>uninier 65.
Zaterdag 15 Augustus 1903.
26e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
bekendmaking,
De voorgestelde Grondwetsher
ziening,
Chronologisch Overzicht
Dit nummer bestaat
uit TWEE BLADEN.
Bn^ringÏ™^' eua-'' fran°° te aend6" aand6"
UlTGBfVEE:
WAALWIJK.
wordt gelezen als volgtn
„Aan St. Crispijn Oefening
en Vermaak."
H
a— i!^«a
I Zuiden,
Wftalwühsclif
Courant
,mmmsi.. 7 voffola f O.fifl liaarhoven 8 cent nei
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zat er dagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden 0. o.
Uitgever.
antoon tielen,
Advertbntiën 1—7 regels f 0.60 j daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgcgeve/i,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per
De Bnrgeraeester van Waalwijk maakt bekend»
dat gedurende de tentoonstelling van schoen en
lederindustrie en aanverwante artikelen, jyelke
aldaar zal gehouden worden van 23 tot en met
31 Augustus a. s. de secrctaiie zal geopend ziju
van 9 v. m. tot 1 uur n. m.
Waalwijk 12 Augustus 1903,
De burgemeester voornoemd
K. DE VAN DER SCHUEREN.
Najaarskeuring van Dekhengsten.
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk
maken bekend:
lo dat de in dit najaar te houden gewone
Rijkskeuringen van tot dekking bestemde hengs
sten van tenminste 2\/3 jaar oud voorzooveel
deze provincie betreft, zijn vastgesteld op:
3 November te Eindhoven.
4 s'Hertogenbosch.
5 ,n Bergenupzoom.
6 Zevenbergen.
2e dat de aangifte van de *er keuring aan te
bieden dieren vrachtvrij moet geschieden ten
minsten drie weken voorde keuring bij schiilte-
lijke en onderteekende aangifte te zenden aan den
heer L. Max. secretarispenningmeester der i ro-
vincialc Regelingscommissie te 'sHertogenbosch,
met opgaven van
a. naam en woonplaats van den eigenaai en
houder
b. naam, ouderdom, ras, kleur en bijzondere
kenteekenen van den hengst, benevens zoo deze
in een stamboek is ingeschreven stamboek en
stamboek nummer;
c. zoo mogelijk afstamming van den Hengst
zoowel van vaders als van moeders zijde en naam
en woonplaats van den fokker.
3o. dat inschrijvingsbiljetten voor de keuring
op vrachtvrije, schriftelijke en onderteekende aan
vrage aan eigenaren en houders van hengsten
door den secretarispenningraeester den Regeling»-
commissie, hiervoor onder 2o. genoemd, verstrekt
zullen worden.
Waalwijk 3 Augustus 1903
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
K. DE VAN DER SCHUEREN.
De secretaris.
F. W. VAN LIEMPT.
etitie, Financiën en grondwetsverandering) en
5 die in de Additioneele artikelen.
De artikelen, waar het op aan komt, zijn
de volgende
8 2, b. Art. 80 wordt gelezen als volgt
„De leden der Staten—Generaal worden
rechtstreeks en bij geheime enkelvoudige stem
ming gekozen door de meerderjarige ingezetenen
tevens Nederlanders, die niet bij rechtelijk
vonnis van het kiesrecht zijn uitgesloten.
Niemand wordt van het Kiesrecht uitgesloten
om redenen, rechtstreeks of middellijk voort
vloeiende uit den maatschappelijken welstand."
[In dit artikel is zoowel het algemeen kies
recht, als ook het vrouwenkiesrecht vervat,
terwijl de tweede zinsnede verhindert, indien
de wet het vrouwenkiesrecht invoert, dit alleen
aan de meer gegoede vrouwen te verleenenj.
2, c. Art 81 wordt voorgelezen als volgt
„De statengeneraal bestaan uit honderd
leden.
