Rummer 29.
Donderdag 9 April 1903.
26e J aargang.
Toegewijd «tan HandcL Industrie en CemeentebeSongen.
DE STAKING.
m HELDEAFIGUBK.
iTOOl T I E L E 1',
FEUILLETON.
EERSTE GEDEELTE.
U T G K V E R
WAALWIJK.
EBK&BSBBnOBMBffiBEESM
De Echo van het Zniïen,
Waahvyksclie to Laigstrsatsele Coiirant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
A b o n n e in e n t s p r ij s per 3 maanden f 0.^5.
Franco per post door liet geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
De thans uitgebroken staking vindt in
en lande overal de grootste afkeuring. Wij
aten hier volgen uittreksels uil een pat?r
laden.
Het Centrum zegt van het manifest
au liet Comité van Verweer. (Zie hieronder.)
Het bevat de snorkende volzinnen, welke
ten van die zijde gewoon isde heftige
pzweepende faal en jammerlijke voorstel-
ngen, waarmede de onnadenkende en niet.
ehoorlijk ingelichte menigte op een dwaal-
puor wordt gebracht.
Men vindt in dit manifest dan ook niets
uders dan de onwaardige phrasei; yan de
iiders der agitatie, aan wie de werklieden
indelings hebben te gehoorzamen.
Dat noemt men het //ideaal der vrijheid
Vooral na de wijzigingen, door de re-
eering in hare voorstellen aangebracht en
en aangekondigden maatregel van bestuur,
dit manifest een verfoeilijk stuk, dat niet
nders dan schiomelijkste gevolgen kan
lebben, ten nadeele van het algemeen be-
ang, niet liet minst van de betrokken
rbeiders-zelven.
Zoo tastbaar onwaar is de inhoud van
it //eerste sein", dat wij meenen het verder
ouder eenig commentaar te kunnen mede-
eel en.
Voor allen, die de feiten kennen, puilt
e leugen in dit stuk naar alle zijden uit.
Een woord van protest moet ons echter
ïog uit de peu over de stuitende tirade,
iaarin onder het voorgeven de menigte tot
alrate aan te sporen, een afschuwelijke
nsinuatie tegen de //bourgeoisie" wordt
:euit.
„De bourgeoisie zou misschien willen",
oo luidt het, //dat door het aanrichten van
en bloedbad (dit woord vet gedrukt de
jewegiug kan worden gesmoord."
Zoo trachten de drijvers bij voorbaat van
:h de verantwoordelijkheid af te schuiven
au de droevige ongeregeldheden, die weder
reigen.
Voor mr. Troelstra, zegt het blad verder
de proclamatie dezer staking na de uit—
rukkelijke waarschuwingen, welke hij on-
angs in zijn blad daartegen deed hooren,
,en nieuwe en zware nederlaag. De anar—
histisch gezinde heeren en dames, Domela,
Vieuwenhuis, dr. Gorter, mevrouw Roland
Vrij naar het Duitsch bewerkt door J. M. S.
TIENDE HOOFDSTUK.
De nachtelijke inbraak en hare
gevolgen.
»Loop het dorp in, Anna!" zoo zegt hij, ,eo
chreeuw moord en brand Roep de politie, de
loeren en breng ze hierheen
Deze opdracht staat de meid beter aan dan
alleen bij deze ongelukkigcn te blijven en met
een krijschende en huilende stem tegelijk loopt
lij den trap af en het dorp in.
De commissaris van politie in Kroonsbad heeft,
ia de vervoering vau Athanasia, onmiddellijk
diens bagage onderzocht. Tot zijne verbazing en
ontsteltenis vindt hij onder dc blieven ook eenige
afkom tig van den president. Zij waren on
verklaarbaar genoeg onderteekend met zijn
'ollen naam Richard van VVollingen.In deze
'neven is sprake van een opdracht ter schaking
van Mevrouw Hilda van Steden eno, toeval,
ook van een beschuldiging af te leggen tegen
najoor van Steden, in zake landverraad. De
Commissaris herinnert zich dit indertijd zooveel
sensatie gemaakt hebbend proces nog zeer goed.
