ummer 11.
Zondag 4 Februari 1906.
tb® Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
weede Blad.
'MOZART.
ANTOON TIELE
Uitgever:
Spanje.
BUITENLAND.
Frankrijk
Eu geland.
Denemarken.
Italië.
Venezuela.
lilN'.N K.N LAN I).
ttvss- - 3Bi»"i3saiaci
(ii Laisslraatsrkf Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Vbonnamentsprijs per 3 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
WAALWIJK.
Advkrtentiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groet aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel
LONDEN.
Het land van Purcell en Field, dat
in zijnen schoot ook het gebeente van
den onsterfelijken Handel bergt, bereidde
het kunstenaarsgezin een ontvangst,
zooals het er tot heden nog geen geno
ten had. Reeds vijf dagen na hunne
aankomst te Londen, traden zij op voor
den Koning en de Koningin. Het geheele
hof was sprakeloos van verwondering,
toen het een achtjarig kind de moeie-
lijkste werken van Bach, Handel, Para
dies enz. op het eerste gezicht met de
grootste nauwkeurigheid en den fijnsten
smaak hoorde uitvoeren. Die verwonde
ring steeg nog, toen de kleine virtuoos
op cn gegeven baspartij oogenblikke-
lijk een fraaie melodie improviseerde.
De muziekmeester der koningin Johannes
Chi istianus Bach, de elfde of jongste
zoon van den grooten Johannes Sebas-
tianus, was dermate met deD knaap in
genomen, dat hij hem meermalen op
zijne knieën voor het klavier plaatste om
met hem samen te spelen. In een oog
wenk had de kleine zich de manier van
spelen van zijn ouderen, hoogst bekwa
men, doch, helaas, wat lichtzinnigen
kunstbroeder eigen gemaakt. Toen zij
zoo beiden eens, elk op zijne beurt, een
gedeelte eener sonate speelden, was het
den grootsten kenners, die in een aan
grenzend vertrek geluisterd hadden, niet
mogelijk te zeggen, wie van beiden dit
ot -dat deel uitgevoerd had. Den 19 Mei
verscheen Mozart weer voor George III
>m thans zijn ongeëvenaard talent op het
orgel te toonen, Voor elk dezer con
certen werden zij beloond met 24 guinjes.
Uit dankbaarheid voor de liefde en harte
lijkheid aan het Hof ondervonden, compo
neerde Mozart 6 klavier-siersonaten met
viool-begeleiding, welke hij aan H. M.
de Koningin opdroeg. Deze aanvaardde
welwillend de opdracht en schonk den
Componist vijftig guinjes. Gelijk succes
behaalden de kinderen op de publieke
uitvoeringenhet concert van 5 Juni
bracht 100 guinjes op en dat van om
streeks 20 Juni nog veelmeer. Alles ging
dus opperbest, doch het geluk was ook
hier weer niet van langen duur. Na den
afloop van een concert ten huize van
Mylord Tanet, vatte Leopold Mozart
een zware koudehij werd hard ziek
en was genoodzaakt te Chelsa, waar hij
de baden moest gebruiken, een huis te
huren Gedurende de ziekte van den
beminden papa, bleef de piano gesloten.
De droefheid in het gezin kon echter de
werkkracht van Wolfgang Amadeus niet
aan banden leggen. Hij componeerde
nu zijne eerste symphonie voor groot
orkest, waarvan Nannerle, die steeds
naast hem zat, de verschillende partijen
copieerde. Deze symphonie, als meer
andere te Londen gecomponeerd, wer
den op de concerten zeer veel en met
voorliefde gespeeld. Nu en dan ook,
zongen zij, hoewel zeer zacht, een duo
of eenig ander lied, want ook in den
zang muntten beiden op gelijke wijze
uit.
Het moet tot eer der Engelschen ge
zegd worden, dat zij werkelijk groote
kunstenaars naar waarde wisten te schat
ten en roijaal beloonden. Handel en
Haijdn hebben aan de Theems een
aardig kapitaaltje verdiend en Beet
hoven, die een voorschot ontving vóór
eene symphonie, die helaas niet voltooid
werd, betuigt op zijn doodsbed nog den
roerendsten dank aan het edelmoedige
kunstlievende Engelsche volk. Hoe verzot
de Engelschen op het jongste kunste
naarspaar waren blijkt voldoende uit het
feit, dat het Britsche Museum niet rustte
vooraleer het in zijne collectie de por
tretten der Mozarts had opgenomen.
