Nummer 75.
Zondag 21 September 1902.
25e Jaargang.
Tweede Blad.
Brieven uit het Haarden.
BINNENLAND.
die zich V001
ÉP§1S^ het volgend kwartaal
abonneeren, ontvan
gen de in deze maand nog ver
schijnende nummers GRATIS.
UITVOERINGEN.
XI.
De drijfriemen-industrie in Neder
land.
VERSLAG der Algemeene Ver
gadering van de Atdeeling
„Langstraat" van de Noord-
Brabantsche Maatschappij
van Landbouw op 18
September 1902-
„De Hanze."
De looierij.
I
M
i
MMirTr^3MI I
WAALWIJK.
Op Zondag 21 Sept. 1902, des namid
dags om 12 uur, zal door de Liedertafel
„Oefening en Vermaak", van Waalwijk en
Besoijen, op de zaal „Musis Sacrum" worden
uitgevoerd
Op het Kerkhof de Vliegh.
Bede Heinze.
Hymne an die Muaik Lachner.
,Van Alkmaar begint de victorie!'
Zie daar eene leuze, die wij allen hoe
oud ze ook is nog wel zullen kennen.
Ook haar pendant„Den len April verloor
Alva zijn Bril," zal nog wel niet geheel en
al uit onze historische herinneringskamer
zijn weggevaagd. Beide gevleugelde uit
drukkingen doen voor ons geestelijk oog
herrijzen die glorievolle, doch niet minder
bange dagen uit den eersten tijd van dien
grooten vrijheidskrijg, eenmaal door onze
kloeke voorouders met zooveel succes ge
voerd.
Alkmaar, dat kleine, reine stadje in 't
Noorderkwartier van Noord-Holland, waar
van een vreemdeling eens tegen me zei
„Men kan er wel soep van de straten eten,"
is hierdoor eene grootheid geworden en ge
bleven. En telkenjare wordt er dan ook nog
die gedenkwaardige 8ste October van 't jaar
1574 de dag van Alkmaar's Ontzet
feestelijk herdacht. Wel geschiedt dat niet
meer zoo plechtig als voor eenige tientallen
jaren terug (och wie of wat ontkomt ook
aan 't materialistische streven onzer dagen);
maar vieren doet Alkmaar het toch nog
zoo ook weer dit jaar. Den Sen October
zal er n.l. ter herdenking van Alkmaar's
Ontzet in de Groote of St. Laurentiuskerk
(waar Floris V nog begraven ligt) een
orgelconcert gegeven worden met mede
werking van eenige bekende musici. Zooals
men ziet, is het geen grootsche herdenki ng
in elk geval een waardige. En waarom ik
nu dit betrekkelijk onbelangrijk feit hier
releveer Wel alleen om in wijderen kring
bekend te maken, dat er toch nog velen
zijn, die, ondauks zekere onvaderlandsche
tl'eorieën, welke vooral onder de jongeren
aanhangers vinden, nog hooghouden de idee
van een eigen vaderland met eene eigen
geschiedenis; die nog immer eerbied en
hulde brengen aan de bijna onovertroffen
moedige daden van onze voorouders, als 't
ware herboren in onze dappere stamver
wanten uit 't zwarte werelddeel, die helaas
niet zoo'n zegen op hunnen even recht
vaardigen als welgelijkenden strijd mochten
ontvangen, zie, hierover schrijveude, denk ik
willekeurig „Wat zal dat in de toekomst nog
worden
En als ondergeteekende zijne vaststaande
meening mag uitspreken, dan durft hij te
beweren, dat hij precies denkt als Oom Paul,
die laatst nog zoo vertrouwvol heeft gezegd
„En toch zal alles nog wel reg kom 1"
u, waarde lezer, wij werden daar ingeleid
in 't vraagstuk der zielsverhuizing, d. i.
na 't verscheiden van een mensch kwam
de ziel weder terug op de aarde als
nu ja, raad eens wel b. v. als bezielend
element in een kat., hond, rat, muis of iets
dergelijks! Is het niet om uit te proesten,
indien het niet zoo treurig ware? En dan
zaten daar vele goed onderlegde, welopgevoede
dames en heeren, die met alle aandacht die
lievigheden aanhoorden.
