LANDBOUW
Servië.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
Jaarmarkt te Waalwijk op Don
derdag 2 Juli.
den doodsteek aan vele kleine fabrikan
ten. De winsten op het schoenwerk
waren nu zoo gering geworden, dat
alleen fabricatie op groote schaal, nog
eenigszins voldoende resultaten kon op
leveren. De machinale schoenfabrieken
begonnen grootere uitbreiding te erlangen
terwij de bazen die nog uitsluitend
handwerk vervaardigden door het invoe
ren of uitbreiden van gedwongen winkel
nering de kleine winsten op het schoen
werk, op den prijs der winkelwaren
trachten te verhalen, zoodat de arbeiders,
die bijna allen hun loon in dat jaar reeds
met 10 ets. per paar hadden zien ver
minderen, huurpenningen en andere
emolumenten voortaan moesten missen,
ten slotte de dupe der historie werden.
Harder dan ooit galmde nu de kreet om
protectie en reciprociteits-rechten, doch
het bleef wederom »de stem eens
roepende in de woestijn.*
Het jaar 1896 bracht wel weer vrij
aanzienlijke daling in het leder en andere
fournituren, doch deze kwam te laat,
eerst in het slappe seizoen, toen groote
voorraden van het dure leder reeds voor
het winterwerk waren aangekocht. Een
restant kleine bazen die slechts bij ge
ringe partijtjes insloegen, maakten van
de lagere lederprijzen gebruik om goed-
kooper te leveren, en bedierven daardoor
de noteeringen der soliede vooruitstre-
dende fabrikanten. Dit zou echter voor
velen hunner de laatste wanhoopsdaad
zijn. In 1897 begonnen de lederprijzen
weder te rijzen, doch standvastig tot op
den dag van heden.
Daarbij werd de industrie al langer
hoe meer onderworpen aan de grillen
van de mode. Kleuren en modellen va
rieerden bijna elk seizoen, zoodat ieder
jaar partijen >altmodisch* werk met ver
lies moesten worden opgeruimd. De eene
kleine baas na den andere lei er nu het
bijltje bij neer, om meesterknecht of iets
anders op eene groote machinale schoen
fabriek te worden. Voor hen was dit
zeker een treurig- feit, doch wij herhalen,
wat wij dienaangaande in ons verslag over
1900 schreven, nl. dat het in ieder geval
veel beter is een goede knecht te zijn
tegen een flink weekloon, dan eea kleine
baas, die, geprest door eene voor hem
verpletterende concurrentie, zich genood
zaakt ziet haast onmogelijken arbeid te
verrichten, fournituren te verwerken van
twijfelachtig allooi, en in ruil voor dat
tobben en worstelen, eene winst maakt,
die hem van dag tot dag verarmt. De
algemeene toestand werd alweer ongun
stiger toen tengevolge van de abnormale
stijging der ruwe huiden en looistoffen
de leerlooiers zich verplicht zagen de
lederprijzen opnieuw te verhoogen met
het aanzienlijk bedrag van 5 tot 15
procent. De schoenfabrikanten, die op
het voorbeeld der leerlooiers, zich even
eens tot een >Algemeenen bond* gecon
stitueerd hadden, waren niet zoo geluk
kig een gelijke verhooging op het schoen
werk te verkrijgen, hoezeer zulk een
prijsvermeerdering alleszins gewenscht,
gewettigd, ja dringend noodzakelijk
geweest ware. Door verschillende bezui-
nigingen, het verminderen van loon, het
betrekken van fournituren uit deallereerste
hand, het inwerking stellen der allernieuw
ste machines enz., werd nu getracht de
kleine winsten op het fabrikaat nog
zoovcel mogelijk te compenseeren.
Hetgeen echter hierdoor gewonnen werd
ging weer voor een goed deel verloren
aan renteverlies tengevolge van het schier
willekeurig rekken van het crediet door
de afnemers in Holland en elders. Na
1898 is dan ook de malaise nog steeds
toegenomen, zoodat wij tot onzen spijt
elk volgend jaarverslag een klaagtoon
moesten aanheffen.
