iNumraer 3 Zondag 30 April 1905 28e Jaargang Tweede Blad. TB VIM EKTB mm Stofbindende middelen op straten en wegen. EVILLMIOX. v. en wr- IJ... «lil II M» i« Het zoogenaamde straatstot is niet alleen een van de lastigste plagen, maar levert ook veel hinder voor de gezond heid op. Algemeen bekend is het gevaar van ziekteaandoeningen dat door het opwervelend stof ontstaat. Van daar dat men ook terecht de aandacht wijdt aan de verschillende proeven verricht ter vermindering van de stof- plaag. Het gewone middel besproeien met water is gebleken ondoelmatig te zijn. Het stof met water vermengd, blijft op de straat liggen en bedekt haar met slijk om na eenige uren, na het verdam pen van het water, weer door den wind opgedreven te worden. Sedert 1898 heeft men in Californië van alles geprobeerd om van deze plaag, ontzettend in de lange droge zomers, te worden ontslagen. En men is er in geslaagd. Het stof der voorbijgaande voetgangers, rijtuigen en automobielen vliegt niet meer binnen de huizen, noch bederft de produkten van veld en boomgaard langs de wegen. Het middel dat men daar in toepassing brengt is olie. In plaats van water wordt ruwe aardolie gebezigd. Tevens vond men dat de olie onmiddelijk alle losse deel tjes op de oppervlakte van den weg verbond tot een taaie laag. Wegen, gemaakt op los zand of kleiachtige stof, waar men niet met een rijtuig kan dra ven en waar een span paarden met moeite een ton gewicht kon trekken, werden na een doelmatige behandeling met olie hard, vast en veerkrachtig zoo dat men er gemakkelijk over draafde en een span paarden gemakkelijker 2Va ton kon trekken dan vroeger 1 ton. Om op harde wegen het stuiven volkomen op te heffen, ging men als volgt te werk de olie wordt heet ge maakt en op een warmen dag, als de grond zoo warm mogelijk is, moet die heete olie worden toegepast. Over deze olielaag werd, ter hoogte van een halve centimeter, een zandbed uitge strooid en met straatwalsen vastgedrukt, waardoor de straten, blijkens de ervaring gedurende een rij jaren, tegen vluchtig stof werden gevrijwaard. Volgens den ingenieur Terneden te Miil- heim die in A. et. A. een interressante be schrijving geeft van dit onderwerp zou ook voor Europa deze methode aan bevelenswaardig zijn, als de aankoop van de ruwe aardolie niet zoo hoog was. In Californië kost de ton aardolie ongeveer f9, hier kost zij tienmaal meer en voor één kilemeter straat zijn 20 tot g Heldeuroman van HENRYK SIENKIEWICZ voor De Echo van het Zuidenvertaald door H TWEEJE BOEK. HOOFDSTUK XI 30 tonnen noodig. Hierdoor kwam de te Monte Carlo gevestigde Zwitsersche arts Dr- Gug- lielminette op het denkbeeld, in plaats van aardolie, gewone steenkolenteer te bezigen. Hij deed de allereerste proe ven op verschillende wegen aan de Riviera. Daar deden automobielen, equi pages en voetgangers ondoorzichtige wolken stof opdwarrelen die tuinen, bloembedden en wandelaars in een eentonig grauw hulden en het genot dat deze heerlijke streek, zoo rijk aan natuurschoon aanbood, ten eenenmale bedierf. Dr. Gugliminette had dus een middel gevonden, dat aan dezen ondragelij ken toestand een einde maakte. De in enkele straten van Monte Carlo uit gevoerde teerbedekking had gedurende tien maanden, zonder verdere hernieu wing aan het doel beantwoord. De geteerde wegen bleven stofvrij, terwijl in de aangrenzende straten zich stof wolken vertoonden. De Fransche regeering liet dit middel in den loop van den verschenen zomer, op de drukste straten, langs de geheele Riviera tusschen Cannes en Mentone eveneens toepassen en heeft, bij wijze van onderzoek, in éen Departement alleen 20 K- M. straten op