Kijk, wij zoudeu in deze brieven vau
zoo iets geen melding maken, want deze
zijn er niet, om de lezers met dergelijke
kost te vervelen maar wij wilden er toch
even opwijzen, om tc doen uitkomen, hoe
gelukkig men in dit opzicht nog in t
donkere Zuiden is, waar over't algemeen
van deze lieve nieuwigheden nog
weinig te koop wordt aangeboden. Dat het
dan ook i mer verre van u blijve, want
waarlijk op te gaan naar zoo'n vergadering
is alleen tijd weggesmeten en bovendien
immoreel gevaarlijk. En nugenoeg
hiervan,* om even op een ander terrein rond
te zien.
Als wij ons niet vergissen, zijn in W aal
wijk de z. g. paardenmarkten wel een beetje
verloopen. Mag ik u naar aanleiding
hiervan even mededeelen, wat men in Alkmaar
gedaan heeft ter be.ordering vau den bloei
van jaarlijksche paardenmarkten aldaar. Er
heeft zich daar eene vaste vereeniging ge
vormd, die geheel belangloos jaarlijks eene
verloting op touw gezet heeft van paarden
en voertuigen. De vereen'.ging is gehee
los van die, waarvan ik u reeds vroeger
eens schreef. Dit jaar zijn er 4475 loten
verkocht voor plm. f 4000. Daarvan zijn
aangekocht 15 prijzen, waaronder de le.
was een jachtwagen, bespannen 2 paarden,
de 2e. eene tilbury en vervolgens 7 paarden
en 6 veulens. De trekking geschiedt ten
overstaan een notaris en in tegenwoordigheid
van 't hoofd der gemeente. En 't resultaat
Jaarlijks neemt de paardenmarkt in bloei
toe. Wat dunkt u, kon zoo iets voor Waal
wijk ook niet dienstig zijn 't Is o. i
minstens overweging waard.
OBSERVATOR.
Onze tijd staat tegenwoordig in het
teeken der theorieën. Er wordt getheoreti
seerd in groote en kleine zalen, in binnen-
rn acnterkamers, door geleerden en onge-
letterden, kortom overal en door iedereen.
En bleef dit spelletje altijd nog maar een
onschuldig vermaak, och, dan kon men den
heeren theoretici dit kostelijk genoegen nog
wel gunnen. Doch sommigen van deze
ontdekkers van nieuwigheden treden bruusk
naar buiten en prijzen hunne moderne, maar
soms zeer immoreele waar met zooveel
welsprekendheid aan, dat oppervlakkigeu er
in loopen en zoodoende aanhangers worden
van beginselen, die hen eerder slechter dan
beter maken. Zoo zijn daar, om er maar
eens enkele te noemen, de afschuwelijke
theorie der anarchisten, de revolutionnaire
beginselen der sociaal-democratie, de gevaar
lijke leer der heridairiteit of te wel erfelijk
heid enz. enz.
Welnu, dezer dagen woonden wij toeval
ligerwijze in een der grootste Noord holland-
sche steden eene vergadering bij, waarin
e. ne mevrouw iets verkondigde over de
theosofie. Eerlijk gezegd, wij hebben ver
baasd gestaan over den onzin die
daar te verduwen werd gegeven. Verbeeld
Indertijd namen wij een paar artikels over
van den heer T. H. Haagen uit Rotterdam
betreffende invoerrecht op leder. Volledig
heidshalve en tot juist inzicht in de belang
rijke zaak in quaestie laten we hier volgen
een ingezonden artikel in de Lederindustrie
van 1.1. Dinsdig, getiteld:
In het „Protest tegen beschermende rechten
van Leder en Schoenwerk" voorkomende in
het 2de blad van 29 Juli j.l. der Nieuwe
Rotterdammer Courant schrijft de heer T.
H. HaageD, diijfriemenfabrikant te Rotter
dam, dat het voortbcstaau dezer industrie
ten doode gedoemd is, indien er inkomende
rechten op Drijfriemenleder geheven worden.
De heer Haagen zegt daarin verder, dat
de Bond van de Nederlandsche Zoolleder—
fabrikante ondoordacht, onrech t—
vaardig en vijandig gehandeld heelt
tegenover de Drijlrietnenfabrikanten, door in
het request aan Zijn Excellentie den Minister
van Financiën in zake beschermende rechteu
op het zoolleder ook het drijfrieraenleder op
te nemen.
