Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
ANTONIO HHNANDO.
TOON T IEL EN,
Bekendmaking.
Herhalingsonderwijs.
FBJJILLETOJS.
BUITENLAND.
België.
3
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Z a terdagavo n d
Abonnementsprijs per 3 maanden t 0. 5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan
Uitgever.
U 1 T G E V E 11
WAALWIJK.
uBsssxifisrsQfó
Zij die zich voor
het volgend kwartaal
abonneeren, ontvan
gen de in deze maand nog ver
schijnende nummers GRATIS.
NATIONALE MILITIE.
Loting voor de Nationale Militie.
Art. 17 der wet op liet Lager Onderwijs
schrijft voor, dat aan hen, die het gewone
lager onderwijs genoten hebben, gelegenheid
moet gegeven worden tot het genot van
herhalingsonderwijs. Dat onderwijs kan zich
ook uitstrekken tot vakken, die niet be
grepen zijn geweest in het genoten lager
onderwijs enz.
In zijne vergadering vau '22 September
.1. heeft de Baad onzer gemeente dat her
halingsonderwijs geregeld. Van welwillende
zijde daartoe in staat gestpld, nemen wij
heden den hoofdinhoud van die Kegeling in
ons blad op, overtuigd als we zijn, dat we
daardoor aan velen onzer lezers en alle
belanghebbenden een dienst bewijzen.
Er is gelegenheid tot het verkrijgen van
herhalingsonderwijs gedurende 6 maanden per
jaar en wel van October tot April. Dit
onderwijs wordt gedurende dien tijd gegeven
op Maandag, Dinsdag, Donderdag en Vrijdag,
telkens 's avonds vau 7 tot 9 uur alzoo
gedurende 8 uren iu de week, zoodat het
totaal aantal uren, na aftrek eener week
vacantie wan Kerstmis tot Nieuwjaar
25 X 8 200 bedraagt.
Het aauvangsuur is genomen met het oog
op het uitgaan der fabrieken mochten
omstandigheden daarvoor pleiten, dan kan
dat vroeger gesteld worden.
Kinderen van ouders, die hun niet meer
dan 96 uren (hel door de Wet bepaalde
minimum aantal) herhalingsonderwijs in
het jaar willen doen genieten, kunnen eiken
avond 1 uur aan de lessen deelnemen.
In den rooster der lesuren is daarmede
rekening gehouden, om ook aan zulken een
gercgelden cursus Ie verzekeren.
De leerlingen worden naar gelang hunner
vorderingen verdeeld in 3 klassen.
In de eerste klasse omvat het onderwijs
de vakken Lezen, Schrijven, Nederlaudsche
(Auteursree/U verzekerd volgens de wet.)
taal, Rokencn, Geschiedenis en Aardrijks
kunde in de tweede klasse komt daarbij
Meetkunde en in de derde vreemde talen en
boekhouden.
Het eerstgenoemde vak moet behalve ter
bevordering van nauwkeurig en verstandelijk
lezen ook dienstbaar gemaakt worden tot
het aanbrengen van geschiedkundige en
aardrijkskundige kennis en tot kennis van
het menschelijk lichaam, in verband met de
gezondheidsleer en drankbestrijding.
Voor het schrijven zullen de voorbeelden
genomen worden uit dngelijksch leven
adressen van brieven, postwissels, kwitanties,
wissels enz.
Het onderwijs in de Nederlaudsche taal
betreft het maken van opstellen en brieven,
die na behoorlijke correctie, in het net
moeten geschreven worden.
Het rekenen zal in de eerste klas bestaan
in bewerkingen met geheele getallen en
breuken, benevens het oplossen van vraag
stukjes uit het practische l^ven postspaar
bank, drankgebruik, oppervlakken en inhou
den onz. In de volgende klassen zal meer
werk gemaakt worden van handelsrckenen
in verband met het vak „boekhouden."
Het ouderwijs in meetkunde zal gericht
zijn op de behoeften van aanstaande ambachts
lieden.
Het onderwijs iu vreemde talen zal
hoofdzakelijk bestaan in het lezen dier talen
en in het vertalen uit die talen in de
moedertaal en omgekeerd.