Tot het laatste oogenblik had de majoor zijn
onschuld betuigd, doch de rechters, misleid door
valsche verklaringen en kunstig ineengeweven
ei> vooropgestelde bezwarende feiten, moes'en
bn sehijnbuar schuldigen officier wel veroordee-
'ou. De meest oezvvarende beschuldiging was
destijds uitgebracht door een officier, een vroe-
geren vriend van van Steden. Deze officier had
Holst en anderen, zijn hem wederom de
baas gebleven. Zijn zenuwachtigheid dei-
laatste dagen wordt daardoor verklaard.
De N. R. Ct. schrijft
De onweerswolk, die lang dreigde, is
bezig zich te ontlasten
De tweede spoorwegstaking is uitgebroken!
En de aanvoerders trachten andere bedrijven
in de staking mee te sleepen.
Dit is in den vollen ziu des woords een
politieke staking.
Zij heeft het kennelijk politiek doel, de
wetgevende macht te dwingen, wetten, die
zij in het belang van het land acht, niet
tot stand te brengen.
liet gaat thans om de levensvraag, of de
wettige machten in de Staat het heft in
handen zullen houden, dan wel hun be
slissingen ondergeschikt hebben te maken
aan het welnemen van een bepaalde groep
in de maatschappij.
Hier valt voor alle welgezinde burgers
niet te twijfelen. Zoo ooit, dan is het thans
voor hen onafwijsbare plicht, eendrachtig
het gezag te steunen.
Het gaat thans niet om looneischen en
opheffing van grieven.
Geen grieven betreffende loon en be
handeling zouden thans tot deze staking
Keloid hebben..
Hooger wordt gemiktop het gezag
heeft men het gemunt.
Door vrcesaanjaging moet dit worden af
gebracht van zijn voornemen om in de
toekomst de bij een geregeld spoorwegver
keer voor het geheele volk betrokken groote
belangen beter te verzekeren.
In die omstandigheden heeft de wet
gevende macht geen keus.
Toegeven zou zijn het opofferen, ook voor
de toekomst van de regelmatige uitoefening
van het staat gezag.
Ook voor de toekomst. Want gelukte
het thans, de wetgevende macht te doen
bukken voor, den gestelden eisch, men kan
er van verzekerd zijn, dat de staking, als
dwangmiddel tegen het gezag aangewend,
ook bij volgende gelegenheden niet onge
bruikt zou worden gelaten,
Indien eenmaal gebleken was, dat een
groep uit de maatschappij haar wil kon
doen heerschen over dien van het wettig
gezag, dan zou dit voortaan de speelbal
worden van wie meenen krachtig genoeg
te zijn het te weerstaan.
luter zijn ontslag moeten nemen wegens wange
drag en niemand wist, waar hij gebleven was.
Gemakkelijk is nu de conclusie te trekken, dat
deze verdwenen ex officier en Athanasia een en
dezelfde persoon moet zijn.1
De commissaris is hevig ontroerd door deze
ontdekkingen. Onmiddellijk begeeft hij zich naar
den officier van justitie, met wien hij een lang
durige conferentie heeft, waarvan het resultaat
is, dat de reehterlijke autoriteiten, zoodra Atha
nasia bij kennis is gekomen, dezen ondervragen
zullen en dat men, zoo alles bevestigd wordt,
den president in alle stilte zal arresteeren. Men
telefoneerde naar het hospitaal, om s.v.p. onmid
dellijk bericht te zenden, indien de gewonde is
bijgekomen. Eenige uren later komt dit bericht
en, om kort te zijn, nadat door den dokter ver
zekerd is, dat de roover nog slechts enkele uren
te leven heeft, legt Athanasia een volledige be
kentenis af, in zake zijn relatie's me' den presi
dent, waarbij nog dit nieuwe feit aan 't licht
komt, dat Athanasia ook aanwezig is geweest
bij het met geweld verdrinken van de aan de
lezers nog welbekende Hedwig, de gewezen wet
tige vrouw van den president.