Waagden wij soms op enkele licht
punten te wijzen, spoedig bleken deze
een »fata-morgana« te zijn geweest. Ook
1902 is wederom ongunstiger geweest
dan zijn voorganger. Wel werden in
het begin des jaars nog al vele en
groote commissies verzonden, doch
waarschijnlijk wegens den onaangenamen
zomer, moesten de meesten al vroeg
opbergen. Daarbij staakten enkele hand-
werksfabrieken hunne betalingen, ves
tigden anderen zich buiten onze gemeente
en geraakten een groot aantal arbeiders
zonder werk. Voor velen dezer was
het uiterst moeilijk, voor sommigen zelfs
totaal onmogelijk om werk te bekomen,
wijl de meeste handwerkfabrikanten
reeds groote hoeveelheden werk voor
radig hadden en eer op vermindering
dan op vermeerdering van personeel
belust waren. De machinale schoenfabrie
ken hadden even goed ofschoon niet
in die erge mate te klagen.
Grootere en goedkoopere fabricatie
maakten voor dezen het bedrijf iets
meer loonend. En toch, ondanks de
jeremiades die allerwegen geslaakt wor
den, het slechte of liever to'tale gemis
aan vertrouwen van verscheidenen in de
toekomst, wanhopen wij nog niet. Wij
gelooven, dat de schoenmakerijen hier
in het laatste tijdperk ongunstig verkeeren
en dat zij al worstelende, eindelijk zullen
zegevieren. Het handwerk komt de per
fectie steeds meer nabij, het machinale
werk evenaart het in élégance en soliditeit
dat van een enkelen fabrikant overtreft
het reeds, de import met uitzondering
gedurende het laatste jaar van die uit
Amerika, vermindert voortdurend, de
export neemt toe, en met het verdwijnen
der kleine bazen, zullen de grooteren
in hun welbegrepen eigenbelang zich
wel meer associeeren als zulks tot heden
het geval was. Wanneer eindelijk in
het wetsontwerp een hooger fiscaal-recht
op vreemd schoenwerk geheven wordt,
en buitenlandsch bovenleder en andere
fournituren, welke hier door verschil
lende oorzaken toch niet gefabriceerd
kunnen worden geheel vrij blijven, twijfe
len wij geen oogenblik of een betere
toekomst voor deze industrie breekt aan.
Ook de internationale tentoonstelling
van schoen- en lederartikelen en aanver
wante vakken, welke hier dit jaar ge
houden wordt, zal, dunkt ons, tot dien
verhoogden bloei, niet weinig bijdragen
door den roem van het Langstraatsche
schoeisel, tot ver over de grenzen onzes
Vaderlands te verbreiden.
(Wordt vervolgd.)
Voor de Boomkweekers.
Het is een feit, dat niet alleen in het
buitenland, maar ook in ons land het
kweeken vau vruchtbooinen en houtachtige
sierplanten grooten vooruitgang aantoont.
De ervaring heeft de kweekers op velerlei
gebied, als enten, snoeien enz, tal van
wetenswaardige bijzonderheden geleerd en
ook de theorie doet hier en daar haar in
vloed reeds gelden. Ook schijnt het vak
van boomkweeker in 't algemeen, wanneer
men de noodige vakkennis niet mist en
over de onontbeerlijke handelskennis be
schikken kan, nog al winstgevend te zijn.
Men ziet tenminste in die streken, waar de
grond voor de boomteelt geschikt is, het
aanta. beplante hectaren gaandeweg toenemen.
Toch is er bij de aanplanting en de-
verdere verzorging van boomen nog iets,
waarin weinig vooruitgang te bespeuren is
ik bedoel „de bemesting,,.
