Nummer 67. Zondag '23 Augustus 1903. 26e Jaargang. 9 Toegewijd aan Hande!9 Industrie en Gemeentebelangen. Tentoonstelling. IE HELDENFIGUUR. De Socialistische Heilstaat, Al TOON TIELEN, Uitgever: FEUILLETON. S WAALWIJK. Hoofdgebouw. TWEEDE GEDEELTE. Machinehal. lil. 'i i Ui 111 IfflilIIilll i llll >JWA.Wh^.W' De Echo van het Zuiden rn LtifsIrMtsrle Courant, Dit Blad verschijnt W oensdag- en Zaterdagavon d. A b o n n e in e n t s p r ij s per 3 maanden f 0."5. Franco per post door het geheele rijk f 0.90. Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den Uitgever. sse^jEssscassasKsir sjBKJSSssneEsvs Advebtentiën 17 regels f 0.60.; daarboven 8 cent per regel, groote letters naar plaatsruimte. Advertentiëu Smaal ter plaatsing opgegeven, worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contract gesloten. Reclames 15 cent per regel, De datum van 23 Augustus 1903 breekt aan, er. daarmede hebben we den aanvang der internationale tentoonstelling van Schoen en lederindustrie en aanverwante artikelen, waarover wij reeds zoo herbaalde malen hebben geschreven. De datum van morgen zal als een glorie vol feit in de annalen van Waalwijk, van deze beide voorname takken van nijverheid worden opgeteekend, want deze tentoon stelling is vooraf reeds een enorm succes. Het comité, dat moeite noch kosten beeft gespaard, oin alles zoo schitterend mogelijk te doen zijn, is daarin ten volle geslaagd. De inzendingen zijn zeer talrijk en magne- fique, de etalages vormen een geheel zoo als niet was te verwachten, de machinehal maakt een indruk als weinige op de grootste wereldtentoonstellingen. Welk een heerlijk gezicht voor den vakman, alleen machines betrekking hebbend op de schoen- en leder industrie en aanverwante artikelen. En dan 't tt rrein, de aanleg hiervan is zoo prachtig, de bloemperken zoo smaakvol en kostbaar, dat men zulks niet naar waarde kan beschrij ven des avonds, wanneer de \ries Mulder Co. het geheele terrein met 40 booglam pen en 2000 gloeilampjes verlicht, zooals wij 't genoegen hadden, deze week te be schouwen, ja, dan is de aanblik zoo fanta- tisch, zoo too verachtig dat men zich zou wanen in de sprookjeswereld "an duizend Vrij naar het Duitsch bewerkt door J. M. S. (62) TWINTIGSTE HOOFDSTUK. De Zanger. „Excuseer me, mijnheer, mijn gedachten waren werkelijk afwezig. Dus die goede Editha is uw dochter? Ik ben door deze mededeeling zoo verrast, dat ik mij nauwelijks herstellen kan. Ju, Editha is mijn kind, doch Editha's moeder is dood voor ons beiden, voor haar en voor mij. God moge verhoeden, dat Editha haar ooit ziet; ik zag haar in langen tij i niet'. „U is dus schandelijk bedrogen?* fJa op de schandelijkste wijze bedrogen? Ik ben echter de Voorzienigheid zeer dankbaar, dut Zij het zoo geleid heeft, dat Editha in een familie gekomen is, in welke zij tot een braaf en bemin nelijk kind is opgegroeid. Met ontzetting denk ik steeds nog aan, dat uit haar eenzelfde schepsel had kunnen worden als haar trouwelooze moe der.* Ottilia voelt als 't ware bij instructie, wie F.ditha'a moeder kan zijn. Na alles, wat ze gezien en gehoord heeft, ziet ze met haar vlug combina tievermogen plotseling in, welke geheimzinnige banden Willburg en Nora te zamen binden. Eu rilling van afschuw doordringt haarli chaam zij moet de oogen sluiten voor dien verschrikkelijken afgrond, die zich aan haar geestelijk oog vertoont. Maar zij w i 1 niet zien niets weten; om t baars vaders wil wenscht zij, dat het ontzetteude geheim, dat zijn op 't spoor gekomen is, in eeuwig zwijgen gehuld blijft. Men is thans aan de bewuste idyllische wo- en een nacht. In 't kort het geheel geeft wat nooit een vaktentoonstelling, noch in Nederland, noch in 't buitenland heeft te zien gegeven alle exposanten, monteurs enz. die zoo talrijke exposities bezoeken zijn in verrukking over den aanleg van 't geheel; inrichting en re geling zijn dan ook van die aard, dat ieder een reden heeft tot volle tevredenheid, ja bewondering te betuigen, dat aan vakmannen