Het munuscript van een vierstemmig,
door Wolfgang gecomponeerd koor op
Engelschen tekst, wordt daar eveneens
als een kostbare relequie bewaard. Later
gaf het Koninklijk Genootschap te Lon
den eene levensbeschrijving van het
wonderkind uit. Had de Vader gehoor
willen geven aan de vele dringende uit-
noodigingen van den Engelschen adel
om zich met zijn gezin voor goed in
Brittanje te vestigen, zoo zou een schoo-
ne cn voordeelige toekomst allerwaar
schijnlijkst ook hun deel wel geweest
zijn, doch de kapelmeester, met zijne
streng orthodoxe beginselen, kon hiertoe
niet besluiten, overtuigd als hij zich hield
dat de godsdienst der kinderen in een
Protcstantsch land waar volgens zijne
eigene woorden vele aan geen God
geloofden, op den duur verflauwen en
schipbreuk lijden zou. Het schijnt echter
dat de weigering des vaders, een ge
deelte van den adel en de grooten ont
stemd heeft. Zoo goed toch als de
zomer was, zoo schraal bleek de winter.
Het concert van 21 Februari 1765 bracht
130 guinjes op, hoewel op minstens 150
getekend was. Vele aanzienlijken, die
geregeld de Concerten bezochten, ble
ven toevallig of opzettelijk weg. De
geldelijke toestand van het gezin werd
daardoor niet beter. Het verblijf in
Engeland en de vrijlangdurige ziekte
van Leopold hadden ongeveer 300 pond
sterling gekost, zoodat ten slotte de
Kapelmeester in verlegenheid raakte,
welke verlegenheid nog vermeerderde,
toen men er van verscheidene zijden op
aandrong, dat hij met zijn gezin huis
waarts zou keeren. Maar de hoop op
God, »die een armen, eerlijken Duitscher
»niet verlaten zou, cn allerminst het
»kind, dat Hij aan zijne zorgen had
toevertrouwd,4 verlevendigde zijn moed
en met de beste verwachtingen bezield
staken zij den eersten Augustus 1765
het kanaal over om den terugtocht naar
het geboorteland te aanvaarden.
De terugreis.
De terugreis was ~\£ol hindernissen.
Over Calais bereikten zij Rijssel, waar
vader cn zoon ziek werden, wat een
verblijf van vier weken noodzakelijk
maakte. Ten naasten bij hersteld, togen
zij weer verder, hielden onderweg zich
op in Gent en Antwerpen en kwamen,
omstreeks 11 SeptTéhiber, in den Haag,
Hier werden zij door den Prins van
Oranje en zijne zuster, de Prinses van
Weilburg allerhartelijkst ontvangen. De
Prins stelde zelfs zijn equipage te hunner
beschikking. Nieuwe beproevingen wacht
ten hen ook hier. Allereerst werd Wolf
gang ziek. Zijne ziekte was gelukkig
niet van heel ernstigen aard hij moest
echter te bed blijven, en om hem nu in
de gelegenheid te stellen zijne muzikale
ideën op papier te brengen, plaatste men
vlak bij zijn hoofdkussen een lessenaar.
Erger, veel erger was het gesteld met
de arme Nannerle. Deze ontving de
laatste H. Sacramenten en lag gedurende
eenige dagen op haar uiterste. De oude
professor Schwenkel, die door genoemde
Princes naar het ziekbed gezonden was,
slaagde ei in het goede kind, dat vol
komen, in haar lot berustte, in het leven
te behouden. Heete tranen heeft de
kleine Wolfgang hier met zijn ouders
om Nannerle geschreid, maar toch, bleek
de muziek toch sterker op hem in te
werken dan de smart want ook tijdens
hare ziekte kon hij niet nalaten in de
aangrenzende kamer te musiceeren.
De muziek was hem een levensbehoefte
geworden, bijna even onmisbaar als de
lucht voor de ademhalinghij moest
componeeren, al was heel de hem om
ringende wereld ook doofstom geweest.
