Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
TE VUUR EÜE mm
Nummer 6.
Donderdag 19 Januari 1905.
28e Jaargang
Al TOOM TIELE
EDR OGEN
BEKENDMAKING.
Winkeliers, die U andere zeepsoorten
FEUILLETON.
3S
1 T G K Y EK:
WAALWIJK.
IN DE HANDEN STOPPEN, ALS U SuNLIGHT=
ZEEP VRAAGT, BEDRIEGEN ZICHZELF, WANT
ZIJ VERLIEZEN HUN DEBIET. U WENSCHT DE
ZOO GUNSTIG BEKENDE SUNLIGHT.
Drankwet.
Inrichtingen welke gevaar, schade
of hinder kunnen veroorzaken.
ARBEIDSWET.
Tijdige indiening van verzoeken om
vergunning tot overwerk.
i
2553SU
,aifs(raalsrkr Courant,
Ui—iu .*ii i -
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
.lbo nu o m entsprijs per 3 maanden f O." 5.
Franco per post door het geheele rijk f Ü.9Ü.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
Advkb.tkntibn 1 7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regefc en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige «ontraden
gesloten. Reclames 15 cent per regel
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk
mukeR bekend, dat bij hen is ingekomen eene
aanvrage om vergunning tot verkoop van ster
ken drank in 't klein van Marie Sw^gemakers
te Waalwijk echtgenoote van G. Brekelmans voor
het perceel aldaar wijk B. no. 157.
Binnen twee weken na dagteekening dezrr
kunnen tegen het verleenen van deze vergunning
bij ons schriftelijk bezwaren worden ingebracht
Waalwijk 9 Januari 1905.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
K. de van der Schueren
De Secretaris.
F, W. van Liempt.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Waalwijk brengen ter openbare kennis dat bij
hun besluit van 9 Januari 1905 aan G. C. Man-
ders aldaar en zijn rechtverkrijgenden, vergun
ning is verleend tot het oprichten van een ko
renmolen. waarvoor een gasmotor van 12l/s
paardekracht als drijfkracht za' word n gebezigd
in een gebouw te Waalwijk kadastraal bekend
Sectie B no. 1829 en 1832,
Waalwijk, den 10 Januari 1905.
De Burgemeester,
K. de van der Schueren.
De Secretaris.
F. VV. van Liempt.
om verlenging van arbeidsuren voor jongens en
vrouwen in fabrieken en werkplaatsen, gericht
aan den Heer Commissaris der Koningin volgens
art. 5, 3e zinsnede der Arbeidswet, steeds zoo
tijdig moeten worden ingediend, dat het moge
lijk zij de vereischte adviezen in te winnen, dat
belanghebbenden, die hiermede geen rekening
houden de moeielijkheden, uit te laie inzending
voortspruitende, aan zichzelven te wijten hebben
dat voort- bij ieder verzoek moet vermeld wor
den de naam van den Fabrikant of werkgever,
ea de aard van de fabriek of van het werk,
terwijl de redenen, die aanleiding geven om de
verlenging der arbeidsuren te vragen duidelijk
moeten worden omschreven.
Tot bespoediging kunnen belanghebbenden
hunne verzoeken indienen door tusschenkomst
van den Burgemeester, np dat zijn advies reeds
dadelijk bij het verzoek aan den Heer Commis
saris der Koningin kunne worden overlegd.
Waalwijk den 10 Januarie 1905.
De Burgemeester voornoemd
K. de van der Schueren.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Waalwijk brengen ter openbare kennis dat bij
hun besluit van 9 Januari 1905 aan B. J. van
der Heijden te Beeoijen en zijne rechtverkrij
genden, vergunning is verleend tot het in wer
king breugen van een zuiggasmotor van 12
paardekracht in een gebouw staande te Waalwijk
kadastraal bekend Sectie B. en C. no. 955 en
2194.
Waalwijk, den 10 Januari 1905.