Advertenties 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regels cm
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel,
bij het einde van den cursus. Om te
kunnen overgaan moeten de leerlingen met
vrucht het onderwijs van de klasse, die zij
verlaten, genoten hebben.
De Raad heeft bet schoolgeld vastgesteld
op één gulden per drie maanden voor de
eerste cn tweede klasse en twee gulden
voor de derde klasseminvermogenden
betalen de helft en onvermogende» zijn
geheel vrij gesteld. De schoolgelden moeten
bij vooruitbetaling gestort worden in handen
van het hoofd der school.
Ik doe het ook met den mond althans.
Wat de aanneming van leerlingen voor de
eerste maal betreft heeft de Raad goedge
vonden, dat de jongens, die bij eene proef-
neming van JanuariApril van dit jaar
de laagste klas vormden, ook nu weder
worden toegelaten, terwijl in het vervolgd
alleen kinderen, die ten minste al de klassen,
welke samen den leertijd van zes leerjaren
van eene gewone lagere school omvatten,
met vrucht doorloopen hebben, zonder
onderzoek worden aangenomen, mits er
sedert het verlaten der school nog geen
jaar verloopen is. Wanneer dit laatste wel
het geval is, zal uit een onderzoek moeten
blijken, dat zij het onderwijs met vrucht
kunnen volgen. Dat onderzoek loopt over
de vakken lezen, Ned. taal, schrijven en
rekenen.
De overgang van de eene klasse in de
andere wordt geregeld door hen die met
het geven van herhalingsonderwijs belast
zijn, en geschiedt slechts éénmaal per jaar,
3 t"1
2
F- S
.3:
c
s
2 fzj
f e
G
S3
3
w
Q !z5
a
o
.3:
a
groot nut het herhalingsonderwijs voor onze
gemeente in 't algemeen en voor de
jongelieden in 't bijzonder zal stichten, zal
zeker thans een geheel öjidbre meening zijn
toegedaan en daarom ïftire misschien een
woord van aanmoediging onzerzijds overbo-
dig.
Een kort woord van aanmoediging toch
omdat wij doordrongen zijn van het groole
belang in dit onderwijs gelegen en vooral
nu zulks in zulke goede handen berust en
de keuze der vakken en de regeling der
lesuren zoo uitstekend zijn.
Ouders en oversten en jongelieden niet
't minst moeten er prijs op stellen dat
zulk een prachtige, gemakkelijke gelegen
heid wordt geboden om zich dien schat
dien aft misbaren schat voor den tegenwoor
dige» tijd kennis, wetenschap, op zoo de
gelijke wijze te vergaderen.
Waalwijk zal zijn gemeentebestuur daar
voor dank weten.
Dus onzen raad is, allen zooveel moge
lijk naar 't herhalingsonderwijs, 't is een
zaak van groot gewicht cn groot belang
voor de toekomst.
Gelegenheid tot aangifte van leerlingen
bestaat°tusschen 25 September en 1 October
's morgens van 8 tot 9 en 's middags van
1 tot 2 uur in het schoolgebouw.
Een kort woord nog tot slot.
Wie er nog niet van overtuigd was welk
Oveilijden der Koningin van België.
Wit ill wijk se lü' en Langstraatsche Courant,
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Waalwijk brengen ter openbare kennis, dat het
inschrijvingsregister der Nationale Militie voor
de lichting 1903 cu de daaruit opgemaakte al-
phabetische naamlijst ter secretarie der gemeente
voor een ieder ter lezing zal worden nedergelegd
van den 25 September tot den 6 October uau-
staande, des voormiddags van 9 tot de9 middags
12 uur, en des namiddags van 2 tot 4 uur.
Tegen register en lijst kunnen bezwaren worden
ingebracht, binnen den tijd der nederlegging dier
stukken, bij op ongezcgeld papier geschreven
verzoek, gericht aan den Commissaris der Ko
ningin en in te leveren bij den Burgemeester.
Waalwijk, den 22 September 1902.
