Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
U Ministerie en de Linkerziide,
TE Vl ilK Elf TE mm
ANTOON TIELEN,
Dit nummer bestaat
uit DRIE BLADEN.
,-Beiabraadi aan het volk'
oang'
FEUILLETON.
1 T G B V E lt
Ut-
De Ho van het Zniden,
en Laifsfraatsrke Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
WAALWIJK.
Advkrtzntikn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, grootr
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 8maal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden specific zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel
Teiecht mocht dezer dagen het orgaan
van jhr. mr. de Savornin Lohraan, naar
aanleiding der jongste Kamerdebatten op-
uierken, dat de politieke toestand niet be
moedigend kau geacht worden voor het
Knbinet Immer» het Ministerie hiukt op
twee gedachten, liet heelt, om niet partij-
ministerie te zijn, den heer Goeman Bor-
grsias buiten zijn midden gehouden. Maai
het heeft tegelijkertijd het centrale punt van
het program - Borgesius, *de schoonste uit
vinding dezer eeuw,* waarom geheel de
Borgesiaansche politiek thaas draait, tot
hoeksteen der regeeringspolitiek gemaakt.
Dit moet zich wel meent de Ned
wrekeu.
Levensvatbaar ware iu de huidige om
standigheden waarschijnlijk geweest een vrij
zinnig Kab'net, dat zich uitsluitend binnen
de neutrale grenzen wilde begeven en daar
het vele werk afdoen, dat er op allerlei ter
rein opgestapeld ligt. Maar iu de plaats
daarvan bindt het nieuwe Kabinet zich van
den aanvang af een molensteeu om den hals,
die het naar de diepte dreigt te trekken.
Zoo is het.
Vóór de jongste algemeene verkiezingen
voorspelde heel de Rechterzijde, dat een
overwinning der linksche liberaal-vrijziunig-
democratische-socialistische concentratie zou
uitloopeu op een liberaal Kabinet, waarvan
Troelstra de voerman zou wezen. Troonrede
en adresdebet hebben deze voorspelling be
vestigd.
En met een beroep op de laatste gebeur
tenissen in onze binnenlandsche staatkunde
mogen christelijke bladen volkomen juist
ooucludeeren.
Wij hebben in vollen ziu een Ministerie
van de radicale concentratie, een Ministerie
vertegenwoordigende de minderheden in de
Staten-Generaal en toch durvende optreden
tegen de meerderheid in onze hoogste staats
lichamen.
Heldenroman van HENRYK SIENKIEWICZ
voor De Echo van het Zuidenvertaald
door H
DERDEBOEK.
HOOFDSTUK XIX.
(95)
Zagloba ging bijna dood van verveling te
Zbaraz, en de kleine Wolodowski amuseerde
zich al evenmin...
Het garnizoen trok wel eens uit, hier of
daar heen, maar het waren slechts verkenningen.
Bij wijze van afleiding, hield men zicii met
politieke nieuwtjes bezig.
Men sprak van de plechtigheid der zalving,
van een landdag, wijl de koning die bij elkaar
riep zoo gauw hij in zijne tweede hoofdstad
was teruggekeerdmeu vroeg zich afof
hertog Yaréma in het oppergezag over het leger
zou bevestigd blijvenmen verontwaardigde
zich reeds bij de gedachte aan eene mogelijke
bevordering van den palatijn Kisiel. Wolo
dowski had door dit onderwerp reeds eenige
duels mede te maken Zagloba streed altijd
met het glas in de hand en dan zegevierde hij
over al zijne tegenstanders. Hij leed vrijwel
aan eene chronische dronkenschap. Een glas
te drinken te midden der edellieden en officie
ren was hem niet meer voldoende hij ging
ook met de burgers op en neer, nam deel aan
de doopfeesten van hunne spruiten, en was
vooral gevoelig voor de kwaliteiten van hun
hydrommel.