De Burgemeester,
K. de van der Schueren,
De Secretaris,
F. W. van Liempt.
De Burgemeester van Waalwijk brengt bier
mede onder de aandacht van de Fabrikanten en
Werkgevers in deze Gemeente: dal aanvragen
Heldenroman van HENRYK SIENKIEWICZ
voor Be Echo van het Zuidenvertaald
door II.
EERSTE BOEK.
HOOFDSTUK XV.
83)
En met een uitroep van vreugde
De huzaren de huzaren van Czaruiegki
Inderdaad werden do huzaren zichtbaar, met
hun metalen vleugelstukken, en hunne lansen
met vergulde pluimen en donkergroene wim
pels. In rijen van zes schaarden zij zich op
den wal. Op 't zien van hun kalmte, hun
waardigheid, hun tucht, sprongen Jan de tranen
in de oogeu.
Ja, de strijdkrachten mochten ongelijk zijn
op die enkele regimenten mochten stroomen van
Kozakken en Tartaren zich uitstorten,
nog beschouwde hij eene overwinning als mo
gelijk Zijn gelaat straalde, zijn krachten
keerden terug hij kon niet op zijn plaats
blijven staan.
Hola, vriend, bromde de oude Zakhar,
wil de ziel naar het paradijs.
Met de keelgeluiden Allah 1 Allah traden
eenige Tartuarsche detachementen naar voren.
In het kamp ontving men hen met een scherp
geweervuur. Doch het was maar een schijnbe
weging. Zonder de Poolsche banieren bereikt
te hebben, wenden zij den teugel.
Toen weerklonk het tromgeroffel van de
Sitch. Op dit geluid maakten Kozakken en
Tartaren een zijdeliugsche beweging en storm
den zij met gebogen hoofde vooruit. Chmiel
nigki dacht de weinige vijandelijke regimenten
te vernietigen en zich meester te maken van
het kamp een oogeu blik paniek of verwar
ring en de poging zou slagen. Maar de Poolsche
huzaren, onwrikbaar als een stalen muur,
XIV.
Dit is de tweede brief van Maripa,
welke niet uit Suriname aan de redactie van
de Echo van het Zuiden wordt toegezonden,
spreidden zich over een voldoende frontbreedte
uit in den rug beschut door de wallen en van
weêrszijden door de kanonnen, was het onmo
gelijk hen audeis aan te vallen dan in't front
Eensklaps bliezen de trompetten den aanval,
en de haag van lansen, tot nu toe uaar den
hemel gericht, daalde p'otseling weer tot op
de hoogte der halzen van de paarden.
De huzaren chargeeren riep Krétuski.
Voorovergebogen stormden zij vooruit de
dragonders volgden geheel de gevechtsliju
kwam naar voren.
De aanval der huzaren was verschrikkelijk...
Als een wervelwind wierpen zij zich op drie
regimenten Kozakken. Jan hoorde hun gekerm
en de doodskreten. De paarden der opstande
lingen, verschrikt van het gekletter der groote
zilveren vleugelstukken der huzaren, verooi-
zaakten wanorde in de rangen der Zaporogen
De regimenten van Irkleïew, van Kaluibolok,
van Minsk, van Titorus sloegen op de vlucht
Nu voegden zich de dragonders bij de huzaren
en maaiden met hen den bloedigen oogst. Het
centrum, waar Chmielni$lu het bevel voerde,
week onder dien onweêrstaaubaren drang, en
vloog in verspreide benden uiteen.
Heleche duivels riep de oude Zakhar.
Jan kou zijne aandoening niet overmeesteren.
Hij huilde en lachte tegelijk met donderende
stem schreeuwde hij bevelen. alsof hij zelf
zijne mannen in het vuur had gevoerd.
Zakhar omvatte hem met beide armen om
hem tegen te houden.
Het gevecht naderde het Kozakken kamp.
Men kon bijna ieder gezicht onderscheiden.
