u in ra
Zonda^^^AugitsUi^l905
28 Jaargang
Tweede Blad.
[ene stembusles voorhetZuiden.
I.
De Oorlog.
BtNNF.NLAN
BUITENLAND.
Duitschland.
Italië.
Zuid-Afrika.
Rusland,
Provinciaal Nieuws
van
BAARDWIJK.
Concert te geven door de Nieuwe Har
monic van Drunen op Zondag 27 Aug. in
den tuin van den-beer II. Mulders. Aanvang
5 uur. Entrée 10 ct.
Zie programma's.
BESOIJEN.
Volksmatinée te geven door de Liedertafel
,Oefening baart Kunst"' in hare zaal in het
hotel Brokken. .Aanvang 12 uur.
'iffi ÏÏiP*
:-C
Grande Matinée Amusante, te geven dóór
de Liedertafel „Oefening baart Kunst» Of
Maandsg 28 Aug. in hare zaal in het hotel.
Brokken. Aanvang 101/, uur precies.
Zie programma's.
Groot Matinée op Zondag 27 Augustus
door de gunstig bekende karakter-humo
risten den Heer en Mevrouw Krijuen in
het café „Central*, H. Lakeinan.
Aaurang 12 uur. Entiée 10 cent.
Zondagavond en voorts i'pderen avond
Soiree. Entrée 10 ct. Aanvang 7 uur.
[Ingezonden.)
Nu de opwinding, door de verkiezin
gen in zoo hooge mate door 't geheele
land opgewekt, een weinig geluwd is,
kan het zijn nut hebben na te gaan,
welke lessen ons de stembus heeft gege
ven. Ik wensch daarbij echter niet meer
aan te komen met datgene, *wat reeds
besproken is, als den broederstrijd in
de districten Grave, Zevenbergen, Tilburg
en Druten ook niet met de constatee
ring en bespreking van de slechte orga
nisatie als b.v. in het district Gorinchem
evenmin met eene lange redeneering
over drank-verkiezingspractijken. Reeds
is op dit alles voldoende gewezen.
Waarop ik echter wèl den nadruk in
dit artikel wil leggen, is hetgeen ons
de stembus geleerd heeft omtrent het
socialisme in het Zuiden4.
En dan zij onmiddellijk geconstateerd,'
dat het socialisme in het Zuiden, met
name in onze provincie, reeds heel
aardig bres geschoten heeft. Of is het
niet teekenend, dat in het katholieke
Breda een Dr. v. d. Brink ongeveer
1000 stemmen verkreeg, dat in het
katholieke Eindhoven deze zelfde can-
didaat uitkwam met bijna 450 stemmen
ja, dat het met de gemeenteraadsver
kiezingen in Breda maar betrekkelijk
weinig scheelde, of diezelfde v. d. Brink
had den katholieken wethouder gewipt.
En hoe ging het in datzelfde Breda
op den dag der ver- en herkiezingen
toe Telkens als de uitslag voor links
gunstig was, klonk er een daverend
hoera. Doch, het is niet alleen te Breda,
dat deze aspiratie's naar links aanwezig
zijn. Eenigen tijd na de verkiezingen
sprak schrijver dezes enkele ontwikkel
de katholieken uit de omstreken van
's-Hertogenbosch. En wat verklaarden
dezen onomwonden? »Dat zij blijde
waren, dat het ministerie Kuyper ge
vallen was l4 Zij voegden hieraan nog
toe, dat er nog veel meer socialisten
in de Kamer moesten zitten, want deze
maakten en hielden den boel wakker.
Vooral in 't Zuiden moest zoo rede
neerden zij verder eens ferm van die
zijde gepropageerd worden, want daar
sliep men nog.