die manier behandeld. De kosten waren zoo gering, dat zij, door besparing aan besproeien, reiniging en slijtage, reeds binnen zes maanden waren gedekt. Ook in ons vaderland houdt men zich met de zaak bezig en reeds werden op verschillende plaatsen proeven genomen. De behandeling is zeer eenvoudig en eischt slechts goed aangelegde straat wegen, met zoo hard mogelijke bedding en een glad oppervlak- Als 't eenige dagen niet heeft geregend, zoodat de straatbodem tot eenige centimeters diepte geen vocht bevat, wordt het straatvlak door besproeien, afkrassen en vegen van stof en vuil gereinigd en moet weer een of twee dagen drogen. Dan wordt tot c.a. 60° C. verhitte steenkolenteer wat schrapijzers tot 1 a 2 millimeter dikte opgedragen. Eenige uren later wordt de geteerde straat met een laag droog zand bestrooid, en dit zoo mogelijk licht ingewalst. Bij droog zonnig weer kan de straat reeds des avonds van denzeltden dag voor het verkeer opengesteld worden, in het andere geval moet zij nog een tweeden dag blijven drogen. Al naar de grootte van het verkeer weerstaat de teerlaag een tijdsduur van 6 tot 12 maanden Per vierk- Meter straatweg is 1 K. G- teer toereikend, de kosten van het teeren voor een 5 M. breede landstraat komen met inbegrip van arbeidsloon op f180 tot f210 per K. M. te staan. Deze methode echter is slechts geschikt voor horizontale straten daar eenige stijging moeilijkheden oplevert, Daarom stelde Dr- Gugliclminette, in opdracht van de Fransche Regeering, onderzoekingen in meteen andere vloei stof, die door den Hollandschen inge nieur Westrum voor de eerste maal voor straatbesproeiing werd aangewend en naar hem Westrumite wordt ge noemd. Het gelukte n 1. teer of mine rale olie met ammoniak en andere toe zetting in water oplosbaar te maken. Westrum verdunde deze oplossing met 90 pCt water en begoot daarmee de straten, zonder eenige voorbereiding, op dezelfde wijze als bij de gewone water besproeiing. Het gevolg was zoo gun stig, dat de bestuurders van verschil lende groote auto-wedrennen in Enge land Westrumite aanwenden voor het stofvrij maken der wegen. Sedert dien hebben ook de proelnemingen van Dr. Guglielminette op de wegen tusschen Nizza en Nonaco even bevredigende uitkomsten opgeleverd, zoodat West rumite wel den voorrang boven teer bezit. De behandeling is als volgtHet water wordt in de gebruikelijke sproei wagens met 10 pCt. Westrumiet ver mengd - het vertoont dan een choco ladekleur, is reukloos en droogt bij het besprenkelen spoedig op. Met deze vloeistof wordt de straat, bij welk weer ook en zonder het verkeer te onder breken, tweemaal binnen acht dagen rijkelijk begotenhet straatstof is dan voor meerdere weken vastgelegd. Later is het voldoende de straat, al naar het weei en het verkeer, eens of tweemaal per maand met een 2 tot 5 pCt. hou dende oplossing te besproeien. De kos ten zouden bij een 5 M. breede straat en over een K M. lengte f 300 a f 350 per jaar vorderen. Aangezien het in hygeenisch opzicht (om dit slechts te noemen) van groot belang is de straten vooral in onze middelpunten van bevolking stofvrij te maken, zij hiermede de aandacht ge vestigd op de middelen die daartoe thans toegepast worden. Voor onze gemeente is op dit gebied nog veel te verrichten en zou om te beginnen, het nemen van een proef b.v. op de Markt aller waardeering verdienen. SMEELE. **mmm n, - Ter voldoening aan onze belofte kun nen we thans het volledige reglement der kiesvereeniging geven, zooals het officieel is vastgesteld. Wij raden een ieder aan het goed te bewaren, daar niet ieder lid natuurlijk een gedrukt exemplaar ontvangt en 't kan wel eens te pas komen. Kcglcment der Centrale K. K Kiesvereeniging, voor de Tweede Kamer der Sinten Gene raal in het district Waal»ijk en de Provincule Staten in het district llcii.