Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen. IN u ill Hi er 57 Donderdag 21 Juli 1904. 27® Jaargang* Brieven uit Suriname- ANTÖON TIELEN, Landbouw FEUILLETON IN EER HERSTELD DE GEHEIMZINNIGE BANDIET. or PHOSPHORZUUR NAAST STALMEST. gg I |aH H—BBBMBM Waalwykstche en Langslraalsclte Courant l)it Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond. A. b o n li e in e n t s p r ij s per 3 maanden f 0."5. Franco per post door liet geheele rijk f 0.90. Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden Uitgever. den 1 XII. De plantage ^Mariënbosch" is verkocht. Het is dan toch waar, dat de eigenaars in Holland als 't ware den moed hebben latën zinken zoodra krullotenziekten zich in de cacaoboomen vertoonde Jammer is dit zeer zeker, want deze verkoop is wel in staat om de Europeesche kapitalisten te doen be sluiten om ook voor den grooteu landbouw in Suriname ^eeu geld meer beschikbaar te stellen en met den heer M. Gelden te zeggen, dat geld in Surinaamsche onderne mingen gestoken als verloren is te beschou wen. Bovengenoemde plantage is publiek verkocht voor de luttele «om van 9100 gulden. Een combinatie van tien heeren kochten ueze plantage met alle bij- en toe- behooren als transportbooten, cacaozakken, vaten verfwaren, dito spijkers enz. enz. Wanneer ze enkel deze losse inventaris- goederen naar de stad haalden en verkochten, zouden zij mogelijk de heele koopsom ver goed hebben, zoodal plantage met gebouwen en machineriën en beplanting, als het ware als gekregen kan beschouwd worden. Een nieuw gebouw met droogmachine, nog geen Iwee jaren in gebruik, heeft eenige malen de som gekost, welke nu voor den heelen boedel betaald wordt. Prachtige hoofdge bouwen en directeurswoning, alles goed in onderhoud, is voor de luttele som van 91 OU gulden overgegaan. Bananaplauten, die er in overgroote male op Mariënbosch voorko men, worden nu door de tegenwoordige eigenaars a 2 cent per stuk te koop aange boden. En zelfs die verkoop van banana plauten zal al veel van de koopsom dekken. Hoe het mogelijk is dat dit kon geschieden, d. w. z. hoe het komt dat die plantage bijna niets heeft opgebracht, begrijpt, geloof ik, niemand in de kolonie. Niemand heeft gedacht dat het voor zulk een spotprijs zou overgaan. En 'k ben er van overtuigd als dezelfde plantage vandaag weer zou verkocht worden, deze minstens driemaal zoo veel zou opbrengen. De verkooping van plantage ffRust en Lust" is voorloopig uitgesteld en van harte hoop ik dat de heeren Horst er in slagen zullen om geldmiddelen te vinden om aan verplichtingen te kunnen voldoen, en de plantage niet zullen behoeven te verkoopen, want weliswaar heeft de ziekte in de cacao deze plantage de laatste paar jaar met schade doen werken, maar 't is overigens een goed aangelegd en goed onderhouden plantage, U ITO K V E 11 WAA1WIJK. Bewerkt voor „De Echo van het Zuiden," dook J. v. E. (48) De veroordeelde moest er al reeds zijn geweest, doch er was nog niets van hem te bespeuren. Ond<r de opeengehoopte toeschouwers zagen wij verschillende leden der argortiers o.a. Mathias Jecqueline. Tallebot, Piere de Doodslager, welke allen druk het geval stonden te bepiaten. Hun grootste weldoener toch zon binnen enkele minuten aan de beulen worden overgeleverd. Deze argortiers hodden wederom op bevel ge handeld. Hun opperhoofd den Coësre had hun bevolen daar tegenwoordig te zijn. Wij zijn hier geroepeD, omdat er iets zal ge beuren, waar wij ons Diet op hebben voorbereid tei Pierre de Doodslager met een vreeselijke vloek er op laten volgend. „Was er maar een middel om hem te bevrijden lei Tallebot. ■Onmogelijk