uinmer 95,
Donderdag 3 December 1903.
26e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
De Echo van het Zuiden
EEN HELDMlliiWIl.
coriespondenties
is doof zijne uitgebreide
uit Waalwijk en Omstreken,
het meestgewilde bladderstieek
Al TOON TIELEN,
[et Arbeidscontract.
""buitenland.
Uitgever:
FEUILLETON.
Frankrijk.
Italië.
Rusland en Japan.
T
Macedonië.
BINNENLAND.
Jaarmarkt te Waalwijk op
Donderdag 3 December.
Volgesn c1
^35ïSESK3E3BKKSaBSSBSPSSa
Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag— en Zaterdagavon d.
A. b o n n e in e n t s p r ij s per 3 maanden f ü."5.
Franco per post door het geheele rijk f Ü.9Ü.
Brieveningezonden stukken gelden enz., tranco te zenden
Uitgever.
den
WAALWIJK.
Advertbntibn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groot®
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regel» en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
brr-.vi
III.
Kar. een collectief arbeidscontract, het
«te wapen der organisatie, naast een wet-
■lijk algemeen arbeidscontract bestaan Voor
dl, die on» tweede artikel met aandacht
dezen hebben, behoeft deze vraag geen
reed opgezet antwoord. Immers, als er in
algemeene regeling de noodige bepalingen
jorkomen, waarvan mag worden afgeweken
gn is er voor beide partijen ruimte gelaten
ot contractueele afwijking, altijd met dien
erstande, dat zij ruimte geven, om de
igeling van de voorwaarden der overeen-
omit aan de partijen over te laten be-
jondans natuurlijk de beperkingen in het
ilgemeene contract voorkomend.
Zoodoende kan naar behoeften van het
vak het loon, den arbeidstijd enz. geregeld
worden. Zoo kan b.v. in eene algemeene
overeenkomst bepaald worden, dat het loon
evenredig moet zijn aan den gepraesteerden
irbeid. Aan de vakorganiiatie's nu de taak
om de hoegrootheid van het loon in het
laar betreffende vak vast te stellen, natuur-
jjk in overleg met de patroonsorganisatie,
'e meer nog klemt de behoefte aan ruimte
au afwijking, als men bedenkt, dat er op
ten algemeen contract beroep kan gedaan
worden. Zoowel door den typograaf als door
de timmermau, zoowel door den metselaar
il» door den textielarbeider, zoowel door'den
tabaksbewerker als door den schilder, zoowel
door den mijnarbeider al» door den schoor-
itpen veger, zoowel door den schoenmaker
tls door den leerlooier, zoowel door den
.antoorklerk als den boekhouder. Van al
leze verschillende vakorganisaties is nu, juist
door deze bepalingen met ruimte voor af
wijking, de gelegenheid geschapen haar
tigen contracten vast te stellen zij kunnen
lich biunen de algemeene voorschriften,
welke de wetgever gegeven heeft of, liever,
geven moet, nu ruimschoots bewegen, om
men8chwaardig arbeidsvoorwaarden, rechtvaar-
digloon, behoorlijke arbeidstijd en een zede-
ijke en hygieuischen toestand voor ieder der
vakken afzonderlijk verkrijgen.
Ziedaar ook een, neen, wij zouden durven
leggen het argument voor de algemeen-
beid der arbeidiovereenkomsthierdoor is
er mogelijkheid dat door de organisations,
welke toch d e deskundigen in deze zijn,
collectieve arbeidscontracten gesloten kunnen
worden
Meen nu niet, dat deze vakcontracten -
als wij ze zoo eens noemen mogen - wel
tot de vrome wenschen zullen blijven be-
hooren. ^De patroons", zoo hooren we reeds
beweren, ,/Bulleu zich nooit tot zoo iets
laten vinden".
Dergelijke ongeloovige Thomassen wijzen
we op Engeland, waar ze reeds bestaan en
ook op Duitschland, waar ze zelfs in de
schoenon-industrie zijn tot stand gekomen,
zeer zeker een bemoedigend verschijusel
voor onze schoenen-industrie en vakver-
eeniging op dit gebied.