We moeten natuurlijk veronderstellen,
dat de boomkweekers op de hoogte zijn,
van de eerste beginselen der bemestingsleer,
die ons als vaststaande heeft doen aannemen,
dat tot de vorming van nieuwe plantendee-
leu iu de le plaats in den bodera moeten
aanwezig zijn de drie grondstoffen kali,
phosphorus en stikstof. Verder zullen zij
evengoed weten, als de landbouwers, dat
deze drie grondstoffen in den vorm van
scheikundige meststoffen te verkrijgen ziju
dat men door die meststoffen juist datgene
kan geven, wat den bodem ontbreekt, dat
b.v. kaïniet, kali bevat; evenals thomas
slakken phosphorzuur en chilisal poter
stikstof, ot om audere stoffen te noemen,
die in sommige streken voor de bemesting
van boomen gebruikt worden chloorkalium
(kali), beendermeel (phosphorus) en zwavel
zure ammoniak (stikstof.)
De zwarts teelaarde, die voor de boomteelt
noodig is, en de bovenste laag van den
bodem moet vormen, is natuurlijk een
humushoudende grond, die niet anders
verkregeu kan worden dau door stalmest,
blad mest ol turfmeel. Doch de worfels
(wortelharen) gaan dieper dan deze laag
zij moeten in die onderste lagen ook voedsel
vinden, dat daarin zal komen, wanneer men
kalizouten, metaalslakken en chilisalpeter
(of zwave'zuren ammoniak) gebruikt. Voor
twee dingen heeft de gebruiker dezer
meststoffen bij de boomteelt te zorgen. Ten
eerste neme hij „niet* „te veel*. Hij
betrachte daarbij de volgende opgaven.
Berekend per Are (100 M*.) en per jaar.
„Kali.*
2 5 3 K.G. chloorkalium en op lichten
grond 8 it 10 K.G. kaïniet.
„Phosphorzuur*.
3 a 4,5 K.G. superphospha.it of 3,5 5 5,5
K.G. slakkenmeel of 3 5 5 K.G. beender
meel.
„Stikstof*.
2,5 5 5 K.G. chilisalpeter of 2 d 4 K.G.
zwavelzure ammoniak.
Ten tweede zorge hij voor doelmatige
vermenging met den grond. Wanneer de
boomen eenigszins ver van elkander staan,
dit niet moeilijk. Men kan dan de
de afkondiging van een amnestie en levens
lange straffeloosheid voor iedere daad van
verraad, die is voorbereid, beproefd of tot
uitvoering gebracht is ot op den dag van
de afkoudigiug van dit besluit en voorts voor
ieder persdelict tegen den troon of de
Volksvertegenwoordiging. Alle personen, die
veroordeeld of in staat van beschuldiging
gesteld zijn tengevolge van de betoogingen
tegen den jongslen staatsgreep van konii g
Alexander (5 Aptil 1.1 krijgen gratie. Men
twijfelt er niet aau, ot deze amnestie heeft
ten doel eens voor altijd de quaestie van
de bestraffing van de moordenaars van ko
ning Alexander en koningin Draga te regelen.
Het leger en de openbare meening keuren
haar goed.
Een ander koninklijk besluit hergeeft de
vrijheid aan iederen gevangene, wiens straf
3 jaar gevangenis of dwangarbeid niet te
boven gaat, terwijl de straffen van 3 tot 5
jaar met 2 jaar verminderd worden en even
redige vermindering wordt gegeven voor
zwaardere staffen.
Dan gaat Zijne Majesteit voort met het
verleenen van audiënties aan ieder, die hem
spreken wil en met njtoerijes te maken door
zijn hoofdstad zonder eenig escoite, om te
loonen, dat hij zich volkomen veilig acht
onder ziju volk. Het gevolg is, dal koning
Peter overal, waar hij zich vertoout geestdriftig
wordt toegejuicht. Maandag woonde hij met
de ministers en tal van officieren een plechtig
lequiem bij, dat door den metropoliet werdt
geceicbeerd in cie kathedraal voor de uage
dachtenis van de in den slag bij Amselfeld
gesneuvelde Serviërs.
WAALWIJK 1 Juli 1903.
Verkiezing Gemeenteraad.