Op de wallen bulderden de kanonnen maai
de granaten, hier en daar uitbarstend, dienden
slechts om de wanorde te vergrootcn in dit
gewoel.
De huzaren bereikten de lijfinacht van den
hetman. Eensklaps klonk een vreeselijk ge
schreeuw door al de rangen der Zaporogen,
De standaard wankelde en viel
Op 't zelfde oogenblik mengde zich Krezons-
ki met zijne zesduizend geregelde Kozakkeu
in 't gevecht. Hij hereed een groot paard
met ontbloot hoold, in het eerste gelid, de
sabel iu de vuist verzamelde hij op zijn weg
de vluchtelingen. Deze, ziende dat zij ouder
steund werden, keerden terug tot den aanval.
maar uit Rotterdam. Vermoedelijk zal de
volgende wel weder uit Paramaribo gezonden
worden, weshalve wij maai geen lang be
toog over het al of niet gepaste hoofd,
waaronder de praatjes van Maripa geplaatst
worden, zullen houden.
Maripa die nog al vrij goed op de hoogte
is, of het zich althans verheelt te zijn, ver
ondersteld, zonder dit evenwel met zekerheid
te kunnen voorspellen, dat de Mijnbouw-
Maatschappii Suriname vermoedelijk wel ge
heel in Gouverneihents beheer zal overgaan.
Bij voorbaat zouden wij geneigd zijn de aan
deelhouders te felie.iteeren indien deze op
lossing aan 't raadsel werd gegeven, op welke
wijze die Maatschappij het best en voordee-
ligst is over te doen. Dit neemt evenwel
niet weg dat het werkelijk te betreuren is,
dat die Maatschappij niet verder kan door
werken, want zooveel is zeker, dat de ter
reinen der concessie wel goudhoudend zijn
en wel in voldoende mate om loonend be
werkt te «orden. Zelfs al zoude men op
sommige plaatsen waar de locale toestanden
miuder geschikt zijn voor machinale exploi
tatie, met de hand werken met longtom ot
sluice, dan zou zeker in vele kreeken en kreek
jes ook behalve de Diakreek met voordeel ge
werkt kunnen worden. Doch het vertrouwen
iii Goudondernemingen in Suriname is te
veel geschokt om te denken dat bedrijfs
kapitaal daarvoor gemakkelijk te vinden
zoude zijn. Gelukkig evenwel dat de vele
teleurstellingen in 't goud ondervonden geen
aanleiding zijn om ondernemende personen
af te schrikken voor andere Surinaamsche
ondernemingen, zoo kan men met zekerheid
zeggen dat onderhandelingen en conterentiën
gehouden worden en plannen gemaakt voor
minstens vier of vijf verschillende onderne
mingen in on e West. In hoeverre al deze
plannen tot stand zullen komen, of ia hoe
verre sommige van deze plannen geschikt
zijn om gecombineerd uitgevoerd te worden,
laat zich nog niet bepalen. In elk geval is
het een verblijdend teeken vau belangstelling
in de kolonie Suriname, dat in Europa de
oogen meer en meer op deze schoone en
rijke bezitting gevestigd worden. Wat vele
ondernemende personen terug doet trekken
van relatiën met Suriname, is het hooge
vrachttarief der Kon. West-Indische Mail
dienst. Die hooge vrachten ziju in wer
kelijkheid een groot nadeel voor de ontwik
keling van de kolonie Suriname. Vooral
Een'nieuwe voorstelling begon in 't centrum.
Op zijne beide vleugels had Chmielni§ki niet
meer geluk gehad Tot tweemalen toe werden
do Tartaren teruggeworpen door de Wala
chijsche regimenten cn de geregelde Kozakken.
De overwinning helde heslist over naar de
zijde van den jongen PotoQki. Weldra eindigde
de strijd. De duisternis viel in. Het geruisch
van den regen overstemde de commando's-
De musketten en geweren warm door en door
nat en zwegen. De hemel maakte een einde
aan het bloedbad,
Woedend, doornat keerde Chmieluigki terug
onder zij ne tent.