Den kleinen dragonder-officier verdroot dat
ten zeerste. «Wat, een edelman zich verlagen
om te gaan met gewone menschen... Dat was
te kort doen aan den eerbied verschuldigd aan
den allerdoorluchtigsten adelstand...» Zagloba
vaardo, om zich te verontschuldigen, uit.
Dat dit Ministerie sterk naar den aller-
uitersten vleugel der Linkerzijde overhelt,
valt wel niet moeilijk te loochenen na de
verbroedering Tan Minister De Meester en
den leider der socialisten mr. Pieter Jelles
Troelstra. Het is openbaar, dat de vrijzinnig-
democraten lak hebben aan alle sociale
werkzaamheid, indien niet eerst aan mannen
en vrouwen het algemeen kiesrecht worde
toegekend. En het Ministerie moet wel, om
de vrijzinnig-democraten met de hun nauw
verwante partijen tot vriend te houden, het
blanco-aitikel aanvaarden en de Grondwets
herziening inleiden.
in Juni heeft echter het kiezersvolk zich
volstrekt niet voor dergelijke radicale poli
tiek uitgesproken Giooter bedrog is wel niet
denkbaar dan toen mannen van hoog staat
kundig aanzien en die een naam hadden op
te houden, zich door de socialisten in de
Kamer lieten helpen, terwijl alle beginselen
werden weggemoffeld en alleen haat tegen
de christelijke Regeering de werkzame drift
in de kiezersgemoederen was.
Dat nu onder de tegenwoordige politieke
omstandigheden de brutaliteit der socialisten
geen grenzen kent, laat zich gemakkelijk
begrijpen. Onmisbaar voor de Regeeriug,
zich krachtig gevoelend iu het bewustzijn,
dat op staatkundig terreiu voorloopig niets
zonder zijn toelating en medewerking zal
geschieden, laat Troelstra de zweep klappen.
In een pas verschenen tijdschrift-artikel zegt
hij zoo ongegeneerd mogelijk, dat het Ka
binet-De Meester aan de eischen en wenken
der socialisten moet beantwoorden, daar zon
der laatstgenoemden de tegenwoordige zoo
genaamde meerderheid een minderheid zou
wezen, slechts 28 leden tellend. Immers,
zoo berekent de socialistische leider, wij
vormen iu de Linkerzijde eene groep van
zeven leden en bovendien hebben wij zeven
tien vrijzinnigen aan een zetel geholpen.
Welke nu de eischen en wenscheu van
Troelstra c. s. zijn
Ziehier
Allereerst algemeen kiesrvcht, dan vrij
heid van staatsambtenaren om zich met de
politiek te bemoeien, dat wil in de spraak
kunst vau Troelstra zeggen om zich met
socialistische propaganda in te laten. Verder
sociale wetgeving die den arbeider wel en
uitsluitend nieuwe rechten moet verzekeren
zonder hem nieuwe plichten op te liggen;
die hem ook de gelegenheid aanbiedt zoo-
tegen de maatschappelijke orde, die toestond
aan die gewone menschen zich te verrijken,
en veel adelijker te leven dan een groot
aantal kale landjonkers
Langzamerhand kwamen de banieren van
den hertog te Zbamz bij elkander.... ledereen
zag daarin het teeken dat de oorlog in 't
voorjaar zou beginnen. Het garnizoen werd
levendiger. De huzaren van Krétuski kwamen
aan onder bevel vau Longinus Polbipieta. De
kolossale en flinke Lithauer deelde m ed e
dat de hertog ook bij den nieuwe koning in
ongenade scheen gevallen te zijn. Hij bracht
nog ander nieuws mededo palatijn Janus
Tychzkiewicz was overleden Lazs leed aan
eene ernstige ziektede commissarissen die
naar het kamp van Chmiel gezonden waren
hadden bevel met hem te onderhandelen, zelfs
ten koste van de meest belangrijke concessies.
De officieren ontvingen deze laatste mede-
deeling met kreten van verontwaardiging......