Pas was Nannerle hersteld of Wolf
gang lag weer op het ziekbed. Het bleef
dus een tobberij voor het beproefde
ouderpaar. Het duurde wel vier maanden
eer de kinderen volkomen genezen
waren. Dat het gezin blijde was den
Haag eindelijk te kunnen verlaten is
gemakkelijk te begrijpen. Slechts onge
lukken waren daar hun deel geweest.
De buitengewone hartelijkheid en de
vele hulp, die zij van den Prins van
Oranje en zijne Zuster mochten onder
vinden, hadden een onuitwischbaren in
druk bij hen achtergelaten. Nauwelijks
waren zij dan ook goed en wel te Am
sterdam, of Mozart schreef voor den
Prins van Nassau-Weilburg zes klavier
sonates met begeleiding van viool, terwijl
de Vader zijne in het Hollandsch vertaalde
te Haarlem uitgegeven vioolschool
en
aan den Prins opdroeg. Nadat te Am
sterdam verscheidene uitmuntend ge
slaagde concerten gegeven waren, reisden
zij over Haarlem, waar Wolfgang het
beroemde orgel in de St, Bavokerk
bespeelde, opnieuw naar den Haag, om
er den Prins en de Prinses hunne
werken, als een getuigenis van hulde
en dank aan te bieden, In een brief
aan Hageuauer (Parijs, 16 Mei 1766)
spreekt de Vader ook van Variatien
door zijn zoon op een Hollandsch Volks
lied gemaakt (Het oude Wilhelmus
Het schijnt, dat deze variatien tot heden
onbekend zijn gebleven, of wel het lot
hebben ondergaan van zooveel andere
werken van den grooten meester, nl.
verloren zijn geraakt.
Na den Haag bezochten zij Mechelen,
waar zij aan den met hen bevriender.
bisschop een bezoek brachten. Het
gezin had geen geld genoeg, om recht
streeks naar Salzburg te trekken, daarom
besloot het nogmaals zijn geluk te be
proeven in Parijs, waar het einde Mei
1766 arriveerde.
Het verblijf in de wereldstad aan de
Seine duurde tot 9 Juli. Voor de tweede
maal bracht de negenjarige virtuoos daar
de hoofden der muzikale beroemdheden
als op hol. Hij dorst er zich met de
bekwaamste meesters op het klavier en
het orgel te meten en toonde zich in
de accoorden- en compositieleer zóó
beslagen, dat volgens oor- en ooggetuigen
hij menig in de kunst vergrijsd kapel
meester overtrof. En toch bleef de
jonge meester in alles kinderlijk en lieftal
lig Nimmer liet hij zich op zijn kunst iets
voorstaan, en was altijd aanstonds gereed
het goede in zijne collega's te erkennen
en toe te juichen. Zijne meerderheid
deed hij door minzaamheid vergeten. Na
Parijs kwam Dyon aan de beurt Zij
verbleven er veertien dagen, speelden
voor den prins van Condé en togen ver
volgens naar Lyon, waar zij ongeveer
vier weken vertoefden. Daarna concer
teerden zij te Lausaune, Bern, Ziirch.
Schaffhauzen en Donauschingen. In
laatstgenoemde stad bleven zij twaalf
dagen. Zij werden er namens vorst
Furstemberg gecomplimenteerd door den
muziek directeur Martelli. Het verblijf
in deze muzikale stad scheen hem goed te
bevallen- Negen avonden achtereen toch
werd er van vijf tot negen uur gemusi
ceerd en bij hun vertrek schonk de Vorst
aan den vader 24 gouden louis en aan
elk der kinderen een kostbaren ring met
juweelen versierd. Met tranen in de
oogen namen zij van hun hoogen be
schermer afscheid. Nu ging de reis
over Moskirchen, Ulm, Gunzburg, en
Dellingen naar Munchen. Hier werden
zij door den keurvorst allerhoffelijkst
ontvangen. Deze vroeg, na een diner,
aan Mozart of hij in staat was op een
gegeven motiet terstond een muziekstuk
te componeeren. De kleine glimlachte,
keek met zijne schalksche oogen even
den beminden papa aan, boogenzeide:
4 Uwe Hoogheid gelieve de proef te
nemen». Het motief werd gegeven; de
vingers van de virtuoos vlogen over het
papier en na eenige minuten was het
werk gereed, dat onmiddellijk ook op de
piano gespeeld werd.
