Tweede Blad.
bekendmaking
1
IS,
m,
Eie,
LANDBOUW.
De Oorlog.
K
ten,
iel-
3»
>rdt
Gezondheidscommissie.
Duitschland.
Rusland.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Azië.
Haag
Een nieuw eiland ontstaan.
\u
vet-
be-
postz,
'an de
mengd
tevlekt
•otsing
ewoon
ver
bek,
idel
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk
oaken bekend, dat do op heden vastgestelde
kiezerslijst met de alphabetische Iiji ten der mmen
en voornamen van hen die met betrekking tot
eene of meer der verkiezingen zijn afgevoerd van
de kiezerslijst en daarop zijn gebracht vanaf 23
Maart tot en met 21 April 1905 op de secretarie
Voor eenieder ter inzage is nedergelegd en tegen
betaling der kosten in afschrift verkrijgbaar zijn.
Tot en met 15 April 1905 is eenieder bevoegd
bii bet gemeentebestuur verbetering van de door
dat bestuur vastgestelde kiezerslijst te vragen op
grond dat hij «alf of een ander in strijd met da
Wet, daarop voorkomt, niet voorkomt of niet
behoorlijk voorkomt.
Waalwijk, 22 Maart 1905.
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk,
K. DE VAN DER SCHUEREN.
De Secretarie,
F. W. VAN LIEMPT.
(Vervolg)
Geneeskundige armverzorging.
De geneeskundige armverzorging wordt
in de verschillende gemeenten voldoen
de waargenomen.
De Commissie ontving van den heer
Hoofdinspecteur een missive met verzoek
om inlichting omtrent de vraag, of de
toestand van verloskundige hulp in ons
district al dan niet voldoende kan geacht
worden en ingeval de toestand te wen-
schen overlaat te mogen vernemen, welke
redenen daarvoor zijn aan te geven.
Na een ingesteld onderzoek besloot
de commissie hierop te antwoorden, dat
de toestand van verloskundige hulp in
ons district alleszins bevredigend kan
genoemd worden.
Drinkwatervoorziening.
Over 't algemeen laat de drinkwater
voorziening in ons district veel te wen-
schen over.
In de gemeente Capelle is bepaald
goed drinkwater in 't algemeen zeldzaam.
De meer gegoeden drinken bijna uit
sluitend regenwater. Verder wordt ge
bruikt put- en vaartwater. Deze soorten
hebben een bruinachtige kleur, een on-
aangenaamen smaak 'en zijn bovendien
meestal niet helder.
Een onderzoek heeft aangetoond, dat
van de 92 arbeiderswoningen 55 geen
inrichting tot drinkwatervoorziening heb
ben de bewoners betrekken het drink
water uit de naastbij gelegen waterloopen
en slooten.
Ook in de gemeente Waspik is be-
ald goed drinkwater zeldzaam. Het
put- en welwater is den winter tamelijk
goed, doch zomers laat dit veel te wen-
schen over en heeft meestal een bruin
achtige kleur en een onaangename lucht.
Het vaart- en slootwater laat, speciaal
ten gevolge van verontreinigingen van
verschillenden aard, zeer veel te wen-
schen over.
Een onderzoek toonde aan dat van de
139 arbeiderswoningen 115 geen inrich
ting tot drinkwatervoorziening hebben;
het drinkwater wordt ook hier betrok
ken uit waterloopen en slooten.
Veel behoefte aan zuiver drinkwater
heeft de gemeente Dusseji. Hier wordt
bijna uitsluitend als drinkwater gebruikt,
het water uit het riviertje >de Dusse4,
de waterloopen en slooten. Wordt het
vaartwater in de beide eerstgenoemde
gemeenten door eb en vloed ververscht,
dat der gemeente Dussen evenwel is
door de werken van den Nieuwen Maas
mond geheel daarvan verstoken.
De toestand is dan ook aldaar zeer
treurig te noemen. (Zie hoofdstukken
III en VII).
De commissie heeft het water uit een
Nortonpomp bij een ingezetene, die be
weerde dat het water nog zoo slecht
niet was, chemisch laten onderzoeken.