Tot de arrestatie van den aristocratischen schurk
wordt besloten, en den volgenden morgen bege
ven zich de officier van justitie met den com mis-
suris cn eenige agenten per rijtuig op weg naar
het kasteel van Van VVollingen.
In het ons welbekende dorp aangekomen, zien
ze een troep volk voor het raadhuis slaan. z,ij
begeven zich daarheen en, o toevalligge samen
loop van omstandigheden, de burgemeester bericht
hen, de nachtelijke inbraak in het logement Dc
Roode Ster.*
Allen gaan daarheen, om deze zaak te onder
zoeken. De waard, de waardin en VVillburg zijn
reeds door den ontboden geneesheer verbonden
en de eerste twee tot bewustzijn gebracht. Wel
zijn beiden zwaar, maar gelukkig niet doodelijk
gewond, de waardin vooral zal langen tijd noo-
dig hebben te herstellen; ook VVillburg zal
eenigen tijd het gebruik van zijn linkerarm
moeten missen.
De officier van justitie stelt onmiddellijk een
nauwgezet onderzoek in, en, nadat de rentmees
ter Jonas, die inmiddels verschenen is, zijn ont
moeting in hel boseh verhaald heeft, stelt men
Farkas onder een kruisvuur van vragen, waar
door hij, na ingezien te hebben, dat ontfermen
toch niet meer baat en den president toch ver
loren is, tot volledige bekentenis wordt gebracht
Advicrtbntiën 17 regels f 0.00 daarboven 8 eent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden Smaal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel,
Zoo is geen geordende maatschappij be
staanbaar.
Daarom sluite in deze ernstige tijden
alle man van goeden wille zich eendrachtig
aaneen tot steun voor de handhaving van
het gezag in den Staat
Het Nieuws van den Dag zegt
dat met geen woorden te zeggen valt, hoe
diep de toestand, waarin het vaderland op
dit oogenblik verkeert, le betreuren is.
De regeering heeft een ontroerend zware
taak. Dat zij steun zal vinden bij de over
groot e meerderheid der natie, lijdt geen
twijfel.
De stakende spoorbeambten hebben van
hunne leiders de ernstige vermaning ont
vangen om zich ordelijk te gedragen en alle
aanleiding tot botsing te vermijden. Het
is te hopen dat deze vermaning doel zal
treffen en, naar wij vernemen, is dit ook
te verwachten.
Maar of een zoo groole storing in den
dagelijkschen gang van zaken voor heel ten
volk of den overvloed van buitengewone
indrukken op gemoederen, die van de er
varing niet hebben geleerd daartegen bestand
te zijn; of de opeen hoopingen van menschen
of dit alles geen aanleiding zal geven tot
botsingen het is te hopen, maar het
legeno verges telde staat (e vreezen.
Daarom zal ieder, die vau menschenop-
eenhoopingen verre blijven kan, in het be
lang van het algemeen, van zijn gezin en
van zichzelf handelen, door er zich niet
onder te wagen. Ieder voor zich heeft zijn
nieuwsgierigheid thans meer dan ooit te
beteugelen.
En verderwat iedereen heeft te doen
en te laten, dat vrage hij ernstig aan zijn
eigen geweten.
Wat thans op het spel staat, laat zich
niet berekenen. Welvaart gaat verloren,
kracht gaat te niet, ons vaderland snelt
achteruit. Te voorzien is het einde niet.
Ieder sta of vallc zijn eigen Heer!
Er wordt onder de hoofdstad een vuur
gestookt, dat ieder moment een uitbarsting
kan teweegbrengen.
En dan
[k durf er het antwoord niet opgeven
zegt een correspondent van het Utr.
Dagbl. omdat ik me geen voorstelling
kan maken van den toestand, die staat in
in te treden ik weet niet hoe de gevolgen
le beschrijven van het redeloos opzwcepen
Jean, de rechterhand vau den president, is
door dezen, die reeds iets van het voorgevallene
vernomen heeft, maar zich het ergste nog maar
niet kan voorstellen, naar de „Roode Ster gezon
den en, nadat de vertrouweling genoegzaam weet,
ijlt hij naar zijn meester ea deelt hem het nood
lottige nieuws mede.