zoo iets is bereid. Een rondgang over 't terrein hebben we vroeger reeds gemaakt, onze lezers voortdu rend nauwkeurig van alle bijzonderheden op de hoogte gehouden, zoodat het thans niet noodig is, daaromtrent nog veel te zeggen wat de inzendingen enz. betreft daarop komen we later terug, we zullen de zaak niet voor- uitloopen. Maar hier op deze plaats een kort woord van hulde en dank aan 't comité dat vanaf 15 September van 't vorig jaar met alle krachten is bezig geweest de zaak zoover te brengen. Was 't idee primitief zeer klein, de plannen zijn langzamerhand uitgedeid, tot zij den vorm aannamen van hetgeen er nu staat. En geloof niet dat vooral in den beginne den zoo hoog noodigen steun overal direct werd ondervonden, neen volstrekt niet, inoeielijkheden en veel moesten worden uit den weg geruimd maar iaat ons thans op dc at stonde, nu schoen- en lederindustrie, nu ning gekomen en den aankomehden vertoont zich een behoorlijk groepje. In het bekende prieel is de koffietafel opge diend. Met goud omzoomde tassen en hoog mei gebak gevulde taartenmandjes staan op het antieke, bonte tafelkleed. Editha, in een wit, fijn bewerkt battisleu kleedje, dat haar lieve gestalte goed doet uitko men, haar blonde vlecht met een blauw lint omstrengeld, arrangeerde met haar blanke, mooi gevormde handjes het op de tafel geplaatste 6ervics in ten symmetrische orde. Het melkkan netje en de ouderwetsche zilveren suikerschual moeten te midden van de zilveren tabiets staan het zilverwerk is eeu erfstuk der familie en daarttifschen moet nog plaats blijven voorde reuzenkofïiekan, welke eerst bij 't verschijnen der gasten op de tafel wordt geplaatst. Eenige in T wit gekleedc meisjes van denztlf den ouderdom als Editha zitten vol verwachting om de tafel geschaard en zien verlangend n.-.ar den koekkorf. Emmy staat, met 't horloge in da hand, aan aan de huisdeur en kijkt over de haag heen naar de straat in de richting, vanwaar de verwachte gasten elk oogenblik verschijnen kunnen. Zoodra Emmy den huttendirecteur en gravin Ottilia gemeenzaam te voet ziel komeu aanwan delen, trekt ze een hoogst verwonderd gezich'. Zij heeft echter tot het maken van veronderstel lingen geen tijd, want beiden zijn in 't volgende oogenblik vlak bij haar en treden op de tuin deur toe. Emmy wendt zich tot het priëel en zegt: Editha, daar komen tante Ottilia en uw papa*. Vroolijk verrast springt het lieve kind naar het poortje en beide armen om de gravin slaande doet ze deze bijna stikken under haar kussen. „Tante Ottilia 1 Eindelijk, eindelijk komt u weer eens tot ons 1 Hoe liet van u I* En zij legt haar arm in dien van Ottilia en wil met haar naar het priëel gaan. Doch nu eerst ziet ze haar papa, die wat ter zijde gegaan is. „Ach, papa, vergeef mij 1* Zij laat den arm der gravin los en geeft haar vader de hand. Willburg trekt Editha naar zich toe en kust haar op het voorhoofd en de beide wangen vervolgens geven beiden, Willburg en Ottilia, aan de jarige de meegebrachte pakjes. Met van Waalwijk hun hoogtij vieren, daarover niet. sprekenhet comité heeft alles glansrijk overwonnen, bewijze de tentoonstelling die wij hier in korte woorden begroeien. Aan het comité voor dien ijver, werkkracht en zelfopoffering een woord van hulde, van Waalwijk, ja van elk vakman in 't bijzon der, de dienst die het der industrieën bewezen, heelt van on waardeerbaren aard is. Welnu dan allen, die belang hebt of belang stelt in deze industrieën, bezoekt deze internationale expositie, wat U daar kunt proliteeren, de vakman zal het zelf het best ondervinden en ook voor den feestvierende is er gelegenheid genoeg Ten slotte de tentoonstelling van schoen en lederindustrie en aanverwante arlikelen, moge slagen in allen deele, moge een schitterend succes hebben, dat is onze hartgrondige wensch Beroepskeuze en Regeling van den arbeid. De stralen van den Ilaag zijn vol volk. Tal van nieuwsgierigen blijven voor groote, roode plakkaten staan, welke overal zijn aan geplakt. Daarop