want hij wordt door meer twee honderd schutters bewaakt bracht Mathias in het middeD. La Che8naye was in de vallei van Etrebat door den gouverneur, vergezeld van Van Helmont en zijne soldaten gevangen genomen. Ook Giraud die bijna dood is geslagen in de danszaal bij Don Pedro en Mare vergezelden hen. Cameléon, de eertijds zoo trouwe knecht van La Chesnaye loopt juist voor dat La Chesnaye den gouverneur zal passeeren.naar dezen toe en «iaat even met deze te prateD. Kort daarna kwam La Chesnaye met zijn troep viel, na eerst zich dapper te hebben verdedigd io handen van den gouverneur van Rouaan en *ijn gevolg. Het opperhoofd was intusschen bij de pratende Argortiers gekomen en gaf hun eenige geheime teekens welke direct door de ai gortiers werden die vroegere jaren zware winsten afwierp. Naar ik van btvoagle beoordeelaars verneem, is er veel v rhetering te bespeuren in den ziektentoestnnd der caeaovelden en gelukkig is dit te noemen, te meer met 't oog op plantage-arbeiders, directeurs en planters, die nu zonder werk in de stad rondloopen, omdat op bijna alle plantages een bezuini gingswoede heerscht, die geen nieuw perso neel aanstelt en nog steeds arbeiders weg zendt. 'k Verneem daar zooeven dat op 't placer der Saramakka-Compagny een pépit goud gevondeu ia welke 222 gram gewicht heeft, dus ougeveer een waarde heeft van minstens f 300.Onwillekeurig schiet mij een stukje geschiedenis te binnen, betreffende dat placer, 't welk 'k hier wil mededeelen om te doen zien, hoe wispelturig Fortuna soms te werk gaat en wel vooral in de goudvelden. Bovengenoemd placer is eer. oude concessie van Dr. Salomons. Hij deed en doet nog vee. aan goud- en balataondernemingen. Fortuna is soms met soms tegen hem. Zoo was hij in der tijd, toen bovenbedoeld placer ont dekt is, vrij wel door zijn geld heen en zag het er alles behalve roo-kleurig voor hem uit. Toch geeft Dr. Salomons den moed niet op en ziet nog zoo veel geld bij een te krijgen dat ZEd. een kleine expeditie met een prospector kan uitzenden. Tegelijk met deze expeditie gaat een andere prospec tor "oor iemand uit Demerara op, ook met eenige manschappen en ongeveer in dezelfde streek i»p onderzoek uit. Zij prospecteeren dezelfde kreek de een eveuwel hooger op de andere meer benedenwaarts De laatste nu vind niets, totaal niets, doch ziet aan de kleur van 't water dat er boven iu de kreek gewasschen wordt en denkt bij zich zelf heel geslepen te zijn. Hij wil n.l. te weten komen of er op de bovenloop goud gevonden word. Zoo ja wel heel eenv0udig dan gaat hij zonder iets te zeggen naar Paramaribo en vraagt concessie aan voor dat stuk waar zijn collega nog aan 't prospec teeren is. Hij gaat dus zijn collega bezoeken vraagt hoe hot gaat en verneemt dat hij eenige batte's gewasschen heeft die looneud wareu en dat hij nu met vier man een longtom iu werking heeft en zoodra hij zooveel goud heeft om de kosten te dekken zal hij vertrekken om concessie aan te vragen. Toen evenwel de belangstellende vrager weg was begon üe eerste argwaan te krijgen en zond een van zijn mannen naar beneden om te zien of die mensohen begrepen. Zij begaven zich in een straat die geheel was verlaten. Aan een oud huis gekomen zijnde bleven zij allemaal stilstaan, keken wantrouwig in alle richtingen en verdwenen dan in het bouwvallig huis welks deur, toen de laatste argortier was binnengekomen, snel werd dicht gesmeten en daarna gegrendeld. Zij kwamen daar in een kamer die hel donker was, want alles was goedgesloten, de deuren vensters, alles was goed gegrendeld zoodat geen oningewijde hen kon bespi.den. Het opperhoofd klom op