Daargelaten eene bespreking der wensche-
lijkheid voor het heffen van beschermende
rechten op zoolleder, zal ieder deskundige
het begrijpelijk en noodzakelijk vinden, dat
met het zoolleder ook het drijfriemenleder
moet worden opgenomen, daar het ouder
scheid tusschen gelisseerd zoolleder en blank
drijfrieraenleder niet door den fiscus zal
kunnen geconstateerd worden en ontegen
zeggelijk tot moeieüjkheden en fraudes aan
leiding zal geven. Er is derhalve noch on
doordacht, noch onrechtvaardig h a t e 1 ij k
of v ij a n d i g door den Bond van Zoolle—
derfabrikanten gehandeld.
Wanneer men bekend is met de Drijf
riemen—industrie hier te lande, dan wordt
het begrijpelijk, dat de Heer Haagen zijn
best doet het van het buitenland ingevoerde
leder niet duurder te maken door het heffe
van inkomende rechten. De Heer Haagen
beoefent slechts een onderdeel der drijfrie
men—industrie, daar zijne inrichting slechts
bestaat in het in drijfriemen snijden en
verwerken der drijfriemen croupous of wel
het zoogenaamde zadelmakersbedrijf der
drijfriemen—industrie.
Tot nog voor eenige jaren waren de Gel-
dersche drijfriemenfabrikanten te Lochem en
Eibergen gewoon ook hun drijfrieraen-croupous
uit het buitenland te betrekken, om daaruit
hunne drijfriemen te maken. In zooverre
stondeu dus deze labrieken en die van den
heer Haagen op één standpunt. Toen
echter in de laatste jaren deze industrie
dreigde ten onder te gaan, doordat de
leveranciers in het buitenland hunne Croupous
bij het looieD kunstmatig opdreven om meer
dikte te verkrijgen en daarna in de verdere
toebereiding allerlei verzwarende materialen
gebruikten om hun leder tegenover de con
currentie goedkooper te kunnen verkoopen,
toen ook daaruit bleek, dat de kwaliteit van
het leder èn door het kunstmatig opdrijven
èn door het gebruiken van veizwaarmiddelen
voortdurend slechter werd, toen begrepen de
Geldersche fabrikanten, dat het hun onmo
gelijk werd nog verder in het buitenland te
kunnen koopen en breidden zij hunne
fabrieken in dier mate uit, dat zij iu staat
waren hun eigen drijfriemenleder te looien
en te bereiden. Wie eenigermate deze 2
Geldersche labrieken in de laatste jaren in
hun bedrijf heelt gevolgd, zal verbaasd staan,
hoe deze industrie zich ontwikkeld heeft.
Van zeer klein begonneo, zijn het thans
firma's geworden, die in het buitenland met
eere worden genoemd. Beide werken met
machines vau meer dan 200 paardekracht
en hebben ieder circa 100 arbeiders in het
werk. Ondanks bijna alle landen door in
komende rechten beschermd worden, wordt
het fabrikaat bijna uitsluitend naar het
buitenland afgezet.
De industrie dezer firma's zoude dus zeker
in tegenstelling met die van den heer Haagen
gebaat zijü doot de heffing van invoerrechten,
doch zij verlangen het niet, daar zij der
concurrentie zeer gemakkelijk het hootd
kunnen bieden, omdat zij hun leder van
ruwe huid af zelf bewerken en gunstig gelegen
zijn aan de Berkel te midden der beste
schors-akkers en waardoor de winst der
vreemde looiers en berciders zeil kan verdiend
worden.
Uit een en ander volgt dus, dat de Heer
Haagen vrij wel alleen staat, waar hij de
groote moeielijkheid van het voortbestaau
zijner industrie heeft aangetoond.
Dat de Geldersche looiers huD eigen
gelooid en bereid leder uitsluiteud voor het
maken hunner drijfriemen gebruiken, is zeer
begrijpelijk, omdat zij weten hoe het gelooid
en toebereid is en aangezien de drijfriemen
in tegenstelling met vroeger bijna uitsluitend
per kwadraat bij 1 m.m. dikte ten verkoop
worden aangeboden, zoo is het o n n o o d i g
het leder spectfique door schadelijk iugrediëu
ten zwaarder te maken.
