Nummer 68. Zondag 28 Augustus 1904. 27e Jaargang. Toegewijd aan Industrie en Gemeentebelangen. Kerste AETOON TIELE Bit nummer bestaa uit TWEE BLADER Vakonderwijs. FEUILLETON. IN EER HERSTELD DE GEHEIMZINNIGE BANDIET. s &Beaafs&&aesrt; v;;^sa U ITO H VJiK: WiAlWIJK. INRICHTING EN, welke Gevaar, Schade of Hinder kunnen veroorziken. In dacht 1 VAKONDERWIJS. a. Begrip van het Vakonderwijs. Het ouderwijs in het gemeen genomen, splitst zich iu twee h0ofdvertakkingen lo het algfcmeene, of algemeen ontwikkelde b. De formêele indeeling van het vakonderwijs De Echo van het Zui WaalvUksche en Laigstraatscl» Courant, o e ii s (1 a g- iü Zate r tl a g a v o n iL per 3 maanden fü.~5. Dit Blad verschijnt W A b o li n e m e ii t s p r ij 5 Franco per post door liet geheele rijk f O.SM). Brieven ingezonden stukken gelden en/.., Hitgever. N tra 11 co te zenden aan den KiPJSSI Burgemeester en Wethouders der gemeente Waalwijk brengtn ter openbare kennis, dat ter Geqae en te—Secretarie ter inzage ligt een verzoek met bijlagen van de Wed. A. TIELEN alhier, om vergunning tot het plaatsen en in bewerking brengen van een gasmotor van 3s/< paardekraebt voor drijfkracht van de werktuigen in hare boek drukkerij, staande alhier op perceel kadastraal bekend in Sectie C. No. 2129. Op Dinsdag, den 6 September 1904, de9 voor- middags te 11 urtn, zal gelegenheid bestaan 0111 beswaren tegen dit verzoek in te breDgen en deze mondeling en schriftelijk toe lichten. Zoowel de verzoeker, als tij, die bezwaren hebben kunnen gedurende drie dagen, voor het bovengemelde tijdstip, op de Secretarie der Ge meente kennis nemen van de ter zake ingekomen schrifturen. Waalwijk, den 23 Aug. 1904. Burgemeester en Wethouders voornoemd De Burgemeester, K. DE VAN DER SCHUEREN De Secretaris. F. W. VAN LIEMPT dit blad is reeds meermalen de aan- gevestigd op het vakonderwijs. Deze materie is evenwel moeilijk en geeft aanlei ding tot verachillende beschouwingen en opvattingen. In een rapport, uitgeschreven door A. et A. te Amsterdam wordt 0. a gezegd dat de vorming van de betreffende perionen zoodanig moet zijn dat zij een vol- kqmen juist begrip verkrijgen van de wijze waarop de uitvoering geschiedt, juiste kennis van de onderdeelen van den te verrichten arbeid, van de bezwaren daaraan verbonden en de middelen om deze te overwinnen, gvenzoo moeten zij gewapend zijn met die theorelhische ontwikkeling, welke hen in staat stelt om elk der hoofddeelen van het werk in het geheel te overzien en da sa menstellende deelen volkomen te vatten. Het hooger deel van vakontwikkeling, verband houdende met wetsontwerpen, het out.wikkelen vau de grondgedachte, die uit de materie zal worden omgezet, wordt gere kend te behooren tot het hooger vak en kunstonderwijs. Deze categorie van denkende arbeiders heeft tot taak, de evolutia van nijverheid qn kun»tte leiden, waar de mid delbaar technische vakmenschen deze hebben Of fiiwsrkt ssw „D* DOQJl n hst Zuiden," (56) Spraek ellendeling, of Giraud hield de (loeiende staven ijzer voor ham. Het gelaat van den gevangene trqk bijbel zien ▼sb dat foltertuig ineen, doch hij bleef zwijgen. Dan bracht Giraud het gloeiend - ijzer nog dichterbij, zoodat de gevangene reeds de groote hitte voelde, en daarmede bok reeds de ondra gelijke pijnen welke hy eenige oogenblikken te voren had geleden. Juist bracht Giraud het gloeiende ijzer weer aan het lichaam van zijn gevangene, toen de deur vau het vertrek werd opengesmeten ob Van Helmonf, La Guiche en d'Herbaut kwamen binnen geetormd. I.a Chesnaye is wederom gevat, riep degeleerde triompheerend uit, en wel op aanwijzing van graaf de