Zagloba bezwoer dat hij in de eerste de beBte
zitting der rechtbank een ernstig protest zou
indienen. Iu deze onzekerheid, en te midden
van de meest tegenstrijdige berichten, giugen
Februari en een gedeelte van Maart voorbij...
Men hoorde geen woord van Krétuski.
Eindelijk kwam. tegen het einde van Maart
de trouwe kozak Zakhar te Kiew aan, mede
brengende een brief van Jan. Wolodowski
en Zagloba deden den brief open en lazen het
volgende
Laugs geheel den Dniestr tot aan Yakerlik,
heb ik gezocht zonder een enkel spoor van haar
te vinden. In de veronderstelling dat zij te
Kiew kon zijn, heb ik mij bij 't escorte van
den commissaris der Republiek aangesloten.
Te Péreiaslaw heb ik door een onverwacht
toeval een vrijgeleide en een escorte van
Chmielnigki gekregen. Nu ben ik te Kiew.
Ik zoek haar overal. De metropelitaau steunt
mijne navorschingen. Ik heb de vaste hoop
dat God mij niet zal verlaten. Ik hoop dat
vader Mucha een H. Mis wil lezen tot deze
intentie. Wilt daarbij tegenwoordig zijn, en
bid voor het welslag.:n mijner plannen.
Ja, wij zullen God voor hem bidden 1
riep Michel uit.
Er staat nog poBt-scriptum onder, merkte
Zagloba op.
veel te verdienen, dat hij nog een orerduitje
kan sfzonderen voor de partij Eindelijk nog
geleidelijke invoering van den acht-uren-
werkdag.
Men ziet, het zijn geen kleinigheden, die
mr. Troelstra in zijn verlangensboekje heeft
geschreven, terwijl hij bovendien laat door
schemeren, dat hij met inwilliging van het
bovenstaande nog maar voorloopig tevreden
zal zijn.
Dat op de socialisten het spreekwoord
ran eerst den vinger en daarna de volle
hand kan worden toegepast, is genoegzaam
bekend.
Minister De Meester zal dan ook nog
heel wat met de kleine maar michtige socia
listische groep te stellen krijgen.
Hij zit wel in de regeeringsslrde, maar
de soci tal-democraten achterrolgeu hem als
hongerige welven. Gelijk in het bekende
russische verhaal zal hij wel genoodzaakt
worden om van tijd tot tijd zijn achtervolgers
een hartig brokje toe te werpen; doch na
dit verslonden te hebben zullen dezen, op
nieuwen buit belust, de ininisterieèlo slede
weder achterna zetten en door vrees en ge
weid hun prooi afdwingen.
Waarlijk, een pleizierige sledevaart is dit
niet 1 G.
I*
Onze oproep betreffende eene Nationa
le Rembrandt-Hulde is in alle deelen van
het land met veel sympathie ont
vangen. In de volgende gemeente is reeds
'n plaatselijk Comité opgericht
Amsterdam, Anna Pauwlona, Anloo,
Achtkarspelen, Batavia (Oost-Indië), Bal
moral (Transvaal), Baradeel, Borger,
Breskens, Brummen, Delft, Dantumadeel,
Dokkum, Doorn, Drachten, Edam, Ede,
Emmen, Enschedé, Epe, Ermelo, Goor,
Gouda, 's Gravenhage, Groenlo, Haarlem,
Halsteren, Harderwijk, Hauelte, Heeren
veen, Heesch, Helder, Helmond, Hille-
gom, Hilversum, Hoorn, Kamerik, Klar
zinaveen, Leiderdorp, Loppersum, Maas
sluis, Marum, Noorddijk, Noordwolde,
Nijmegen, Numansdorp, Odoorn, Olst,
Oud-Beierland, Oudshoorn, Palembang
(Oost-Indié), Zenesse, Renkum, Roer
mond, Rotterdam, Schagen, Scheemda,
Schiedam, Schinnen, Schoonhoven,
Slochteren, Smilde, Ten Boer, Tietjerk-
Ja, dat is waar. Eu de kleine officier
las verder. -■
*De brenger van dezen blief is een kozak
van de compagnie van Mirgorod, een dapper
man die mij onder zijne bescherming heeft
fenomen vanaf mijne gevangenschap in de
itch. Hij is mij zeer van dienst geweest te
Kiew. Zorg goed voor hem.«
Dat is een flink kozak, zeide Zagloba, en
gaf Zakhar de hand. De grijsaard kueep ze
iu den zijnen, maar zonder slaafschheid.