doet het stedelijkbesluur aan de burgers kond, dat het op last van het Staatsbewind en krachtens de nieuwe wet op den algemeeunen arbeidsplicht allen man of vrouw, die het 21ste jaar vervuld en liet 65ste jaar nog niet bereikt heeft, op roept ten einde binnen drie dagen een be roep te kiezen. Wat men dus vroeger ten opzichte van den persoonlijken dienstplicht zag, ziet men nu omtrent de aangiften een- er beroepskeuze. Aan de vroegere bureau's der politie en van den burgerlijkenstand moeteu de verklaringen worden afgegeven. Tegelijkertijd wordt aan de vrouwen eu meisjes in herinnering gebracht, dat zij van den dag der intreding in nader aan te wij zen staalswerkplaatsen, te huis zijn vrijgesteld van alle kinderverpleging en ziekenzorg, keu kenwerk en wasch. Immers alle kinderen worden dan opgenomen in bewaar-cn opvoe dingsgestichten van den Staat,gemiddagmaald zal door allen in gaarkeukens van den Staat worden gedaan en alle zieken moeten naar openbare gestichten worden overgebracht. YVasschen in 't huisgezin, niet meer noodig alles gaat naar centrale waschinrichtingen. Voor werkzaamheid van iedere soort en zon der éénig aanzien des persoons, dus ook voor vreugde schuierende oogen opent de kleine ze en blijdschap en dankbaarheid stralen uit haar lieve kijkers, als zij de mooie geschenken be schouwt, welke haar met waarlijk vorstelijke gulheid zijn toegedacht. üe oude luidjes zijn blijde, de gravin weer eens ten hunnent te zien. Mevrouw drukt warm de hand van het jonge meisje. „Dat is aardig van u, gravin Ottilia, dat u ods toch niet vergeten zijt Dut u genoegen neemt met onze eenvoudigheid, bewijst, dat u nog steeds uw goed, vriendelijk hart bewaard hebt I „Mar lieve mevrouw, ik wenschte, dat het bij ons ook zoo gemoedelijk toeging als hier. De hartelijke ontvangst en de liefdevolle en vriendelijke bejegening, welke alle uw vrienden en vriendinnen hier steeds ondervinden, vergoe den zeer zeker het z.g. hooger confort dat naar uw meening hier dan ontbreken zou.' Otiilia heeft zich naast Editha neergezet, die al haar prachtige en elegante geschenken welke, zij van de gravin eu haar papa gekregen heeft eon voor een aan haar vriendinnetjes toont en voor elk een uitroep van verbazing of woorden van bewondering ontvangt. „Nu, lieve Editha kan u het criquellspel be vallen Heerlijk, tante Ottilia 1 Reeds lang heb ik er mij een gewenscht; maar speelt u nu later ook eens met mij „Als ik mag, zeker I Doch uw kleine vrien dinnen blijven vast liever onder haar eigen clubjejen zieu grooten liever niet bij haar speleD Een stormachtig protest volgt op deze laatste woorden, [ook van de zijdo der kleine vriendin netjes en Ottilia moet zich ten slotte wel gevan gen geven en beloven, eventueel mede te spelen. Maar ook „boompje wisselen, tante Oitilia en „in driëen afslaau I" »Ja, wel, kleine wildzang 1* De blonde Emmy heeft intussehe de tassen evuld. Willburg heeft slechts oogen voor kir.d. och eensklaps zegt hij tegen Emmy: „Wij beiden zullen wel uitgesloten blijven v n de spelen met Editha, want zij richt zich alleen daarom lot de gravin 1» Framy lacht Willburg vroolijk toe. „Wij doen eenvoudig mee zonder uitgenoodigd te zijn, mijitbeer Willburg,* De gravin voelt zich onwillekeurig onaangenaam vrouw en man, is in alle Staalswerkplaatsen en bij alle openbare diensten een normale arbeidsdag, voorloopig van acht uur, inge voerd. Getuigschriften van bekwaamheid voor het gekozen beroep en vermelding, welke soort van werk men vroeger verichtte moeten bij de verklaring zijn gevoegd. Het beroep van geestelijke is builen de wet, want volgens het program vau Erfurt is elke uitgave van staatswegen voor godsdienst en kerk verboden. Vater Marx en Bebel kunnen dus tevreden zijn onzen nieuwe regeering huldigt immers hunne meening, dat het waie geluk der raeti- schen vordert de afschaffing van het geloof aan God, de onderdrukking van den gods dienst. Willen er toch nog als geestelijke optreden, dan kunnen zij dit doen in hun ne snipperuren, als