Hij wanhoopte. Nu eerst gaf hij zich reken
schap van het roekelooze zijner onderneming
Wat hij in den aanvang had aangezien voor
een schermutseling, veranderde in een veldslag,
en iu een veldslag, dien hij verloor Wat
zou het dan zijn, wanneer hij te staan kwam
tegenover de vereenigde legers der twee het-
mauuen
Tuhay-Bey trad binnen.
De oogeu van den Tartaar fonkelden ran
toorn zijn tanden klapperden tusschen de
bleeke lippen.
Waar is de buit, waar zijn de krijgs
gevangenen, waar de hoofden der vijandelijke
aanvoerders, waar de overwinning riep hij
Chmielnigki sprong overeind.
Ginds antwoordde hij, zijn hand uit
strekkend naar het Poolsche kamp.
Ga er dan heen schreeuwde Tuhay-Bey
Of ik zal U aan een ketting meesleuren naar
de Krim.
Ik zal gaan hervatte Chraielni^ki, ik zal
nogmaals gaan... en ik zal buit en krijgs
gevangen maken.... Gij zult aan den Khau
rekenschap geven van uw gedrag, gij, die wel
buit wilt, maar u terugtrekt bij 't gevecht.
Houd riep Tuhay woedend. Gij en gij
alleen zult het leger van den Khan, miju
meester iu 't verderf storten.
Eenige oogenblikken stonden zij zoo tegen
over elkaar, als twee razende everzwijnen.
Chmielni$ki herstelde zich het eorst.
Bedaar, Tuhay-Bey, zeide hij... Het
onweer heeft het gevecht afgebroken, op 't
oogenblik dat Krezonski de dragonders aanviel
Morgan zullen zij met minder onstuimigheid
ook het pa9jagetarief n.l. f 200 per persoon
2de klasse en het ontbreken van een com
fortable 3de klasse voor boeren en arbeiders.
Een 3de klasse passtgier op b.v. de ^Sacksen"
van Noord-Duitsche Loyd heeft evenveel ge
makken, een goede bat en ligging en zeker
niet minder voeding dan een 2de klasse
passagier op een der booteu vau de Kou.
W.I.M. Was dit anders, zeer zeker zoude
dan meer Nederlandsche arbeiders en werk
krachten naar Suriname in plaats van naar
Noord-Am. eraigreeren, en deze werkkrachten
juist zijn in Suriname nnodig. Zoo ook
met de vrachtlarie veu der stukgoederen.
Met de Engelsche Mail-(Royal steam Pak
ket-Mail) b.v. betaalt men van Suriname
naar Europa voor fruit f 7.50 per ton. Met
De Kon. W.I.M. f 12.Aangezien nu over
lading te Southampthon voor fruit niet ge-
wensebt is en de vrachten op Engeland veel
goedkooper ziju dan in Nederland, komt
men tot het feit dat het Surinaamsch fruit
in Engeland beter en concurreerender ter
markt, gebracht kan worden dan ia Nederland.
Het geschreeuw nu in Nederland over En
geland, dat alles inpikt enz. is in dit geval
zeer misplaatst.
Laat Nederland zorgen dat hij even goed
koop die producten hier heen kan brengen
en de handelsgeest van den Nederlandsche
koopman zal dra voldoende blijken.