Gij kunt op eene goede belooning hopen,
voegde Wolodowski hem toe.
Ik houd van Krétuski hernam de kozak
hij is dapper. Ik heb niets gedaan voor het
geld.
Dus de kolonel bevindt zich op 't oogen-
blik te Kiew?
•L Jawel, heeren.
En in veiligheid
Hij logeert bij Doniec De bevolking
zal hem geen haar krenken. Onze vader
Chmielni§ki heeft hem onder goede bescher
ming gesteld. Doniec iB er met zyn hoofd voor
aansprakelijk.
Heeft Krétuski U gezegd wie hij te Kiew
zoekt.
Waarom zou hij het mij niet gezegd
hebben, mij, die hem zoo geDegen ben? Ik
heb baar gezocht met hem en zouder hem.
En hebt gij niets van haar gehoord
Neen. De Lakhs die in de stad zijn
gevlucht, hebben zich verborgen het is zoo
moeilijk eenige aanwijzigingen to krijgen. Gij
hebt hooren zeggen, dat de bevolking moord
en doodslag pleegt, ik heb het met eigen
oogen gezien, en niet alleen de Laks, maar
zelfs die hun verblijf gaven, de monniken en
zusters. In het klooster van St. Nicolaas waren
twaalf Poolschen Zij hebben hen iu de cellen
verbrand. Eu dan nog degenen, die zij ver
dronken hebben 1. honderdtallen
Och, zeide Zagloba, wel Zakhar denkt gij
dat zij misschien omgekomen is
ïk weet het niet.
Kent Gij Krétushi reeds lang
Ik heb over hem gewaakt toen hij aan
den Sitch gewond was. Ik heb van hem ge
houden als een kind. Ik ben ond, ik heb
verder niemand om te beminnen
steradeel, Ulrum, Velp, Vledder, Vlis-
singen, Watergraafsmeer, Weesperkarspel
Westdongeradeel, Westeremden, West
stellingwerf, Wierden, Winschoten, Win
terswijk, Wos, Woubrugge, Woudsend,
Zaandam, Zaandijk, 't Zandt en Zwijn-
drecht.
Ofschoon dankbaar, dat reeds zoovele
landgenooten zich bereid verklaard heb
ben, mee te willen werken aan de tot
standkoming de Nationale Rembrandt-
Hulde, die werkelijk Rembrandt nader
tot het volk brengen zal, voldaan zijn
wij nog geenszins, mogen wij niet zijn.
Immers, naast deze gemeenten zijn er nog
zoovele andere, waar wij tot heden geen
medewerkers gekregen hebben.
Wij zouden het ten hoogste bejamme
ren, als in deze plaatsen, zoovelen wien
wij ook een klein weinigje van Rem-
brandts kunst toegedacht hadden, daar
van verstoken zouden blijven, wijl nie
mand der gegoeden en meer ontwikkel
den zich de geringe moeite getroost
had, met eenige gelijkgezinde een Comi
té te vormen. Wij zijn er van overtuigd,
dat de sympathie met ons streven niet
alleen gevonden wordt in al de plaatsen
waar reeds 'n Comité gevormd is, maar
dat ook overal elders nog velen wel-
meenende mannen en vrouwen zijn, die
er prijs op zullen stellen, mee te kunnen
werken aan een grootsche hulde aan
Rembrandt's nagedachtenis te brengen.
