Toegewijd aan Handel, industrie en Gemeentebelangen.
m
HET SOCIALISME.
TE Hll ES TE ZWAAlil)
~HlandböüwT
urnmtr 11,
Zondag 5 Februari 1905
8P Jaargang-,
Der,
Eerste Blad.
ssen,
u.
A
er p°n,Dit
nummer bestaat uit TWEE BLABEM
BEDRIEGERS BEDROGEN
lag
TOON TIELEN,
ii
Winkeliers, die U andere zeepsoorten
3.
FEUILLETON.
De Voederbieten.
elend.
IN DE HANDEN STOPPEN, ALS U SuNLIGHT=
=ZEEP VRAAGT, BEDRIEGEN ZICHZELF, WANT
ZIJ VERLIEZEN HUN DEBIET, U WENSCHT DE
ZOO GUNSTIG BEKENDE SUNLIGHT.
DE EENIGE BESTE ZEEP, GEEN ANDERE.
LET DUS OP HET WOORD „SUNLIGHT"
OP IEDER STUK ZEEP.
RIJS
ad ere
leurs,
rezol,
i.
ichle
*heid
n en
stoor
ngen
het
U I T G E V E R
jk - -
De Echo van het Zuiden,
ffaalwijksflf ra Lgggstraaisrhe ('airail.
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
A b o n n o in e n t s r ij s per 3 maand :n f ü.'5.
Franco per post door het gehccle rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
65 cti
50
60
90
60
20
25
20
25
45
50
In 't begin dezer maand is bij de »Uit-
gever8-Vennootschap Futura" te Leiden ver
schenen de Hollandsche vertaling van het
beroemde werk van den Duilschen Jezuiet
Victor Cathrein //Der Soziahsmus, Eine
Untersuchung seiner Grundlngen und seine
Durchfiirbarkeit// Het Socialisme, een on
derzoek naar zijne grondslagen en uitvoer
baarheid.
De Hollandsche vertaling is voorzien van
een inleiding van Mr. P. J. M. Aalberse,
onzen grooten katholieken voorman op so
ciaal gebied.
Wij kunnen niet anders doen, dan deze
uitgave van harte toejuichen en den vertaler
gelukwenschen met zijn welgeslaagde ouder
neming.
Want de voortreffelijkheid van het werk
en de omstandigheid, dat de Socialisten, ook
in onze onmiddellijke omgeving, het hoofd
al driester en driester opsteken, maakte een
Hollandsche vertaling van het standaard
werk hoogst gewenscht.
Wij hebben er lang op moeten wachten.
Eindelijk daar is ze en ze mag er zijn.
Want hoewel de meeste Socialisten bes!rij
ders ten ontzent het werk: HDer Sozialismus''
r stuk.
fectie-
ïtaan,-
^las en
isschen
stiften
an dj es,
keel-
tzolen,
i ra tors,
Sus-
ICOll#).
rband-
tussens
Heldenroman van HENRYK SIENKIEWIÜZ
voor De Echo van het Zuiden, vertaald
door II.
EERSTE BOEK.
(34
HOOFDSTUK XVI.
De smart heeft hem van zijn zinnen
beroofd.
De wanhoop maakt hem krankzinnig.
Wij zullen hem bij den hertog brengen.
Misschien dat hij dan...
Longinus wrong zich de handen. Allen om
ringden Krétuski. Sommigen wischten een traan
uit huu oog... Toen trad uit deu kring eene
zwarte gedaante naar voren zij naderde Jan
en legde hem de hand op zijn schouder.
Het was de aalmoezenier.
Allen knielden neer, als verwachtten zij een
wonder. Met luide stem begon hij het Onze
Vader te bidden.
Pater uoster, qui es in coelis, sanctificetur
nomen tuum, adveniat regnum tuum, fiat volun
tas tna...
Hij hield een oogenblik stil en herhaalde op
luidereu, plechtigeren toon
fiat voluntas tua...
Diepe stilte.
fiiat voluntas tua!... zei de priester
voor de derde maal.
Toen vielen van Krétuski's lippen deze
woorden van grenzelooze smart, maar ook van
onderwerping
Sicut in coelo et in terra...
En de soldaat wierp ziek op de knieën,
uitbarstend in snikken.
in het oorspronkelijk dialect kunnen lezen,
mag een Hollandsche vertaling van zulk eene
soliede theoretische bestrijding van het mo
derne z. g. n. /Wetenschappelijk" Socialisme
verondersteld worden voor hen minstens een
gemak te zijn, en voor die Socialisten-be
strijders, die het Duitsch niet machtig zijn,
een ware uitkomst.