De gelooide en bereide drijfriemen-crou—
pons uit het buitenland worden uitsluiteud
per K.G. verkocht en is het zeer wel mogelijk,
dat het Geldersche leder voor den Heer
Haagen tc duur komt; om echter te beweren,
dat er bijna geen drijfrieraenleder te Neder
land gemaakt wordt, dit is een betoog, dat
door de Geldersche fabrieken gelogenstraft
wordt.
Om te bewijzen, dat de Geldersche fa
brieken ook steeds met den tijd meegaan,
diene o. m. het volgende
Toen voor ongeveer 6 jaren geleden het
Chroom resp. Caoutchoucleder voor het eerst
van zich deed spreken, waren de Geldersche
drijfriemenfabrikanten de eersten, die dit
leder voor drijf-, slag- en naaiiieraen iu—
voerden, waarmede zij voortdurend een zeer
groot succes gehad hebben.
bekroonden, een woord van dank gebracht
aan de gemeente Waalwijk, die door haren
flinketi finantieelen steun ons in staat ge
steld heeft aan onze plannen uitvoering te
kunnen geven, aan de keurmeesters voor
het nauwgezet volbrengen hunner moeilijke
taak, om uit bet vele goede het beste te
kiezen, verder de aanwezigeu die nog geen
id der afdeeling zijn aansporende door lid
te worden den landbouw te steunen. Daar
op hebben zich velen aangemeld. De heer
C. Gragtmans, een der bekroonden, vroeg
het woord en zeide, dat hij met genoegen
verbomen had dat in 1903 Waalwijk naast
de Nijverbeidstentoonstelling eene groote
andbouwtentoonstelling zou hebben. Hij
stelde zijn heden behaalden prijs der com
missie ter hand, voor een prijs op die ten
toonstelling van paarden en vee. Ook de
leer Alphons Hoffraans stelde daarvoor den
zijne disponibel. Deze heeren verwierven
daarvoor den dank der vergadering.
(Eveneens zal de commissie deze welwil
lendheid en bewijs van sympathie op hoogen
prijs stellen.) (Red.)
De uitslag van den wedstrijd was als
T°lgt
1. Paarden 4 tot 6 jaar prijs f 20 en f 10
le prijs. M. J. Rijken Az. te Capelle
4 j. bruine ruin.
2e prijs. Hendrik de Bie Cz. te Sprang,
4 j. bruine ruin.
2. Kalfdragende Koeien en Schotten
f 15 en f10.
le prijs. Jacobus Rijken te Sprang.
2e prijs. G. Vermeulen Wz. te Capelle
8. Kalfvaarzen met niet meer dan 2 breede
tanden f 10 en f 5.
le en 2e prijs. Jacobus Rijken te Sprang
4. Kaltvaarzen met meer dan 2 breede
tanden f10 en f 5.
le prijs. P. Wijten te Waalwijk.
2e prijs. Alpbons Hoffmans te Waalwijk
Vette Koeien, f 10 en f5.
WAALWIJK. 20 September 1902.
Promotic.
A.s. Maandag 22 dt-zer zal de WelEerw.
Zeergtl. Heer Jos, van Gils aan de universiteit
te Amsterdam promoveeren tot dokter in
de klassieke letteren.
Na afloop der premiemarkt vereenigden
zich rond het Bestuur een groot getal leden
en belangstellenden op Musis Sacrum, waar
na een welkomstwoord van den voorzitter
de rekening over 1901, na eerst door eene
commissie onderzocht te zijn, werd vastge
steld, onder dankbetuiging voor het gevoerde
beheer van den secretaris, op
f309.44 in ontvangst en
f208.80 in uitgaaf, alzoo met een
batig slot van f 100.64.