Wat zegt u van zoo iets, waarde
lezers Wist, of liever, wil men in onze
provincie dezen geest wel zien Tracht
men hem niet met mooie woorden en
klinkende phrazen over katholieke sociale
actie te overstemmen
Kijk eens, blindemannetje spelen is...
een spel voor kinderen. En is het
waarlijk geen blindemannetje spelen, als
men den waren toestand niet wil zien
Zal het strijken met vernis over een
zwarten achtergrond dezen inderdaad
mooier maken
Laat ons toch den socialen toestand
recht onder de oogen zien en zwart
noemen, wat zwart is. Of is het niet
zwart, als men ziet, dat in een katholiek
dorp in de Langstraat, waar pl. m.
3000 schoenmakersknechts zijn, geen
vakvereeniging bestaat, noch pogingen
in deze richting door bevoegde personen
worden aangewend Ja, nog sterker. Ik
weet, dat door een oprecht vriend der
werklieden, een waar katholiek en goed
roomsch democratisch man, hiertoe po
gingen zijn aangewend, doch dat deze
afstuiten op den onwil der patroons.
Toen bewuste heer aldaar uit den trein
stapte, werd hij opgewacht door pl. m.
100 werklieden, met wie hij zich toen
op een afgelegen weiland begaf, om
daar de oprichting eener vakvereeniging
te bespreken. De werklieden durfden
niet in 't volle licht hiermede te komen,
daar zij bevreesd waren, door hunne
patroons óf ten strengste berispt óf
aan den dijk gezet te worden.
Zijn dat nu toestanden in onzen de-
mocratischen tijd En is het dan te
verwonderen, dat men, geen medewer
king vindende bij de eigen partij, hulp
zoekt bij eene andere, die ontegenzeg
gelijk er niet tegen opziet misstanden
te signaleeren
Welnu, als we bovenstaand weten,
zal het ons dan nog zoozeer verbazen,
dat de sociaal-democratische partij reeds
vier afdeelingen in onze provincie telt,
dat zij elke verkiezing wint in stemmen-
cijfers, dat zoo er niet flink en open
lijk gewerkt wordt in democratische
richting Noord-Brabant en ook Lim
burg een vruchtbaar terrein zal zijn en
blijven voor de roode heeren
Dat men ten onzent toch eens flink
wakker worde en zich niet tevreden
stelle met het houden van een spontane
Katholiekendag. O, zeker deze zijn als
algemeene wapenschouwingen ten volle
aan te bevelen. Ook zijn zij te noemen,
als congressen, waarop de algemeene
marschroute wordt aangegeven, doch
iedereen voelt het hier mag het niet
bijblijven. Thuis gekomen, moeten de
voormannen de mooie conclusie's in
daden weten om te zetten. Maar hieraan
ontbreekt het helaas. Men laat de talrijke
motie's en conclusies verschimmelen. Op
eene enkele uitzondering na is de gunstige
machtige indruk van zoo'n dag al heel
spoedig weer weggedoezeld en men
loopt weer in hetzelfde gareeltje als
voorheen. Neen, dat is geen vruchtbaar
werk. Dat is eenvoudig het vullen van
een Danaïdenvat. En indien dit niet
verandert, dan zie ik in een niet zoo
heel lang tijdsverloop één der Noord-
Brabantsche nijverheidsdistricten door
een socialist vertegenwoordigd. En dan
hebben we dit eenvoudig aan ons zeiven
te wijten. Haast u daarom, katholieke
voormannen in het zuiden, met het
oprichten van speciale vakvereenigingen
Deze en deze ook alleen zullen den aan-
wassenden stroom van het socialisme
kunnen keeren. Spiegelt u aan dat voor
beeld, door een der sprekers op 't Vak
congres te Utrecht aangehaald. Deze
verhaalde dat hij met eenige andere op
eene plaats in Twente was gekomen en
bij de geestelijke overheid had aange
klopt, om aldaar een afdeeling van den
christelijken Textielbond op te richten
Het werd toen nog niet noodig geoor
deeld en het volgende jaar, zegge
het volgende jaar. was er een socialis
tische afdeeling.
Hierbij is zeker elke commentair over
bodig. Welnu dan, een verstandig man
doet zijn voordeel met de lessen van 't
verledene, al ligt dit nog zoo kort achter
hem. Bovendien, wie zich spiegelt aan
een ander, spiegelt zich zacht. Denkt
derhalve aan 't bovengenoemde voor
beeld en u zult wakker zijn en blijven.