Alles wat het kiesrecht en de wijze van
verkiezing betreft, wordt bij deze geregeld."
[Daar uit dit artikel ziju weggevallen de
woorden: „de verdeeliug van het rijk in kies
districten" wordt door het nieuwe artikel de
mogelijkheid geopend, de evenredige vertegen
woordiging, ook waar deze het wegvallen
der kiesdistricten zou medebrengen iu tevoeren]
2. g. Art 84 wordt gelezen als volgt
„Om lid der staten—generaal te kuuueu zijn
wordt alleen vereischt, dat men Nederlander
zij niet van de verkiesbaarheid ontzet zij en
den ouderdom van dertig jaren vervuld hebben"
[Tegenwoordig is de eisch, dat men manne
lijk Nederlander zij door deze verandering
taten-Generaal.l
5, B. Art. VII der Additioneele Artikelen
„Met afwijking van bovenstaand art. 2 wordt
de aanhef van art. 1 der wet van 7 bept.
1896 Stbl. 154, gewijzigd bij de wet van 8
Dec. 1900 Stbl. 208 (kieswet) gelezen als
VOl„De leden van de Staten-Generaal worden
gekozen door de meerderjarige mannelijke
ingezetenen des Rijks, tevens Nederlanders,
die, voor zoover zij over het laatstverloopen
dienstjaar in eene of meer Rijks directe belasting
zijn aangeslagen het te dier zake verschuldigde
vóór of op den len Maart voldaan hebben,"
Aan art. Ibis derzelfde wet wordt toege—
V°5o'd'dat zij de laatste drie jaren onafgebroken
op de kiezerslijst zijn voorgekomen
6o. dat zij voorkwamen op de kiezerslijst voor
een Kamer van Arbeid
7o. dat zij zijn ingeschreven op de bevol
kingsregisters der gemeente, niet door eenige
bepaling dezer wet, van het kiesrecht zijn
uitgesloten, noch in de termen vallen, om op
de kiezerslijst in een andere gemeente te
worden geplaatst en vóór den loen I'ebruari
aan de Secretarie der gemeente eene door hen
onderteekende verklaring hebben ingeleverd,
waarbij zij zich met vermelding van hun
leeftijd, als kiezer voor de Staten-Generaal
aangeven."
Oproeping in militairen dienst.
De Burgemeester der gemeente Waalwijk roept
bij deze op de na te noemen milicien-verlotgan-
gers der lichting van 1898, voorzien van al de
door hen van het korps medegenomen kleeding
en uitrustingstukken, zakboekje en verlolpas, op
dag en plaats achter hunne namen vermeld, on
der de wapenen te komen als
A. Hen sen te Breda 3 September 1903.
Ch. J. Huibregts te Bergen op Zoom 3 Septem
ber 1903.
Met uitnoodiging om daags voor het vertrek
zich ter Secretarie aan te melden tot het teekenen
van den verlofpas, het ontvangen van daggeld en
een vervoerbewijs per spoor voor zoover zij
daarop aanspraak hebben.
Waalwijk, den 3 Aug. 1903.
De Burgemeester voornoemd,
K. DE VAN DER SCHUEREN.
Omtrent het voorstel der sociaal—democra
tische kamerleden tot herziening der grondwet
deelen wij het volgende mede
Het soc.—dem. wetsontwerp tot in over
weging nemen van een voorstel tot grondwets
herziening, Dinsdag bij de griffie der Tweede
Kamer ingediend, heeft ten doel
lo. voor de Staten—Generaal, de Prov.
Staten en den Gemeenteraad het algemeen
kiesrecht in te voerenc
2o. alle belemmeringen tegen het actiet en
passief vrouwenkiesrecht uit de grondwet weg
te nemen
3,. invoering der evenredige vertegenwoor
diging mogelijk te maken en
4o. de Eerste Kamer te vervangen door het
referendum (volksstemming).