En zullen die allen dan niet met volle
sympathie het denkbeeld van het Cen-
traal-Comité der Nationale Rembrandt-
Hulde begroeten; Rembrandt aan
het Volk te geven?
Het is daarom, dat wij nogmaals allen
die ons streven sympathiek vinden en
het wenschen te steunen, toeroepen
Sluit U aaneen l Vormt overal Plaatse
lijke Comité's
Zouden hierin de Burgemeesters onze
Nationale Rembrandt-Hulde niet een
onschatbare dienst bewijzen kunnen, in
dien zij het initiatief namen tot het vor
men van een Plaatselijk Comité in hun
gemeente Aan hun roepstem zullen
velen gehoor geven, als ze slechts uitge-
noodigd worden, daarin zitting te nemen.
Verder konden ook de Besturen van
Zagloba liet het souper opdienen, gebraden
vleesch, besproeid met hydrommel. Zakhar,
vermoeid en hongerig at flink.
Een eerlijk man als gij, zeide Zagloba,
zulk een tronw vriend van Krétuski, moet
voortaan geen gemeene zaak met de opstan
delingen meer maken. Blijf bij ons, Zakhar.
Zakhar schudde het hoofd
Ik heb den brief ter hand gesteld aan
hem, voor wien hij bestemd was ik ga weer
weg. Als kozak, zal ik te midden der kozak
ken blijven niet met Lakhs vertrouwelijk om
gaan.
En gij zult weer tegen ons vechten
Ik zal ptrijden. Ik ben een echt kozak.
Wij hebben onzen vader Chmielnigki tot het-
man gekozen de koning heeft hem den staf
en het banier gezonden.
Gij hoort het, Michelbad ik geen
gelijk, toen ik wilde protesteeren
Daarna wendde zich Zagloba weer tot den
kozak
Zakhar, wat denkt men bij u? Krijgen
we vrede, of oorlog
Wy zullen vrede hebben tot de lente,
daarna zal het een strijd op leven en dood
zijn de kozakken of de Lakhs zullen over
blijven.
Verheug n, amice Michel.
Ja, hernam Zakhar, wij zullen oorlog krij
gen en een oorlog zooals men dien nog uocit
gezien heeft. De sultan zal komen, en de
Khan met al zijn horden. TuhayBey brengt
den winter bij oub door.
Verheug n, Michel, hernam Zagloba.
Een nieuwe voorspelling kondigt ons aan, dat
de nieuwe kouiug gedurende geheel zijne
regeering, het zwaard niet in de schede zal
behoeven te steken
HOOFDSTUK XX.
Na een rust van eenige dngen, ging Zakhar
weer op weg naar Kieuw. Men wist reeds dat
de commissarissen aan den vrede wanhoopten.
Zij hadden een wapenschorsing tot Pinksteren
verkregen, eene nieuwe commissie moest dan
gevormd worden, maar Chmielni^ki stelde
vooraf al onaanneembare voorwaarden. Men
ging voort zich aan alle zijden te wapenen.
Kunstkringen, Nutsdepartementen en
Onderwijzersverenigingen de zaak ter
sprake brengen en de noodige stappen
doen tot het oprichten van een Comité-
Het spreekt van zelf, dat het bestuur
van een Vereeniging dit gemakkelijker
kan doen dan een particulier persoon.
Velen kunnen en moeten hier mede
werken. Waar reeds zoovele gemeenten
in alle provincies van het land een goed
voorbeeld gaven, hopen wij, dat alle
andere spoedig zullen volgen, opdat het
volgend jaar, wanneer de Rembrandt-vie-
ring zal plaats hebben, werkelijk geheel
Nederland daaaraan zal deelnemen.
Veel arbeid zal daarvoor nog te ver
richten zijn. Daarom niet gewacht tot de
tijd daar is, maar thans reeds aan 't
werk getogen, om de zaak zoo goed
mogelijk te doen slagen. Wij zijn dat
eenvoudig verplicht aan onzen naam
van >'t land van Rembrandt* te zijn.
