umraer
ondag 3 September
aargang
Tweede Blad.
1880—1905-
De Oorlog.
LANDBOUW
hlNNF.NLAN
Provinciaal Nieuws
van het
WAALWIJK.
Op Zondag 3 September zal door de
Liedertafel Oefening en Vermaak* op
hare zaal Musis Sacrum worden uitge
voerd
Domina salvam fac Reginam nostram
Giessen.
Neerlands Heil. Holl.
solo's, kwartetten.
Hollands glorie. Holl.
Vrijen Toegang.
1 SEPTEMBER.
Wij schrijven I September 1880. De
blijde gebeurtenis door het Nederlandsche
volk met zooveel spanning verbeid, is
eindelijk een feit geworden. Reeds vroeg
op den dag brengt de telegraaf de
heuglijke tijding, dat ons dierbaar Vor
stenhuis den vorigen avond met een
princesje is vermeerderd. Als met een
tooverslag ontplooit zich van schier alle
huizen en openbare gebouwen de natio
nale driekleurde klokken luiden, de
tamboers roffelen door de straten en
weldra trekken officieren en manschappen
onzer schutterij, allen in groot tenue,
naar het Marktveld, waar, in tegen
woordigheid der gemeenteautoriteiten,
een schitterende parade gehouden zal
worden. Deze militaire plechtigheid ten
einde, marcheert de troep, voorafgegaan
door de harmonie St. Crispijn en om
stuwd door een zeer talrijke juichende,
joelende, van vreugde opgetogen me
nigte door de met vlaggen versierde
Groote Straat. In dien stoet stapt kalm
en waardig een stemmig, net gekleed,
met strikjes getooid gezelschap het is de
harmonie l'Espèrance, die voor de eerste
maal >en corps* officieel aan den optocht
deelneemt. Reeds zeven dagen later, 8
September, de verjaardag van wijlen
burgemeester Van der Klokken, stoot
zij hare eerste vreugdetonen uit haar
nieuwe, blinkende, door het zonnelicht
bestraalde instrumenten, om tegelijk met
hare hulde aan den beminden burger
vader, den gemeentenaren van hare
geboorte en levenskracht kond te doen
De jeugdige loot was geplant, ging
groeien en bloeien, om reeds na weinig
jaren, den ouden stam, waaraan zij ont
sproten was, boven het hoofd te wassen
Dank zij den steun van vermogende
kunstlievende ingezetenen, de voortreffe
lijke leiding van haren eersten directeur
den heer Theodorus Schambergcn, de
rustelooze ijver en vlijt der werkende
leden, en de bekoring, die van het nieuwe
steeds uitgaat, werden hare goed ver
zorgde uitvoeringen steeds drukker be
zocht en kreeg de Vereeniging al spoe
dig zulk een renommee, dat haar talrijke
uitnoodigingen ook van elders gewerden
De concoursen, in dien tijd nog niet
zoo aan de orde van den dag als thans
prikkelden ook l'Espérance.
Zij nam deel aan den wedstrijd te
Breda, waar haar, niettegenstaande felle
concurrentie, een tweede prijs werd toe
gekend. Haar voordeel doende met de
op dien wedstrijden opgedane ervaringen
ging zij ijverig voort met zich nog meer
te volmaken. De vruchten dier energieke
inspanning bleven niet uit. Achtereen
volgens verwierf zij te Nijmegen, Eind
hoven en Tilburg een eersten prijs en
telkenmale bereidden Waalwijks ingeze
tenen de gelauwerde Vereeniging eene
schitterende ontvangst. Het zou ons te
ver voeren hier al datgene aan te halen
wat de harmonie in hare 25 jarige loop
baan, tot groote eer heeft verstrekt.
Wij zouden dan, buiten het reeds ge
noemde, nog moeten gewagen van hare
zoo gunstig gerecenseerde uitvoeringen
te 's Hertogenbosch, Nijmegen, Rozen-
daal enz. van de werken aan haar opge
dragen o. a. door kapitein Haarman, enz.
enz.
Doch wisseling heerscht op de onder-
maansche kust. Aan de ijzeren wet die
al het geschapene schijnt te drukken,
kon ook L'Espérance zich niet onttrekken.