Om dit doel te bereiken moeten 64 artikelen
der grondwet gewijzigd worden of vervallen,
zoodat het wetsontwerp is verdeeld in 5 pa
ragrafen, waarvan de eerste wijzigingen in
het tweede hoofdstuk (van den Koning) bevat
8 2 die in het derde hoofdstuk (van de Staten-
Generaal) 3 die in het vierde hoofdstuk (van
de Prov. Staten en de Gemeentebesturen) 4
die het vijfde, zevende en elfde hoofdstuk (Ju-
wordt dus ook de vrouw tot het lidmaatschap
der kamer toegelaten.)
2, d. en j Art. 82 en de derde afd.,met
de art. 90, 91 en 92, vervallen.
[Hierdoor vervalt de eerste Kamer. De
meeste wijzigingen in tal van artikelen hebben
ten doel, de bewoordingen der grondwet met
het wegvallen der eerste kamer in overeen
stemming te brengen].
8 2, w. Art. 109 wordt gelezen als volgt
„De wetgevende macht wordt gezamenlijk
door den Koning en de stateu-generaal, met
medewerking des volks, uitgeoefend.
[De gecursiveerde woorden zijn ingevoerd
met het oog op de volksstemming (art. 112-
bis)].
2, bb. Na art. 112 wordt een nieuw art.
112bis ingevoegd, luidende
„Wanneer dit binnen den termijn en op
de wijze, door de wet te bepalen, door
minstens 50,000 kiezers voor de statengeneraal
wordt verlangd, wordt een door de staten
generaal aangenomen wetsvoorstel onderwor
pen aan eene volksstemming, waaraan alle
kiezers voor de staten-generaai bevoegd zijn,
deel te nemen en welker inrichting door de
wet is geregeld.
Bij de volksstemming wordt het voorstel,
zooals het door de staten—generaal is aange
nomen bij meerderheid van stemmen in zijn
geheel goedgekeurd of verworpen.
Geene volksstemming is geldig, indien het
getal stemmen, door de meerderheid uitge
bracht, minder dan een derde van dat aller
stemgerechtigden bedraagt."
[Door dit artikel wordt bet referendum
ingevoerd, dat alleen van kracht is, als de
meerderheid minstens eenderde van het getal
alles stemgerechtigden bedraagt. Uit art. 118
blijkt dat bij een ongeldig referendum de wet
blijft aangenomen.]
S 3 a. Art. 127 wordt gelezen als volgt
„De leden der provinciale staten worden
voor zes jaren rechtstreeks bij geheime enkel
voudige stemmen gekozen door de meerderjarige
ingezetenen der provincie, tevens Nederlanders,
die, met inachtneming van art. 80 tweede lid,
niet bij de wet of bij rechterlijk vonnis van
het kiesrecht zijn uitgesloten.
Ingezetenen der provincie, die kiezer zijn
voor de staten—generaal, ziju als zoodanig
kiesbevoegd voor de provinciale staten.
De helft der leden treedt om de drie jaren al.
Om lid der provinciale staten te kunnen
zijn wordt vereischt, dat men Nederlander
en ingezetene der provincie zij en den ouder
dom van vijf en twintig jaren vervuld hebbe.
Zij, die na hunne verkiezing tot lid der pvo-
vinciale staten bij rechterlijke uitspraak de
beschikking of het beheer over hunne goederen
hebben verloren, vorliezen van rechtswege het
lidmaatschap, maar zijn herkiesbaar.
De verkiezing van de leden der provinciale
staten heeft plaats op de wijze, doer de wet
te regelen."
[Door de aangebrachte wijzigingen (die
eveneens op art. 143, den gemeenteraad, zijn
voorgesteld) wordt het algemeen kiesrecht ook
voor Prov. Staten en Gemeenteraden vastge
legd voorkomen, dat men den kring voor
het gemeentelijk kiezerschap nauwer trekt dan
voor de Staten-Generaalhet actief en het.
lassief vrouwenkiesrecht voor Prov. Staten en
van
met
passief vrouwenkiesrecht voor Prov. Staten en
Gemeenteraden mogelijk gemaakt en failliete
personen en dergelijke, die tegenwoordig geen
lid mogen zijn, toegelaten, indien de kiezeis
van meening zijn, hun desondanks evengoed
het mandaat' te kunnen toevertrouwen.