Burgemeester en Weihouders voornoemd,
De Burgemeester,
K. DE VAN DER SCHUEREN.
De Secretaris,
F. W. VAN L1EMPT.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Waalwijk brengen ter openbare kennis, dat voor
hunne geroebnic do loting voor de lichting der
Nationale Militie van het volgend jaar zal plaats
hebben te Waalwijk, op Zaterdag den 25 October
aanstaande des voormiddags ten 91/2 ure.
Voorts wordt eraan herinnerd, dat de inge
schrevenen bevoegd, doch niet verplicht zijn
zeiven hunne nummers te trekken, terwijl voor
hen, die niet ziju opgekomen, de trekking kan
geschieden door vader, moeder, voogd of curator,
en dat, zijn ook dezen niet opgekomen, de trek
king geschiedt door den Burgemeester of het lid
van den raad der gemeente, dat bij de loting
tegenwoordig is.
Aanvragen ter bekoming van getuigschriften
tot het erlangen van vrijstelling wegens broe-
derdienst (art. 46 en 53 der wet) ot op grond
dat van twee of meer im hetzelfde jaar geboren
broeders de helft of, bij een oneven getal, de
kleinere helit wordt vrijgesteld (art. 50 der wet),
kunnen door of van wege de lotelingen geschie
den ter gemeente-secretarie op 27, 28, 29 en 30
October aanstaande, des voormiddags van 9 tot
12 uur.
Paspoorten of andere bewijzen van ontslag
uittreksel uit het stamboek of bewijzen van wer
kelijken dienst, welke ziju over te leggen ter
bekoming van vrijstelling wegens eigen militairen
dienst of broederdienst, moeten tenminste tien
dagen vóór den den dag, waarop de zitting van
den militieraad wordt geopend, ingeleverd wor
den bij den Burgemeester der gemeente, in welke
de loteling, die de vrijstelling verlangd, voor de
militie is ingeschreven. Tot bekoming van vrij-
stelliug wegens broederdienst wordt mede vcr-
eischt een getuigschrift van den Burgemeester,
waaruit het getal zonen, tot het gezin behooreu-
ae, blijkt.
N. B. De opgave van eene reden van vrijstel
ling bij de loting ontslaat hem, die vrijgesteld
weii8cht te worden, niet van de verplichting
om bij den militieraad de reden van vrijstelling
op het daarvoor bestemde tijdstip in te brengen.
Waalwijk, den 22 September 1902-
Burgemecster en Wethouders voornoemd,
De Burgemeester,
K. DE VAN DER SCHUEREN.
De Secretaris,
F. W. VAN L1EMPT.
1■'Ji'-ÏÜ'.Jn!iI"L
DOOE A. C. V. D. H.
30 o—
Begin niet aan dat werk, Hadji, het gaat
uwe en ook mijne krachten ver te boven. Daar-
cuboveu «1 levérdet gij een volmaakt werk, zoo
zou het toch niet begrepen worden, daarvoor zijn
de begrippen hier nog veel te bekrompen, daar
voor heeft men zich hier te laug met het zinne
lijke beziggehouden.
Hebt gij ook eenmaal gedichten gemaakt
Lucia
Dat is toch geen werk voor vrouwen
Ik heb ze nimmer gemaakt, toch in mijn
studietijd heb ik onder leiding van een alleszins
bekwaam gouverneur vele werken van Calderon,
van Barka, vau Camoëns, Lopa di Vego en an
dere gelezen.
Spreekt gij meer talen, dan het Spaansch ca
de taal van ons land?
Ja, Hadji, ook het Fransch en Italiaansch
eu Port'ugeesch, die met mijne moedertaal zeer
naverwant zijn. Hef spijt mij echter, dat ik geen
werken in die talen meer bezit.
Ik zou ze u wellicht kuunen bezorgen uit
onze bibliotheek.
Dit zou mij een waar genoegen zijn en
een gewenschte afleiding in mijn ledigen tijd
verschaffen.