En nu nog een principieele quaestie, n.l.
Heeft de staat het recht in deze tusschen
beide te treden Met ons bevestigend ant
woord bevinden we ons alweder in goed
gezelschap en wel ten tweeden male in dat
van Mr. RaroD van Wijnbergen. Deze heeft
overtuigend aangetoond, dat de staat vol
komen gerechtigd is gebiedende voorschriften
in deze te ge,ven. In den tijd toch, dat men
een ander gevoelen was toegedaan, ging men
van de veronderstelling uit, dat hel contract
met vrijheid werd aangegaan en ten tweede,
dat de inhoud van htt arbeidscontract niet
wezenlijk van andere contracten, als b.v. een
huurcontract, verschilde, doch men is hierop
moeten terugkomen. Immers, de vrijheid vau
den arbeider werd en wordt nog dikwijls
door physieken en ook door moreelen dwang
belemmerd, b, v. als de werkmau wordt
uitbetaald iu herbergen, als hij gedwongen
wordt tot nacht- en Zondagsarbeid, al»
vrouwen- en kinderarbeid geeischt wordt,
waarbij niet zeldzaam hun zedelijkheid op
't spel staat en, last not least, als hij be
paalde gezelschappen, bladen en scholen
kiezen moet.
En wat nu den inhoud betreft, deze ver
schilt zooveel van andere contraeten als de
dag bij den nacht verschilt. Het arbeids
contract grijpt toch in 's menschen maat-
schappclijken toestand; het pakt den ganscheu
mensch aan, bepaalt zijn lot, beslist over
materieelen, geestelijken en zedelijken levens
standaard, zoodat de regeling dezes materie
geen privaatzaak meer is, maar een belang,
de geheele gemeenschap, de geheele maat
schappij betreffende.
Welnu, als het recht van ingrijpen door
den staat boven alle verdenking verheven
is, zelfs bij mannen, wier bezadigdheid be
kend staat, dan rijst de vraag nogAan
wie dient het arbeidscontract d® meeste be-
Vrij naar het Duitsch bewerkt door J. M. S.
TWEEDE GEDSELTE.
(88)
TWEE EN TWINGTIGSTE HOOFDSTUK.
Vader en Zoon.
Een oogenblik is het doodstil in de kamer
Willbnrg meet Nora van 't hoofd tot de voeten
met een blik, als wil hij op deu bodem harerziel
tien. Eindelijk zegt hij
.Madame I Als u werkelijk, wrat u daareven
zei, heilige ernst is en geen coroedie, dan be
klaag ik u van ganscher harte. Wanneer u
waarlijk tot inkeer gekomen zijt en u voorge
nomen hebt, een nieuw en beter leven te begin
nen, zoo kon ik dit besluit niet anders dan met
vreugde begroeten; u echter daarbij als liefheb
bende eclitgenoot de hand te bieden of welke
gemeenschap dan ook met u aan te gaan, ver
mag ik niet van mijzelve te verkrijgen.
Het is eeü waanzinnige gedachte van 11 te
meenen, dat bet tusschen u en mij nog tot een
vergelijk kan komeD. Tusschen ons staat niet
all-en h»t zwarte spook van uw verleden, maar
ook al uw latere handelingen, uw misdadige
lichtzinnigheid kort en goed uw door en
door slecht leven maakt 't een man van eer on
mogelijk u weer als zijn gads in huis te nemen.
En afgescheiden van mijn persoon, ik kan
noch mag het niet wagen, Editha aan uw han
den toe te vertrouwen. Hoe zou ik een zoo'n
rein en onschuldig kind tot zulk een moeder
kunneD voeren 1 Een vrouw, die alle wetten der
maatschappij, der moraal en der zeden heeft ge
minacht, Sa 'als niet geschreven heeft beschouwd!
Het zou een vergrijp aan mijn kind zijn, wilde
Tst-.i' imm, ■■min
ik het met u in aanraking brengen. Aan uw
goede voornemens kan ik na alles, wat voorge
vallen is, geen geloof meer hechten. Op dit
oogenblik, onder den indruk der gevoelige emo-
tie's, kunnen ze gemeend zijn, doch eenige dagen
later, als alles ïich weer geschikt heeft, zijn ze
als rook weder vervlogen. Het is slechts een
oogenblikkelijke stemming. Uw hart en uwe
ziel zijn voor geen verbeteringen meer vatbaar.