Bij het aanbieden der begrooting bracht
de secretaris in het midden, dat deze ge
baseerd was op de groote plannen tegen
het volgend jaar n.l. zooals de Heeren uit
de Courant {„De Echo van het Zuiden
zullen vernomen hebben, heeft hij op ver
zoek der Commissie voor de te houden
uijverheidstentoonstelling in 1903 te Waal
wijk te houden, op de Algemeene Verga
dering der Maatschappij te 's Hertogenbosch
verkregen dat de vergadering van het
Hoofdbestuur, de algemeene en congresver
gadering bij die gelegenheid te Waalwijk
zullen plaats hebben, terwijl de afdeeling in
overleg met die commissie daaraan zou ver
binden eene tentoonstelling van paarden en
vee op meer uitgebreide schaal.
De begrooting wordt bij acclamatie vast
gesteld in ontvpngst en in uitgaaf op
f220.64.
Daarna werden de prijzen en diploma's
door den voorzitter onder een woord van
aanmoediging uitgereikt aan de verschillende
o.
le prijs. G. Vermeulen Wz. te Capelle
2e prijs. C. de Roon te Capelle.
6. Vette vaarzen en schotten f 10 en f 5
le prijs. C. Gragtmans te Waalwijk.
2e prijs. P. Wijten te Waalwijk, beiden
aangekocht door den Heer
C. van Loon, vleeschhouwer,
alhier.
7. P/j jarige veulens f10 en f5.
le prijs. Jan Smits te Loonopzand.
2e prijs. Hendrik de Bie Cz. te Sprang
Aan al de bekroonden werd daarenboven
eeu sierlijk diploma uitgereikt.
Nog eenigeu tijd brachten na het sluiten
der vergadering de aanwezigen gezellig door
en werd nog menig toast op den bloei der
afdeeling en den landbouw geslagen. Ook
een welbekend Vlaamsch veekoopman was
aanwezig en bracht hulde aan hetgeen de
afdeeling in het belang van den veestape'
deed.
Had een Eerw. landgenoot van hem op de
bijententoonstelling te 's Bosch de honingbij
genoemd het parelke der schepping, hij
noemde het Langstraatsche vee het blumke
van den veestapel.
Waarlijk het op onze markten en voora
Donderdag aangevoerde vee, was zoo puik, dut
het volgens kenners, het op de tentoonstel
ling te 's Bosch aangeroerde belangrijk in
kwaliteit overtreft. Verschillende pracht
exemplaren weruen voor Belgische en
Spaansche rekening aangekocht.
A. s. Maandag 22 dezer, des avonds ten
8 uur zal de Afdeeling „Waalwijk en Be-
soijen" der R. K. vereeniging van nering
doenden „de Hanze" eene algemeene ver
gadering houden in de achterzaal van 't
hotel Ver wiel.
Aan de orde is
1. Ingekomen stukken.
2. Aanvulling van bet bestuur tot 7
leden.
3. Verkiezing van 2 persleden.
4. Bespreking voorstel uitbetaling werk
loon.
5. Afgevaardigde naar den katholie
kendag.
Naar wij tevens vernemen zijn verschil
lende neringdoenden niet-ledeu uitgenoodigd
alsnog op deze vergadering te willen tegen
woordig zijn en wij hopen en vertrouwen
dat talrijken daaraan gevolg zullen geven,
want de vereeniging moet flink zijn, wil ze
iets kunnen bewerken.
N.
Nieuwe Maasmond.
De opening der Nieuwe Maasmond zal
plaats hebben in het jaar 1904.
Onze gewoonte getrouw, onze lezers alles
mede «e deelen wat op 't gebied van schoen- en
lederindustrie, verraeldings-waardig wordt
gesproken en geschreven, laten hier zonder
eenige bijvoeging onzerzijds eene correspon
dentie' uit Waalwijk aau de „Tijd* volgen
Het laatste viertal jaren zijn voor de
zoollederlooierij, die voor Noord-Brabant,
en voor deze streek in het bijzonder, zoo
belangrijke industrie, niet voorspoedig ge
weest.
De huidenprijseo waren voortdurend boven
de normale hoogte, en de geringe prijsver-
hooging, die het leder onderging, bood
geen equivalent voor de exorbitant hooge
prijzen der ruwe huiden.
Deze abnormale verhouding, die reeds
drie jaren aanhield, heeft dit jaar een nog
dreigender voorkomen aangenomen.
De slachtingen in La Plata boden in bet
atgeloopen seizoen eeu surplus vau 330.000
huiden op bet vorige jaar.