Na opkomst en hoogen bloei volgde
een langzaam verval- Verscheidene malen
werd de vrees geuit, dat de Nieuwe
Harmonie haar zilveren feest niet vieren
zou, meer dan eens stond zij aan den
rand van den afgrond, doch de vlijt en
offervaardigheid van haar Hoofdbestuur,
de goede wil der oude leden, behoedden
haar telkens voor ondergang. Hoewel de
roemvolle dagen uit het tijdperk der
ïeeren Theodorus Schambergen en Go-
defridus van Iersel voorbij zijn, bestaat
toch de gegrorfde hoop, dat L'Espérance
onder leiding van haren huidigen direc
teur, den heer Adrianus Appels, weer
een betere toekomst te gemoet gaat.
Ieder rechtgeaard Waalwijker, die iets
voor de toonkunst gevoelt en beseft, dat
minstens één goede harmonie voor een
plaats als Waalwijk een dringende be
hoefte is, zal haar met ons dit van harte
toewenschen. Gelijk wij altijd ons beij
verd hebben in ons blad het Vereeni.
gingsleven bevorderlijk te zijn en hulde te
jrengen, waar zulks noodig of gewenscht
was, kunnen wij ook thans niet nalaten
de Vereeniging van harte geluk te wen-
schen met haar zilveren feest. Bij dezen
gelukvvensch voegen wij mede den
hartelijken dank voor al de uitvoeringen,
die L,Espérance in zoo overvloedige mate
ons bereid heeft, voor de tallooze fees
ten, die zij in onze gemeente door hare
medewei king heeft opgeluisterd. Moge
de Vereeniging onder leiding van den
heer Adr. Appels en met den onmisbaren
steun van haar Hoofdbestuur, groeien
en bloeien tot vooruitgang der kunst,
tot vreugde en voldoening der leden, en
tot eer van ons dierbaar Waalwijk.
lisalpeter uil over het giaanlaiul, '/.ooüra de
plantjes boven den grond staan. Waar de
plantjes anders peen direct opneembare stik
stof vinden, hebben ze die nu wel tot hun
ne beschikking en zijn zij dus in staat, in
kotten tijd veel te groeien. Rn dat is noo
dig, want de dagen worden korter en de
zon wordt minder warm; wat de tijd ont
breekt, moet in kracht ingehaald worden.
Want noodig is het, dat er vóór den win
ter nog peti zekere mate van ontwikkeling
bereikt wordt, om dat jaargetijde met suc
ces door te komen. Landbouwers vertrouwt
dus niet te veel op jullie verschen stalmest
doch helpt het graan vooruit met een baal chili.
Versche Stalmest.
Het is nu onderhand weer de tijd om de
wintergranen te zaaien, de rogge, de tarwe
en de gerst. En het is voor die wintergra
nen, dat de landbouwers huu stalmest ge-
bruikeu. Het is natuurlijk zaak voor eiken
boer, om de bestelling van den akker zoo
in te richten, dat de graangewassen voor
den winter, in elk geval vóór den vorst nog
zoo ver gevorderd zijn, dat de planten de
noodige outwikkeling en stevigte Verkregen
hebbeu, om den winter goed door te komen
en in liet voorjaar zoo spoedig mogelijk den
groei te kunnen hervatten.
Nu wou ik toch wel een enkel woordje
zeggen over den stalmest, die gewoonlijk
gebruikt wordt voor de bemesting van het
rogge, tarwe, en gerstland. Die stalmest is
in de meeste gevallen lange, versche mest
vooral daar, waar de koeien den geheelen
zomer in de weide geweest zijn eu de mest
van den vorigen winter in het voorjaar en
den zomer gebruikt is. Elke boer weet, dat
versche mest niet zoo gauw werkt als oude
mest. Dat komt, omdat de stikstof iu den
verschen stalmest daariu nog aanwezig is in
den vorm van ammoniak en in den grond
nog eerst omgezet moet worden in salpeter
Want slechts stikstof iu den vorm van sal
peter kau door de planten opgenomen wor
den.
Verder is het ook bekend, dat die salpe-
tervormiug in den bodem slechts onder een
bepaalde temperatuur plaats heeft en daar
iu het najaar eu den winter de temperatuur
daalt en soms zoo daalt, dat do salpeter-
vorming niet meer plaats kan hebben, zoo
is bet dus duidelijk, dat die versche stalmest
vóór den winter niet meer zooveel zal uit
richten. Ik raad daarom aan iets, wat
trouwens zeer veel groote graanverbouwers
ook alle jaren doen
Hoe verschillend ook over den vrede, zijn
oorzaken en gevolgen wordt gedacht, bijna
overal is men het er over eens, dut Roose -
velt werkelijke verdiensten beeft door hef
eerste gunstig oogenblik voor den vrede
terstond te benutten en zijn plan, ook toen
het dreigde te mislukken, door te zetten en
nogmaals door te zetten tot het slaagde.