Maar dit niet alleen.
Ook het preventiet der waarde, welke een
Hollandsche vertaling v&n het beroemde
werk heelt voor allen, die om hel „te-kort"
hunner wetenschappelijke vorming niet vol
doende in staat zijn waarheid en logen van
het socialistisch stelsel te onderscheiden, kan
ons erachtens niet licht worden overschat.
Dat de geleerde schrijver van het bedoelde
werk het Socialistisch stelsel zeer juist heeft
weergegeven, blijkt uil de volgende beken
tenis van K. Kautshy een der Duitsche
Socialistische voormannen welke hij neer
schreef in het Socialistisch tijdschrift HDie
Neue Zeit" Jahrg. 18901891, II 637
z/De theorie van Marx is door Cathrein beter
weergegeven dan door een der vooruitstre
vende Sociulisten-dooders. De vervaardiger
heeft de werken, welke hij aanhaalt, minstens
gelezen".
Waarlijk, hij 't doorlezen van 't werk staat
men verbaasd over de belezenheid en het
TWEEDE BOEK.
HOOFDSTUK I.
Belast met een brief van Jan Krétuski voor
de oude prinses Kurcewicz had Rendiane zich,
zooals men weet, aan het het fort Koudak
iugescheept op eene jonk, welke commandant
Grodek naar Tchériue zond, om kruit te ha
len. De reis was lang, want het ging stroom
opwaarts.
Bij 't aanbreken van den dag stepte hij met
zijn reisgezellen te Tchérine aan wal. De ge
regelde Kozakken omringden en ondervroegen
hen, zoodra zij aankwamen. De sergeant, ouder
wiens bevel de jonk stond, verklaarde, dat
hij en Rendiane van Kuodak kwamen en een
brief bij zich hadden voor de hetmanuen. Zij
kregen ten antwoord, dat zij zich zouden te
verklaren hebben voor den gouverneur der stad.
Wie is de gouverneur vroeg de sergeant.
Kolonel Loboda, antwoordde de Kozak
ken. De groot -helman heeft hem opgedragen
iedereen to ondervragen, die van de Sitch komt.
Onbevreesd onderwierpen Rendiane en de
sergeant zich aan deze verordening. Zij wisten
dat de macht van Yaréma zich reeds uitstrekte
over de streek vau Tchérine. Zij werden naar
den hoek van het plein gebracht, in het huis,
waar de kolonel zijn kwartier had opgeslaau.
Daar vernamen zij, dat Loboda naar Tcher—
kass was vertrokken en dat dieas adjudant zijn
plaats vervulde. Na eeu uur wachteus ging de
deur open... Een kozakken—kolonel trad
binnen
Rendiane voelde zijn knieën knikken.
Het was Bohun
Noch Loboda, noch hij hadden zich tot nu
toe bij den opstand aangesloten zij gaven
zelfs zoo hoog op van hun trouw aan de Re
publiek, dat de groothetman hun het gar
nizoen van Tchérine had toevertrouwd.
Bohun zette zich aan tafel en begon het
verho or.
De sergeant antwoordde voor zich zelf en voor
Rendiane. De jonge hoofdman onderzocht den
brief, bestemd voor de het mannen, zeer
nieuwsgierig om te weten, wat er in stond
maar hij was met een zegel gesloten. Reeds
haalde Bohun zijn beurs voor den dag en
WAALWIJK.
Advkrtentiën 1 7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, grooie
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantel regeh ru
advertenties bij abonnement worden spccirle zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel
scherpe critisch vernuft van den schrijver,
't Werk is een wezenlijk arsenaal voor hen,
die zich voor de Socialisten-bestrijding in
teresseeren.
Wij laten hier volgen een beknopt over
zicht van den rijken inhoud.
In 't eerste hoofdstuk wordt gegeven het
beg'ip en d* ges hiedenis van hel Socialisme,
van «f de eerste lijden tot op onze dagen.
T Ligt voor de hand, dit de schrijver
meer in den breed e het moderne Socialis.ue
beschouwt dat) h.t oudere. Aau de be
spreking van Maix is eeue ruime plaats
afgestaan.
Wij worden op de hoogte gebracht van
Marx Systeem „im groszen und ganzen".