U zult onmiddellijk de hand aan den
ploeg slaan en overal, waar zij recht
van bestaan hebben, christelijke, katho
lieke vakvereenigingen oprichten, wier
hooge nut en noodzakelijkheid u, nog
niet zoo heel lang geleden, zoo wel
sprekend is geschetst door Mgr. Koo
nings, één der pioniers der kern-gezonde
Katholiek-Sociale-Actie. >Richt dus vak
vereenigingen op, overal l4
Ziedaar voor het Zuiden het a.b c.
der sociale actie.
S.
*au weinig toegevendheid blijk g*-eft, Rus
land zal zeker later niet kunnen zeggen,
dat zijn onderhandelaars lichtvaardig met
zijn belangen hebben omgesprongen cn hun
lialssfarrig weigeren om een duim breed
grond af te staan en een kopek oorlogs
schatting Ie betalen, hebben al evenzeer
bijgedragen om de onderhandelingen tot
dusver zoo weinig vruchtdragend te maken.
Nu nog eens wordt het door den Rus-
sischen minister van buitenlandscbe zaken,
graaf Lamsdorff, door middel van het agent
schap Reuter wereldkundig gemaakt, dat
het Ozarenrijk in geen betaling van geld,
noch direct, noch indirect bewilligen zal en
geen afstand van grondgebied voornemens
is te doen. Toen Witte Woensdagavond
in zijn hotel terugkeerde moet zijn gezicht
allesbehalve vroolijk hebben gestaan en aan
de correspondent van de New-York Herald
verklaarde hij, dat de zaak der onderhan
delingen er niet mooi bij 'stond.
Toen in Dlutow bij Lodz een volks
verzameling van 2001) personen uitren werd
gedreven weid van den kant der arbeiders
geschoten waarop ook de snldaten eenige
s.dvo's afvuurden en drie personen doodden,
terwijl meerdere gekwetst werden. Meer
dan 400 arbeiders werden gearresteerd. Ook
in andere plaatsen van Polen blijft het
roerig en op verschillende punten zijn poli
tiebeambten doodgeschoten. In de mijnen
wordt gestaakt.
Volgens berichten uit Groentsjoeling, te
Petersburg ontvangen, trekken de Japanners
hun troepen saam te Litzatai, klaarblijkelijk
met de bedoeling, van daar op te rukken
in noordwestelijke, richting.
Linjewitsj daarentegen zou, als men den
correspondent van de Daily Telegraph t*
Nioe-tsjwang gelooven mag, zijn uitersten
rechtervleugel aanzienlijk versterken. Mochten
de krijgsbedrijven hervat worden, dan zou
lij aldus de Japanners willen dwingen,
hun linkervleugel te dekken, wat een ioo-
gelijken aanslag hunnerzijds op de verbinding
der Russen met Charbin en Wladiwostok
zou bemoeilijken.
Men zegt dat veel Russen, ook officieren,
zich telkens nog aan de Japanners over
geven, als gevolg van den revolutionairen
geest in het leger, en dit de voornaamste
reden is waarom Linjewitsj aanvallenderwijs
wil optreden
De belangrijkste rede die op den katho
liekendag te Straatsburg werd gehouden,
was wel die van prof Mausbach.
's Professors betoog kwam hierop neer dat
de roomsche kerk ook met den hedendaagschen
•taat kan en wil leven, en dat die staat
evenzeer met de kerk kan en, als hij
verstandig is, ook wil leven. „De kerk
i« een gehoren vr» desliga en paus Pius X
heeft nog in zijn brief aan de huidige ver
gadering op de eendracht tuaschen slaals-
en kerkmacht en de achting voor de meening
van andersdenkenden nadruk gelegd. En
wij hebben in deze dagen gebeden opge
zonden voor het slagen van deze algemeene
vergadering, gebeden voor kerk en staat
want zoo katholiek zijn wij, zoo Duitsch
zijn wij ook*.