->dcn Art. I. De Centrale R- K Kiesver eeniging stelt zich ten doel in R. K. geest het algemeen welzijn op godsdiens tig, zedelijk en stoffelijk gebied te be vorderen lo. door de kiezers te ontwikkelen en voor te lichten omtrent politieke en maat schappelijke vraagstukken. 2o. door bij verkiezingen voor het lidmaatschap van de Tweede Kamer der Staten-Generaal en de Provinciale Staten een goede keuze van candidaten te bevorderen. Art. II. Om lid der Kiesvereeniging te kunnen zijn moet men behooren tot de R. K. Kiezers voor deTweede Kamer in het district Waalwijk of voor de Pro vinciale Staten in het district Heusden. Hij, die lid wenscht te worden, wendt zich tot een der leden van het Bestuur zijner afdeeling. Indien het bestuur meent om gegronde redenen niet te kunnen voldoen aan dit verzoek, geeft het daarvan kennis aan den betrokken persoon, hem de keuze latende zich terug te trekken of zich te onderwerpen aan eene ballotage op de eerstvolgende vergadering der afdeeling. Leden kunnen door de algemeene vergadering der afdeeling op voordracht van het Bestuur of van vijf leden van hun lidmaatschap vervallen worden verklaard. Art. III. De R. K. Kiesvereeniging strekt zich uit over de gemeenten be- hoorende tot het kiesdistrict Waalwijk voor de Tweede Kamer der Staten- Generaal en het kiesdistrict Heusden voor de Provinciale Staten. In iedere gemeente of Parochie kan eene afdeeling worden opgericht. Meer dere afdeelingen kunnen, met goedvinden van het Hoofdbestuur, in eene gemeente of Parochie bestaan, wanneer het wegens de uitgestrektheid wenschelijk wordt geacht. Elke afdeeling moet minstens 15 leden tellen. Wanneer in eene gemeente oi Parochie oprichting eener afdeeling niet mogelijk of wenschelijk blijkt, kunnen de R. K. Kiezers dier gemeente of Parochie als leden worden aangenomen in de af deeling eener naburige gemeente of Parochie. Art. IV. Elke afdeeling kiest uit haar midden een bestuur, bestaande uit minstens vijf leden, onder welke een Voorzitter, een Onder-voorzitter en Secretaris-Penningmeester. De wijze van aftreding, de herkies baarheid en duur der zitting wordt bij huishoudelijk reglement geregeld. Van de samenstelling en elke ver andering in het bestuur wordt kennis gegeven aan het hoofdbestuur. Art. V. In de afdeelingen wordt Het paard van Bardabut beet André, den jongsteu, in het volle gezicht en vermorzelde hem het hoofd. Raphaël, de oudste, bracht het beest een geweldige slag toe en zijn zwaard vloog in stukken, op een der koperen knopen van den teugel. Bardabut stak hem zijn mes tot aan het handvat in de keel. Zoo stierven de gebroeders Sieniut met de schittereude harnassen. Toen wierp Bardabut zich op prins Polubiuski, een knaap van zestien jaar, en hieuw hem den arm af aan den schouder. Urbanski wilde den prins, zijn neef, wreken hij schoot het monster zijn pistool af vlak in hei gezicht, maar raakte hem slechts aan het oor. Vreeselijk waren toen Bardabut en zijn strijders beiden zwart als de nacht en met bloed overdekt. Urbanski kon niet aan den dood ontsnappende Kozak sloeg hem het hoofd af. Allen weken terug. Doch de woedende watacha had den palatijn bemerkt Met een rauwen gil vloog hij op hem aan, ruiters en paarden omverwerpend. De palatijn hief zijn zwaar slagzwaard op en maakte zich gereed tot den aanval. Ongetwij feld had hij den dood gevonden, wauueer niet een der soldaten Bardabut om het middel had gegrepen. Terwijl de centaur zich losmaakte uit