Door wijzigingen in art. 84 en 96 is deze
laatste verandering ook voorgesteld voor de
van dc voornaamste gebeurtenissen in
onze en omliggende gemeenten, gedurende
de 25 jaren dat ons blad bestaat.
3 Sept. 1893. De harmonie L'Espé-
rance, directeur de heer G. van
Iersel, behaalt op het concours
te Tilburg, in de eerste afdeeling
sectie A den eersten, prijs, een
verg, ziiv. medaille-X l)e harmonie
lieerde nog denzeltden nacht per tram
huiswaarts. Den volgenden morgen,
reeds vroe«7, werden algemeen de vlag
gen ontplooid. In den namiddag toog
de hr.rmonie naar het tramstation om
den directeur af te halen. Daar be
vonden zich reeds de burgemeester Jhr.
Aug. v. Grotenhuis, de harmonie St.
Crispin, de beide liederlafels, de Konink
lijke Doelen Recht door Zee, leden
van de club Unitas enz. Bij aankomst
het rijtuig, waarin de Directeur
twee commissaiissen gezeten was,
hieven de harmonieën fanfares en de
menigte een luid „hoerah* aan. Daar
op richtte de burgemeester een harte-
1 ijken gelukwensch tot den heer G. v.
Iersel, welke door den heer Henri
Witlox, beschermheer van L'Esperance
beantwoord werd. Nadat de club Unitas
en Recht door Zee ieder een lauwer
krans aangeboden, en de directeur met
den burgemeester, den beschermheer en
den Voorzitter der Vereeuiging J.
Timmermans v. Turenhout plaats in
een rijtuig hadden genomen, toog de
stoet, onder vroolijke marschen en
omstuwd door een jubelende menigte
naar den Hoek en vervolgens naar de
harmoniezaal, waar de Liedertatels
Oelening en verinaak en Cecilia, ter
eere harer bekroonde Zustervereniging
elk een paar zangstukken uitvoerden.
De Voorzitter van L'Espérancegnam hier
op het woord om den dank te betuigen
aan Jhr. Aug. van Grotenhuis voorde
eer aan de Vereeniging bewezen en een
toast, waarmede het geheeie auditorium
geestdriftig instemde, op Z. E. A, uit
te brengen. De lieer G. v. Oudenhoven,
commissaris wijdde eenige woorden van
hulde en dank aau Waalwijks burgerij,
aau de verschillende gezelschappen inzon
derheid aan de harmonie St. Crispijn,
voor de feestelijke ontvangst door hen
aan L'Esperance bereid. Eerst laat in
den avond eindigde deze voor de har
monie onvergetelijke plechtigheid.
10 Sept. De Gilde St. Crispijn viert
haar honderd—jarig bestaan.
\'S&S Reeds 's avonds van te voren, Zater-
dag, werden de vlaggen ontplooid en
ksvain oen groote massa menschen op
de been.
Ruim zeven uur werd een fakkelop
tocht georganiseerd met het muziek van
Crispijn aan het hoofd. Hiermede ging
men het lid der feestcommissie dc beer H.
Witlox afhalen, Burgemeester Jhr. Aug.
v. Grotenhuis, den onderhoofdman der
Gilde, den heer A. de Ruiter (de hoofd
man, de heer Jac. Tabbers was onge
steld) en de beschermheer der harmonie
St. Crispijn, de heer J. Bern. Timmer
mans Wz. In de Gildekamer werden
deze ontvangen door de feestcommissie
en toegesproken door haren Voorzitter
den heer Ch. Eicq. Ten 8 uur be
trad de harmonie L'Espérance de met
vlaggen en wimpels prijkende en helde*
verlichte kiosk op de markt om een
tiental der schoonste nummers van haar
repertoir uit te voeren.
