals in den trein wareu, en er werd een
levendig hoera aangeheveu.
In drie rijtuigen begaf het gezelschap zich
naar het hotel „Den Ouden Doelen", waar
de Nederlandsche vlaggen weder ontplooid
waren. De generaals hadden eeu bijeen
komst met dr. Leyds en de deputatie.
In den den namiddag bracht de minister
president dr. Kuyper, hun een langdurig
bezoek.
De „Vossische Zeitung" bevat een hoofd
artikel, waarin zij haar instemming betuigt
met het DuitschNederlaudschOosten-
rijksch postverbond, dat naar het heet nog
tot stand zou komeu véér het komeude
jaar. De „Vossische" haalt de reeds bekende
cijfers aan uit de broeliure over het weder-
zijdsche postverkeer, die twee jaar geleden
verschenen is te Berlijn.
Het tot staud komen van zulk een post
verbond, meent het blad, zou een gebeurtenis
zijn op het gebied der posterijen, waarva
het belang niet zou zijn te overzien, de
beieekenis zou die der kabelverbiutenis nog
verre overtreö'eu.
Wielerbaan Bredu.
Tot heden hebben slechts weinig renners
ingeschreven voor de wetstrijden op de
Bredasche wielerbaan aanstaanden Zondag.
De qualiteit vergoedt evenwel wat aan de
quantiteit te kort komt
Amateurs: Gelderman, Viruly, Maur,
Broos, piof. Van der Tuijn, "Wuilleaurae,
Kerff. j,
Motorcyclisten De Koek, Liskamp,
Flamand, Boogaard en Cordes.
Vooral voor den tandem-wedstrijd ama
teurs, wordt nog de inschrijving van 2 a 3
équipes, waaronder Smout-Crusio, tegemoet
gezien-
Uit dc Hofwereld.
H. M. de Moningin maakte dezer dagen
fotografische opnameu van de boerderij in
het koninklijk park, en vau Haar vrotg.-re
pony s, aldaar door Prins Hendrik in dienst
Donderdag kwamen de generaals in de
hoofdstad aan.
Reeds lang voor de aankomst van deu
trein, waarmede de Zuid-Atrikaansche helden
zouden arriveeren, had zich in dichte menigte
iu de nabijheid van het centraal Station
saamgepakt. Precies op tijd liep de treiu
binncu.
De generaals waren vergezeld van de heeren
YVolmaraus, Wessels en dr. Leyds. Op het
perron werdeu zij ontvangen door de ledeu
der daartoe geconstitueerde commissie, gene
raal Kool, vice—adm. Zeegers Veeckens en
de kolonel der schutterij Boellaerd.
De president der commissie mr. YV. baron
Roell, heette hen welkom en zeide o. a.
„In u begroeten wij het stamverwante volk
dat twee jaren lang in een ongelijkeo strijd
voor vrijheid en onafhankelijkheid gewikkeld
is geweest, eene strijd die opgedrongeu was
en die, wegens het doel, dat ermede werd
beoogd, en om de wijze waarop hij werd
gevoerd, zeker tot de meest afkeurenswaardige
behoort, welke in de geschiedenis staan op-
geteekend. Gij hebt dien strijd tot het einde
10e gestreden met moed, volharding eu zelf
opoffering, bewonderd door de geheele
wereld... Nederland is in hart en nieren
aan uw volk verknocht en heeft dien strijd
met u meégcleefd"
Generaaf De la Rey antwoordde op deze
rede. Het was hem een aangename ia3k,
zeide hij o. m., de handen te drukken, welke
hem zoo hartelijk werden toegestoken. Het
was hem ook aangeuaam, zij 't ook onder
zware omstandigheden, in de hoofdstad van
Holland te komen. Doch hij cn de beide
andere generaals waren er thans met voor
politieke zaken, of om de grootheid van
Europa te zieu, maar om hij de stamver
wanten hulp te zoeken.
Vervolgens begaf men zich naar de
Nieuwe kerk. Nauwelijks vertoonden dc ge
neraals zich buiten of een oorverdoovend
gejuich van duizenden en duizeudeu ging op.
ïn het eerste rijtuig had generaal Botha
plaats genomen in het tweede generaal De
YYret, iu het derde generaal De la Rey.
Bij de kerk aangekomen werden de ge
neraals daar verwelkomd door ds. Dc Vos.
Zij namen plaats tegenover den predikstoel.
Prof. De Louter, hooglecraar te Utrecht,
sprak het eerst en voerde het woord namens
de Zuid Afrik. Vereeniging. Hulde tracht
hij aan de strijders voor vrijheid en vader
land, terwijl hij uiting gaf van Nederland's
sympathie voor de zaak der Boereu. Ook
wees hij op de edele daad van H. M. de
11
Koningin door het zenden van de „Gel
derland."
De heer H. Bijleveld sprak namen* het
nationaal Boeren—comité. Hij wees er op
dat met het Nederlandsche volk, de Boeren
hetzelfde' betrouwen hebben op den Heer.
Ds. De Visser, daarna het woord nemende
sprak: Het is ons goed u, helden van den
Zuid—Afrikaanschen oorlog in ons midden te
zien. Hij bracht lot aan hun oud-Holland-
sche deugden, en zeide dat, getuige de geest
drift bij hen ontvangst, de sympathie voor de
zaak der Boereu niet is bekoeld. 1 en slotte
maande hij aan te berusten iu hetgeen de