Bij de gistereu gehouden verkiezing van
4 leden voor den gemeenteraad zijn can-
didaat gesteld de heeren
Baijens F. A.
Broek van den W. H. Jz.
lersel van J. H. J.
Lee van der A.
Loon van M. A.
Mulders H.
Tussenbroek van O. W. H.
Verbuut A.
Stemming op Woensdag 8 Juli a. s.
Tentoonstelling.
De EdelAchtb. heer C. G. H. Meijer,
burgemeester van Sprang, voorzitter der afd.
„Langstraat* der Noordbrabantsche Mij. van
Landbouw heeft het eere-voorzitterschap van
het ter gelegenheid der tentoonstelling, op
Donderdag 27 Augustus a. s. te houden
cottcours-hyppique, welwillend aanvaard.
De commissie voor 't concours hyp-
pique heeft de functiën verdeeld als volgt
Ph. Timmermans, President.
Fl. van Baal,
Henri van lersel,
Willem Timmermans,
Jan Quirijns,
Jos. Baetiugs,
Jan van Hiel,
Het programma is reeds vastgesteld en
zal spoedig verschijnen.
Vice-president.
Penningmeester.
Secretaris.
Commissarissen.
18
kalizouten en phosphaten goed vermengd
uitstrooien en onderbrengen zonder stammen
te raken of wortels te kwetsen. Als de
boomen dicht bij eikender staan, vermeuge
men de mest eerst met aarde en laten het
mengsel tusschen de boomen bij regenachtig
weder voorzichtig uitstrooien.
j tl i i
Men kan den nieuweu koning van Servie
sedert zijn troonsbestijging en vooral sedert
zijn aankomst te Belgrado zekere handig
heid in ziju doen en laten niet ontzeggen.
Terwijl hij zich tegenover de snorkende
bestraffingseischen Tan sommige mogendhe
den Oostindisch doof houdt met de weten
schap, dat blaffende honden niet bijten en
Oostenrijk er belang bij heeft, Servie te
cajoleeren, zoodra Rusland een boos gezicht
zet en omgekeerd en dat men hem in geen
geval aansprakelijk kan stelieu voor hetgeen
vóór zijn verkiezing tot koning is gebeurd,
doet Peter I al het mogelijke, om zich
populair te maken bij zijn volk en gepaste
bescheidenheid te betrachten in de betrek
kingen met het buitenland. Zoo heelt hij
zich nu weer vele vrienden gemaakt door
Iu verband met het besluit van den
minister van oorlog, om op de a.s. tentoon
stelling eer. overzicht te geven van alle*
wat het Nederlandsche leger aan leder
artikelen enz. gebruikt, zal door den Luite
nant-Kolonel intendant te Amsterdam,
de Kapitein-intendant, Hoofd der keurings
commissie aldaar te zijner tijd gemachtigd
worden eene dienstreis naar Waalwijk te
doen, tot het bezichtigen van bedoelde
«Tentoonstelling.
Landbouw-tentoonstelling. Een groote
zilveren medaille W. A. Fick, Oosterhout.
G. A. M. Groenenveldt, Voorzirier der 8e
Afdeeling te Breda, een zilveren medaille.
G. H. Simonis, Lid der Staten van N.
Brabant, een verguld zilveren medaille.
Jhr. W. de la Court, Lid der Staten van
N.-Brabant, Huize Baast te Oostelbeers,een
groote zilveren medaille.
Frans Rits, VBosch.
Jan Rits,
Lode wijk Rits H
Hendrik Rits w
ieder eene zilveren medailletwee met be
stemming voor de landbouwtentoonstelling
en twee ten behoeve der schoen- en leder
industrie tentoonstelling.
Leo—Bond.
Zondagavond ten 1xj% uur hield de Leo-
Bond vau Waalwijk en Besoijen eene al
gemeene vergadering op de boveuzaal van
den heer Chr. v. d. Werff.