een tafel en begon tot zijo onderhoorige te spreken. „Gij zijt hier met vijftig man en wel van de dapperste. Ja, argortiers voor negen maanden ge leden hebben wij een groote fout begaan,die wij zoo spoedig mogelijk moeten herstellen. J nu zijn ODze oogen open gegaan. Voor negen maanden hebben wij ods overge geven aan hem, die ons door mooie helofen heeft weten te verblinden eu ons tegen onzen dierbaren vriend La Chesnaye heeft doen strijden Wij hebbeu ons toen laten verleiden voor 100 pistools die aan ieder van ons zijn gegeven. Maar waar is dat geld nu; wie heeft er op hed n nog een ceDt van De argortiers bezagen elkaar. HuDne blikken kruisten ondervragend en een welsprekend geba renspel gaf Coësre ten teeken dat het gesprokene in goede aarde viel. „Wat de gouverneur aangaat, hernam de Coësre wat kan het ons schelen ol hij ons geen last aandoet over het verledene, als hij ons in de toe komst toch last moet aandoen? Wat mij betreft het heeft mij reeds lang tegen de borst gestooten om met al die verraders en den luitenant civiel op goeden voet te staaD. Ik behandel nirt gaarne vijauden als vrienden. Een goedkeurend gemompel volgde op die woorden. Het was gedurende eenige o<>genb!ik- ken een concert van klachten over het verledene van verwijt over de getoonde vijandige gezind heid aan La Chesnaye, van vurig verlangen om het vroeger bestaan weer te hernemen en de beloften, aan bet gouvernement gedaan te ver breken. Argortiers, vandaag zal onze trouwe vriend worden opgehangen. Onze alstammelingen zullen daar nog vertoefden en zoo als hij had gedacht was het ook. Ze hadden opgebroken en waren vertrokken. Toen moesten de andere ook opbreken eu ook naar de stad, eeu ware wedstrijd, wie zal het eerst in de atad zijn? wie zal concessie verkrijgen Om nu ongemerkt de eerste te kunnen passeeren liet hij zijn boot op een boschnegerplaats liggen, verdeelde zijn raanuen in twee kano's ontdeden zich van hun kleeding en spraken met elkaar niet het gewone gouddelvers negerengelsch maar spraken boschneger- vaal. Zoo als boschnegers vermomd voeren zij de andere voorbij, wat des la gemakke lijker gelukte omdat zij ook negers waren en den prospector (een kleurling) nitt in de boot was maar alleen brieven had m^de gegeven aan Dr. Salomons. De list. geluk te en zij kwamen eerder te Paramaribo dan de anderen. Dr. Salomons (wien 't ook eerlijk toe kwam, kreeg concessie, werkte er veel goud en werd rijk. Doch het grootste kapitaal kwam eerst toen hij het overdeed aan een maatschappij „Wilti Wattra placer* voor viermaal honderd duizend gulden in con tanten plus twee ton in aandeelen. Later is deze maatschappij de Saramakka Corap. geworden. Laatst sprak ik met iemand over caoao en ga? mijne bevreemding te kennen, dat bijna alleen cacao uit Suriname naar Noord- Ainerika wordt verscheept, en niet raar Ne derland. Cacaofabrieken heeft men in Ne derland zoo goed als ergens anders. Waarom zoo vroeg ik mij af, betrekt Nederland cacao uit andere landen, terwijl Amerika de cacao uit de Ned. Kolonie weghaalde. Met een spotlach om de lippen werd mij toen verteld, dat zeer veel Surinaamsche cacao toch naar Nederland ging, maar over New- York en dan onder den naam van Brazili- aansche cacao. Amerika zend opkoopers of commissiekoopers om de Surinaamsche cacao op te koopen en naar Amerika te zenden en van daar voor een groot deel de Suri naamsche cacao onder den naam van Bra- ziliaansche weder aan Nederland te verkoo pen. Bij de Nederlandsche fabrikanten moet, zooals mij werd medegedeeld, de Surinaam sche cacao bekend staan als bitter van smaak of althans bitterder dan de