Geen woord komt den schuldigen magistraat
over de lippen, wel trillen deze hevig en is zijn
gelaatskleur arc'ngrauw, doch trotsch zegt hij nog
tegen zijn schuldigen medehelper: «Kom mede,
ik zal je schadeloos stellen I*
Jean volgt zijn meester in diens kabinet; hij
ontvangt een ruime som gelds. «En nu ga
eu verdwijn zoo spoedig mogelijk, want ik kan
je niet meer helpen Met een gebiedend gebaar
wijst hem de president de deur. Deze valt ach
ter zijn handlanger dicht en. nog eer de schul
dige knecht het slot verlaten heeft, heeft zijn nog
dubbel zoo schuldige meester zich zeiven door
een goed getroffen revolverschot van het leven
beioofd.
Zie daar, het vreeselijke einde van een hoog
geplaatst persoon, die door zijn teugellonze
heersch- en hebzucht tot zulk een afschuwelijke
misdadigheid was gekomen.
En de gevolgen van dit alles? Zij waren veel
en velerlei.
Onze held kor. zich de verdienste toeeigenen
door zijn krachtig optreden en de door hem be-
heerschte bijkomende toevallige omstandigheden
voor de gansche wereld ontmaskerd te hebben
een zeer gevaarlijken, hooggeplaatsten schurk,
terwijl velen -van diens slachtoffers daardoor
schitterend in hun eer hersteld werden.
Zoo op eerste plaats de nagedachteuis van zijn
eigen vader. Nog altijd stond deze als een op
roermaker in de analen der rechterlijke macht
bekend. Nu kwam het echter uit, dat de intri
ges van den president hem valschelijk als zoo
danig aan de kaak gesteld hadden openlijk werd
dtze dwaling herroepen.
Ook de ongelukkige majoor vaD Steden werd
in vrijheid gesteld en schitterend gerehabiliteerd.
En 't zaligste moment in dit alles was, het we
derzien, in volle vrijheid en met den gloriekrans
der geheel en al teruggewonnen ee.-, van vader
en dochter. Wat een hemelsch gevoel moet toen
de ziel van onzen held wel doorstroomd hebben
bij het genieten van het dankbare geluk van
deze twee! En dan Hilda van VVollingen? Och,
dit lieve meisje had er een zwaar verlies door
van den werkmansstand, die met ruw ge
weld gejaagd wordt in een richting, die hij
niet op wil, maar op moet, omdat het 't
begeeren is van -de bende, die de leuze van
den 1-Mei-dag niet langer wil doen zijn een
phrase die telken jare als een stille wensch
prijkt op de schilden die men ronddraagt,
maar het proletariaat dien dag op straat wil
hebben, ten bewijze, dat macht van den
arbeid die van het kapitaal heeft overtrof
fen.
Inmiddels moet aan de houding van de
stratenmakers de grootste aandacht worden
geschonken, want zij kunnen de oorzaak
zijn van erger dingen.
De geheele aanleg van het electrische
tram wegliet ligt nu stil, aan bestralen kan
niets worden gedaan, men begrijpt, dat zijn
toestanden, die geen 2-maal 21 uren in on
ze stad kunnen voortbestaan en ongetwijfeld
zal het Dagelijksch Bestuur maatregelen
nemen om die werkzaamheden te doen
verrichten, die geen uitstel kunnen dulden
er liggen b v. verscheidene straten openge
broken, omdat de tramrails worden gelegd;
die stremmingen in het verkeer kunnen
niet duren totdat het den stratenmakers ot
grondwerkers zal convenieeren den arbeid
te hervatten. Er zei in dit alles moeten
worden voorzien en het is te verwachten,
dat de stakenden iedere poging daartoe zullen
trachten te beletten dan zal geweld moeten
worden aangewend en zullen ernstige straat -
tooneelen voor de deur staan.