Bernac, althans bij, die die titsl van graaf gestolen heeft. Ook heeft hij nog een zijner broeders laten vermoorden, want ze zijn ■et hun drieen. En nu weet gij nog niet alles Van Helmont, zei Mare, er is nog een grijsaard bij ook, O, die ken ik, het is hij, die uw ouders heeft vsrmoord, Mare. Maar waar is hij 1 In de grotten van Etrehat, waar Geertruida en Theresia ook zijn, alihans dat hebben wij vaonacht vernomen en deze man, een van La ChesDaye's handlangers, heeft het bevestigd. Ook hebben wij die vrouw gevangen genomen die zich barones Qntbarina noemt. Te paard en vlug naar de grotten, riep Van Helmont. Giraud hield hem echter tegen. Moeten wii eerst die luitjes niet laten spreken, opdat wij al de geheimen kennen. Daarna kunnen wij hau delen. I»; wilgen. liet technisch onderwijs zul allsen gegeven kuniK 11 worden als theorie.en practijk sa mengaan. Daarvoor is het vak gewrnscht dat de leeraren gelegenheid hebben in de praotijk werkzaam te blijven. Om r. sulfaten te verkrijgcu dienen de aankomende leerlingen, alvorens zich aan te melden, eenige technische handvaardigheid reeds te hebben opgedaan van het vak, waarin zij zich bekwamen willen door b. v. het volgen van eenige leerjaren bij een pa troon. Doch, hoe goed alle schoolopleiding moge worden ingelicht, zij zal door daadwerkelijken arbeid in de Maatschappij moeten worden geleuterd en aangevuld. De ervaring in de practijk van het leren zal steeds de bekro ning moeten zijn van alle technische ont wikkeling op school verkregen. Bij het inzien der beide artikelen van het betreffende wetsontwerp trof mij de uiteen zetting in de Memorie van Toelichting wel ke ik van zoo groot belang acht dal ik deze hier zal weergeven, overtuigd dat bedoelde Toelichting anders aan het oog van menig een, die zich voor het vakonderwijs inte- rr ff eert, zal ontsnappen. In ziju vollen omvang is het stuk te groot daarom ?al ik mij bepalen tot het geveu van een uittreksel. Iu artikel 1 vau het ontwerp van Wet lezen we dat de kosten voor denbo iw, van onderzoek en van maatregelen noodig ter voorbereiding van de oprichting van eene middelbare technische sehool, verhoogd wordt met een honderd duizend gulden en daardoor gebracht op een honderd twintig duizend gulden (f 120,000). Artikel 2 heeft betrekking op het vr- hoogen der béerooting van Staaisuitgaven voor het dienstjaar 1904 als gevolg van voorschreven verhooging. Deze artikelen worden als volgt tor gelicht. Zal de stelling der op te richten centrale middelbare technische school juist bepaald zijn, dan dient toegelicht, welke plaats deze school in het technisch middelbaar onder wijs, dit technisch middelbaar onderwijs in het middelbaar, der middelbaar vakonder wijs, in het gvmeene vakon derwijs, en dit vakonderwijs in het onder wijs als algemeen begrip genomen, bezet. Maar Geertruida en Thereiia dan. Alt La Chemaye vernaemt dat een zijner tonen is ge vangen genqmpn, sal hij hun dooden. Welnu, sprak Mare, dan cal ik met d'Herbaut en La Guiche naar de grotten gaan, blijf u dan met Giraud hier. Spoedig vertrokken de drie moedige ruiters naar de grotten. Ven Helmont en Giraud bleven alleen eu souden hunne ondervraging doorzetten. Die man weet ongetwijfeld minder dan die rouw, laten we daarom eerst haar nemen, sei Vnn Helmont. Ha, gij begrijpt mij, sprak Giraud, ik zal hem een prop in zijn mond Bteken en dan sal ik die vrouw hier breugen. Goed, haal die vrouw maar hier, doch breng dien man maar hier, ik zal hem wel epns wat laten inademen. Giraud haalde nu de vrouw. Zij lag op een bed uitgestrekt met een prop in de mond. Zij was het nog, die hij eenmaal hartsiochtelijk