Brazili- aansche soorten. In waarheid moet dit echter slechts verbeelding zijn en de cacao die hier kan gekocht worden h. 55 cent, wordt in Amerika -gekocht voor 85 of 90 cent. Let wel 1 Wordt dezelfde cacao, maar over - _LI AdvkrtkntiSn i 7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote letters naar plaatsruimte. Adverteotiën Smaal ter plaatsing opgegeven, worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regela en advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contraeten gesloten. Reclames 15 cent per regel. N-Amerika vervoerd err onder een anderen naam. Zou 't waar zijn dacht ik, zoo ja, dan wordt het tijd dat de Nederlandsche fabrikanten eens wakker geschud worden. Maripa is een leek in dit vak. Toch kan met schaamte en smart moeten zeggen „Onze vaderen hebben La Chesnaye overgeleverd.' „Maar zal hij worden opgehangen? Zullen wij dien misdaad laten voltrekken Spreekt argortiers spreekt, zullen wij het toelaten?' „Neen, neen, neen, huilden de toehoorders. Wij zijn gereed. Laat ons La Che6naye ver lossen.' „Spreekt, Coësre, wat moeten wij doen P Een der deuren werd plotseling open gesmeten en een man kwam binnengestormd. „La Chesnaye, mompelde de verschrikte me nigte met een bijgeloovigen angst. „Ja, riep de kapiiein, ik ben het, ik. dien gij eertijds zoo lafhartig hebt verraden, 't Is hij, die door uw schuld binnen een kwartier zal worden opgehangen. De argortiers waren als door stomheid tesla- gen. Zij wisten maar al te goed, dat La Ches naye. in handen van het gerecht was, dat het proces al was afgeloopen en nu hier! La Chesnaye zag hoe zij uit het veld waren geslagen door zijne plotselinge veischijniug. „Wat. tei hij, hebt gij dan gedacht dat La Chesnaye dom genoeg was, om zich gevangen te laten nemen, zooals men u verteld heeft. Hebt gij een oog«nblik kunnen veronderstellen, dat de soldaten van La Chesnaye hunnen nanvoerder aldus zouden verlaten hebben, indien hij hun zulks zvll niet bevolen had. Argortiers, ik wilde weten wie mijne vrienden en wie mijne vijanden waren cr. nu weet ik het. Bescherming, rijkdom aan mijne vrienden I De vreeselijksle straf aan mijne vijanden, tenzij zij hunne lafheid en hun verraad door een schit terend bewijs van berouw en verkleefdheid geven. Den kt er wel aan, dat de beul niets tegen mij vermag. La Chesnaye kan iiii t sterven I... Op het oogenblik wacht het volk, dat zich op de plaats verdringt, dubt mijn strafuitvoering De rechters wanen mij in den kerker en noch tans, ik sia hier veor u. Argortieres, ging La Chesoaye voort, voor negen maanden geleden hebt gij mij lafhartig verraden. Maar nn vertelt mij uw aanvoerder dat gij allen uwe fout betreurd. „Ja, ja, riepen de argortiers. hij niet nalaten Nederlandsche fabrikanten, kooplieden en industrieelen toe te roepen wat meer het oog op Suriname te slaan en de vreemden niet met de winsten van in— en export te laten gaan schuiven en zelfbij anderen te markt gaan. Maar niet alleen heb ik 't oog op fabrikanten, die hun grond «tof (hier cacao) van hier betrekken. Maar ook fabrikanten die hun waren hier konden afzetten als ze er even als Amerikaansche concurrenten, slechts wat meer werk van maakten om te leveren, datgene wat hier gewild is, iets wat hier gaat. Zoo b. v. zal een schoenfabrikant voor Suriname, veel andtre modellen moeten maken dan die welke b. v. een Arasterdamsche schoenwin kel noodig heeft. In hoofdzaak zijn boschschoenen hier een zeer courant artikel, waar heel veel omzet in is. Voor gouddelvers, plantagearbeiders, balattableeders enz. enz., zij alleen toch gebruiken minstens 5 of 6 paar van die soort tegen 1 