Hoe kondt ge anders den man, die u geluk en
zonneschijn bracht, tot den bedelstaf brengen
Hoe kondt ge hem van zijn zoon scheiden, want
ook dat is aanvankelijk uw werk? U zijt de
oorzaak en niemand anders, dat die goede, oude
man onder curateele gesteld is. En u zou men
moeten gelooven, dat ge uw leven zoudt verbe
teren. Nooit I Het leven aan de zijde van dien
verouderden man begint te vervelen en thans
herinnert ge u, dat u nog een echtgenoot hebt,
wiens respectabele rijkdom u de garantie biedt,
dat u niet al te veel opgeeft, als u de plaats
naast uw psendo-echtgenoot verlaat en tot den
eersten terugkeert, dien u eens in de grootste
ellende aan zijn lot overliet.
Ik heb u doorschouwd, madame, ik weet, dat
zelfs uw berouw niets dan egoïsme is. Genoeg
echter van dit alles, ik heb u dit willen zeggen,
opdat u wete, hoe ik er over denk cn opdat u
voor eens en voor goed mijn meening hierom
trent kent.'
Nora's gelaat heeft zich onder deze rake phi
lippic» totaal van uitdrukking veranderd. Een
ijskoude trek beeft de zachte vervangen.
.Zoo heeft mijn langer vertoeven hier geen
doel meer. U i9 in geen geval bereid, de wen
schen mijns broeders te vervullen?'
Zoo is 't, madame I Ik zal nooit voor willekeur
en geweld buigen. Met bedreigingen bereikt
men bij mij niets. Ik heb alles gedaan om de
grafelijke familie van een eclat te bewaren. Wil
u nu toch hier blijven en alwaebten, wat uw
broeder gelieft te doen, van mijnentwege ge
schiedt niet 't geringste meer, om het schandaal
te voorkomen, hoeveel leed dit mij ook doet
voor de grafelijke familie.'
Nora staat op, langzaam doet ze haar mantel
dicht, zet haar hoed op en doet haar voile naar
beneden.
„Hebt u met Editha nog nooit over hare moe
der gesproken?' vraagt ze.
scherming tegen machtsmisbruik te geven
Het antwoord kan niet anders luiden dan
aan den arbeider. Deze toch is bij het sluiten
der arbeidsovereenkomst de zwakke partij,
Te meer klemt dit voor de arbeiders, voor
wie het loon wegens den aard van hun
arbeid en den graad hunner ontwikkeling
karig is, voor wie tengevolge van hun
zwakken fiuanciëelen toestand toetreding tot
het aangeboden arbeidscontract eene gebie
dende noodzakelijkheid is. Bij hen beheerscht
het arbeidscontract het geheele bestaan.
Voor hen is het dus op de eerste plaats
noodig, bescherming te verkrijgen tegen al
te drukkende voorwaarden.
Maar ook de patrooon dient beichermd
te worden, ook deze is niet vrij vau druk
kende omstandigheden, als concurrentie,
moeilijkheden in 't bedrijf, werkliedeudwang.
Eu nu ten slotte de groote vraagIs
er in de richting van een algemeen arbeids
contract, waarnaast recht van bestaan heeft
een collectief arbeidscontract, reeds in ons
vaderland gewerkt Ja, waardu lezers. Zelfs
bestaat er een ontwerp van wet tot regeling
voor de arbeidsovereenkomst, dat o. i. in
hoofdzaak aan de in onze artikelen genoemde
vereischten voldoet. Het is het ontwerp van
Mr. H. L. Drucker, in 1898 door dezen
rechtsgeleerde aan de toenmalige regeering
ter hand gesteld.