had bemind, doch nu was dis liefde veranderd in haat. Van Helmont zag, hoe, toen Giraud haar vast- >akte, het zweet zijn voorhoofd bedekte. Var. lelmont raadde wat er iu hem omging. Vindt gij het te veel de echoone minnares van een der ionen van La Chesnaye te dragen, vroeg Van Helmont met spottende stem. Giraud werd rood van schaamte. Neen, meester ik ben bereid haar te folteren. De lezer zal zich nog wel herinneren, dat Reyr.old zijn vader 's nachts in het bouwvallig huisje van bet bosch van Beuzeville verlaten had, roepende Wacht op mij vader, binnen een uur ben ik terug. Ik ga naar de grotten. Meester Eudes was toen alleen gebleven. Stil sprak hij in zich selven: Dat is nu de belooniDg die ik krijg na er mijne ionen van gemaakt te hebben. Mijne zonen, hernam hij na een oogenblik... O, indien Reynold eens wist. Maar neen, hij kan dat niet weten. hij zal het nooit weten. Dan zei hij weer: Hij wil Van Helmont dwingen mij te helpen. Indien hij slaagden dan zou ik ook ver sekerd sijn in mijn werk te slagen Van Helmont heeft dea steen der wijsheid onderwijs, en 2o. hel vakonderwijs. Vakonderwijs is diensvolgens in zijn b-eedste opvatting onderwijs, dat niet voor iedereen dient, maar slechts \oor een be paalde klasse van personen die voor een be paalde bestemming in het leven wenschen te worden opgeleid. Zonder nadere bepaling valt echter in volstrekten zin alleen hel gewoon lager onderwijs hier buiten. Bij dat onderwijs toch blijft de neiging en beroepskeuze van den leerling nog bijna geheel buiten spel. Het gewoon lager onderwijs is voor allen gelijk welke ook hun neiging of bestemming zij. Zoodra men daarentegen boven de gewone volksschool uit gaat, begint de zin en neiging van den leerling, zijn sociale positie of be roepskeuze mee te spreken, wordt dienover eenkomstig tusschen onderwijs voor den een en onderwijs voor den ander onderschei den, en ontstaat hierdoor zekere vak-indee ling met het oog op het toekomstig b°roep. Een en ander wordt vervolgeus toegelicht met voorbeelden. Intusschen treedt de beteekenis van den naam „vakonderwijs"gelijk die door het gebruik ten onzent getypeerd is, ook hierdoor nog geenszins in genoegzaam helder licht. Dit helderder licht komt eerst op zoo men onderscheidt tusschen die beroepen, die zich concent reereu om den mensch, en die andere die zich richten op de behandeling in den ruimsten zin van wat de mensch buiten zich in de natuur vindt, d. i. die opkomen uit den drang in den mensch, om door toe passing van zijn kennen en kunnnn, wat in de natuur aanwezig is, aan zijn belangen dienstbaar te maken. Het aanwezig zijn van een natuurkundige faculteit aan de universiteit weerspreekt dit niet. Richt zich de theologische faculteit op 'smenschen geloof, d« juridische op de juiste rechts verhouding tusschen mensch en mensch, de medische op 's meri8chen lichaam, en de letterkundige op de kennis van 's menschen bewust leven, gelijk zich dit in de letterkunde, in de wijs begeerte en in de geschiedenis uitspreekt, evenzoo riebt aich de natuurkundige faculteit op de kennis die de mensch zich van de natuur he eft te verwerven. Rijst daarentegen de vraag, hoe de aldus ontwikkelde mensch zijn aldus verkregen kennis prsctisch zal toepassen op wat in de natuur buiten hem ligt, dan, maai ook dan eerst, betreedt men het speciale gebied van het eigenlijke vak onderwijs. Al wordt ook toegegeven dat ook hier geen absolute grens is te trekken, Auvkrtkntiën 1 7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote letters naar plaatsruimte. Advertentiëu Smaal ter plaatsing opgegeven, worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regels