Koestert gij nu wrok tegen mij
Ik heb nimmer wrok tegen u gekoesterd,
Hudii De godsdienst die ik als kind omhelsd
heb verbiedt ons dit. Volgens onze leer moeten
wij'vergeven en kwaad met goed vergelden.
Die leer belijdt gij hier niet meer?
Neen, openlijk niet, maar wel in mijn
Gij zijt verplicht, hier antwoord te geven
op onze gebeden tot Allah en Mahomed.
En met den geest?
Die verwijt in andere sferen.
In welke
Hadji, sprak Lucia, die begon in te zien
dat tij zich wel wat te kras uitdrukte, zij wist
reeds lang bij ondervinding hoe streng de raulti
was in zaken den koran betreffende, staken wij
thaüs het gesprek de slaven en slavinnen
hebben ons reeds laug achterdochtig gadege
slagen.
Goed, dan zal ik heengaan moge Allah...
Nog iets, Hadji.
Wat?
Mag ik op mijne beurt een verzoek tot u
richten
Laat eenB hooren
Zoo gij tenigen invloed op uwe moeder
kunt uitoefenen, smeek haar dan eens, dat zij
mij eene andere slaapstede aanwijze. De toonce-
len welke ik vaak iedcren nacht moet aanschou
wen, walgen mij. Ik zal hier niet verder over
uitweiden. Gij, die hier geboren en opgevoed zijt,
zult het best weten, wat ik bedoel en niet van
een ongelukkige, die prijs stelt op reinheid van
zeden, eene nadere verklaring eischen.
Ik beloof u uw verzoek nog voor het
dalen der zon aan moeder kenbaar te maken.
Nog meer.
Neen, Hadji, vaarwel.
Vaarwel, Lucia.
Toen de avond gevallen was, zaten de mum,
zijne vrouw eu Hadji in een schraal verlicht
vertrek»
Wat dunkt u. moeder, van het meisje, dat
wij nu een maand of zes reeds in onzen dienst
liebbeu bet heel lief en bij uitstek voor
onze drie jonge kinderen bezorgd.
Lief in het aangezicht en valsch in liet nart,
ziedaar de Spanjaard, brombde de innfti.
Ik geloof, dat zij eene goede opvoeding ge
noten heeft, men kan dat zoo aan alles merken,
ging Hadji voort.
_Ja mijn zoon, de Spanjaarden, vooral de
gegoeden, laten hunne kinderen veel leeren,
minder met de bedoeling hen ontwikkeld te
makea, dan wel om hen iu staat te ,8tellea
op lateren leeftijd door alle mogchjka middelen
den evenmensch te benadeelen. Sluw en listig
zijn die lieden aan de overzijde der zee.
Ik geloof, dat gij de Spanjaarden, over het
algemeen niet goed kunt verdragen, is wel
vader? IT
Ik kan ze niet luchten of zien. Herinner
u slechts, mijn zoon, hoe zij reeds in de zes
tiende eeuw, door veroveringszucht gedreven,
verscheidene steden aan do westkust van ons
dierbaar Marokko, als Ceuta, Made-Velez, Alhu-
cemas en Melilla verraeeaterd hebben, welke zij
nog in bezit houden en als rechtmatig eigendom
beschouwen. Dat zij zich maar bemoeien met
hun eigen land, daar hebben zij handen vol
werk. Hier hebben zij niets te maken.
Maar waarom verjagen wij hen dan niet
uit ons land P ,T j- n
Zij gaan met den duivel om, Hadji. Het is
onmogelijk tegen hen te vechten.
Het is toch, afgaande op dat meisje in onzen
dienst, een beschaafd volk.
En aan wie, riep de raufti uit, terwijl hij
opsprong en met op de tafel sloeg, aan wie
hebben zij hun beslaan te danken Aan de
Xlahomedanen zij hebben Spanje op de West-
Gothen veroverd. Na velerlei woelingen grond
vesten zij het kalifaat van Cordova. Vrede en
gerechtigheid regeerden er toen in het rijk.