zijne armen, schoten talrijke ruiters d^n palatijn ter hulp. Weldra hadden zij hem van zijn tegenstander gescheiden Doch een hardnekkig gevecht hield aan langs de geheele linie. Reeds begon het regiment van Tyczkiewicz terug te trekken, toen nieuwe troepen ter hulp kwamen de dragonders en de huzaren, die tot op dat oogenblik in reserve waren gehouden. De avond was gevallen en de gloed van den brand verlichtte de strijders. Wierchul, Poni- atowski en Kuchel bevonden zich nu in het dichtste strijdgewoel, want, na de ordelooze me nigte te hebben uiteeugeslaan, hadden zij zich op de beide vleugels van het Zaporogenleger geworpen en drongen deze langzaam naar den heuvel terug. Op de beide uiteinden verplaatste zich de gev» chtslinie al meer en meer naar de stad, terwijl in het centrum de Polen, zwich tend voor de overmacht, voet voor voet terug trokken. De hertog had de dragonders laten uitrukken. Hij had nog slechts de huzaren tot zjjne beschikking, een onbewegelijk woud van lansen, waarvan de wimpels in den avondwind wapperden. Geduldig en zwijgend wachtten zij het teeken tot den aanval af: in hun midden stond de hertog, getooid met een zilveren harnas en met den commando-staf in de hand aandachtig sloeg hij de kansen van den srijd gade. Links van hem, een weinig naar achteren, stond Jan met getrokken nabel. De hertog wendde geen oog van het slag veld af Langzaam trok het middengedeelte der halve maan, die zijn leger vormde, naar hem terug. Nu eens flikkerden de zwaarden als bliksems boven de donkere lijn der hoofden, dan weer sloegen zij neder om te treffen. Paarden vluchtten uit do rangen en holden in wilde vaart over de vlakte. Soms golfde een vaandel boven het strijdgewoel om er spoedig in te verdwijnen. Over de rijen der strijdenden heen hield de prins zijn blik gevestigd op de kruin van den heuvel Daar wachtte dejouge Krywonos met zijne laatste escadrons het gunstige oogenblik af, om zich op de rangen der Polen te werpen Eensklaps stormden de Kozakken met luid geschreeuw ten aanval. Chargeer riep de hertog Kretoski toe. Jan hief zijn sabel op en stormde vooruit. De Dragonders van Barauowski maakten plaats om de huzaren door te laten en deze laatsten storten zich op de sot- nien van Krywanos, die reeds zéker waren van de overwinning. YarémaYaréma riepen de huzaren. Yaréma herhaalde het geheele leger als uit een mond. Op het hooren van dien geduchten naam, deinsden de Zaporogen terug zij hadden dus niet alleen den palatijn van Kieuw, maar her tog Wisniowi§ki in persoon voor zich. Boven dien konden zij niet voldoende weerstand bieden aan de huzaren, die hen ouder hun gewicht zouden verpletteren. Een middel bleef er over zich langs twee kanten scharen, de geduchte macht voorbij laten trekken en ze dan in de flanken aanvallen. Maar die flanken werden beschermd door de lichte cavullerie van Poniatowski en Wierchul, welke de beide vleugels der tegenstanders uiteeugeslaan en naar het centrum terug geworpen hadden. De kansen van den strijd veranderden ziender oogen. De ruiters van Poniatowski eu Wierchul vormden als het ware een afgebakenden weg, waarlangs de huznren in woeste vaart de Ko zakken terugdreven naar de stad. Indien Wierchul eu Poniatowski elkaar de hand hadden kunnen rijken en de vluchtelingen met een ijzeren ring kunnen omsingelen, dan zou geen huuner zijn ontsnapt. Doch het te groote aantal vijanden, dat achtervolgd moest worden maakte deze beweging onmogelijk. De jonge Krywonos, hoe groot overigens zijn moed, zijn macht, vluchtte aan het hoofd der zijnen. Kuchel, die hem bemerkte bracht hem een sabelhouw toe dwarB over het gelaat Maar op 't