paar fijne Zondagsschoenen. Om nu een gewild model te hebben, laten soms fabrikanten een of meer paren hier koopen, alleen om de gewcnschte modellen te hebben en die ook tc kunnen leveren. Zoo ook manufacturen do Nederlandsche fabrikanten neemen het gewoonlijk niet heel nauw en denken als 't eenmaal in Suriname is zal 't wel niet meer terug gezonden worden en 't gevolg is dat om maar iets te noemen voor f 500 jaeger onder goed besteld wordt, dat er dan voor pl. m. f 300 bij is wat hier i iet gaatnl. te zwaar, geen goed gewild model of wat ook. Indien een Surinaamsche firma voor f 600 schoenen en pantoffels besteld en de fabrikant zend haar kaplaarzen, dan kan 't niet anders of het geeft tot minder aangename kwesties aanleiding. En om precies te leveren wat besteld is en ook niet meer of minder dan verlangt wordt, daarin hebben de buiten- landsche huizen het verder gebracht dan de Nederlansclie zoodat hier de kooplieden makkelijker en dus ook liever met buiten- landsch fabrikaat werken. MARIPA. „Welnu, om u mijn volledig vertrouwen en mijne bescherming terug tc geven, moei gij mij oogenblikkelijk een bewijs van uwe onderda nigheid geven. „Spreek, spreek, huilde de menigte, die aan zijne lippen hing en totaal behcerscht was. 'Zijt gij tot alles bereid, argortiers, vroeg La Chesnaye. »J«, ja, ja, riep de menigte nogmaals. „Welnu, het is haas: middag, het uur nadert waarop ik naar de plauts zal worden gebracht, waar mijoe strafuitvoering zal geschieden. Wan neer ik voorbij dit huis zal komen, moet gij de vensterblinden openen en mij nakijken. Wan neer ik op het platform zal zijn aangekomen en de beul het koord grijpt ow mij om den hal» te doen, ziet argortiers, dat zal het teeken zijn om te handelen. Gij valt dan wild en woest door de menigte loeschouwers en loopt vervol gens door tot de soldaten en slaat daarvan dood al wie ge kunt doodslaan. Begrepen I Ja, ja, ja, riepen de areortiers geestdriftig. Dood aan de soldaten. Leve La Chesnaye. La ChesD&ye had zijn doel bereikt. Zonder dat een der argortiers liet vermoedde wus hij weer door de deur waarlangs hij was gekomen verdwenen. Do argortiers waren dol vai vreugde, dat zij wederom in genade waren aangenomen. Allen wapenden zicli en toen het uur was aan gebroken waarop La Chesnaye naar de strafplaats werd gebracht, stonden zij uilen gewapend. Het mag tegenwoordig als bekend ver ondersteld worden, dat naast stikstof en kali tol de drie noodztkelijke voedingsstof fen van alle land- en tuinbon wge wassen ahook van alle weide planten het phosphor- zuur behoort Ik noem Stikstof en Kali eerst, niet, omdat deze belangrijker zijn dan het phosporzuur, want er is bij ver gelijking dezer drie geen sprake van voor rang zij zij»» alle drie even noodzakelijk, omdat hel ontbreken van een der drie de aanwezigheid de beide andere geheel waar deloos maakt. Doch ik wilde de aandacht vestigen op het p'iosphorzuur. omdat dit opstel daarover handelen zal. Ik neem dus aan, dat ieder weet, dat phosphorzuur nood zakelijk in den bodem aanwezig moet zijn, dat bij een te kort aan deze hoogst belang rijke voedingsstof een normale oogst ondenk baar is. Het phosphorzuur wordt onder verschillende vormen in de grond gebracht, o, a. met den stalmest, inet Peru-guano. met Thomasslakkeraeel. Een oogenblik vraag ik Uwe aandacht voor het laatste, voor het Thomasslakken meel. Het is overbodig te zeggen, wat het is. hoe het bereid wordt want iederen boer kent het, en anders kan hij het van zijn Jongens leeren, die naar den landbouwcursus gaan. Wel zou ik er even op wijzen, dat het Thomasslakken meel voor den landbouwer, veel