De zaal was eivol bezet. De president,
de heer J. Trimb&ch opende de vergadering
met den christelijken groet en herdacht
daarna in korte doch welgemeende woorden
den eersten en onyergetelijken adviseur, den
Woleerw. heer A. Wevers, thans pastoor te
Dreumel, die de vereenigiug heeft opgericht
en tot zoover heeft opgevoerd, dat zeer
zeker alle leden zullen op prijs stellen, hij
stelt daarom voor Z.Eerw. het eere-lid-
maatschap aan te bieden. Vervolgens stelt
hij den nieuwen adviseur, den weleerw. heer
Hordijk, in goedgekozen woorden voor,
die daarna een woord van dauk sprak.
Vervolgens las dc secretaris het verslag
voor der vergadering gehouden te 's-Bosch
met een commissie van advies, waarop be
sloten was, alle R.K. werkliedenvereeni—
gingen in dit bisdom te doen aaueensluiteu
met een eentraal bestuur; ook werden
plannen beraamd tot het oprichten eener
diocesane begrafenisfonds. Daarna nam de
adviseur liet woord, en z«-tte zeer duidelijk
art. 1 der statuten uiteen, het zou ons te
ver voeren een eu ander in zijn geheel te
geven, doch het zij gezegd, dat Z Eerw.
blijk heett gegeven van zijne groote be
lang telling in en ijver voor de vereenigiug,
zelden, ji nooit werd tot den ieden zulk
een krachtig woord gesproken, dat woord
was ons waarborg dat de nieuwe adviseur
voor de vereenigiug zal arbeiden met al de
kracht die in hem is.
Z.Eerw. deelde nog mede, dat de heer C.
van Kuijk is gekozen tot lid van het cen
traal bestuur te 's-Bosch en tevens zijne
benoeming tot bestuurslid der 2e Afdeeling
R K. Werkliedenverenigingen op den a.s
Katholiekendag te Eindhoven.
De secretaris sprak daarna de hoop uit
dat vele leden de katholiekendag zouden
bijwonen, waarvoor per extra-trim eene goede
gelegenheid zal worden geboden en daarna
sloot de president op de gewone wijze de
vergadering.
Voortaan zullen elke driemaanden alge
meene vergaderingen worden gehouden en
wel in Maart, Juni September en December
diegene die iets in die vergadering wenschen
behandeld te zien, worden verzocht, voor
den eerste van genoemde maanden zulks in
te zenden bij het bestuur.
Liedertnfel „Oefening- en Vermaak.*
Den honorairen leden met dames der
liedertafel „Oefening en Vermaak*, staat
met de a.s. kermis eene heerlijke uitvoering
te wachten.
Voor haar groot concert op Maandag is
geëngageerd Mevrouw Truus Blom Urlus
Uitgevoerd zal worden het groote toon
werk van Ludwig Felix Brandts Buys
„VMenschen bestemming,* woorden van
Caspers.
Mevr. Blom Urlus zal hierin de sopraan-
soli vei vullen, terwijl de overige soli door
de beste krachten onzer liedertafel op zich
worden genomen.
Als we nog meedeelen, dat door de hoogst
begaafde zangeres nog verschillende andere
nummers zullen worden gegeveu, gelooven
we dat we niet te veel hebben gezegd, met
een genotvolle uitvoering te voorspellen.
De woorden van het groote werk „'s-
Menschen bestemming nemen we iu een
volgend nummer op.
Uitvoeringen.
Een prachtig weertje hadden we met die iwee
dagen, lekker warm, juist weer om een
tuin-concert bij te wonen. Nu Zondag en
Maandag hebben we ervan kunnen profi-
teeren.
Zondagmiddag gat de harmonie St. Cris-
pijn, onder tijdelijke directie van den heer
Aug. v. d. Heijden een concert bij den
heer S. van Dongen te Besoijen, 'n heer
lijke tuin, mooi aangelegd en lommerijk,
gaf 'l een heerlijk zitje, er was dan ook
tamelijk veel volk. De harmonie gaf ver
schillende goede nummers te hooren en de
solisten waren hunne partij goed meester.