Vervolgens wot den gegeven de program-
men van G-nha en Eifurt, de wording en
revisionistische, strooming.
een overzicht van 'i So-
bvschaafde hu dei'.
t verloop
Dm kiijgt
cialisme in
der
men
a 11 e
Hoofdstuk twee behandelt de hoofdstel
ling van Maix' Systeem het historisch
materialisme dat critisch wordt onderzocht
en verworpen.
Iu hoofdstuk drie worden de overige
groudslagen van 't Socialisme getoetst, zooals
het recht op algeheele gelijkheidde
godsdienstvijaudigheid van het Socialisme,
enz. de verhouding van Socialisme tot
Liberalisme.
Hiermede sluit het eerste het philosophiseh
gedeelte. Uiteraard is dit minder aantrek
kelijk, maar de schrijver heeft het zoo weten
te behandelen, dit de lezing zijner bewijs
voering nooit verveelt, maar interessant
blijft.
Met het vierde hoofdstuk begint liet
tweede gedeelte, dat men werkelijk met
smaak leest. Hierin vooral ontplooit Cathrein
zijn volle kracht en toont hij zijn mees
terschap in 't debatteeren. Hij bewijst de
onmogelijkheid en onuitvoelbaarheid van 't
Socialisme uit de hoofdlijnen van den
Socialistischen toekomststaat, uit de onmo
gelijkheid der regeling van de Social'siische
voortbrenging, uit de onmogelijkheid eener
rechtvaardige verdeeling der arbeidsproducten.
Vervolgens wordt nog onder de oogen
gezien het vraagstuk der overbevolking;
het huisgezin in den Socialistischen Slaat,
het huwelijk, de opvoedingen het onderwijs,
enz.
wilde hij heu met eenigegeldstukken wegzenden
toen de dikke Zagloba het vertrek kwam
binnenvallen.
Hoor eens, Bohun Dopoulo, die verrader,
heeft zijn besten wijn voor ons verborgen
gehouden... ik ga met hem naar deu kelder,
en zie in een der hoeken een hoop hooi liggen.
„Wat is dat vraag ik hem „Een beetje
droog hooi, mijnheer..." Ik ga er heen, woel
er even in... en daar komt waarachtig de hals
van een kruik te voorschijn, net als men het
hoofd van een Tartaar ziet zitten, die zich in
het hooge gras verscholen heeft. „O schavuit"
zeg ik, „wij zullen samen deelen gij moogt
het hooi op eten, want gij zijt toch maar een
ezel ik zal de kruik leegmaken."... Hier is
ze We zullen ze eens keuren. Laat even
glazen brengen.
En Zagloba zette de kruik op tafel. Eens
klaps zag hij Rendiane.
Wel warempel 1 riep hij, is dat niet de
jonge page van mijnen vriend Krétuski?
Van wie vroeg Bohun, de ooren spitsend
Van Krétuski, den luitenant der huzaren
dien de hertog belaft heeft met eene zending
naar 't fort Koudak-., op zijne doorreis heeft
hij mij hier onthaald op een flesch hydrcmel,
zooals men hem zelfs in het hooi van Dopoulo
niet vindt. Zeg eens vriend, hoe maakt het
uw meester Hebt gij hem in goede gezondheid
achtergelaten
In uitstekende gezondheid, antwoordde Ren
diane, zonder dat het hem gelukte, zijne ont
roering te verbergen. Hij heeft mij verzocht
U zijne groeten te doen.
IIij is een flinke kerel en ik acht hem
hoog. Maar gij hoe komt gij hier te Tchérine
Waarom heeft uw meester u weggestuurd van
Koudak
Mijr. meester had eenige zaken te regelen
te Lubnié... en hij had mij niet meer noodig
te Koudak.
Bohun, wiens blik onafgewend op Rendiane
d bleef, zei eensklaps
Ik keu uw meester ook ik zag hem te
Rozloghi.
Rendiane hield zich alsof hij Hem niet ver
stond.
Wè&r zegt gij? vroeg hij onnoozel.
Te Rozloghi.
Hiermede ineeuen wij een voldoend
overzicht gegeven te hebben van het
meesterlijk werk.
Zeggen wij nu nog Lts over de vertaliug.
Met Mr. Aalberse gelooven wij gaarne,
dat de vertaler mooier werk uit 't oogpunt
van taal zou hebben geleverd, indien hij
zich wat meer vrijheid had veroorloofd en
niet z o nauwgezet naar de letter vertaald
had. Maar beter werk zou hij niet geleverd
hebben.