Met een kloppend hart naderde Leopold
Mozart eindelijk het oude Salzburg. Hoe
zou hij daar ontvangen worden Zou
de Bisschop hem nog in dienst willen?
Zoo neen, dan was hij genoodzaakt zijn
verblijf elders te vestigen. Zijn onge
rustheid was echter spoedig geweken,
want niet zoodra verspreidde zich de
tijding, dat het gezin weer de woning
in de Getreidegasse betrokken had, of
van alle kanten kwamen de oude vrienden
en muziekliefhebbers toegesneld om hen
na een afwezigheid van ruim driejaren,
te verwelkomen en met de behouden
aankomst geluk te wenschen.
Bijna een vol jaar bleef de geheele
familie te Salzburg cn bestudeerde
Wolfgang zoowel de oude als de nieuwere
Duitsche en Italiaansche meesters. Tevens
drong hij dieper door in de geheimen
der Compositieleer en volmaakte zich
steeds meer in het piano- orgel en viool
spel. Toen bij dan ook den 11 September
met zijn vader en Nannerle naar Weenen
toog, mocht Leopold Mozart zonder
overdrijving schrijven: 4Wolfgang weet
4zooveel als iemand van veertig jaar.»
Op deze en iedere volgende reis echter
wordt zijn roem steeds vergezeld door
een hatelijke, nimmer rustende vijandin
de bleeke nijd.
ma'Is tot de orde geroepen. Een motie
voorgesteld «loor den heer Grauiiidier en
door minister Ron vier aanvaard, verklarende
dat de K-.n.er vertrouwt op dc regeering in
zake d~ uitvoering -Ier wet, wordt aange
nomen met 348 tegen 166 stemmen. De
zitting wordt daarna opgeheven.
Ook gisteren is 't hevig toegegaan in
eene andere kerk, en hier vielen zeer vele
gewonden.
feilen zijn te Parijs
invonlarissecring der
Betreurenswaardige
voorgevallen bij de
kerken.
Een inspecteur, die in de kerk Sr. Clo-
tilde was gekomen om den door de Wel
op de scheiding van Kerk en Staat voor
geschreven inventaris op te maken werd
door de menigte en van de trap geworpen,
waarbij hij eenige kneuzingen opliep, De
politie trok de sabels, een aantal personen
werden gekwetst en velen gearresteerd. Te
3 uur verscheen de. prelect van politie met
een compsgnie republikeinsche gardes. Daar
de menigte weigerde hem te. laten door
gaan, gaf hij bevel aan de gardes om de
kerk binnen te dringen. Reuter, voor
wie- s juistheid van voorstelling wij echter
niet instaan, seint
Er onts'ond een geëcht (usschen de be-
toogers en de gardJ>er vielen sLgen,
eenige personen Werden gearresteerd onder
wie een priester. Veje 'garden werden ge
wond. De teruggeslagen garden zetten de
geweren in rotten, de prefect lift hen op
nieuw naar voren treden zonder wapens tot
een ni-uwe poging om binnen te komen.
Een aantal personen richten hunne revol
vers op de gardes anderen wierpen met
verschillende voorwerpen. De prefect beval
het hek van do kerk open te breken. De
be.toogers trapten de gardes en sloegen hen
met wandelstokken. De gardes beantwoorden
dit met slagen met de kolf van het geweer.
Eindelijk brak het hek. Er ontstond een
onbeschrijfelijke opschudding. De laatste
betoo'ors werden de kerk uitgeworpen. Er
vielen een groot aantal slachtoffers. De
gewonden werden in apotheken binnenge
dragen.
Nadat ze doorgedrongen waren tot het
plein, sloegen de gardes met de kolven der
geweren de deuren der kerk in, achter
welke de geloovigen zich met stoelen hadden
verschanst. De gnrdis moesten voet voor
voel~ve.ro eren, men wierp hun stoelen
naar h".l hoofd. De prefect stelde ox het
koor heen een driedubbel cordon solda'en
opj met het geweer bij den voet. De kerk
biedt een vn-eselijken aanblik, de ruiten
zijn verbrijzeld, alle stoelen gebroken de
geweren »an een aantal gardesoldaten wer-
deu gebroken of weggenomen. Ongeveer
150 personen werden gearresteerd, maar de
metsten zuilen wel losgelaten worden, 50
ag nten of gardes werden gewond.