De Czaar zelf sprak openlijk zijn dank
baarheid uit, hij seiude
Aanvaard mijn gelukwenschen en mijn
innigen dank voor uwe bemoeiingen om de
vredesonderhandelingen tot een goed eiude
te brengt n, een eiude dat te danken is aan
uwe persoonlijke energieke pogingen. Mijn
land zal dankbaar hei groote aandeel erken
oen dat gij in de rreclrsconfcrentie van Ports
mouth hebi gehad.
Vooial natuurlijk de Amerikaausche bladen
brengen president Roosevelt alle hulde voor
hetgeen hij in het belaug van den vrede deed,
terwijl zij met niet minder waardeering spre
ken over de matigheid van Japan en de
groote diplomatieke vaardigheid van den h:er
Witte. Maar hoofdzaak blijft toch de hulde
aan president Roosevelt.
„De confeientie is een zegepisal van den
vrede de vrede en de menschelijkbeid, en de
vrede is het werk van president Roosevelt,"
zegt de Tribune, De president heeft een
schitterende overwinning behaald. De rol van
vredestichter bekroont schitterend zijn reeds
schitterende loopbaan," zegt de World, en
de New York Times meent: „Wij mogen er
trotsch op zijn, dat de vrede op Amenkaansch
gebied zal worden geteekend en dat de
vredesconferentie te danken is aan het edele
en belanglooze optreden van president
Roosevelt.»
De Japanners zijn echter niet erg te
vreden.
Reuter seint uit Tokio
Het publiek is over de bijzonderheden van
de vredtsovereenkomst cog niet ingelicht
maar velen ziju overtuigd dat Japan belang
rijke concessies deed.
Er wordt reeds scherpe critiek gehoord.
De r dicalen zijn van oordeel, dat wijziging
van mioistcrie onvermijdelijk is en zeker. De
vredesvoorwaarden worden in de pers en in
staalkundige kringen, indien zij althans niet
beter ziju dan men hier meent zeer ongunstig
beoordeeld. Het publiek heeft natuurlijk een
gevoel van verademing, maar er heerscht
geen vreugde onder het volk.
Trouwens ook te St. Petersburg bleef men
kalm.
Maar in Moskou, in Odessa en andere
plaatsen was groote vreugde.
Waarlijk Roosevelt heeft groote verdiens
ten, maar zeke- ook de keizer van Japan,
want als ooit zich de wereld heeft verwon
derd, dan is het zeker thans, dat Japan zoo
vee', vooral de schadeloosstelling heeft toe
gegeven, want waarlijk Japan is toch steeds
en overal overwinnaar gebleveu en de vruch
ten zijn hoofdzakelijk, moreelen dat het
zich daarmee tevreden heeft gesteld, is een
geluk voor de menschheid.
kamerzetel Tweede kamer.
Men schrijft aan de Re«.-b. uit Breda
Uit de beste bron vernemen wij, dat de
heer Alb. van der Kallen, hoofdredacteur
van het Dagblad van Noord Brabant, zich
niet beschikbaar stelt voor eene candid'tuur
voor den vacante. Kamerzetel in ous district
Eveiiecus hooren wij u;t vertrouwbare
bron, dat de heer mr. Max van Dam, de
voorzitter der kiesvereeniging, insgelijks de
candidatuur niet wemcht te aanvaarden.
Prins lfendrik.
Prins Hendrik zal 11 September te
8 uur 13 min. 's avonds te Maastricht aan
komen en na atloop der manoeuvres met
don Nederlandschen consul te Aken, jhr.
von Pelzer Borensberg, een automobieltocht
door de Eifel maken.
De Gouverneur van Suriname.
Aau hot bericht van het H.bld. dat de
oud-minister van Koloniën, de heer Iden-
hurg, aangezocht is om den heer Lely op
te volgen als gouverneur van Suriname, kau
het Vaderland toevoegen dat de gouverneurs
benoeming binnen eukele dagen is te ver
wachten,
konlnginno verjaardag.
De verjaardag onzer geliefde Koningin is
overal in den lande, in stad en land mei
zeer groot entlioesiasme gevierd. A lie versla
gen geven wederom de duidelijkste bewijzen
van de liefde die ons volk Haar toedraagt.
Do tweede Uungsehc conferentie.
Reuter seii.t uit Washington
Wanneer het vredestractaat tusscheu Rus
land en Japan is geteekend, lijkt er niets
meer iu den weg te staan aan het bijeen
komen van de tweede vredesconferentie in
den Haag, waarvoor Roosevelt deu 25sten
Oc'o er 11. uitnoodigingen heeft verzonden.