Erfprins von Löwenstein wierp een terug
blik op de beraadslagingen en besloot met
het door dr. Schadler bevleugelde woord
„Religion ohne Konfessionist Konfusion*.
Met den zegen van den nuncius Caputa en
htt zingen van „Grosser Gott, wir loben
dich* ging de katholiekendag uiteen.
Bedoelde plaat9 is niet Waalwijk. Wenscht
men echter den naam te weten, ik zal hem
met toestemming der Redactie vrijuit noemen.
Uit Rome wordt aan de Figaro geseind
De paus maakt een zeer belangrijk docu
ment gereed, de gedragslijn vooischrijvende
aan de Frausche bisschoppen en geestelijken
na de afkondiging der scheidingswet.
Wij lezen in de Z.A. Post „De bevol
king van Transvaal telt, volgens de volks
telling van 17 April jl. buiten Engelschen
en Boeren, 14,782 mannen boven 21 jaar
van vreemde nationaliteit (Europeanen).
Hiervan zijn 2102 Nederlanders, 6000
Russen, 3000 Duitschers, 1217 Italianen,
300 Franschen, 500 Scandinaviërs, 400
Grieken, 150 Turken en 122 Belgen, en
voorts 600 Amerikanen.*
Meer Russeu en meer Duitschers dan
Nederland-rs in Transvaal I
Uit de Hofwereld.
Het Vorstelijk bezoek aan Vlissingen
Omtrent het Koninklijk bezoek aan Vlis
singen vernemen wij dat het Koninklijk
Echtpaar met gevolg Dinsdagmorgen e. k.
te 10 uur per extra-trein aldaar zal aanko
men. Na een kort oponthoud aan het sta
tion zullen de Koningin en de Prins zftjh
in de gereedstaande hofrijtuigen naar de
Rotonde op den Noorazee-boulevard bege
ven. Aldaar zal II. M. de Koningin een
toespraak houden tot de Marine en zullen
de oude kanonnen worden gewijd. Na afloop
dezrr plechtigheid keert de stoet terug naar
de Ponton en zal het Koninklijk Echtpaar
om 11 uur embaikeeren aan boord van het
pantserdekschip „Utrecht*. De Javadivisie
is gisterenavond te Vlissingen aangekomen.
H. M. de koningin en Z. K. H. Prins
Hendrik zullen, naar men thans verneemt
Maandag 25 September per II. IJ. S. M
via Stavoren te 12,30 te Sueek arriveeren en
van daar onraiddelijk per extra-tram Ier
Ned. Tramweg Mij naar Bolsward vertrekken.
De ringrijderij te Leeuwarden belooft een
aardig feest te worden. N&ar wij vernemen
bestaat er veel animo voor den wedstrijd en
zullen vele dames, behalve met het voorge-
«chreven oorijzer, ook in oud-Friesch cos-
stuum op de krompaneelen clinis verschijnen
Tevens vernamen wij, dat H. M. de Ko
ningin voornemens is zelf ook „op 't Friesch*
de ringrijderij bij te wonvn, terwijl de hof
dames zich eveneens met het Friesch gouden
oorijzer zullen tooien.
De Limb Koerier deelt mede dat Z.
K. H. de Prins der Nederlanden voorne
mens is de manoeuvres iu Limburg van 12
en 13 September bij te wonen en geduren
de die dagen de gast zal zijn van den Com
missaris der koningin in Limburg.
Gunstige cijfers.
Men zendt het volgende staatje aan het
Centraal
Bisschoppelijke College te Roermond, 4
candidaten, allen geslaagd.
R. K. Gymnasium „Rolduc*. 13 cand.,
geslaagd 12.
R. K. Gymnasium te Katwijk, 10 cand.,
geslaagd 10.
Canisius College te Nijmtgen, 8 cand,
geslaagd 7.
R. K. Gymnasium te Amsterdam, 14
cand. geslaagd 13.
Dus van de 49 candidaten slaagden 46 of
96 pCt.
Aan de' verschillende openbare gymnasia
slaagden van de 283 cand. 241, dat is 85
pCt.