Na heropening der zitting der nog altijd
woelige. Kamer, zeide de heer Ra mei, dat
op het oogenblik. dat men sprak over wette
lijkheid, een charge wr-rd gemaakt op de
menigie voor de St" Cloti'de. Hij verweet
der regeerii g, dat ze de wet verkrachtte
en een moord had begaan. Minister-pf
dent Rouvier protesteerde tegen deze woor
den en dreigde de za*l te verlaten, zoo ze
niet werden ingetrokken. De geheele lin
kerzijde juichte staande R<>u>ier toe en
ei'chte, dat de heer R»mrl tot dc orde
zou worden geroepen De president van de
Kamer, de heer Doumer, gaf gevolg aan
dien eisch. Toen de heer Raroel nog eens
het woord „moord* uitte, werd bij nog-
De conferentie te Algeciras vergadert
nog steeds zonder tot nog toe vele practischo
resultaten, van dien aard zelf* dat vele groote
bladen uieeuen, dat de geheele conferentie
zal mislukken.
Maandig beginnen de groote zeeinanoe-
vre*. Zestig groote oorlogschepen zullen
er aan deel nemen, Eigenlijk is dat alles
nog maar voorbereiding voor de oefeningen
in Juni. wanneer de geheele Britsche vloot
op voet van oorlog zal worden gebracht
33 pantserschepen, 24 kruisers, 240 torpe
dobooten in toipedojagers enz., plus een
reservc-eskad r van 40 kruisers en pantser-
schapen De oefeningen zullen 150 millioeu
pond in Februari cn 250 millioeu pond iu
Juni kosten.
De begrafenis van den koning zal plaats
hebben 15 Februari a.s. De koningin ven
Engeland, de koning van Noorwegen, de
keizer van Duitschland, zullen de plechtig
heid bij wonen en zelfs de cziar denkt er
nog over.
In Italië gaat het ministerie, dal slechts
enkele dagen leefde, weer heen.
Castro is druk bezig met het iuspecteeren
van zijn leger. Dit is wel een der merk
waardigste strijdmachten van de wereld, daar
het bijna uitsluiteud uit officieren bestaat.
Volgen» den Franschsn aardrijkskundige
Eliséé Ri-clus zijn er alleen in dc provincie
Caraboba niet minder dan 7000, ouder wie
419 generaals en 627 kolonels. Ieder ge-
nerat 1 commandeert ongeveer 50 man. Ecu
zevende der bevolking dezer provincie be
staat uit officieren.
Audiëntie.
Dinsdagavond had Dr. J. Kouwens, gees
telijk adviseur der Hanze, particuliere
audiëntie bij Z. II. den Paus, die ruim eeu
half wur duurde.
Met de grootste belangstelling informeer,
de Z. H. naar de politieke en sociale actie
der katholieken iu onsvaderland.
Hij verheugde zich over de goede ver
standhouding op staatkundig gebied tusschen
de kathojieken en gelooviga. protestanten,
die g"zamrlijk front maken tegen het libe
ralisme en socialisme. Hij pr es do zoo
voorspoedig door Mr. Aalbet se georganiseerde
Katholieke Sociale Ac'io, en vooral moedigde
hij Dr. Nouwcns aan bij diens arbeid tot
reorganisatie van den iniddensiand op katho
lieken grondslag. Ook verklaarde Pins X
uitdrukkelijk, dit de leiding, die van den ?I.
stoel op de sociale beweging uitgaat, vol
strekt niet remmend of tegenhoudend wil
zijn, maar enkel in goede richting wensebt
ie sturen, waarbij krachtige vooruitstrevend
heid geenszins uitgesloten is, ja geheel
strookt met de iutentie van dén H. Stoel.
De H. Vader toonde, zich in al zijn va-
deilijke bominnelijkhied en openbaarde een
tiiacha opgewektheid ra i geest en hart, die
zelve blijmoedig ook bij anderen een
blijde en dankbare stemming wekt.
Het vereeniglngs on wezen!
Bij de Staats-Ct. is een lijst uitgegeven
van de sta' uten vnn vereenigingen, in 1905
in dat blad openbaar gemaakt.
't Zijn er1060.