Zich grooter vrijheid veroorloven, kon de
vertaler niet doen. Want met zulk werk
komt het juist aan op een goed begrijpen
van de bedoeling des schrijvers en op een
goed verstaan der terminologie. Bij een
werk van dit soort is dat een zaak van
gewicht. En daarom brengen wij gaarne
een woord van lof aan den vertaler hierom
juist, wijl hij zich gehouden heeft aan de
lettor. Mair zijn arbeid is er niet te
minder om geslaagd. De zeer accurate
vertaling laat zich prettig lezen en zoo
men al eens ooit stoot op een zin, die
minder vloeiend is, dan merkt men, dat
dit niet ligt aan de onmacht van den ver
taler, maar aan het vaak onverstaanbaar
zware Duitsch der citaten uit socialistische
schrijvers.
Tenslotte moge dit werk zijn weg vin
den. 't Worde overal druk aangekocht
opdat velen zich een heter begrip en een
juister inzicht zouden eigen maken van de
verderfelijke dwaling, welke heden elke
lage der maatschappij heeft aangetastopdat
ook velen z:ch kuunen wapenen ter bestrij
ding van een maatschappelijk gevaar, dut
de geheele sociale oide met ondergang be
dreigt.
In vele streken wordt er helaas maar al
te weinig werk gemaakt van de bemesting
der voedergewass?!!. Voederaardappelen, knol
len, mangelwortels, koolrapen enz. worden
nog mural te vaak weinig verzorgd. De
bemesting van dt-ze gewassen, met name ook
van de voederbieten laat veel te weuscheu
over. En toch is dit eene zaak van het
Het landgoed der prinsen Kurcewicz,
vei klaarde Zagloba.
Het landgoed van wie
Ik geloof, dat gij ouder weg doof zijt
geworden, zei Bohun droog.
Dat komt om dat ik verga van slaap.
Cjrij hebt nog tijd om te slapen Dus,
uw meester heeft u naar Lnbnié gezonden.
Juist.
-- Heb gij wellicht geen teerdere boodschap
te bezorgen bij het een of andere jonge
meisje
Mijn meester heeft mij niet in zijn ver
trouwen genomen, antwoordde Rendiane, ter
wijl hij zich verwijderen wilde.
Wacht nog eens even, m'n jongen zeide
Bohun,.. Niet zoo haastig Waarom hebt
gij mij niet aanstonds gezegd, dat gij de
dienaar zijt van Krétuski
Omdat gij het mij niet gevraagd hebt.,
en weer wilde hij gaan.
Wacht nu toch, zeg ik jo... Heeft uw
meester u geen anderen brief meegegeven,
behalvo dit schrijven aan den betman
Het is de zaak van mijn meester, te
schrijven aau wien hij verkiest en de mijne,
zijne brieven cp'.hun bestemming te brengen
Ik heb de eer u te groeten
Bohun fronste de wenkbrauwen. Tegelijker
tijd klapte hij in zijn handen eu aanstonds
traden twee Kozakkeu binnen.
Zoekt zijn zakken na beval Bohun.
Ik protesteer riep de ongelukkige
schildknaap... Ik hen een edelman, ofschoon
ondergeschikt... Ik zal u voor het gerecht
dagen. Gij zult IJ te verantwoorden hebben
voor deze daad.
Laat hem toch met rust sprak Zagloba.
Doch reeds hadden do Kozakkan twee
brieven op Rendiane gevonden en overhandig
den deze aan huu aanvoerder. Bohun zoud hen
weg... Niet kunnende lezen vreesde hij zijne
onwetendheid tegenover zijn ondergeschikten te
verraden... Daarna wendde hij zich tot Zagloba:
Lees
Zagloba begon met het adres.
Aan de Edele, Hooggeboren Vrouwe,
prinses Kurcewicz te Rozloghi.
Dus gij waart op weg naar Rozloghi
m'n jongen zei Bohun.
ill I ill l illHIHIMIIIII v.KW
hoogste gewicht. Ten cciste om Je waarde
van de voederbieten voor den veestapel zelf.
Het is o. a. van belang, dat de vocderge
wassen, een voldoende hoeveelheid phosphor-
zure fcn andere zouten bevatten tot sterking
van het beeuderengestel. Hoe he'er in het
algemeen de samenstelling der voedergewassen
is, ho3 meer effect zij zullen doen bij «le
voeding, maar ook nog om een andere, reden.