Desondanks stegen de huidenprijzen in
het begiu van dit jaar tot een abnormale
hoogte hoewel in Maart een verflauwing
in de huidenmarkt intrad, was deze van
zoo korten duur, en was de onmiddellijk
daaropvolgende herleving der zaken van
dien aard, dat gezegd kan worden dal de
hooge huidenprijzen, waarmede 1902 begon,
zich in den loop van dit jaar ten volle
hebben gehandhaafd.
De gemiddelde prijs van goede zware
ossen- bedroeg frs 73 il 75, een variëteit,
welke met de lederprijzen in geen verhou
ding staat.
Er bestaat verder reden om te verwach
ten, dat de huidenprijzen voorloopig geen
daling zullen ondergaan.
Daar de looierij slechts voor directe
beboette gekocht heeft, bestaan er geen
groote. voorraden bij de looieis. Amerika is
ook op de huidenmarkt druk als kooper
opgetreder, en door de meerdere aankoopen
van die zijde is het surplus der slachtingen
geheel weggeslonken.
Deze omstandigheden doen voorzien dat
de goede huiden haar hooge prijzen zullen
handhaven, en mocht een prijsreductie van
enkele franken intreden, dan zal deze iu
verband staan met het langere haar en do
vochtige conditie, die de winterhuiden ken
merken.
Ook het leder is sedert liet begin van
dit jaar in prijs gestegen doch deze stij
ging was te onbeduidend dan dat er van
een redelijke verhouding tusschen huiden
en lederprijzen sprake kon zijn. Hoewel er
een levendige vraag heeft bestaan naar
goede ledersoorten, was het den looiers
onmogelijk, de zoo billijke en zoo noodza
kelijke prijsverbooging door te zetten. Niet
onwaarschijnlijk echter is het, dat het na
jaar duurdere lederprijzen brengen zal.
Leder in goede qualiteit is scbaarach, en
ware het niet, dat er zooveel minderwaardig
buitenlandsch zoolleder werd ingevoerd, dan
zou de looierij reeds thans oader minder
ongunstige omstandigheden werken. Ook
uit het buitenland komen nu berichten
omtrent de noodzakelijkheid van een stijging
der lederprijzen.
Verscheidene zoollederfabrikanten hebben
hunne prijzen verhoogd en stellen nieuwe
verhoogingen in uitzicht. Daar ook op de
buitenlandsche markten de aanvoeren van
goede ledersoorten raoraentaneel gering zijn,
en er geen voorraad oij den lederhandelaar
is, verwacht men een levendigen herfsthan-
del, en rekent men algemeen op hoogere
lederprijzen in het najaar. Wij hopen, dat
deze verwachte stijging der lederprijzen een
billijke prijsverhouding tusschen huiden en
leder zal bewerkstelligen.
Alles te zamen vattend, komt men tot
het besluit, dat bet overzichtover den loe
tand der zoollcerlooierij in ons land niet
bemoedigend is.
Afgescheiden van de hooge prijzen der
grondstoffen, die voor alle landen iu oorzaak
en gevolgen dezelfde zijn, wordt de bloei
der nederlandsche zoolleerlooierij rechtstreeks
verhinderd door den vrijen invoer van
buitenlandsch leder. De pogingen, reeds
meermalen door de looiers aangewend om
een matig invoerrecht op zoolleder te ver
krijgen, bleven tot heden zonder gunstig
resultaat.
Eu dit is dubbel te betreuren, wanneer
men in aanmerking neemt dat het neder
landsche zoolleder in qualiteit minstens met
het buitenlandsche gelijkstaat, en de zoolle-
der-indusirie binnen korten tijd bij machte
zou ziju om in de behoefte van het land
te voorzien.
Deze twee voorname factoren billijken
de veronderstelling, dat de heffing vau
rechten op den invoer van zoolleder meer
deren bloei der binnenlandsche zoolleder-
industrie zou ten gevolge hebben, zonder
dat deze maatregel wezenlijk nadeel aan de
neven-industrieën zou veroorzaken.
Om deze redenen heeft het de zoolleer
looiers onaangenaam en onverwacht ge
troffen, dat ook zij bij hun streven naar
de zoo noodzakelijke invoerrechten op
zoolleder van de zijde der schoenfabrikanten
I
v|
I