Tot laat in den avond lieerschte in
heel de gemeente, doch vooral om het
marktplein een opgewekte, feestelijke
stemming.
Den volgenden morgen gaf de har
monie St. Crispijn eene volksmatinee
op de markt, die door een talrijke
menigte werd bijgewoond. Des na
middags ten 6 ure gaven Oefening en
Vermaak en Ceci'ia eene uitvoering op
de zaal Musis Sacrum, die zoo vol was,
dat velen zich met een staanplaatsje
moesten behelpen. Bij deze gelegen
heid bood de heer Jud. Timmermans
Wz., president van Oefening en Ver
maak, onder een kernachtige toespraak
het jubileerende gild, namens de lie-
dertafel, een prachtigen zilveren eiken
kroon aan met het opschrift
Hierua hield de heer Ch. Eicq eene
sierlijke rede tot het feestvierend ge
zelschap. Tevens betuigde hij zijn bes
ten dank aan de Vereenigingen en al
diegenen, welke zoo krachtig hadden
meegewerkt tot het welslagen van dit
zeldzame, luisterrijke feest.
De heer E. Klijberg schetste vervo -
geus in eene lezing, die ruim een half
uur duurde de geschiedenis der Gilde
St. Crispijn.
Uit deze merkwaardige lezing stippen
wij het volgende hier aan
De gilde werd opgericht door de
heeren P. Pessers, J. Tabbers, J. v.
Loon en J. B. Verlech, kort na de
Eransche Revolutie in het jaar 1793,
met het doel door de Vereeniging van
patronen en arbeiders in één broeder
schap, den kwijnenden toestand der
schoen- en lederindustrie op te hellen
en de stoffelijke belangen der leden te
bevorderen. Aanvankelijk doorlee de
de gilde moeielijke tijden en wisselde
zij dikwijls van bestuursleden, doch na
die eerste lijdens- en worstelingsperiode,
nam zij krachtig in bloei toe. In 1828
werd onder de leden een ziekenfonds
opgericht. De uitke'ering aan zieke
leden van 1829 tot 1837 bedroeg
f 1.4,0 per week. In 1853 leed de
wilde in dit ionds een verlies van
fl29,771/a, doordat de toenmalige
penningmeester, door ziekte en ban
kroeten ten onder gebracht werd. Dit
geldelijke verlies bracht een scheuring
iu het gezelschap. Twintig leden tradejj
er uit en stichtten een nieuwe vere
niging. dië~8poedig te niet ging. De
dezer sloten ^ÏEITnu weer bij
de oude gilde aan. Om liet zieken
fonds in stand te houden, besloot liet
bestuur reeds in 1836 huiden te
koopen en die te looien. Het bestuurs
lid, de heer Willem Timmermans,
loo'ide die huiden gratis, waardoor hij
machtig veel tot den bloei van ge
noemd fonds heeft bijgedragen. De
financieele toestand was dan ook spoe
dig zoo gunstig, dat reeds in 1838 de
uitkeering per week bepaald werd op
f 1.75 en naast dit fonds ook een
begrafenisfonds werd opgericht, dat
Yoor een wekelijksche contributie van
slechts 21/, cent een vaste uitkeering
van t 25 bij overlijden verzekerde.
Schoenmakerijen en looierijen namen
toen mede een boogere vlucht, de
welstand der leden vermeerderde en
spoedig kon uit de kas der Vereeni
ging de in dien tijd beduidende som
van f 400 genomen worden tot aan
koop van een vaandel en verdere sie
raden. Op voorstel van den heer W.