De resultaten volgen hieronder:
Algemeene eigenschappen zeer troe
belna filtr. helder; ongekleurd; na 12
uur geel bezinksel (zand)Reuk geen
Reactie alkalisch.
Uit de Chemische resultaten kan wor
den geconcludeerd dat droog-, gloeirest,
org. stoffen, chloorgehalte en kalkgehalte
alle te hoog zijn voor drinkwater.
De drinkwatervoorziening te Vrijhoe
ven-Capelle kan voldoende geacht worden.
Het put- en welwater is vrij helder, reuk
en smaakloos, op enkele plaatsen echter
is het bruinachtig van kleur.
Van de 44 arbeiderswoningen zijn er
7 van drinkwater verstoken.
Het drinkwater is in de gemeente
Sprang in 't algemeen voldoende. Ook
hier is het put- en welwater op enkele
plaatsen bruinachtig van kleur overigens
vrij helder, zonder reuk of smaak.
In of nabij de arbeiderswoningen wer
den inrichtingen tot drinkwatervoor
ziening aangetroffen. Slechts een achttal
woningen in 't Oosteind misten deze
inrichting.
De gemeenten Waalwijk en Besoijen
bevinden zich in de meest gunstige om
standigheden daar het drinkwater kan
betrokken worden uit de uitmuntend in
gerichte waterleiding te Waalwijk.
Deze waterleiding is een viertal jaren
geleden aangelegd en wordt geëxploi
teerd door de Waterleiding-Maatschappij
de Langstraat4.
Zeer te betreuren is het dat van deze
waterleiding betrekkelijk weinig gebruik
gemaakt wordt. Niet alleen dat er onder
scheidene personen, die het om finan-
cieele redenen niet behoeven na te laten,
niet aangesloten zijn, maar ook in zeer
weinig arbeiderswoningen wordt dit
goede water aangetroffen, ofschoon de
behoefte daaraan zoo groot is.
Het kan den huiseigenaren toch niet
onbekend zijn, dat de Woningwet be
voegdheid heeft om woningen onbe
woonbaar te verklaren, die niet van goed
drinkwater zijn voorzien.
De Commissie heeft in de plaatselijke
bladen de aandacht hierop gevestigd.
Zij heeft gewezen op de goede hoe
danigheid van het leidingwater en ge
tracht aansluitingen, vooral voor de
mindere woningen, te bevorderen.
Ook heeft zij in de houw- en woning
verordening dezer gemeenten geadviseerd
strenge bepalingen op te nemen wat
aangaat de drinkwatervoorziening.
Door den heer Hoofdinspecteur werd
ten beantwoording aan de Commissie
toegezonden eene lijst met vragen be
treffende het voorkomen van lood in
leidingwater.
Deze vragen werden uitvoerig door
haar beantwoord.
De Commissie heeft, ook in verband
met de missive van den heer Hoofdin
specteur, het water van bovengenoemde
Waterleiding-Maatschappij scheikunding
laten onderzoeken, Door haar werden
twee monsters genomen nl één uit de
Prise d'eau en één uit een huisleiding
Levens- en genotmiddelen? gebruiks
artikelen-
Een geregeld onderzoeken der levens
middelen en van de gebruiksartikelen
kan, wegens het daaraan verbonden
financieele bezwaar, door de Commissie
niet worden gedaan, hoe gaarne zij dit
ook zou wenschen.
Zij heeft zich bepaald tot het doen
onderzoeken van eenige levensmiddelen
waarvan vervalsching werd vermoed en
geeft de resultaten daarvan hieronder
weer.
A. Zuur roggebrood, Aschgehalte
1,4% bevat ijzer en veel Aluin-
B Zoogenaamd wittebrood. Asch
gehalte1,3°/obevat ijzer en Aluin.
C Zoet roggebrood met mogelijke
melange tarwe. Aschgehalte l°/obevat
ijzer en Aluin.
D. Zoogenaamd wittebrood. Asch
gehalte: 1,2%; bevat Aluin.
ETarwebrood. Aschgehalte 2,02%
berat Aluin.
M. Margarine. Watergehalte: 25%;
Boorzuur verbindingen aanwezig.