Dit outwerp nu voor u in algemeene
trekken te schetsen en door eenige details
te onderstrepen, waar het naar m. i. noodig
is, zal het doel zijn van nog eenige vervolg
artikels, opdat ook u eenigszin» een oordeel
over dit waarlijk belangrijk stuk werk kunt
uitspreken en opdat u, als straks de regeering
met het beloofden arbeidscontract komt, met
kennis van zaken over het ingediende voor
stel van gedachten kunt wisselen.
Dreyfus und kein Ende.
Alle kans bestaat er dat de Dreyfus-
geschi»deui» weer opnieuw zal beginnen en
daarmede weer een politieke strijd in
Frankrijk zooals we die meer zagen, een
anti-clericale storm zal daarna weer wordt-n
ontketend.
Een revisie van 't Dreytus-proces is op
handen.
„Neen Ikomt het hard over Willburg's lippen.
„En heeft Editha nooit naar hare moeder ge
vraagd
„Editha houdt haar moeder voor dood en in
dit geloof zal zij blijven. Trouwens, zedelijk is
u ook voor haar gestorven. Ed. nooit zult ge
haar kunnen toespreken. Toon eerst, dat ge
waardig zijt, do moeder van zulk een kind te
zijn, eer u eenig recht op haar doet gelden.'
Met een koelen groet en woede en toorn in
haar hart, vorlaat Nora Willburg's villa.
„Overal teruggewezen als een paria,' sist ze
tusschen de tanden. „O, dat is bitter, zeer bit
ter, als men tot dasverre gewoon was met een
enkelen glimlach de wereld te betooveren.'
O, dat ik mij aan u allen kon wreken I Ik zal
het tenminste beproeven. Arthur heeft gelijk,
ik moet voor den schijn geheel mijn optreden,
wijzigen wil ik weer het terrein veroveren.
En.... in het slot aangekomen, zetelt een be
minnelijk lachje op haar gelaat.
Tehuis heeft men Nora reeds sedert uren met
ongeduld verwacht.
De graaf vraagt elk oogenblik naar zijn ge
malin, of zij nog niet teruggekeerd is. Ottilia
zou hem toch zeggen, of Nora werkelijk naar
Kroonsbad gereden is en wat zij daar toch
eigenlijk doeu moet. Hij kan haar lang uit
blijven maar niet verklaren en als Ottilia nu
zegt, dat zij voor een bezoek aan de schouw
burg naar Kroonsbad is gereden, wordt hij on
geduldig en toornig.
„Maar Ottiletje I Hoe kon Nora het over haar
hart krijgen, om naar de schouwburg te gaan,
terwijl ik hier ziek en hulpeloos neerlig? Er is
haar zeker iets overkomen.'
„Dan is mama misschien naar een dokter
gegaan. Zij heeft in den laatsten tijd veel last
van migraine en is koortsachtig. Bovendien
heeft ze geen vertrouwen meer in onzen huis
arts. Het is mogelijk, dat mama zich aan een
kuur moet onderwerpen en daarvoor in Kroons
bad moet blijven.'
„God beware me, Ottilia I In dat geval zon
zc toch wel een telegram gezonden hebben. Is
ze dan zoo ziek
„Ik geloof, dat mama lang niet in orde ls,
Bij hot ministerie van Justitie is 26 No
vember een verzoek om revisie ingekomen
van den ex—kapitein Dreyfus. Zekere feiten
opgelost door Dreyfus, zouden de inlich
tingen bevestigen, die het dossier heeft ver
schaft, dat de minister van oorlog Andté
reeds vroeger aan den minister van justitie
Vallé had overgelegd. Bij gelegenheid vau
de interpellatie vau Jaure3 heeft André aan
gekondigd dat hij van plan was de dossiers
persoonlijk te onderzoeken. De uitkomst
van het onderzoek heeft generaal André nu
aan minister Vallé doen toekomen.
André moet feiten van vrij ernstigen aaid
ontdekt hebben, daar zij Vallé hebben doen
besluiten zich lot de commissie voor de revi-
sieaanvrage van Dreyfus te wenden.
Er is nog niets uitgelekt.