zij den normalen tijd in eendoor den staaterkend beroep zijn werkzaam geweest. Eigenaardig ziet het er nu eenige uren op de straten uit. Zooals men vroeger de mili ciens naar inspectie zag trekken, zoo trek ken nu mannen en vrouwen, prijkend met het zinnebeeld van hun beroep, bij groepen op naar hunne gekozen hoofden. Vrouwen en meisjes jubelen, dat zo verlost zijn van het hare huishoudelijke werk en ieder meent dat het reeds genoeg is, zich voor een vak te hebben aangemeld, om er ook in geplaatst te worden. Ieder van ons heeft zich aangegeven voor zijn beroep en mijn yrouw als kinderver zorgster, dit in de hoop, dat haar eigen kind, ons jongste, de kleine vierjarige Mina aan hare zorg zou worden toevertrouwd. Het ministerie heeft toch, na het opstootje gemeend een nieuw corps agenten van politie te moeten oprichten, een sterkte voorloopig van 21U00 man. Zij zullen, om geen pijnlijke herinneringen op te wekken gekleed zijn in bruine, in plaats van blauwe uniformen en in plaats van de pet, een vilten hoed met roode veder dragen. Bij de regeling van den arbeid, eenigen lijd na de aangiften in het ,/Volk" gepubli ceerd, is het wel een beetje anders gegaan dan velen wenschten. De oproepingen ter arbeid, heden morgen door de politie rond gebracht en berustend op het door ten ieder gekozen beroep en het plan van orga nisatie, door de regeering voor productie sn consumptie vastgesteld, hebben enkelen, zoo niet de meesteu teleurgesteld. Maar dat kon ook niet anders Als concierge's hadden zich n. 1. in den Haag meer aangegeven, dan er deuren in de stad te vinden waren. En zoo hebben er zich veel meer kindermeisjes dan gestemd bij het vriendelijk lachen van Emmy tegen Willburg, doch zij onderdrukt onmiddellijk deze ongemotiveerde opwelling; niet alleen ter wille harer goede vriendin, maar ook, omdat haar trotsch er tegen opkomt, ijverzachtig op Emmy te zijn. Willburg zelf verschijnt haar hier in een ge heel nieuw licht. Hij is jegens dc familie van den hooldopzichier hartelijk eu gezellig. Hier teekent niets nan hem den pessimist en wereld- verachler. Heeft hem de vadervreugde plotseling zoo ver anderd of.... de liefde? Ottilia zucht; zij weet hierop zich zelve geen voldoend antwoord te geven. De interessante man is en blijft haar in alles een psychologisch raadsel. De gastheer heeft zich nu de koffie een pijp aangestoken en ook Willburg blaast den damp eener echte havanna in de lucht. -Nu, mijnheer Willburg, hebt u in Kroonsbad al eens rondgezien? en hebt u reeds een villa uitgezocht De gravin luistert on willekeurig t e. Al weer een nieuw raadsel. Willburg was toch van plan naar Rusland terug te gaan. Onze held antwoordt niet onmiddellijk op de vraag van den gastheer. 9ij ziet een wijle droo- mend voor zich uit naar de blauwe wolkjes zij ner havanna, welke zich als 't ware spelc-draaiend in de warme zomerlucht verliezen. „De tijd was te kort, waarde gastheer. Nog beu ik tot niets besloten heb ik echter gevonden, wat ik zo?k, dan is de koopaete spoodig gepas seerd. Maar ik wil in geen geval in deze een besluit, voor u mij nu zeker belooft, dat uw geheele familie mede daarin haar intrek neemt. Editha kon immers onmogelijk van haar pleegouders en ook van haur zuster Emmy scheiden.» Emmy bloost sterk; zij stelt aan de kleine feestelingen voor in den tuin te gaan spelen. Deze namen het aan en nllen verlaten vroolijk het prieëel roet l'mmy aan 't hoofd. Ottilia blijft als gevoelloos, bijna niets bemer kende, van hetgeen er om haar heen gebeurt, op haar plaats zitten. Zij kon zich geen rekenschap geven van het gevoel, dat haar hart in dit oogenblik beheerscht slecht9 zooveel is ze zich bewust, dat ze er ren wereld voor zou willen geven, om te voorkomen, kooksters aangemeld, en koetsiers bij de vleet, maar weinig stalknechts. Buffetjuffrou- wen en zangeressen genoeg, ziekenoppasters weinig. Winkelbedienden, heeren en dames, bijna ontelbaar. De toevloed naar admini stratieve baantjes, overweldigend. Maar ho