eu advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten gesloten. Reclames 15 cent per regel nog tot de zeer suirfmierrc enkele iustituien. gezien en aangeraakt. Dat beeft hij mij gezegd. Maar ik moat dat geheim leeren kennen al moest ik, om mijn doel te bereiken, het middel van Synerius, het maagdelijk bloed mijner eigen doehifi- gebruiken. Ja, mijn dochter, hernam meester Eudos na eene korte stilte, wat is er van haar geworden. Bestaat zij nog. Moet ik baar in het diepste van Azië gaan zopken De grijsaard stopte vlug heen en weer alsof hij zeer gejaagd was. En die drie dwszen, riep hij plotseling stil staand, die mij nu gaan verlaten, nu dat ik hun het hardst noodig heb. Vervloekt zijn zij. Btil l leef hij eenigen tijd in gedachten ver lonken, toen een licht geritsel hem uit zijn peinzingen wekte. Richard kwam te voorschijn. Meester, wij hebben Mercurius heden nacht aangehouden. De Gouverneur is iDgeiicht ge worden door Reynold. Humbert is eerst door hem gedood. Meester Eudes stampte woedend op den grond. Die dwazen, die ellendelingen, die gekken, riep hij woedend. O die Reynold is sterk en ook te vreezen. Als hij ook met mij eens zal willen strijden. Zie Richard, ik geloof dat gij een groote fout begaan hebt, den dng dat gij die drie kinderen van de oude Buheemstei gestolen hebt. Toe, zei R'chard schokschouderend, was er ooit een gunstiger gelegenheid geweest. Indien ik nochtans het bloed mijner dochter hebben moest om mijn werk te voleinden, sprak meester Eudes zoo stil, dat zijn toehoorder niet eens die afschuwelijke woorden kon hooren. Wel was het beter geweest dat wij het meisje hadden kunnen houden eD dan toch de jongens maar dat kon nu eenmaal niet, dat weet je wel. Er moest toch een pasgeboren kind bij de moe der der drie iongens worden gelegd, en dank dat je vrouw je zelf juist een dochter schonk, kon ik dat daar bij dio vrouw leggen en de joDgens medenemen. Het is me anders een vreem de geschiedenis geweest, vreemd mag het niet genoemd worden. Ik zou haar liever een ge lukkige geschiedenis willen noemen. Ja, maar dien nacht toen die vrouw is ge storveu en dat gij daar toen die koraaltak hebt estolen, hadt gij mijn dochter moeten terug rangen. pn erkend dat voor de natuurkundige facul teit de verleiding niet gering is, otn haar bemoeiing ook lot de toegepaste wetenschap uit te I reiden, toch verliest deze faculteit haar universitaire positie uit het oog, en verloochent haar hoog karakter, indien ze dit anders dan ter deinonstreering onder neemt. Resultaat is derhalve, dat, hoezeer het be grip van vakonderwijs, onderscheidene op vattingen toelaat, en niet zelden in allerlei opvattingen gebezigd is, bet getypeerde be grip uitsluitend te verstaan is van zulk een opliding als strekt, om te bekwamen voor aangewezen beroepen, die zich, op wat wijze ook, bezig houden met de toepassing van menschelijk kennen en kunnen op wat de mensch buiten zich in de natuur aanwezig vindt. De formeele ouderscheiding tusschen hooger, middelbaar- en lager onderwijn is in de natuur zelve der zaak gegeven. Zoo dikwijls meer dan twee iu graad verschillende en alzoo onderling ongelijke groepen zich voordoen staat noodzakelijker wijze de eene groep hooger dan de andere, en staan lus- schen deze beide een of meer groepen als middelgroepen in, en het is dit niet weg te cijferen onderscheid, waaraan ook hier de splitsing tusschen lager middelbaar en hooger vakonderwijs haar oorsprong dankt. Ds voorstelling, alsof deze indeeling voor het onderwijs eerst door oudergeteekende gemaakt of eerst hier te lande opgekomen zou zijn, berust