Nu wij toch over fruit spreken, vrij zeker
is het dat in het eerstvolgend seizoen hij
wijze van proef Surimamsch fruit hier zal
worden ingevoerd. Eu wanneer op de
veiling blijkt dat de prijzen die zware
vrachten kunnen dragen of dat vervoer over
Engeland niet nadeelig op 't fruit werkt,
dan zeer zeker zal dit één der nieuwe
handelsondernemingen zijn die zich te Rot
terdam zal vestigen en zich zal toeleggen
op invoer van fruit uit Suriname én uit
voer van fruit en vruchten uit Nederland
naar Suriname. Voor de laatste komen
meest in aanmerking goede harde winter-
soorten appelen en peeren, gedurende de
maanden October tot Februari. Aardappelen,
roode bieten, roode en witte kool, knolrapen,
wortelen enz. zijn allen gewilde artikelen
voor Suriname. Wat de scheepsvrachten
betreft, vermoeden wij wel dat die vrachten
eenige daling zullen oudergaan nu de Ham
burgAmerikalijn een directe verbinding
eens per maand gaat invoeren door een ot
meer barer schepen direct van Rotterdam
het gevecht hervatte. Morgen zullen de Bteppen
één moeras zijn. De huzaren zullen er in
verzinken. Morgen zullen wij ze allemaal iu
onze macht hebben.
Denkt gij grinnikte Tuhay-Bey.
En ik zal mijn belofte honden. Tuhay-
Bey, mijn vriend, de Khau heeft u hierheen
gezonden om deel te nemen aan m'jue over
winning, en niet aan mijnen ondergang.
VV ijl gij hem de overwinning beloofd hebt
en niet de nederlaag.
Wij hebben eenige krijgsgevangen wilt
u dat ik u die afsta
Ja; zij zullen aan den paal stervenI
Spaar die noodlooze foltering... Laat ze
liever iu vrijheid aftrekken. Het zijn mannen
van het regiment Balaban. Wij zullen hun
zeggen onder de dragonders de desertie aan
te stoken. Het zal met hen gaan als met
Krezonski.
Tuhay-Bey bedaarde. Hij wierp een
vluchtigen blik op zijn bondgenoot.
Adder gromde hij.
List weegt op tegen moed, antwoordde
de hetman. Als wij er iu slagen de dragonders
op onze zijde te krijgen, .zal geen enkel vijand
ontsnappen. Begrijpt gij du?
Ik neem Pot05la, zei Tuhay.
Goed en ik geef er u Czarniegki bij.
Geef mij voor 't oogenblik brandewijn.
Ik heb dorst
Ziehier
Zwijgend trad Krezonski binnen. Starosties
waardigheden, kasteelen, schatten waren ge
durende het gevecht in rook vervlogen.
Misschien schoot er niets over dan de galg.
O als hij zijne schepen niet achter zich had
verbrand door het bloedbad der huurlingen,
zou hij er nu over denken, zijne mannen
terug te voeren naar het kamp van den
jongen Potojki...
Alle drie gingen zij aan tafel zitfen rondom
een kruik brandewijn en dronken. Buiten
hield de regen langzamerhand op. Uitgelaten
van vreugde lag Jun onbeweeglijk in zijn
wagen. Zakkar, die aan hem gehecht was,
had een gemzenvel over ziju hoofd laten
spannen. Ondanks de duisternis, overstroomde
de vreugde zijn ziel met licht. Want de
huzaren nadden hun roem weer opgehouden
op de West-Indische eilanden en Centraal Am.
in de vaart te breugen. En deze booten
zullen ook met liet oog op de optiezendin
gen Havre aandoen. Dit is vooral voor de
producten koffie, verfhout, cacao enz. veel
waard ook voor Rotterdam. Een boot van
Rotterdam via Havre naar Suriname,
Cayenne en Demarara en omgekeerd zoude
ons inziens toch nog alle reden van bestaan
hebben. Maar dan zal het wel een Fransche,
Engelsche of Duitsche onderneming moeten
zijn, die het doet. De Nederlandsche onderne
mingsgeest schijnt van jaar tot jaar minder
te wordeu. Gelukkig is er nu wel meer
animo voor ondernemingen in Suriname dan
een of twee jaar geleden. Toen zou men
liever f 100,ÜU0 iu een Am. spoor- of
luchtraart-oiiderneming steken (al wist men
niet veel meer er van als dat ze op 't
papier stond,) dan dat men 15 of 20 duizend
gulden iu een houtaankaponderueming in
eigen kolonie zou durven wagen. Zelf»
voor Gouv. rekening werden en worden nog
jaarlijks groote hoeveelheden groen hard
hout aangekocht voor zeeweringen (dit hout
wordt niet aaugetast door paalworm), die
hoeveelheden hout komen van Denierara,
Eng. Guijsna. Hetzelfde hout zg. Dema
rara Greenhout of iu 't neger-engelsch
Manbarklak groeit ook in Suriname maar
wordt niet of zeer weinig geëxploiteerd.