Timmermans, de ziel der vereeniging
werd aan de gilde een harmonie ver
bonden, die mede den naam van St,
Crispijn zou dragen. Altijd door nam
het gild nog in aanzien en middelen
toe. In 1843 den 14en Dec. kocht
het voor f 900 te Bezooien een per-
ceel land. In 1849, onder het be
stuur van den volijverigen hoofdman,
den heer L. E. Kleijberg, werden in
liet Reglement eenige wijzigingen aan
gebracht. De contributiën van leden,
die door tegenspoed onmachtig waren
bij te dragen, werden betaald uit het
in 1841 den 18en Januari opgerichte
ondersteuningsfonds. De opeenvolgen
de hoofdmannen van de gilde waren de
heeren Pessers, Laurent Tabbers,
L. E. Kleijberg, Ilenricus Vermeer en
Jacobus Tabbers, die allen naar best
vermogen voor de vereeniging geijverd
hebben. De schoen- en lederindustrie
heeft aan de leden der gilde St. Cris
pijn zeer veel te danken. Zij wisten
door hun onverflauwden ijver en hun
energie het zoover te brengen, dat de
naam van het Waalwijksche fabrikaat
voor immer gevestigd werd in Neder
land en zijne koloniën."
Des avonds, tegen 9 uur, was het
geheeie marktplein weer ingenomen
door een groote volksmassa, die in
opgewekte stemming litt concert van
PEspérauce bijwoonde.
Den volgende dag, Maandag, circa
half tien, werden in liet lokaal van den
heer A. J. Gerris door deD heer Ch.
Eicq de 22 sclierpschuttersvereenigingen,
die aan het concours zouden deelnemen,
ontvangen, verwelkomd en op een glas
eerewijn geregaleerd. Hierna begon de
grootsche optocht, de schoonste wel
licht, die ooit in Waplwijk gehouden
is. Alle Vereenigingen van Waalwijk,
vele van Bezooien, zeven prachtige
praalwagens, een schitterend schoone
historische groep voorstellende „Prins
Frederik Hendrik met sijn gevolg",
deputatiën, de 22 sclierpschuttersver
eenigingen, een zeer groot aantal gar
des d'honneur enz. enz. namen er aan
deel. Onder de uitstekende leiding van
den heer Philippe Timmermans, bijge
staan door de heeren Aug. v. Baal
en de Bie, trok de stoet, gevolgd door
eene onafzienbare jubelende menigte,
zonder eenig ongeval door de met
vlaggen en wimpels getooide en met
eerebogen versierde Groote Straat
door Bezooien, de Bezooiensche Steeg,
den paralelweg naar het svufiio,]. alwaar
eene jury bestaande uit de heeren A.
Witlox, J. Bolk, A. Le Blanc en H.
Zeegers, de verschillende groepen en
praalwagens nauwkeurig iu oogenschouw
nam, daar de beslissing aan wie de
prijzen zouden worden toegekend,
uiterst moeilijk viel. Hierna toog de
stoet door de stationsstraat naar de
Markt, waar hij circa l1/, ure ont
bonden werd. Vele leden van hetjubi-
leerend gezelschap, autoriteiten enz.
waren thans voorzien van bouquetten,
die hun op talrijke plaatsen waren aan
geboden. Ten 2 ure had bij den heer
A. J. Gerris de uitreiking plaats van
de door de jury toegekende prijzen en
diploma's. Door de heeren Aug. y.
Grootenhuis, J. B. Timmermans Wz,
A. Witlox, H. Witlox, de Juryleden
enz. werden zij, onder gepaste toe
spraken, den bekroonden overhandigd.
Na afloop dezer plechtigheid begonnen
op een open terrein in de Stationsstraat
de volksspelen, die door een overgroote
menigte werden bijgewoond. De prijzen
werden onder algemeen gejubel in de
Kolfbaan uitgedeeld. Inmiddels liep
ook bij den heer Besier het om 1 uur
aangevangen scherpschutters-concours
ten einde. De 7 uitgeloofde, prachtige