dan ook op dwaling. De bedenking tegen deze drieledige in deeling is dan ook niet zoozeer opgekomen uit de ontkenning, dat in de vakscholen drieërlei graad te ouderscheiden valt, als veel meer uit het niet te loochenen feit dat bij het vakonderwijs deze drieledige indeeling volstrekt niet overal consequent doorgaat, en wat meer zegt, dusver, zoomin hier als elders, in de wettelijke regeling is opgeno men. Dat dit dusver niet of bijna niet plaats greep, is te verklaren uit tv.eeërlei oorzaak. Ten eerste daaruit, dat, in tegeustelling met het algemeen ontwikkeld onderwijs, het vakonderwijs nog niet dan uiterst tchaars in de wet werd vastgelegd, nog bijna uit sluitend berust op administratve regelen, en dat ook waar wettelijke regeling plaats greep, deze niet liet geheel overzag en beheerschte, maar zich bepaalde tot de regeling, en dan regeling van Maar je weet toch wel dat zij toen nergens meer was te vindeD. Ik had toen overal rond gezocht doch zonder resultaat. Maar tusschen twee haakjes, het begint dag te worden, ik kan dus hier niet langer meer blijven. Alles is voor uw vertrsk gereed gemaakt gelijk Reynold hot be volen heeft. Belieft het u te vertrekken meester, VertrekkeD, vertrekken, zei meester Eudes en Reynold zou met de dochter van Van Helmont hier komen. Ja, maar je begrijpt toch wel dat ik niet blijf, mijn kleeren verraden mij immers. Na, gaat dan zelf ook mede naar de grotten, dan kunnen we daar nog eenige zaken afhan delen. Beiden liepen nu naar de grotten. Toen zij een hnlf uurtje geloopen hadden, zei Richard niet verder meer mede te gaan, daar het te veel de vermoedens zouden opwekken als zij. hun zagen. Blijt dan hier op mij wachten, antwoordde meester Eudes. Als ik binnen een half uur niet terug ben, moet 'ge maar denken dat ik in do grotten ben. Dan moet ge naar Fecamp terug gaan waar ge mijn verdere bevelen moet af wachten. Alsnu liep meester Eudes zelf dc rotsen op. Eenigen tijd had hij doorgeloopen toen hij plotseling bleef staan. Dan keek hij rond, bukte zich en luisterde nogmaals aandachtig. Zeker wetend dat er volk in de omtrek was, kroop hij behendig achter eon stru'k en keek van daaruit naar voren. Als de bliksem zoo snel liep hij dan naar de plaats wuar Richard was verscholen. Richard, Richard, vlug, volg ra ij riep hij. Was ik niet naa<* de grotten gegaan dun zou alles zijn verloren, want de gouverneur met zijn ge volg bewaakt de grotten. Maar wie heeft dan den ingang der grotten verraden, vroeg Richard. Weet ik het. Snel liepen zij vooruit tot zij aan een spleet bleven staan. Toen Reynold van zijn vader was weggeloo peB was hij rechtstreeks naar de grotten gegaan, waar hij de daar aanwezige argorliers comman deerde zich voor een nieuw gevecht gerted te maken. Hier ontbrak alzoo de communis opinio die gereed was om in wettelijke vorm te worden omgezet. Terecht heeft men bij dien stai:d van zaken zich van een te zeer binden aan weltelijken regeling onlhouden. Vrijheid van beweging bleef voorhands voor bet vakonderwijs onafwijsbare levensbehoefte. De tweede oorzaak, waaruit met name ten onzent de bedenking tegen de splitsing van het vakonderwijs in zijn drie natuurlijke geledingen opkwam, lag in onze wet op het middelbaar onderwijs, in verband met die op het lager en hooger. Ten gevolge vau de min juiste opvatting alsof het lager on derwijs de beschaafden, het middelbare de nijceren, en het hooger de geleerden vormde is ten onzent alle vakonderwijs in de wet op het middel naar ouderwijs ondergebracht, zoowel de hoogst eenvoudige burgerschool voor ambachtslieden en landbouwers als de politechnisclie school met hare