Is deze quaeslie alzoo van hel grootste
belang niet geringer is het gevaar, dat in
de schuitenvoerders staking dreigt mijn te
legrammen hebben u reeds een indruk kun
nen geven van de schade, die de Amster-
damsche transitohandel lijdt. Duitschland
beschouwt onze haven als zoo onveilig, dat
de grootste zendingen ons land niet meer
aandoenmen weet dat Einden daar
voor is aangewezen. De vaart op En
geland zoo goed als gedaan op dit oogen
blik de groote stoomschepen varen reeds
onmiddelijk door naar Hambuig Bremen,
Einden enz. De Engelsche handel vermijdt
Amsterdam zorgvuldig en zal, naar in koop
manskringen met grooten angst wordt ge-
vr< esd, voor zeer langen tijd genoeg van
Amsterdam hebben. De drukke lijn Amster
damHuil brengt niets meer aar. en zet
niets meer afuit Zuid-Engeland is sedert
twee dagen geen boot aangekomen.
geleden. Haar goede oom overleefde de schande,
hem door zijn wreeden halfbroeder aangedaan,
niet lang. Een tweede beroer c maakte een
einde aan zijn leven. EdochHilda werd ge
lukkig. En ofschoon wij met deze mededeelin-
gen ons verhaal wel een beetje vooruit loopen,
toch willen wij ze hier reeds doen, daar zij zoo
uitstekend bij de gelukkige gevolgen dezer cata-
slrole passer,. Hilda, zeggen we, werd gelukkig.
Zij huwde als de rijke bezitster der erfgoederen
VVollingen's, den lieveling haars harten Wilhelm,
den pleegzoon van den ons welbekenden hoofd
opzichter Wilhelm, die werkelijk de zoon der
ongelukkige Hedwig was en dus tot vader had
gehadden president zeer zeker een pijn
lijke wetenschap, maar toch niet eene, die hem
persoonlijk kon treffen Wilhelm dan zette
zich, na volbrachte studiën, als geneesheer in liet
bewuste dorp neer enwist zoo goed het be
droefde hartje van Hilda te troosten, dat zij hem
als haar vasten geneesheer in haar woning op
nam 1
Te begrijpen is, dat de financieele quaestie'».
nog van ouds hangende tusschen de familie van
VVollingen en van Steden, in der minne cn naar
welgevallen der beide partijen geschikt, werden.
Een dreigende zijde had de eindontwikkeling
van dit drama voor de rijksgraviu van Mansfeld-
Herchestorfniet alleen, omdat zij een harer
bes-e bondgenooten verloor, maar ook, wijl zij
nu zoo tastbaar mogelijk kon gevoelen, wat
ho.ir tegenstander vermocht. Ondanks dit alles
deed het lichtzinnig schepsel juist, alsof het haar
kuud liet. Zij leefde haar vlinder-en coquetteer-
leven schaamteloos voort, alsof van een Darao-
cles-zwaard voor haar geen sprake was. Hoe
zou ze eenmaal ontwaken!
En nu wenschen de lezers zeker nog te weten,
hoe het ging met de gevangen genomen'boos
wichten. Farkas stierf onder beulshanden, Atha-
na ia gaf den volgenden dag zijn zwarte ziel aan
den Eeuwigen Rechter, terwijl Esenko met zijn
familie spoorloos verdwenen was.
En Jeandeze werd eenige jaren later, be
schuldigd van een poging tot nioord, in verband
met een diefstal, tot levenslange gevangenisstraf
veroordeeld.
Zoo eindigde dan dit eerste gedeelte van het
actieve drama, waarvan o'ze held steeds het
bezielende en werkzame middelpunt was.
Einde van het Eerste Gedeelte.
Wie berekent de schade P
De Transportfederatie redeneert: juist,
die schade zal ons de overwinning bezorgen
zoo houden ze 't geen tien dagen uit.