Mocht er soms iets aan ontbreken, over 't
geheel slaagde de uitvoering goed en was
iedereen wel voldaan.
Maandagmiddag l'Esperance, directeur de
heer Jac. Sars in den tuin van den heer
Christ. Appels. 'tWas er zeer rol. 't Waal-
wijksche publiek was goed opgekomen, 't
zat er gezellig. Reeds vroeger hadden we
gelegenheid op te merken, dat de harmonie
onder ijverige leiding van der. nieuwen
directeur, goede vorderingen maakt. Iedereen
heeft er zich van kunnen overtuigen, er
werd laat staan eenige foutjes, somtijds zelfs
zeer goed geblazen, 't was een gpnotvolle
middag, Laat zulks voldoende zijn, zonder
de nummers afzonderlijk te bespreken.
Bravo, dat we tegen de tentoonstelling weer
met de Waal wij ksche corpsen voor den dag
kunnen komen
Politiezaken.
J.l. Zondagavond werd alhier een onbe
kend vrouwspersoon in bewaring genomen
wegens overtreding der drankwet. Toen
men haar in den vroegen morgen van
Maandag wilde ontslaan weigerde zij beslist
de door de politie gedane vragen te beant
woorden. Aan hare taal en handelwijze
bemerkte men al vlug, dat zij in hooge
mate lijdende was aan verstandsverbijstering.
Na ingewonnen informatie door den wacht
meester bleek dat het zekere E. M. v. d.
Aa uit Tilburg moest zijn, welke informatie
na gewisseld telegraphisch bericht waarheid
bevatte.
Tegen den avond kwam haar broeder
uit Tilburg, die medeelde dat zij len vorige
jare aan diezelfde ziekte lijdende is geweest
en den laatsten tijd veel geld had verkwist.
jSog denzelfden avond is zij per rijtuig
naar Tilburg vervoerd.
Ongeval.
Zaterdagmiddag bij 't dresseeren van een
jeugdig paard, had de heer Fl. v. B. het
ongeluk er onder te geraken, zoodat het
diet hem over T lichaam ging en hem op
schouder en boenen nogal eenige flinke
kwetsuren toebracht, zoodat hij eenige dagen
rust moest houden, thans echter kan hij
zich wederom met een stok bewegen.
Dinsdagmiddag had zekere Vos uit
Sprang in den buitenpolder alhier het onge
luk in den voet te maaien. Per hondenkar
werd hij naar dr. van Gils gebracht en door
dezen en zijn zoon, de wonde toegenaaid en
verhouden. Het jongmensch had nogal veel
bloedverlies geleden, maar na goede be
handeling kon hij wederom naar gsl
woonplaats worden getransporteerd.
Rumoerig.
Zondagavond, 'r was heerlijk weer, Was
zeer rumoerig in onze gemeente, zelft l
zeer laat. Overal troepen zingende uiensche
eerst een lolletje met de vrouw, waarotj
we hierboven schreven, en éóu uur zoo ffa.
was de groote attractie, eeri heftige rur,
op straat tusschen man en vrouw, een p..
dat in zijn huwelijksdagen maar weinj!
vrede kende, zoo zelfs, dat de echtgenoot
gisteren voor de tweede maal met ha i
goed naar Drunen is vertrokken, ora na-
hij zeide, nu zeker nooit meer terug t.
keeren.
Wielrijden.
Harrie Meyers was Zondag te Breda na
tuurlijk de groote attractie, hij heeft wederom
gewonnen.
Bij een wedstrijd over 1 K.M. was ont;
vroegere inwoner de heer J. Meulkens, dj.
zeer taai, rijdt no. 2. Wij wenschen'he»
spoedig no. 1, en een der eersten te zie
worden.
Prorineiale Stuten.
In de aanstaande zomerzitting zullen oq
nog in behandeling komen
Aanvraag der gemeente Klundert om ett
provinciale bijdrage in de aanlegkosten tij
een porfiersteenslagweg in die gemeente.