N. Zachte zeep, Watergehalte 45%;
vrij alkali aanwezig (veeD; zetmeel aan
wezig.
O. Harde zeep, Watergehalte: 26%;
vrij alkali aanwezig.
De Commissie achtte het instellen van
een onderzoek naar de hoedanigheid der
melkdie in haar ressort verkocht wordt,
zeer wenschelijk. Zij besloot een 40tal
monsters te laten onderzoeken. Bij een
tweede onderzoek zullen bij de verkoo-
pers, wier melk afwijkingen aantoonde
wederom monsters genomen worden. Bij
het nemen der monsters werden de ver-
koopers met het doel niet bekend ge
maakt.
De Commissie heeft de resultaten van
dit onderzoek in eenige plaatselijke en
dagbladen bekend gemaakt met ver
melding van de namen der gemeenten
waarin verdunning der melk is gecon
stateerd.
Daar het gebleken is dat onder de
soorten aardewerk voor huishoudelijk
gebruik, er vele voorkomen van welke
het glazuur een niet onbedenkelijke
quantiteit lood afgeeft bij het gebruik en
dus gevaar opleveren voor loodvergifti-
ging, werd op verzoek van den heer
Hoofdinspecteur dooi de Commissie een
onderzoek ingesteld naar de deugdelijk
heid van het in haar ressort ten ver
koop aangebodene aardewerk.
voor of met het zaaien de tweede maal
voor dat de bieten voor hel eerst gehakt
worden en de derde maal ongeveer een
maand later voordat de bieten voor de
tweede maal gehakt worden.4
Hoeveel chilisalpeter mag men aan
de suikerbieten geven.
Het is bij geen enkelen bietenverbou
wer de vraag öf hij chilisalpeter zal ge
bruiken op zijn bietenland. Dat hij zonder
chilisalpeter geen suikerbieten kan ver
bouwen (behoudens eenige uitzonderin
gen voor een enkelen oogst) daarvan is
hij ten volle overtuigd. Doch de vraag
is wel, »hoeveel chilisalpeter zou ik kun
nen gebruiken ?4 »Zou ik, door het ge
bruik van nog wat meer chilisalpeter
mijn gewicht kunnen verhoogen, zonder
het suikergehalte te drukken ?4
En dat de intensieve suikerbietencul
tuur de eerstvolgende jaren in sterke
mate zal toenemen, valt niet te betwij
felen. Het kan dus zijn nut hebben
bovenstaande vraag nog eens met rede
nen omkleed te beantwoorden. Vele jaren
geleden heerschte algemeen de meening,
dat een sterke bemesting met verschil
lende zouten, het suikergehalte drukte
en deze meening werd toen gevoed door
de uitspraken der suikerfabrikanten. Die
tijd is echter voorbij. Trouwens, jaren
als 1904 een geweest is, jaren met warme
zomers, waarin zeer zeker zeer veel sal
peter in den bodem moet gevormd
worden, en waarin juist het suikergehalte
der bieten uitmuntte, moesten, natuurlijk
tot nadenken stemmen- Toch is het niet
langs theoretischen weg, dat bovenstaan
de vraag moet beantwoord worden.
Praktische proeven moeten het antwoord
geven. Welnu, er zijn in Nederland, juist
in die streken, waar altijd het aantal met
suikerbieten bezaaide Hectaren betrek
kelijk het grootst is geweest, waar de
bietencultuur altijd het intensiefst gevoerd
is, namelijk op de Zuid-Hollandsche ei
landen, in Zeeland en Westelijk Noord-
Brabant, tal van proeven gedaan in be
trekking tot het chilisalpeter en de
suikerbieten.
Eenige resultaten dier proeven wil ik
in korte woorden mededeelen.