maar voor het zware en moeilijke werk bij na geen steenschouwers, geen metaalwerkers en te tellen zijn de liefhebbers voor het schoonhouden van straten en grachten. Het is een zware taak voor de regeering, om ha re organisatie van arbeid en verbruik met de te kennen gegeven wenschen te doen overeenstemmen. Gering loon voor werkzaamheden die veel, en hoogloon voor die, welke weinig gevraagd worden kan niet. I)it zou tegen de grond beginselen der sociaaldemocratie zijn. Ieder werk, dat voor de Meatschappij nut heelt, zoo leerde immers Bebel en met hem onze eerste minister Erisia nog, is roor de Maat schappij in waarde gelijk. Krijgen sommigen een grooter aandeel in de opbrengst van oen arbeid, dan is er ook ongelijkheid van levensgenot bovendien mogelijkheid, dat de genen, die hooger loon hebben, gaan spa ren en zich er dus zoodoende weer een kappitalistenklasse vormt. En lang werk in de aangename bezigheid, kort werk, waar inspan ning vereischt wordt, gaat ook niet, want in onze nieuwe orde van zaken moge geen sprake zijn van dat spel van vraag en aan bod, Maar wat dan De regeering behoudt zich voor het zware werk als straf aan de veroordeelden op te leggen eu wil, al weder naar de denkbeelden van den grooten Bebel, wisseling van be zigheden invoeren. Men kon immers een en denzelfden persoon op verschillende uren van den dag verschillend werk geven. Voor loopig zit er niets anders op dan te loten. Een bi og nummer geelt een plaats in het gewenschte vak of een aanverwant vak, nieten-trekkenden moeten nog eens loten, om de plaatsen te bezetten, waarvoor te weinig liefhebbers waren. Maar die loterij heeft menigeen nare parten gespeeld. Ook ik met mijn huisgezin beu niet al te gelukkig geweest bij de regeling. Mijn zoon Bernard, die zeker is van zijn ambacht, heeft wel als zoodanig werk gekre gen, maar in Groningen. Hij is woedend, dat hij zoo van zijn meisje gescheiden wordt. Aan het vVolk/y is hij vast niet geplaatst, omdat ze daar niet anders dan volkomen te vertrouwen sociaal-democraten kunnen gebruiken en Bernard heeft zich op het slotplein wat onvoorzichtig uitgelaten over de epaarkassengeschiedenis en daarom dat Emmy en Willburg in één en dezelfde wo ning zouden komen. ,Ik dacht, mijnheer Willburg," brengt ze ein delijk in 't midden „dat u Duitschlaud gingt verlaten, om naar Rusland te gaan. En nu hoor ik zoo juist, dut u zelfs met het plan omgaat, u hier een woning te koopou. Ia u dan weer van meening veranderd „Ik ben, sedert ik hier onverhoopt mijn kind weergevonden heb, werkelijk, van besluit ver anderd, mejonkvrouw! Alleen, zonder Editha, r.aar Rusland te gaan, kan ik than niet meer van mij zei ven verkrijgen, en mijn dochter uit het land weg te nemen, dat haar vaderland geworden is, en haar daardoor vau personen te scheiden, die haur zoo dierbuar zijn, was barbaarsch. Ottilia voelt, dat zc sterk bloost. „Ik heb trouweos tot nog toe niet kunnen be grijpen, waarom u eigenlijk naar Rusland teruy wililet gaan. ik kan maar niet vinden, wat u eigenlijk van hier drijft.' Willburg ziet even ter zijde;, hij kon den uit- vorschenden blik van Ottilia niet goed weer staan. „Wet mij van hier verdrijft, genadige gravin? Nemen we aan, dat het een belofte is, afgelegd aan een persoon, wie ons hierzijn onaangenaam is." De gravin wordt plotseling zeer bleekzij meent te voelen, wie die persoon is. „En deze belofte behoeft of wilt u nu niet meer houden P Haar stem vibreert met zenuwachtige trilling. Willburg keert zich nu plotseling geheel en al int de wel wat onbescheiden vraagster die echter haar onbescheidenheid in haar angst niel voelt en ziet Ottilia vrij en open in het ge laat. „Er zijn beweegredenen, mejonkvrouw, welke zelfs een man van eer van de verplichting om slaan, een gedane bolofte te houden, b.v. als deze ons onder bijzondere omstandigheden afgedwon gen wordt ol als de vervulling er van anderen schade en onheil aan kan brengen.» (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1903 | | pagina 1