Dicht- en bouwkunst bloeiden ongemeen, wis-,
genees- rn sterrenkunde worden allerwege be
oefend. O, Haroen al Raschild, zaagt gij thans
dat land eens, door u eenmaal zoo rijk gezegend 1
Wanneer begon het te vervallen? Toen de
Christenen liet aan de Mahomedanen wi den
oi trukken. Geschandvlekt zijn daarom voor a tijd
de namen van Alphonsus VI, Alphonsus Vil en
Ferdinand VII, dien men nog wel den Heilige
durlt noemen, welke aan het hooid der bpaausche
troepen ons het eene rijk na het andere ontroofd
hebben. Zij hebben niet gerust, tot zelfs Granada
de laatste zetel van den Moor, hun eigendom
was. Ik vraag u, mijn zoon, kan ik achting voor
dat volk hebben.
Die tijden, vader, zijn lang voorbij. En na
die der Arabieren of Moorer. is Spanje toch nog
grooter en geduchler geworden. Gij zelf hebt
mij meermalen verteld, dat het een tijdlang de
voornaamste staat van Europa was, dat het be
zittingen had in alle landen der wereld.
Ja dat hadden ze, hebzuchtig van aard,
waren zij nimmer tevreden. Op vele plaatsen
co
f»
ET
CTj
I
O oc
rr\
3
E p-
3
85
85
CS
-t
—I
ca
ca
2.
o_
CB
3
PT-
cs
ffi"
3-
3-
CB
PT*
3
CS
c—
S5_
3
co"
cT
3
C-
n>
tt £3
o cs
a
PT n
3* B
O <B
C B
P-
CS
to
CS
PT
00 J
1 I
co cc
CD
2 cs
B a
cs
(0 CS
co cl.
3 85
3 V
C-
co
T>
3*
co
3
cs r»
CS
=r
co
3
O f
55 CO CO
•t CO N
Cl. CS co
p 3
C
cc
i i
zs cc
f £3
CS f®.
PT*
CO CO
3 3
P»
ÖJ
O
p>
Q
O
ca
85
-1
CB
'D Cl.
55
C+-
ti.
O
=r
cb' p
CL.
C/3
O
•t
TT
(J>
PT*
2 c«
3 CS
Q
C
3
2- E*
CD
P-
•1
CB
ven
t—
Sd tH
G
CD
CO
CB CB
PT N
cs 2
O
3 3
CD
O
~t
3
El
-
CD
'.y
CB N
P- CB
85
O
S3*
Q
<1
i—i
«-«
a
p-
Q
heeft men echter verdreven. Waren wij ook zoo
gelukkig hen van onze kusten te verjagen. Hun
streven is invloed te krijgen ook hier in liet
binnenland, maar wee den bpanjaard, die hier
ziine eischen wil doen gelden.
Hadji gaf thans het gesprek eene andere wen
ding; hij voegde zijne moeder toe: Gij stalt er
prijs op, dat mijn jongste broers en zusters goed
opgevoed worden, niet waar
Voorzeker, Hadji.
Zoudt gij het dan niet raadzaam achten,
Lucia eene andere slaapplaats te geven
Waarom
Ik vrees dat de slechte voorgang van de
slavinnen, die in hare nabijheid slapen, verder
felijk op baar werken zal.
Zij is toch maar eene slavin, Hadji, snauwde
de mufti. .ui
Dat is waar, vader, maar men kan toch in
alles aan hoar zien, dat zij van edele alkomstis,
en uit medelijden...
Ik ken in dezen geen medelijden, ik ver-
verheug mij iederen dag en dank er Mahomed
voor dat ik in de gelegenheid ben, die Spaonsche
een» geducht te laten voelen, wie haar heer en
meester is. Denk je, dal zij zoo medelijdend
jegens u zou zijn, zoo gij in haar ouders dienst
w^rt *4
De slavernij is toch in Spanje uit-
geroeid dwaas geweest, een
verkeerd' vrijheidsbegrip te huldigen. Laat hen
maar gerust aan ieder de vrijheid geven, ik ver
zeker u, dat diezelfden, die vroeger gedwee en
onderworpen waren en thans onaf har.kehjk zijn
eenmaal hun vroegere meesters boven het hooid
zullen wassen en het roer van zaken in hand
zullen hebben. Zie je, dan zijn de rollen omge
keerd. Voor ik echter verder go, moet ik weien
of gij haar gesproken hebt.