Alsvoor van de gemeente Zomeren.
n nu u Woensdrecht.
u nu Ossend recht,
allen voor keiweg.
Aanvraag der Noordbrabantsche Maat-
schappij van Landbouw om een provinciale
bijdrage vau f 1000.
Alsvoor van den Noordbrabantschen Zwa
velbond, f 1000.
Alsvoor van de commissie tot restauratie
der Groote of Lieve Vrouwekerk te Bred»,
f 3000 per jaar gedurende zes jaar.
Alsvoor van de Coöperatieve Centrale
Boeren-leenbank te Eindhoven, f 11 00.
Alsvoor de afdeeliugen Noord-Brabant
der Neder 1. Rundvee- en Paardenstamboeken
f 300.
Alsvoor van de Kerkelijke gemeente 8l
Willebrord, f 1000.
Alsvoor van de Ambachts- en Industrie
school te Tilburg, f 1500.
Nieuwe Maasmond.
Alvorens kau worden overgegaan tot dt
opening in het volgend jaar van den Nieuwen
Maasmond moesten de normaliseering en ver
betering van den Amer ver genoeg gevor
derd zijn, dat de afstrooming geregeld kon
plaats hebben en moesten voltooid zijn.
a. de voorziening in de uitwatering der
landen langs het Oude Maasje
b. de voorzienniug in de uitwatering vac
de lage polders, op de Donge uitwaterende,
en
c. de werken ter voorziening in de uitwa
tering van de Bleek en Oostkil.
Voorts moest de beteugeling van het
Steurgat vóór de opening van de rivier
plaats hebben.
Al deze werken zijn reeds of zullen nog
in den loop van dit jaar worden voltooid eo
mitsdien is het tijdstip aangebroken, dat
ondernomen kunnen worden de werken,
noodig voor de opening van de nieuwe
rivier.
Deze werken zijn
lo. het in verbinding brengen van
reeds gevormde rivier, wederzijds den Aal-
burgschen dijk, bij Heusden, en, in verbant
hiermede, het in verbinding brengen van
die rivier beneden den dijk te Hedik huizen,
met de rivier de Maas, alsmede het afdam
men van laatstbedoelde aldaar, door ver
verlenging bovenwaarts van den rechterdijk
der nieuwe rivier, tot aan den bandijk m
het district Bommelerwaard boven
Meidijk
2o. het voltooien der afsluiting van dt
rivier de Maas beneden Andel; en
3o. de watervrije ophooging van den be-
teugelingsdijk door de Heerewaardensche
overlaten.
Al deze werken behooren iu één werksei-
zoen te worden uitgevoerd, ook omdat geen
winter in de uitvoering mag vallen, hetgeen
tot groote schade aanleiding zou kunnen
geveu. Om tot dit doel te geraken, behoort
de aanbesteding nog in het loopende jaar
plaats te hebben. De aannemers kunnen
dan de eerste maanden van het volgend
jaar benutten voor den aanvoer van het be-
noodigd materiaal, den aankoop van bouw
stoffen enz., om in het vroege voorjaar van
1904 met de uitvoering aan te vangen.
In verband hiermede is bij wetsontwerp
voorgesteld de verhooging der Waterstaats-
begrooting voor 1903, met de helft der voor
deze werken gevorderde uitgaven, ten be
drage van f 471.500, zijnde de volledige
raming f 943.000.
Voorts om in de begrooting op te nemen
een post van f 55.000, zijnde de helft der
kosten voor den aanleg van bekadingen
langs de noordzijde van het benedendeel
der nieuwe rivier de Maas tusschen Kei"
zersveer en het Spijkerboor.
De in de eerste plaats genoemde uit te
voeren werken ziju te Heusden, Heleind en
Andel, de afsluitingsdijk door de Heere-
waardensche overlaten en baggerwerk iu de
scheepvaartgeul der Maas, gedeelte Grève-
coeurWoudrichem.
Nog verschillende andere werken zullen
moeten worden uitgevoerd ten einde alle
aangelegenheden van den Nieuwe Mias-