Werklieden Sprekers.
De Noordbrabanter zegt onder dit op
schrift
Pastoor Prinsen sprak een waar woord aan
het slot van de belangrijke afdeelingsverga
dering der werklieden op dpn Helmondschen
katholiekendag, toen hij wees op den krani-
gen spreker, die de conclusiën verdedigd
had en op de debatters, die de voorgestelde
wijzigingen niet minder waardig verdedigd
hadden. Hier waren uieerendeels werkliedeu
aan het woord geweest. „Zij kunnen spreken
als ze maar willen, en als ze maar eenmaal
op de planken staan, kunnen ze het*.
Onze propagandaclubs en en debattingclubs
beval hij zeer warm aan. Dat was ons naar
het hart gesproken. Onze werklieden
moeten voor den dag kunnen komen, ze
moeten de tolk en de verdedigers Tjn van
hun eigen be.angen. Niemand kan dat beter
dan zij Zij kennen eigen behoeften en noo-
den beter dan de buitenstanders, want ze
voelen wat er ontbreektze spreken uit het
hart en uit ondervinding.
Aan de Times wordt uit Portsmouth ge
meld, dat Japau's laatste voorstel omtrent
Sachalin een ultimatum zal zijn. Het nieuws
moet de correspondent uit vertrouwbare
Japansche bron hebben vernomen en het
moet gezegd worden, erg onbetrouwbaar
ziet het er niet uit. 't Wordt werkelijk
tijd, dat aan het dralen der Russische
diplomaten een einde komt en al moge het
waar zijn, dat Japan met zijn volharden bij
den eisch tot betaling van een oorlogsschatting
De Correspondent van de Matin telegra
feert, dat het eerste garderegiment te
Czarkoje-Selo aan het muiten is geslagen.
De soldaten hebben huu onderofficieren uit
de barakken gezet, die ze bewonen en
weigeren thans hun kolonel toe te laten.
Ook bij de andere garderegimenten, seint de
correspondent, is de discipline aan het afnemen
en wordt gemor vernomen.
In Moskou zijn 26 officieren in arrest
gesteld, die geagiteerd zouden hebben, ook
na de instelling van de rijksdoema, voor
politieke hervormingen.
Waalwijk 26 Aug. 1905.
Koninginnefeesten.
Hoe meer de dag nadert, des te meer
ziel meu toebereidselen maken, overal komt
meer en meer animo om het fee9t zoo
schitterend mogelijk te doea zijn.
Gisterenavond weid de jury geinstalleerd
en hield deze eene bijeenkomst ter bespre
king en regeling van een en ander. De
opgave der juryleden in ons vorig nummer
v*a- i iet vollulig, deze bestaat nl. uit de
herren: F. v. Gils, Van Nispen, inspecteur,
Mr. Sassen, griffier, Tb. Smeele, Willem
Timtnerraai.a en Herman I. A. Zergers.
Voorloopig kunnon we wel uiedrdcvlen
hoe 't programma van den avond zal luiden,
hoewi 1 dit nog niet geheel is vastgesteld
en voor wijzigingen vatb.ar is.
Ten 7 uur opstellen van den stoet aan
de 2e Zcine, dan trekken door de geheele
straal, beoordeeling door de jury; na afloop
uitreiking der prijzen op de kiosk, verder
concerten en eene korte uitvoering op de
markt het publiek aangeboden doeft de
gymnastiekvereniging „de Frank* met hare
jongens-aldeeliug.
Wil bet weder dus meewerken, dan be
looft het een aangename avond te worden,
een prachtige stoet vooral, want de ver
eenigingen zetten haar beste beëntje vooruit
wij hebben verschillende ontwerpen gezien,
prachtig mooi, meer mogen we natuurlijk
"niet zeggen.
En wat een vreemdelingen zullen er
komen. De ingezetenen zullen natuurlijk
allen vlaggen en hier en daar sullen we
wel eene mooie versiering en verlichting
zienterwijl bij tijdige opgaaf tegen den
kostenden prijs bij de commissie bengaalseh
vuur verkrijgbaar is, welks ontsteking bij
het voorbijtrekken van den stoet zulk een
prachtig effect maakt.