Maar dat zal nn da groote vraag zijn de
Werkgevers vereenigingen heeft de schuiten
voerders tot Maandag j.l. gelegenheid ge
boden tot inkeer te komen volhardt men
dan nog, dan zullen de patroons weten wat
hun te doen staat.
En weet men wat er dan gebeurt
Dan wordi in Amsterdam de groote strijd
aangebonden tusschen werkgever cn werk
nemer op het watertransportgebied dan zal
principieel worden uitgemaakt, wie de baas
is: de patroon of de werkman.
Er loopen twee lezingen over de midde
len, die de werkgevers zullen gebruiken
men hoort: dat eenvoudig de heele boel,
de handel in zijn geheelen omvang, zal
worden stopgezet en het. werkvolk zal worden
naar huis gezonden, terwijl andere zeggen
dat het stakende personeel terstond na het
verstrijken van den bepaalden termijn (Maan
dagmorgen 9 uur) zal worden ontslagen
voorgoed, een nieuw personeel zal worden
aangeworven wat men mogelijk zou achten
omdat een agitatie van kwaadgezinden legen
eenige duizenden goedgezinden niet zou
kannen worden volgehouden.
Welke lezing nu de ware za! blijken, doet
voor hot oogenblik niets ter zakevast
staat, dat de werkgevers tot het laatste toe
het koste wat het wil, den geweldigen strijd
om de macht in de haven zullen strijden.
De werklieden hebben in hun motie van
Vrijdagmiddag ronduit gezegd, dat ze ma
ling hebben aan iedere waarschuwing van
de zijde der werkgevers toegeven van den
kant der patroons is niet meer te wachten
en zou dan toch ook hun positie voorgoed
onmogelijk maken, zoodat we kunnen
rekenen op gewichtige gebeurtenissen.
Want moet er geen einde worden gemaakt
aan een tactiek, die b.v. patroons, wier
loonen zelfs stijgen boven den Standaard,
niet te min brengt bij dit crisis, omdat het
„veel aardiger is als alles stilstaat", zooals
ik dezer dagen een leider glimlachende
hoorde beweren
Men zal toch moeten toegeven, dat eeD
dergelijk spelen inet medemenschen de
spuigaten uitloopt
Maandag werden door ons Ie volgende
telegrammen ontvangen en geregeld per
bulletin verspreid
Spoorwegstaking Staatspoorwegen uitge
broken hedenochtend. Station bewaakt door
Militairen en Justitie tot wering kwaadwil
ligen en bewaking eigendommen. Er wordt
getracht posttreinen, met militaire bewa
king te laten loopen.
2e TELEGRAM.
Ook Hollandsche spoor. Haag staking
gedeeltelijk uitgebroken, zelfde militairen
en politiemaatregelen ols Staatsspoor. Inter
nationale treinenloop heeft lloll. Spoor aan
Staatsspoor overgedragen, een trein liep
Belgische grens. Beperkte dienst ingesteld
met in dienst gebleven personeel bijgestaan
door Ingenieurs en adjunct-ingenieurs. Trei
nenloop Amsterdam cn Rotterdam gedeelte
lijk onderhouden.
3e TELEGRAM.
Goedgezind spoorwegpeisoneel doet dienst.
Staking wordt ondernomen door machinisten
en wegpersoueel. Kwaadgezinden maakten
locomotieven onbruikbaar. Vier treinen on
derhouden postverkeer tusschen Amsterdam
en Rotterdam. Afdelingsbestuur spoorweg-
vereeniging zegt in manifest dat regeeriug
staking opdrong en waarschuwt verkeer
ounoodig is. Ministerraad vergadert sedert
II uur.
4e TELEGRAM.
Spoorwegstaking Koningin voornemen te
kennen gegeven terstond wanneer zaken
van staat dit eischen van Loo naar Resi
dentie terug te koeren, in regeejingskringi n
wordt de uitgebroken staking niet onrus -
barenden aard ingezien hedenmiddag bespre
king tusschen voorzitteis Kamers en voor
zitter van den ministerraad Dr. Kuyper
alle sociaal-democratische Kamerleden zijn
in den Ilaag aanwezig.