Men beweert niettemin, dat Audré in de
dossiers van het ministerie van oorlog stuk
ken zou hebben aangetroffen, welker echt
heid meer dan twijfelachtig is en dat hij
bovendien de sporen moet hebben gevonden
van de kunstgrepen, waarvan men zich aan
het ministerie van oorlog zou hebben be
diend in 1897 of 1898, om stukkeu of feiten
van gewicht te verdonkere manen.
Eindelijk aou de oud arohivaris Gribelin
hen belangrijke onthullingen hebben gedaan.
In de zitting van aanstaanden Woensdag
zal der commissie van de revisie mededee-
ling worden gedaan van de stukken, die
Vallé haar heeft overgelegd.
De beeldhouwer Ernesto Bondi zal een
groot gedenkteeken maken ter nagedachte
nis van Paus Leo Xlll, op te richten op
den hoogsten top van den berg Lepini bo
ven Carpineto, waar de Paus geboren is.
Het beeld van don Paus wordt op een mar
meren en granieten voetstuk, voorgesteld
het land en de zee zegenend, terwijl er nog
een reek» symbolieke voorstellingen worden
aangebracht.
In 't Oosten broeit het nog
Het Japansche blad Amidzji geeft een
opzienwekkend verslag van een gesprek
tusschen den Chineeschen onderkoning
Joeën-sji-kai en den Russisohen generaal
Wogak. Deze zeide naar het heet
dat de eisch om Mantsjoerije te ontruimen
ia. Wil ik u wat voorlezen P'
Je. graaf zucht.
„Geef mij den „Kreuz-Zeitung' en den „Herald"
Ottiletjedraai de lamp wat hooger en get ze
wat dichter bij mij.'
Ottilia voldoet hieraan.
„Zal ik u dan niet voorlezen papa?'
„Neen, Ottiletje, ga maar te bed, andera ziet
ge morgen weer zoo bleek. En dan is mijnheer
von Hohenstein weer niet goed te spreken en
zegt, dat mijn verpleging u ook nog ziek zal
maken. Ik kan toch niet voor een uur of drie
inslapen en z o lang kunt ge toch niet bij mij
blijven. Ik ben Goddank toch zoo ziek niet
meer, dat ik de bel niet kan nemen, om een
bediende te roepen,'
Op dit oogenblik gaat de huisbel over. Otillia,
bij wie de naam van Hohenstein een licht-roode
blos op de wangen brengt, buigt zich over haar
vader heen en kust hem op het voorhoofd.
„Goeden nacht papa. Wellicht is mama zoo
even thuis gekomen, wil ik zeggen, dst u haar
nog wenscht te spreken
„Ja mijn kind, doe dat. Ik heb geen rust,
eer ik Nora gezien en gesproken heb.'
Ottilia geeft haar papa de nieuwsbladen en
verlaat daarna de ziekekamer.
„Stoor ik u, mama?' vraagt zij zacht, eer ze
de kamer van haar stiefmoeder binnengaut.
Da gravin, die met behulp barer kamenier
zich bereids ontkleed en een pluschen nacht
japon heeft aangetrokke, trekt zelf de portiere's
op zijde, om Ottilia binnen te laten.
„In geenen deele, Ottiletje, kom binnen.'
Het jonge meisje ziet haar stiefmoeder verbaasd
aan, zij kan haar ooren niet gelooven. Nora
hei ft haar „Ottiletje' genoemd. Sedert hare
kindsheid herinnert ze zich niet, een dergelijke
lievigheid van haar gehoord te hebbeD. Wel
noemde Nora als gouvernante haar voor- en
na Ottiletje, doch sedert de gouvernante gravin
van Manssfeld is geworden, heeft ze zeker niet
meer noodig geacht, haar stiefdochter vleierijtjes
toe te voegen.
Ottilia kan geeu verklaring vinden voor deze
plotselinge verandering; ze wekt eer haar wan
trouwen dan vertrouwen en daarom is heur
toon even koel als gewoonlijk.
„Papa verzoekt u als u natuurlijk Diet
te moe is hem nog even te bezoeken. Hij
onredelijk en niet in te willigen is.
De onderkoning antwoorddeEr is een
mogendheid, die dat nooit zal toestemmen.
Generaal WogakuJapan. Maar Rusland
kan het kleine Japan vernietigen. China
heeft aan Japan niets en deed beter Ru»-
lands eischen in te willegen."