stalmest gebruikt eeu uitstekende, een onontbeerlijke humeststof is op de meeste, ik zou haast zeggen op alle gronden. En wel om do volgende redene. Ten eerste is het phosphorzuur in stalmest, voor al in den nie't van koeienr in de minderheid. In den gier van paarden en runderen komt slechts zeer weinig phosphorzuur voor. Phosphor zuur is dus een noodzadelijke aanvulling vaa stalmest. En nu acht ik het Thomaslakken- meel den mest geëigenden vorm voor het phosphorzuur, wanneer dit dienen moet ter aanvulling van het ontbrekende in stalmest. Immers de stalmest, die bij een zekere bemesting gegeven wordt, gaat langzaam tn geregeld over in dien toestaud, waarin zij voor de planten opneembaar is, zoodat niet het eerste of tweede jaar de kracht der bemesting is uitgeput. Eigenlijk gaan er jaren over heen. (Oude kracht van dm stalmest.) Wat is uu natuurlijker dan dat we met het oog op het gebrek aan phos phorzuur in den stalmest, een hulpmeststof De herberg La Girouette dreigde dien da? te zullen invallen onder de vele bezoekers die plaats hadden genomen op de bovenverdiepingen, om getuigen te zijn van de de ophanging vau La Chesnaye. Op een dier kamers zaten eenige persoi.cn die wij nog zeer goed kennen nl. de jonge baron du (Irandair, de Gouverneur van Parijs en de markies d'Herbaut. De markies was in den afgeloopen negen maanden niet het miDst veranderd. Maar zoo was het met den gouverneur en den baron niet gelegen. De statige, zwijgende houding, het gerimpeld voorhoofd, de ingezonken oogen, het grijzer go- worden haar, de getrokken gelaatstrekken «n de kleuilooze lippen boden het droevig schouwspel aan van een lichaam dat door vermoeien» en zoeken vermagerd was, en van eeue ziel welke door hartbrekende smarten gefólterd werd. Wanneer men den ongelukkigen vader der arme Theresia beschouwde, voelde men een onover wiubaar gevoelen van melelijdeu met dien man ontstaan. Wat den baron do Gr&ndair aungaat sedert de negen laatste maanden had zijue mannelijke schoonheid nog gewon Den. Zijn levendig en vörig oog was nog levendiger dan vroeger. De algemeenc uitdrukking vun zijn gelaat was eer dreigend dan kalm. Telkens wanneer hij zijn blik tot de schoorsteen richtte, neep zijn hand krampachtig op het gevest van zijn degen. Verder zaten daar nog Giraud. Richard, Ridder de La Guclic, waarnaast Van Heliuont, de oude geleerde, met ontbloot voorhoofd, hoogo stalte en vurige oogen, die bij eiken blik vuurstralen echoot. Op dit welsprekend gelaat las men ook wel het lijden en de smart. Doch men raedde dat die uitgelezen natuur, die verheven geest, dit machtig brein, door den strijd tegen de gebeur tenissen o t de lucnschen tegen de gevoelens of de driften, niet nieuwe kracht begaafd was, verre van uitgeput en verzwakt te zijn. De twee andere personen waren baronnes Cathurina en de graaf de Bernac. „Ik ben zeer blijde weer bevrijd te zijn uit die gevangenschap van La CheSDaye. Ik zou die acht maanden niet hebben kunnen door brengen zonder het gezelschap van baronnes Catharins. Maar gelukkig dat de zuken du een andere wending hebbeu genomen. Nu zal hij spoedig worden opgehangen en Frankrijk zal bevrijd zijn van een groot misdadiger. Er zullen dan niets meer overt lijven dan eenige handlangers van hem cn daar zullen wij ons wel m de belasten, pietwaar, waarde gouverneur. Althans wat mij betreft, ik zal Norinandiö niet verlaten zoolang er nog een van die ver wenschte troep levend of vrij blijft, en vooral zoolang als Mej Theresia niet terug indcarmon van haar vuder zal gebracht zijn I* (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1904 | | pagina 1