In 19011902 schreef de Rijksland-
bouwleeraar van Zeeland naar aanleiding
van genomen proeven»Een sterke be
mesting met chilisalpeter op suikerbieten
heeft weinig invloed op het suikergehalte
der bieten. Een bemesting met 250 KG.
per Gentsch gemet (0,44559 Hectare),
dus van 500 a 600 KG. per HA. is zeer
loonend. In 1902—1903 vervolgt hij naar
aanleiding van nieuwe proeven:
lste Een bemesting met 600 KG.
superphosphaat en 400 KG chilisalpeter
per HA. op suikerbieten heeft op het
proefveld te Zonnemaire de beste finan-
tieele resultaten gegeven. Een grootere
gift aan chilisalpeter op het gehalte geen
invloed. 2de. Een sterke bemesting met
chilisalpeter op suikerbieten op het proef
veld te Wolfaartsdijk heeft het beste
resultaat gegeven. Een proefveld te
Wolfaartsdijk op middelmatig lichten
kleigrond had o.a. ten doel, een bemes
ting met verschillende hoeveelheden
chilisalpeter, alsook op verschillende
tijden. Men gaf o. a. 300300; 200
200—200: 200—400; 600, enz. Uit de
proef bleek:
lo. Dat de grootste chilisalpeterbe-
mestingen ook de grootste opbrengsten
gaven.
2o. Datammoniak-superphosphaat het
moest afleggen tegenover superphosphaat
en chilisalpeter.
3o. Dat de chilisalpeterbemesting in
3 keer gegeven, waarvan de eerste maal
voor het zaaien, de grootste opbrengst
heeft gegeven.
Naar aanleiding van genomen proeven
schrijven de Heeren Hocke Hoogeboom
en Visser te Zonnemaire
»Wij zien hieruit, dat de beste finan-
tieele resultaten bereikt zijn met een
bemesting van 600 KG. superphosphaat
en 400 KG. chilisalpeter per Hectare. De
bemesting met chilisalpeter heeft op het
gehalte een gunstigen invloed gehad."
Deze uitkomsten zouden we nog met
talrijke andere kunnen vermeerderen,
doch, daar zij vrij wel alle eensluidend
zijn, volstaan wij hiermede. Het is dui
delijk, dat de aard en de ligging van
den bodem moet beslissen, doch als ge
middelde cijfers kunnen wij naar aan
leiding van de resultaten der proefvelden
bovenstaande vraag aldus beantwoorden.
»Men mag op suikerbieten van 400—
600 KG. chilisalpeter per Hectare geven
in drie malen, waarvan de eerste maal
Geen enkel buitenlandsch militair attaché
zoo meldt het Russisch telegraafagentschap
is tijdens den terugtocht van Mrekden in
apansche gevangenschap geraakt. Ze bevin
den zich allen te Goedzjoeün. Het eerste le
ger heeft geen geschut, geen stelling verloren,
maar zeven Japansche maxims buit gemaakt
en vierhonderd Japanners gevangen genomen.
De soldaten zijn verbitterd over den voort-
dureuden terugtocht en betreuren het, op
bevel de stellingen te hebben moeten ont
ruimen, die de Japanners niet konden nemen,
üe terugtocht geschiedt langs evenwijdige,
vroeger door de Russische troepen in gereed
heid gebrachte bergwegen in de volmaakste
orde.
Te St. Petersburg acht men thans het
oogenblik gekomeu, om, in plaats van eeu
„terugtocht" en een „vervolging", te spreken
van den opmarsch van de twee vijandelijke
egers. Het ziet er inderdaad naar uit, alsof
de Russen lijd en gelegenheid hebben gehad
om huu verstrooide en gedunde afdeelingen
samen te trekken, te ordenen en opnieuw in
te deelen. Nadat dit geschied is, trekken de
Russen eensdeels naar de Soengari, anders-
deels naai Girin op. De laatste plaats hopen
zij ongemoeid te kunnen bezetten.
Op de Soengari te St Petersburg groote
verwachtingen voor een defensieve tactiek, de
eenige, die voorhands binnen het bereik van
het mogelijke ligi.
Het hoofdkwartier van Linewitsj is op het
oogenblik reeds te G reudzjoeliu, 160 werst ten
zuiden van de Soengari, d. i. meer dau
halverwege lusschen Tiëling eu de Soengari.
Hoe noordelijker de Russen komen, hoe
veiliger zij zijn. De. linie van de Soengari
zal in elk geval met hand eu tand verdedigd
worden.