hooge aspi- ratiën. Dit standpunt, in»1863 begrijpelijk kan thans niet meer worden ingenomen. Het vakonderwijs is aan die enge opvatting ten eenemaal ontwassen, en verkreeg iu het laatste vierde der vorige eeuw zulk een uitbreiding, beteekenis en verdieping, dat het zich niet langer als aanhangsel van het algemeen ontwikkelende onderwijs behandelen laat. Het heeft zich geëmancipeerd en vraagt erkenning van zijn zelfstandigheid. En het doet dit inet te meer klem, omdat de ge heele verandering op economisch gebied in den boezem van elk volk eu. in de ver houding tusschen de Tolkeren onderling, de regeeringen noodzaakt met ernst toe tn zien, dat nationale achterlijkheid op dit gebied de nationale toekomst niet in gevaar brenge. Onthouding is hier ondenkbaar. Elke nieuwe energie door andere concur reert r. de natiën ontwikkeld, dwingt, wil men niet verachteren, tot ernstiger inspanning van eigen kracht en dit zoowel op het gebied van den landbouw als van nijver heid en handel. Wie stil zit, verarmt. Alleen wie de handen uit de mouw steekt, kan de concurrentie volhouden. Voor hem die hierop niet lette, en enkel rekende md de formeele indeeliug die bij ons in de wet was vastgelegd, kon niet anders dan deze verschuiving van de dusver gangbare namen vreemd klinken. Nu toch weid wat tot bierton uitsluitend bij het algemeen ontwikkeld middelbaar onderwijs was ingedeeld, en daarbij slechts aanhangsel was, op eigen grondslag gesteld en op dien grondslag Hijzelf ging de kamers binnen waas de meisjes zich bevonden. In de voorkamer gekomen ontdeed hij zich van zijn langen roodeu mantel en baard en pruik, zoodat hij nu veranderde in den g/aal de Bernac. Zoo, in het costuum van graaf de Bernac ge stoken, liep hij naar de meisjes, die op het hooren van zijn stappen zich dicht aaneen sloten eu zochten een laatsten troost in het verlangen om gelijktijdig te sterven, want zij verlangden er naar dat God hun uit hun lijdrn zoude komen halen. - Theresia herinnerde zich dikwijls de gevan— neming van den graaf de Bernac ten huize van den Spaaoschon gezant, en verdiepte zich dan in gissingen omtrent het lot van don man die het eerst haar hart had doen branden. Somtijds huiverde zij bij de gedochte, dat de bandieten den edelen jonker hadden vermoord. Toen Theresia den graaf bemerkte, welke zij hier natunrlijk nooit had ve; wacht, ontsnapte een luid geschreeuw haar lippen. Geertruida was als door den doader geslagen toen zij dezeo jonker zag. Er kwam haar nu iets voor den geest, iets uit lang vervlogen dagen. De graaf snelde, dronken van vreugde, naar haar, die hij voor altijd verloren had gewaand. rTheresia, Theresia, mijn teerbeminde, riep hij uit, zich voor het verbaasde meisje op de knieën werpend, terwijl hij haar handen greep cn die inet kussen bedekte. 01 eindelijk dan vind ik u, mijn geliefde, terug. Ja, nu go ik u redden en ook u, arm meisje, sprak hij, zich tot Geertruida wendend, ook u breng ik bij Uw arme, vader, mijn oud trouwtu vrieDd; Ja, ik weei wat gij hebt moeten lijden, Uw vadar hoeft mij dat alles toevertrouwd. Ik weet det een schelm, die juist op mij gelijkt, die gelijke nis te baat heeft genomen om U en uw vader om den tuin te leiden. Die gelijkenis die uwen mijn ongeluk zijn geweest, zaj vandaag de oorzaak zijn, dat ik u beiden kar. redden, want voor u ben ik wel degelijk de graal de Beruac. maar voor hen die mij daar wachten en hij wees naar do voorgelegen grotten ben ik de zoo gevreesde kapitein La Chespnye.- De meisjes keken hem verbaasd aan, want zij begrepen er niets Yan (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1904 | | pagina 1