Z JEnTftikr heb baar uitdrukkelijk verboden
teizen wie het ook zij, iets te zeggen. Ik zal
haar voor dit vergrijp met twintig zweepslagen
laten straffen en haar een maand op halt rant-
90Z Wacht even vader, liet is mijne gehuld, zoo
aij tot mij gesproken heeft. Toen ik haar voor
't eerst iets vroeg, gaf ze mij kortweg ten ant
woord, dat u haar streng bevolen had, tegen
Reeds onder de telegrammen hebben we
in ons vorig nummer melding gemaakt v\n
de i plolselingen dood van H. M. Koningin
Maria Hcnriette vau Belgie.
Thans nog eenige bijzonderheden over
hare afstamming, de laatste oogenblikken
een diep treurig incident dat is voorgevallen,
de begrafenis enz.
Koningin Maria Henrifitte was een Oos—
tenrijksche aartshertogin en 23 Aug. 1836
geboren te Schönbruon, nabij Budapest, uit
het huwelijk van aartshertog Joseph, paladijn
van Hongarije, en Maria Dorothea Wilhel-
mina Carolina, hertogin van Wurtemberg.
Haar rader was een neef van keizer Franz
Joseph van Oostenrijk. Zijzelf was een klein
dochter vau keizer Leopold II en een achter
kleindochter van keizerin Maria Theresia en
dientengevolge een achternicht van de on
gelukkige koningin Maria Antoinette van
Fraukiijk.
Het huwelijk tusschen aartshertogin Maria
Henriette en deu tegenwoordigen koning
Leopold II van Belgie, destijds nog hertog
van Brabant, werd per procuratie voltrokken
te Schönbrunn den lOden Augustus 1853, in
iedereen het stilzwijgen te bewaren. Alleen den
tweeden keer, op mijn herhaald, vriendelijk
verzoek stond ze mij te woord.
Dat verandert de zaak en diende eigenlijk
de straf op u toegepast te worden. Schaam u,
mijn zoon, haar aan te spreken weet hoe er
geschreven staat, dat hij, die met den godde-
loozen omgaat zal vergaan. En die Nazareners
zijn goddeloos, verklaarde vijanden van den
koran, geen enkelen uitgezonderd. Hoor daarom,
wat ik van plan ben. Als zij eenige jaren in mijn
is zal ik haar tegen den Raraadam of het Baraiiu-
feest noodzaken, openlijk haar geloof af te weren
nn de leer van onzen grooten profeet te omhelzen.
Zij zal misschien wel weerstand bieden, wan
koppig zijn die Spanjaarden lot het uiterste
maar bukken zal ze, mijn zin ze al doen ol ik
ben niet de hooggeleerde raufti van Fez. Waclu
a voortaan dus, nog eenmaal haar te genaken,
hare sluwe vleitaal zou u voor altijd bederven,
uwe levensopvatting voor goed vergiftigen. En
wat u betreft, vrouw, gij behoeft voor haar geen
medelijden te gevoelen. Hoe zou da voorgang
der slavinnen aanstekelijk op haar kunnen
werken Ook zult ge goed doen met tusschi u-
beiden de kinderen eens te ondervragen, wat zij
heu zoo al zegt, zij zou hun misschien verkeerde
dingen kunnen raededeelen...
Er werd op de deur geklopt. Een slaaf opende
boog en meldde het bezoek van een hoogleer aar
der akademie.
Breng hem voor in de groote zaal, ik volg
u terstond, sprak de mufii.
Hij stond op, schikte zijne wijde kleeren iu
orde en ging '"een.
Hadji, Hadji, wat deedt ge toch onvoor
zichtig met over dat meisje te spreken in uwa
vaders tegenwoordigheid.
Ik was ook diep bewogen met haar lot,
uioede^^ ^eg[ wezei)j doch had er mij dun
alleen over gesproken.
Ik zal het voortaan doen.
(Wordt vervolgd).