Men verwacht dat de president bij zijn te
rugkeer hier met Rood den minister van
buitenlandsche zaken, overleg zal houden
over de zaak, alvorens zich met de mogend
heden in verbinding te stellen.
Ter sprake zouden komen het gebruik
van draadlooze telegraphic in oorlogstijd
door uiet oorlogvoerenden, de controle op
drijvende onderzeesche mijnen in volle zee
ou de rechten van de oorlogvoerenden in
onzijdige havens.
JS'leuw Departement.
Het Haagsche correspondentie bureau meldt
Naar wij vernemen heeft het advies van der
Raud van State omtrent het Koninklijk
besluit tot instelling vau een nieuw depar
tement van arbeid, landbouw en nijverheid
welk advies overeenkomstig deu wensch van
mr. Veegens is ingewonnen dat Hooge
College tol heden nog niet verlaten, doch
zal het weldra in handen worden gesteld
van H. M. de Koningin, waarna de benoe
ming van den nieuwen titularis zeer spoedig
te wachten is, vermoedelijk vóór het einde
der volgende week.
Het eskader.
Uit Den Helder meldt men
De pantserschepeu Utrecht, Noordbrabant
en Gelderland zijn gistermorgen om 9 uur
tijdens zware buien, te Nieuwediep ter reede
en in den nam'ddag in de haven gekomen.
Bij de binnenkomst werden ze begroet door
de muziekvereeniging en door de Mariue-
kapel.
trots het
Duizenden menschen waren,
alle wiutergranen in ongunstige weer, langs den havendijk op de
het najaar nog een zekere hoeveelheid chili- been om de thuisvarende equipages te ver-
salpeter te geven. Eeu halve baal of een baal welkoman. Te hunner eer is gisteravond een
per bunder is voldoende. Men zaaie dit chi- coucert en vuurwerk gegeven.
Waalwijk, 2 Sept. 1905.
koninginne- verjaardag.
Thans heeft Waalwijk voor de tweede
maal de Koninginne-verjaardag op schit
terende wijze gevierd. Of het was
omdat wij nu den vijf-en-twintigsten ver
jaardag van onze geliefde Koningin
Wilhelmina vierden, wij weten het niet
maar zeker is het dat ditmaal feestge
vierd is zóó algemeen, zóó schitterend
als nooit te voren.
Wel hebben onze gemeentenaren
eenige dagen tusschen vrees en hoop
geleefd, want het weer had zich zoo
zorgelijk laten aanzien met de buien
die maar aldoor zwart-dreigend kwamen
opzetten uit het noord-westen, zoo zelfs
dat de commissie reeds maatregelen had
genomen, om - wanneer het ook Don
derdag zoo'n erbarmelijk slecht weer zou
zijn de viering eenige dagen later te
bepalen. Maar gelukkig, het behoefde
niet, want zoo waar 's morgens bij het
uit de veeren komen werd onze ge
meente door een heerlijke oranje-zon
verwelkomd en werd alzoo het tra
ditioneele spreekwoordWaalwijk boft
altijd met z'n feesten» wederom bewaar
heid. En werkelijk »boft< Waalwijk met
z'n weer. Herinnert u de meeste dagen
der tentoonstelling nog maar eens en
kijk daar dan tegenover eens naar de
feesten die dezer dagen door het slechte
weer in duigen zijn gevallen zooals in
Vlissingen het bezoek van H. M. de Ko
ningin en Z. K. H- Prins Hendrik en aan
de tentoonstelling in Roosendaal, waar
het terrein zelfs moest worden ontruimd
omdat het door het overvloedig neer
vallen van het hemelwater geheel blan
stond. Ja, ja, Waalwijk is daarin altijd
bijzonder gelukkig.
Vlug werd nu overal het dundoek
ontplooid. En al kwamen er om een
uur of tien 's morgens weer van die on
heilspellende wolkjes aan 't firnament,
het bleet dien dag droog en tegen
den avond werd 't zelfs best weer.
Tegen negen uur trokken de school
kinderen, alfen voorzien van oranjemutsen
en sjerpen, naar de school waar nu geen
»monsjeu* het woord zou voeren maar
wist te brengen. Het was de jeugd na
afloop aan te zien, dat zij hadden ge
noten, genoten met volle teugen. Vroo-
lijk zongen ze nu hunne Vaderlandsche
iedjes door de bevlagde straten met
blijde gezichten want nu was men verder
den geheelen dag vrij van school.