Volgens een telegram uit St. Petersburg
bben de Russen bij Moekdeu alleen 2000
officieren aan dooden, gewondeu eu vermisten
rloren.
De Japansche overheid neemt maatregelen
voor de overbrenging van 45,000 krijgsgevan
gen Russ n naar Japan.
Het Telegraafagentschap maakt het vol
gend te'egram uit Sipiugai van gisteren
openbaarDe terugtocht der Russen naar
het noorden heeft onder de vreedzame be
volking, die op een overwinning van het
Russische leger had gehoopt en nu met
vrouwen en kinderen in de bergen vlucht,
een paniek verwekt. Bij den doortocht der
Russen door Chineesche steden sluiten de
bewoners hun deureu maar zij trekken met
hun feestelijk gelooide vrouwen en kinderen
de Japanners tegemoet. De Japanners gaan
door met hun harde handeling der Chiucezen
en passen straffen toe zooals vroeger in
Feng-wang-tsjeng, Liaojoog en Jinkau. Zelfs
de Chineezen, die enkel verdacht worden,
dat de Russen in eenige vriendschappelijke
betrekking tot hen staan, worden gemarteld.
Naar het noorden gevluchte Chineezen zijn
gefolterd. Een tolk is terechtgesteld koop
lieden, die Russisch geld bezitten, wordende
handen afgehakt. Ze'fs ambtenaren, die tot
de Russen voor dienstzaken in betrekking
stonden, worden niet ontzien. De eerste
gouverneur van Liaojang, Sjan, wordt te
Hai-tsjeng gevangen gehouden de tweede
Tsjcng, is gefolterd en naar Port Arthur
verbaouen. Zijn familie is eveneens gemar
teld, en zijn beide terechtgesteld. De Chinee
sche kolonel Dsjao is te Jinkou ter dood
gebtacht, omdat hij vroeger met de Russen
omging. De Chineesche officier Sjoe is op het
bloote vermoeden, dat hij met de Russen
betrekkingen heeft onderhouden, zonder vorm
van proces met den dood gestratt. De
Chineezen durven uit vrees voor de wraak
der Japanners den Russen geeu levensmid
delen te verkoopen.
In een telegram aan de Petit Parisien
uit St. Petersburg wordt nu weer beweerd
dat Koeropatkin niet vrijwillig bij het leger
in Mantsjoerije is gtbleveu, maar dat men
Petersburg in militaire es ambtelijke
kringen vreesde dat hij om zijne militaire
eer te verdedigen al te duidelijke ophelde
ringen zou kunnen geven over de toestanden
waarin hij legen de Japanners heeft moeten
vechten. Daarom zou hem gelast zijn, als
onderbevelhebber naar het front terug te
keeren.
verbannen of in de gevangenis te worden
gewc-pen. Wij veidedigen de heilige rechten
van het geweten.
De geestelijkheid zal zich op de hoogte
van haar plicht loonen. Wa' den H. Vader
betref!, hij wil nog hopen du de wijsheid
eu de politieke geest de eenheid en den
vrede zullen weten te bewaren. Den dag
waarop Z. H. voor hel voldongen feit zal
staan, zal Z. H hei woord uitspreken, dat
hij moet zeggen, maar hij zal dat niet doen
voor het oogenblik is aangebroken. Indien
onze vijanden rekenen op tweedracht in
onze gelederen, vergissen zij zich. De
leiding, die Rome zal geven, zal door de
gelicle geestelijkheid worden gevolgd.
Verschillende bladen melden, dat de
opperpresident van Brandenburg, Betmann-
Hollweg tot minister van binnenlandsche
zaken is benoemd. Het is echter nog niet
officieel.
In den loop der beraadslagingen over
de begrooting van corlog kwameu gisteren
in den Rijksdag de Polen— en Jodenquaestie
in het leger ter sprake. De minister van
oorlog, Von Einem, constateerde dat de
Poolsche soldaten in geen enkel opzicht
slechter werden behandeld dan de anderen.
Wat de Jodenquaestie betreft, verklaarde hij
dat de Israëlieten hun plicht goed hadden
vervuld.