zelfde oogenblik schoot Bardabut toe, de overblijfsels van zijn regiment om zich verzamelend. Tot twee malen toe had hij ge- tiacht, de huzaren in hun vaart te stuiten, eu tot twee malen toe was hij teruggedrongen als door de blinde kracht van een element. Toen trachtte hij, de dragonders van Kuchel ter zijde aan te vallen en daarna den weg te bereiken, die naar de stad leidde tn nog vrij was. Maar voordat hij zich een doortocht ba nen kan, was de weg bezaaid met vluchtelin gen, soldaten, paarden en wagens. De huzaren bestookten hen met lansen en sabels het was een wild strijdrumoer zonder genade. De hoeven klotsten in het bloed. Hier en daar was de mengeling zoo dicht, dat de zwaarden geen dienst meer konden doenmen maakten el kander af met dolken en met vuistslagen. «Genade heeren Laks Genade I« Maar de minstens eens per jaar vergadering ge houden en voorts zoo dikwijls de Voor zitter, die ze oproept en leidt, het noodig ooi deelt, of het door een bij huishoude lijk reglement bepaald aan'al leden schrif telijk verzocht wordt met opgave van de te behandelen onderwerpen. In het laatste geval is de Voorzitter verplicht de vergadering te beleggen binnen 14 dagen na ontvangst van het verzoekschrift. Art. VI. Het Hoofdbestuur bestaat uit de afgevaardigden der afdeelingen. Afgevaardigde is de Voorzitter, bij ont stentenis van dezen de Onder-voorzitter, of bij ontstentenis van beiden een door den Voorzitter of bij ontstentenis van dezen door den Onder-voorzitter aan te wijzen lid van het bestuur. Ieder lid van het Hoofdbestuur brengt ééne stem uit als zijne afdeeling niet meer dan 50 leden telt; twee stemmen als zij 51 tot 100 leden telt; drie als zij 101 tot 150 leden telt, en voorts voor iedere 50 leden of gedeelte daarvan boven de 150 eene stem meer. Art. VII. Het Hoofdbestuur kiest uit zijn midden een Voorzitter en een Onder-voorzitter, die met den Secretaris- Penningmeester het Dagelijksch Bestuur uitmaken. De Voorzitter van het Dagelijksch Bestuur is tevens Voorzitter der Vereeni- ging. Hij roept op en leidt de vergade ringen van het Hoofdbestuur en van het Dagelijksch Bestuur. Bij zijn ontstentenis treedt de Onder-voorzitter in zijne plaats. De Secretaris-Penningmeester, aan wien door het Hoofdbestuur eene belooning kan worden toegekend, mag gekozen worden buiten het Hoofdbestuur. Art. VIII. Aan het Dagelijksch Be stuur is opgedragen de uitvoering der besluiten van het Hoofdbestuur. Stukken, uitgaande van het Hoofdbestuur en van het Dagelijksch Bestuur, worden onder teekend door den Voorzitter en den Secretaris. Art. IX. Het Dagelijksch Bestuur treedt tegelijk af de eerste maal in Mei 1907 en daarna telkens om de vier jaren. Art. X. Het Hoofdbestuur houdt jaarlijks minstens ééne vergadering in de eerste helft van Mei. In deze vergade ring wordt lo. door het Dagelijksch Bestuur ver slag uitgebracht en rekening en verant woording gedaan over het afgeloopen jaar. 2o. door de afgevaardigden der af deelingen opgegeven het getal leden hunner afdeeling en de contributie afge dragen. Bovendien zal de Voorzitter der Ver- eeniging eene vergadering beleggen voor aleer overeenkomstig het 1 e lid van artikel XII door de afdeelingen tot het stellen van candidaten wordt overgegaan overwinnaars waren onverbiddelijk. Alleen Bnrdabnt vroeg geen genade. Als hij in het nauw gebracht was, maakte hij plaats met messteken. Het eerst stiet hij op Dzik en boorde hem het mes in den buik. Dzik viel »0, God riep hij uitdit waren zijn laatste woorden eu lang vertrapten de paarden zijn lijk. Toen trok Bardabut, nu vrijer in zijne bewt gingen, het zwaard, met één slag kliefde hij