Ook was het aan het ongewoon druk
heen en weer geloop van eene groote
menigte, vooral van hen die 's avonds
aan den lichtstoet zouden deelnemen,
te zien dat er meer leven in den
brouwerij 'kwam. Nu er moest dan ook
nog hard worden gewerktj vooral door
diegenen die met een wagen te voor
schijn zouden komen. Zij toch hadden,
doordat aanhoudend regenen, nog niets
kunnen doen.
Reeds lang voor het uur der samen
stelling van den lichtstoet waren door
spoor, tram, rijtuigen en fietsen dui
zenden vreemdelingen aangebracht. Wij
met zoorelen begaven ons tegen zeven
uur naar de 2e Zeine om wat meer op
ons gemak de verschillende nummers in
oogenschouw te nemen.
Alhoewel het ons bekend was, dat
door alle deelnemers aan den stoet hun
beste beentje zou worden voorgezet, zijn
onze stoutste verwachtingen toch nog
overtroffen; maar laten wij even het
programma de revue passeeren.
No. 1 de schoenfabriek E. W. Klij-
berg-Pernot met zijne draagbare eere
poort badend in een zee van oranje
licht, waartusschen in licht van rood,
wit en blauw het woord Hulde» was ge
vormd dit openingnummer maakte een
mooi effect, voldeed uitstekend. De
werklieden die zoo flink waren vertegen
woordigd wij gelooven dat er geen
enkele ontbrak, hadden zich allen voor
zien van een lampion, achter de eere
poort opgesteld.
Als no. 2 kwam de Verkiezingsagen-
ten-vereeniging gezeten in een landdauer.
iets met hun waardigheid overeenkomend,
Daarachter was de Liedertafel «Oefening
Vermaak», opgesteld, welke haar vaan
del dat reeds zoo dikwijls getuige
Is geweest van roemrijke overwinningen
smaakvol had versierd, de leden allen
voorzien van lampions er achter. Alsnu
kwam een rijtuig waarin eenige leden
der feestcommissie waren gezeten, om
geven door eenige lampions-dragende
schoolknapen.
No. 5 Gaudium inter nos ontbrak op
het appel, doordat zooals wij vernamen
hun wagen te hoog was gebouwd zoo
dat hij niet onder de pas in de Stations
straat aangelegd e telephoondraden door
kon.
Daarom volgde nu de vereeniging
Vlijt en Volharding» welke was ge
zeten in een rijtuig waar voorop een
transparant was geplaatst. Dan volgde
de harmonie l'Espérance welke hare
welluidende tonen zou doen hooren
de stemming erin zou brengen.
en
Juist achter de muziek, hetgeen
een goed idee is geweest van de com
missie volgde de nog zoo jeugdige,
doch reeds al veel van zich doen spre
kende gymnastiek-vereeniging «De
Frank» met een kolossaal grooten trans
parant, voorstellend een eerepoort ge
dragen door eenige flinke pootige turners-
Het geheel was vervaardigd van oranje
doek en uitgesneden papier en getuigde
van een bijzonder fijnen smaak zoowel wat
kleuren-harmonie, goed scheppings-idee
als verlichting betreft. De turners met
hunne jongelingen-atdeeling voorop en
allen gekleed in turncrscostuum mar
cheerden voorbeeldig-ordelijk.
«De Frank», het moet worden gezegd,
is kranig voor den dag gekomen, dat
ziet men ook aan de uitspraak der
jury.
Dan weer een mooi nummerde jeug
dige vereeniging, de fietsclub Wilhelmina,
met een prachtig rijk versierden wagen.
Voor de wagen reed een werkelijk heel
aardige fiets voorzien van een trans
parant waarop het beeld van H. M. de
Koningin was aangebracht.
Op den wagen was een zuil, met
de beeltenis van H. M. de Koningin,
aangebracht, te samen hoog 4 Meter.
Om de zuil waren op werkelijk meester
lijke wijze groen en bloemen geplaatst,
waartusschen weer flink uitstralende
lichten, welke het geheel een fantastisch
aanzicht gaven 't geheel voldeed zeer
goed, vooral ook de zoo prachtig
versierde fietsen die bezijden en achter
een goochelaar, een die zooveel speel- de wagen waren opgesteld en ieders
goed als je maar wil hebben uit één bewondering afdwongen. De fiets van
hoed weet te halen en nog zoo veel
meer andere aardigheden voor den dag
den jongenheer van Poppel versierd door
F. van Bladel, verdient afzonderlijke