De Keizer is Woensdagmorgen om half
tien met het stoomschip Hamburg van de
Hamburg—Amerika, onder saluutschoten
van de forten zijne reis naar de Middelland-
sche Zee aangevangen. De kruiser Fried
rich Karl vergezelt hem.
De keizerin is om tien minuten voor half
twaalf naar Italië vertrokken.
Van Duitsche zijde is steeds alles ge
daan om goeie vrienden te worden met
Frankrijk. Des te meer verbaast thans de
scherpe toon van eeu aitikel inde officieuze
Nordd. Algem Ztg. waarin te kennen wordt
gegeven, dat Duitschland niet van plan is
aan Frankrijk de vrije hand te laten in
Marokko. Keizer Wilhelm gaat naar de
hoofdstad van Marokko, Tandzjer wat de
Franschen daar ook tegen mogen hebben.
Zou Duitschland nu willen profiteeren van
de gelegenheid, dat Frankrijks bondgenoot
de haudeu vol heeft met Japan 't Lijkt
er veel op.
De Daily Telegraph-correspouden te St-
Petersburg weet enkele bijzonderheden mee
te deelen omtrent de maatregelen, welke ter
beveiliging van het leven van den czaar
genomen worden. Van het station tot in de
keizerlijke apartemenlen wemelt Tsarskoje
Selo van deteciives, spionnen politie en mili
tairen Kazernes, dicht bij het paleis, staan
daarmee iu onmiddelijke verbinding, zoodat
dc soldaten, die altijd klaar gehouden wor
den, oogenblikkelijk naar het paleis kunnen
worden opgecommandeerd. En binnen het
paleis bevindt zich een ware lijfwacht van
beproefde, trouwe militairen. Hoe groo de
waakzaamheid moet zijn, bleek uit de om
standigheid, dat in de koffers van den man,
die onlangs in het „Hotel Bristole" door'zijn
eigen bom gedood werd, een volledig uniform
van een politie inspecteur gevonden werd.
Op bericht dat op den straasweg nabij het
landgoed "Lanei.ti 140 boeren met vrouwen
en kinderen waren verzameld, begaf zich het
hoofd der landelijke politie met een compag
nie soldaten daarheen en liet schieteu op de
menschen ofschoon deze zich rustig gedroegen.
Twee personen werden gedood en vijftig
verwond, daarvan 20 zwaar. Van de ge
wonden stierven er zeven op weg daar het
hospitaal.
De correspondent van Gaulois te Grenoble
heeft een onderhoud gehad met den bisschop
van Grenoble, die pas uit Rome is terugge
keerd. over de scheiding van Kerk eu Staat
De prelaat verklaarde, dat, indien de wet
wordt aangenomeu zooals ze is ingediend,
de geestelijkheid ze niet zal kunnen aan
vaarden, hoe zeer zij zich ook geneigd w.l
toonen, zich aan het gezag te onderwerpen.
Wij zullen weerstand bieden op gevaar at
van
Uit Tokio worden interessante bijzonder
heden gemeld over het ontstaan van een
nieuw eiland in Zuid—Japan. Den 24den
November van het vorige jaar werden de
bewoners van het eiland TwOj nabij het
eiland Bonine, opgeschrikt door geraas. Twee
weken later steeg zwarte en witte rook uit
de zee op, op ongeveer drie zeemijlen ten
zuiden van Two.
Den 5en December verschenen te midden
den rook drie eilandjes, die den 22en
December tot een eiland vereenigd bleken
te zijn, dit langzaam omhoog tees en iu
grootte toenam. In de eerstvolgende dagen
veranderde nog voortdurend de vorm van
het eiland, totdat het eindelijk eind Januari
geeu verandering meer scheen te ondergaan
Bewoners van de Two—eilanden hebben het
toen bezocht en bevonden, dat het een
omtrek van 2314 mijl heeft en 480 voet
boven de oppervlakte van het water ligt.
Ken groot wa mwatermeer ligt in het noor
delijk gedeelte. Het zuiden is rotsgrond
met een dikke aardlaag bedekt. Een
zandstrook omgeeft het eiland, dat Noesjima
is gedoopt en door de Japansche regeeriDg
iu bezit genomen is.