den helm eu het hoofd van den huzaar Sokolski daarna, den kring verwijdend, sloeg hij Prijam en Certowicz neer met hun paarden Met opgeheven sabel vloog de jonge Zenobius Skalski op hem aan doch Bardabut gaf hem een vuistslag in het volle gezicht eu hij storte dood neer. Eindelijk kreeg hij Krétuski in het oog Krétuski, begeerig zooveel dapperheid te wre ken, naderde den woesteling. Rondom hen beiden werd de strijd gestaakt, allen volgden in angstige spanning het gevecht, dat de beide kampioenen gingen loveren. Zij vielen elkaar zoo onstuimig aan, dat hun paarden recht overeind op hun achterpooteu stonden. De sa bel van Bardabutvloogin stukken op het stevige zwaard van den Pool. Doch Bardabut greep zijn tegenstander om het middel en op de stijgerende paarden wrongen zij zich ann een Krétuski voelde op zijne keel het koude lem met van een mes hij liet zijn zwaard, dat geen dienst meer doen kou, los en vatte Bar dabut bij den pols. Een oogenblik zag men, hoe hun handen zich krampachtig wrongen Maar het was een ijzeren greepwaarmee Krétuski den arm van den Kozak omknelde Bardabut stiet een gebrul uit als een gewon de wolfhet mes ontglipte aan zijne vingers als een graankorrel uit een korenaar. Toen liet Jan de verbrijzelde hand los, greep ziin tegenstander bij den nek, borg zijn hoofd voorover op den zadelknop en bracht hem met zijn strijdhamer meerdere slagen toe. De watacha liet een akeligen doodskreet hooren en zeeg ineen. Aan het andere einde der gevechtslinie duurde de strijd voort. Getooid met den sjerp van Annette KrasienBka. streed daar Longiuus Podbipieta. Het beroemde zwaard zijner voor ouders kwam als een bliksem op de hoofden der vijanden neer... «Dü&r heeft Podbipieta gevochten 1 «zeiden den volgenden morgen de Poolache krijgers, toen zij met ontzettiug dien bloedigeu oogst gadesloegen De strijd liep ten einde. De zware cavalerie zette de regimenten der Kozakken welkeuaarde stad vluchtten, weder na. De escadrons van Kuchel en Poniatowski versperden hun den weg. Van alle kauteuj omsingeld, kwamen zij tot den laatsten mau om muur hun heldhaf tige dood spaarde ten minste hun broeders. Toen Wierchul en zijne Tartan u de Btad binueurukten, was er geen enkele Kozak ai li ter gebleven. Een stortregen had den brand gebluscht begunstigd door de duisternis had de vijand zich meester gemankt van de wagens met die snelheid van beweging, welke de Zaporogen eigen is daarna was hij uit de stad gevlucht en deze stroom overgetrokken. De edellieden, die in den toren belegerd werden, waren eindelijk bevrijd. De hertog g.dastte Wierchul, de burgers, welke gemeeue zaak met den opstand hadden gemaakt, te kastijden. Hij zelf zotte den vijand na. Maar de Kozakken hadden de bruggen vernield, waardoor zij een beduidenden voorsprong had den. Toen eindelijk de audere oever was be reikt, spanden ruiters en paarden al hun krachten in eu het gelukte hun de vluchtelin gen in te halen De tegenwoordigheid van den geduchten hertog verlamde hen van schrik. Zonder twijfel was hun laatste uur gekomen weldra bezweek hun verschansing van wagens onder den aanval en reeds waren zes kanonnen in handen gevallen van de vervolgers en maakte deze zich gereed, hen daarmeê te be schieten, toen de palatijn van Kiew het teeken faf tot den terugtocht, daar hij zich tegen het loedbad verzette. Bittere woorden werden gewisseld tusschen de l eide aanvoerders in tegenwoordigheid hunner kolonels. Waarom wilt gij den vijand sparen, Hoogheid, terwijl gij toch gedurende het ge vecht blijken gaaft van onverzoenlijke strijd lust (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1905 | | pagina 1