Wat door de dieren niet opgegeten of niet
verteerd wordt, komt iu den mest terecht.
De hoedanigheid ran den mest staat dus in
direct velband met de hoedanigheid van het
voer. Hoe krachtiger het vo?r, hos krach
tiger de mest. Waarom moeten dus de
voederbieten goed bemest worden
lo. Om de opbrengst te verhoogen (dit
spreekt van zeil).
2o. Om dekwditoil van de wortels te ver
beteren, met het oog op de voedering van
het ver.
3a. Om de hoedanigheid v/.n den stalmest
te verbeteren.
Waarmede moeten de voederbieten bemest
worden Ik wil in dit artikel sleehts de
klein leggen op één der drie stoffen, die de
volledige bemesting vormen (stikstof
phosphorzuur kali) en wel op de kali
omdat deze bij de voederbieten liet vaakst
vergeten wordt en toch het hoogst noodig
is. De voederbieten bevatten zeer veel kali.
Iu haar wortels- en vooral ook in haar
bladeren is een hoog kaligohalte aanwezig.
Vandaar dan ook, dat de bodem voor
de biet ruim van deze meststof moet voorzien
zijn. Vooral, waar men de roelerbiet teelt
op zand, zavel eu andere kaliariner bodems
is een afzonderlijke kalibemesiing een bepaald
vereisclite. Toch is het misschien ook bij de
voederbiet wenschelijker de kalibemesting aan
de voorvrucht te geveu of kort nadat de
oogst van het land is, dan onmiddelijk voor
ineu de bieten zaait (of plant).
In elk geval moet echter de voederbiet
een kalirijken groud hebben. Wie nu reeds
weet, waar hij hel volgende jaar bieten zaait
geve dit j lar de voorvrucht nog e.en bemes
ting met kalizouteu. Wie ook dit jaar bieten
wil zaaien en er aan twijfelt of de grond
wel kali genoeg bevat beginne met 2 lot 4
zak patentkali (al naar hij meent, dat er
weinig of veel kali tekort komt) per Hectare
te geven. De kosten dezer kalibemesting
komen terug
Ik giug waarheen ik gestuurd was ant
woordde de page.
Moet ik hem open makeu vroeg Zagloba.
Het zegel van een edelman is heilig.
De hetmau heelt mij gemachtigd, alles
te onderzoeken. Maak hem open eu lee3
Zagloba las
„Hooggeëerde Mevrouw, ik heb de eer, U
mede te deelen, dut ik behouden in het fort
Kondak ben aangekomen. Morgen bij het
aanbreken van den dag ga ik op weg naar de
Sitch. Maar ik ben ten prooi aan vreeselijken
onrust. Heeft die schurk vau een Bohun U
niet lastig gevallen De commandant van hot
fort heeft mij medegedeeld, dat er een opstand
zou uitbreken onder de Kozakken ik smeek
u daarom, aanstonds met de jonge prinses
naar Lubnié te gaan al was het to paard, zoo
de steppen nog niet droog mcchtenzijn. Want
ik zie in, dat ik onmogelijk tijd terug zal kunneu
ziju. Ik vertrouw dat Gij onverwijld mijn
verzoek zult inwilliggen, ten einde mij de
vreugde te verschaffen, U en Uwe dierbare
nicht iu veiligheid terug te vinden. Laat U
niet in met Bohun ik beu van oordeel, dat
heel wat verkiezelijker is een toevlucht te
zoeken ouder de bescherming van den hertog
die met nalaten zal, eene versterking naar
Rozloghi te zenden. Ik heb de eer Hooggeëerde
Mevrouw, enz. enz...
Nu, vriend Bohun, zei Zagloba, ik geloof
dat die huzaar U in de wielen rijdt. Gij zijt
beiden verliefd op 't zelfde meisje, Mij is
vroeger ook zoo'u geschiedenis overkomen.
Maar do spotternij bestierf op zijn Jippen.
Bohun zat daar nog steeds, doch bleek en
bevend, met gesloten oogen en saamgetrokken
wenkbrauwen.
Wat is er? vroeg Zagloba.
Lees, lees, den anderen brief
Die is geadresseerd aan prinses Hélèue.
Lees, lees.
Zagloba gehooi zaamdc.
(Wordt vervolgd.)