Tegen a.s. Maandag zijn de verschillende
vereenigingen nogmaals tot eene bijeenkomst
op Musis uitgeuoodigd tol eene laatste
bespreking en 't geven der noodigo cousignes.
Bij aldien het weder onverhoopt te slecht
zou zijn om den lichtstoet te laten trekken,
zal deze uitgesteld worden tot Zaterdag
avond. In dit govnl zal de Liedertafel
Donderdagsavonds met medewerking van
alle leden van verdiensten op Musis Sacrum
uitvoeren de aan haar opgedragen cantate
„Neerlands Heil* woorden van onz^n Zeer
Eerw. Heer Pastoor en muziek van R. Hol.
De vereeniging bestudeert thans vlijtig
dit fraaie werk om het zoo volmaakt moge
lijk ten gehoore te brengen. Heeft het feest
zijn normaal verloop, dan wordt de Cantate
uitgevoerd Zondag daaraanvolgende, dus op
3 September, des '9 middag om 12 uur.
De zaal is dan toegaukeiijk voor een ieder.
Nog hebben zich tot deelname aange
meld de vereeniging: Vriendschapsband,
Loterijvereeniging„IIoop en Troost„, en
een nieuwe opgerichte club van jeugdige
fletse s: „Prins Hendrik* genaamd, waarvan
Jan Wiesman aanvoerder is.
Posterijen.
Met ingang van l September e. k. zul
len voor het publiek kosteloos verkrijgbaar
worden gesteld formulieren war.rop frankeer
zegels, briefkaarten enz. bij elke hoeveelheid,
doch gezamenlijk tot geen mindere waarde
dan van f 5,kunnen worden aangevraagd
aan het post- of bulppostkautoor binnen
welke bestelkring de aanvrager woont.
De ingevulde en ondertcekende formulieren
belmoren aan de kantoren te worden afgegeven
of kunnen ongefrankotrd in de plaatselijke
brievenbussen worden geworpen. De bezor
ging der postwaarden aan huis zal, zoodra
mogelijk, doch in geen geval voor den
eerstvolgenden werkdagmorgen geschieden
tegen betaling van het voor de bestelde
zegels verscholdigde bedrag.
De liordiiurcursus der Singer 3Iij.
Wij wenschen nog even de aandacht te
vestigen op achterstaande advertentie, waarbij
de dames, die deelgenomen hebben aan den
onlangste Waalwijk gegeven borduurcursus
der Singer Maatschappij voor dit uitstekend
onderricht openlijk dank betuigen, wel een
bewijs hoezeer zij dit op prijs stellen eu
van welk groot nut dit voor hen is geweest.
Koninklijke onderscheiding.
Bij Kon. besl is ter belooning van per
soneel van het leger in Nederlandsch-ludië
dat zich, hoofdzakelijk in het tweede half
jaar 1904 heeft onderscheiden bij de krijgs
verrichtingen in Atjeh en onderhoorigheden,
bepaald dat bij afzonderlijke dagorder zoo
in Indië als in Nederland eervol zal worden
vermeid o.m de oud-Waalwijker korporaal-
7,iekenverpleger A. L. Velthoven.
„Oefening cn Verniunk<.
Naar wij vernemen heeft de Liedertafel
het plan gevormd, op haar eerstvolgend
winterconcert een paar opfretten op te voe
len. Wij twijfelen niet of dit plan zal door
de liefhebbers van muziek eu tooneel ten
zeerste worden toegejuicht.
Een Uitstapje.
Morgen zal de harmonie St. Crispijn een
uitstapje maken naar Nijmegen en omstre
ken. Ook de tooneelvereeniging „Ons Ge
noegen"' gevestigd bij den heer G. Smol
ders, maakt dien dag hetzelfde pleizierreisje.
Mogen beide Vereenigingen veel pleïzier
van hun tochtje hebben.