Steeds staan op aanvrage bij den Se
cretaris exemplaren van onzen oproep
»Aan onze Landgenooten* ten dienste
van hen, die voor de Nationale Rem
brandt-Hulde iets doen willen. Spoedig
zullen alle Comités een paar reproducties
naar schilderijen van N. Maes en P. de
Hoogh (Rijksmuseum te Amsterdam) als
proeven van uitvoeri?ig onzer Rembrandt-
platen ontvangen. Tegen een geringe
vergoeding kunnen verder all^.Canwtyi
voor hun leden meerdere stellen dezer
reproducties ontvangen. DaarmeeV.al men
iedereen kunnen overtuigen, dat ons
plan, Rembrandt onder het volk te bren
gen, een hulde is, de nagedachtenis van
den grooten Kunstenaar waardig.
lyrisch dus aan 't werk 1 Laten spoe
dig honderden berichten van de vorming
van nieuwe Comités bij den Secretaris
binnenkomen. Over eenige maanden
zullen wij dan weer door middel der
pers den uitslag aan allen bekend maken.
Namens het Centraal- Comité
Prof. C. L. DAKE, Voorzitter.
J. W. GERHARD, Secretaris.
Amsterdam, 's Gravesandeplein 25.
♦(Wegens plaatsgebrek Woensdag blij
ven liggen.)
Chmielnigki rond gezanten naar den Khau der
Tartaren, aan de padischah van Stamboel,
hen smeekende hem met hunne legers ter
hulp te komen. De koning en de landdag
riepen onophoudelijk de militie op- Nieuwe
bevelhebbers werden benoemd de hertog van
Ostrog, Lanchoron8ki, Tirley, Wisniowie§ky
werd stelselmatig achteraan gehouden meu
lilt hem aan het hoofd van zijne regimenten
de grenzen bewaken Dit was de algemeene
kreet van verontwaardiging dat men den
hertog links liet liggen als men zich met vrede
vleidde, dat kon er nauwelijks mee door,
maar geeu gebruik maken vau zijne diensten
iu tijd vau oorlog, ja dat was hoogverraad.
De hertog hield zijn hoogmoed in, en kwam
to Zbaraz aan, om het grootst mogelijk aan
tal manschappen te verzamelen, en direct zijn
stilstand bestond slechts in naam dagelijks
slag te slaan na het hervatten der vijaudelyï
heden om de waarheid te zeggen, de wapen-
hadden bloedige schermutselingen plaats.
Zelfs voor de eorBte teekeuen van de lente
en voordat de lente-zon de aarde kwam
verwarmen, kondigde het schijusel van braud
hier en daar, de toekomstige ellende aan.
De kozakken brulden, moordden en roofden.
De hertog gaf bevel bloed met bloed te ver
gelden de roof en doodslag door den dood
aan den schandpaal. Longinus marcheerde iu
iu de eerste gelederen, maar zoo verschrik
kelijk als hij in 't gevecht was, zoo menschelijk
was hij na de overwiuning. Wolodowski nam
zijne plaatB in. Deze was de bans in den oorlog,
alleen Wierchul zou hem hebben kunnen
evenaren hij bewoog zich met de snelheid
van den bliksem, viel plotseliug iu den rug
vau den vijand, sloeg hem op de vlucht, en
wist altijd waar hij hem moest aanpakken,
om hem af te matten. In drie maanden had
hij drie afdeelingen kozakken in de pan ge
hakt, afdeelingeu die zeker driemaal zoo
groot waren dan de zijnen. Hij verzocht
Zagloba om hem gezelschap te houden, hij
had gaarne met zijn goed humeur en zijn
aaardige kwinkslagen te doen, maar de oude
edelman liet zich niet overhalen.
(Wordt vervolgd. J