Terwijl datzelfde hout of liever diezelfde
houtsoort bij scheepsladingen hier wordt
ingevoerd uit Demarara (inlichtingen hier
over zouden elke makelaar in hout kunnen
verstrekkeu
Thaus is er meer belangstelling dau ooit te
voren in al wat Suriname betreft, en vrij zeker
is het dat binnen niet te groot tijdsverloop
eei.ige ondernemingen tot stand zullen ko
men, hetzij elk voor zich of eenige iu com
binatie, die in hoofdzaak op Houtaankap,
handel en scheepvaart neerkomen. Doch
ook iudustrieele plannen zijn aan het rijpen,
waarondereen vischconserveufabriek. Immers
daar ook zit veel winst in, als men nagaat
dat vischconseiveeren in Nederland reeds on
geveer 50% winst afwerpt. Voornamelijk
die in glas, zooala gemarioueerde haring,
paling in gelei, garnalen, mosselen enz. enz.
b.v. een potje paling in gelei dat hier f 1
kost in de winkel kost in Suriname min
stens f 1.50. Een gewone zoute hariug
(zoo uit 't vat) kost te Paramaribo 25
cent. En zoo alles naar rato. Ook die
de Republiek rees voor hem op in hare macht
en majesteit de eerste schok van de over
macht der Kozakken was gebroken op de
spitsen dier geduchte lansen.... Eu daarachter
waren nog de twee hetmanueu, zooveel edele
strijders, de geheele adel ouder de wapens,
en de koning, primus intei pares Ziju borst
zwol van trots, alsof die geheele macht in
hem was geweest. In het bewustzijn van
zijne kracht, gevoelde hij voor de eerste maal
sinds zijne gevangenneming, medelijden met
de Kozakken.
„Zonder twijfel, zij zijn schtrldig" zei hij
bij zich zelven, „maar zij hebben gedwaald.
„Zij vechten tegen de zon, gewapend met een
„houweol. üngelukkigeu, de hebzucht, het
„verraad van een enkelen man zullen hen in
„het verderf storten
Toen vlogen zijne gedachten over de grenzen
van het tegenwoordige- De vrede zou terug-
keeren dan zou iedereen mogen gaan denken
aan zijn eigen geluk. Zijn ziel zweefde boven
Rozloghi. Alles moest daar rustig zijn, in
de nabijheid van het hol van den leeuw.
Angstig zweeg daar het oproer onder de
gevreesde hand van den hertog..... Eu dan,
llóiéne was ongetwijfeld in veiligheid te
Lubuie.
Maar eensklaps kwam de stem van het
kanon den gouden draad zijner gedachten
verbreken.
Chmièlni$ki. smoordronken, wilde zijne
regimenten weder iu het vuur voeren. Maar
het bleef bij een zwak bombardement. Het
gelukte Krezonski de drift van den hetman
te beteugelen.
De volgende dag was een Zondag. Die dag
giug rustig voorbij. Beide kampen lagen
tegenover elkaar, als waren het twee verbonden
legers.
Jan schreef deze kalmte toe aan de ont
moediging der Kozakken. Helaas hij wist
niet, dat Chmielnigki, „wakend met de duizend
oogen van zijn vindingrijken geest," trachtte
te bewerken, dat d# dragonders van Balaban
naar hem overliepen.
(Wordt vervolgd-)