En de Daily Mail verneemt uit Tokio
Het Russische oorlogschip Poltawa en drie
torpedojagers zijn te Toemoelpo aangekomen
ten einde kracht bij te zetten aan Ruslands
eisch om voldoening voor de beleediging, de
Russische vlag daar aangedaan.
Wanneer zullen de vlammen uitslaan P
Of zal de gloed verkoelen P
Hoe langer hoe meer begint men in te
zien, dat het Turksche antwoord op de
Russche nota, 't welk in schijn toestemmend
was, eigenlijk niet anders dan ontwijkend
mag heeten, De Porte heeft *in beginsel"
alles aangenomen, doch zich omtrent de
toepassing nader overleg, nadere overweging
en gedachtenwisseling voorbehouden.
Nu, we hebben er meer voorbeelden vau ge
zien, dat men in beginsel ergens voor was,
maar in elk bijzonder geval er vierkant tegen.
Van officieel-Turksche zijde wordt telkens
verzekerd, dat men bezig is in Macedonië
te hervormen zoo zijn er tal van gendar
mes die voor orde en rust waken.
Maar nu deelt de Politische Correspon-
denz mede, dat in zekere streken van drie
wilajets meer dan 30 percent van de offi
cieren en manschappen gewezen roovers of
mannen zijn, die iets leelijks op hun kerf
stok hebben. Vooruit maar!!
WAALWIJK, 2 Deo. 1&08.
Raadsvergadering.
Hedenavond ten 6s/4 uur zal de raad
onzer gemeente eene openbare vergadering
houden, waarbij aan de orde zijn gesteld de
volgende onderwerpen
I Ingekomen stukkon.
II Benoeming van een lid ?sn het
Burgerlijk Armbestuur.
beeft zich zeer angstig gemaakt over aw laug
uitblijven.'
Nora ontslaat haar kamenier, die nog 't een
en ander in haar kamer terecht schikt en noodigt
haar stiefdochter uit, plaats te nemeo.
„Ik ga dadelijk naar papa, Ottilia, ik wil mij
echter eerst even herstellenik ben erg ver
moeid.'
„Wat zei de arts? vraagt Ottilia om toch iet»
te zeggen.
Nora ziet verlegen terzijde.
Ach, lief kind, die heb ik niet te spreken
kunnen krijgener waren zooveel meoschen.
Maar apropos, heeft papa zich werkelijk over
mijn lang uitblijven bezorgd gemaakt? Dat zou
mij reent leed doen, want juist iu zijn tegen-
woordigen toestand is absolute rost noodig.'
Nu ziet het jonge meisje haar stiefmoeder
verschrikt aan; zij begint aan haar verstand
te twijfelen.
„Papa was zeer bezorgd, wellicht laat u hem
niet lang wachten
Nora speelt met het koord van haar slaapjapon
en kijkt Ottilia van terzijde aan. om te zien, of
het tijdstip van met hare comedie aan te vangen
goed gekozen is.
Uw papa moet toch nog een oogenblikje
wachteD, ik wenschte wel een enkel woordje
met je spreken.'
Tot nu hebben we als bittere vijanden naast
elkander geleefd. Zou dat niet onders kannen
worden, Ottillia? Zouden wij iD 't vervolg niet
in rust on vrede met elkander kunnen omgaaD?
Het leven is zoo kort, ik gevoel mij afgemat en
ziek. laat het ons dus niet in haat en nijd verder
zetten, laten wij vrede sluiten, Ottilia.
Nora steekt haar hand uit en eeni«iins
met tegenzin legt Ottilia haar slanke rechte in
Nora's kleiDe hand.
Hoe komt het toch, dat de woorden haier
stiefmoeder totaal geen zachter gevoel in haai
hart opwekken P
Instinctmatig voelt zij. dat haor stiefmoeder
comedie speelt en alleen een doel met haar
vriendelijkheid tracht te bereiken. Toch zegt ze
„Het verheugt me, mama, dat ge u voorgenomid
hebt, vriendelijker te zijn.
(Wordt vervolgd).