Nummer 45
Zondag 3 Juni 1906
29e Jaargang
Tweede Blad.
""uittreksel
LANDBOUW
A. P. C. ROOTHAERT,
lieclanie.
Een moeielijk groot te
brengen kind.
De Pink Pillen hebben het veel
goed gedaan
De bemesting der stikstolver-
meerders.
Ballen, Laken, Queuën enz,
uit het verslag der Kamer van Koop
handel en Fabrieken te Waalwijk, be-
trefiende den toestand van den handel,
de scheepvaart en nijverheid over het
jaar 1905.
Algemeene Boschouwingen.
Evenals het vorig jaar moeten wij ook
thans weder onze algemeene beschou
wingen aanvangen met de klacht, dat
de toestand van den handel en de nij
verheid in onze gemeente op weinig of
geen vooruitgang bogen kan, en het
nieuwe, huidige jaar onder geen al te
beste voorteekenen is ingezet. Trouwens
de verwachtingen, hierover in ons vorig
verslag uitgesproken, waren niet hoog
gespannen.
De beide hoofdtakken onzer industrie,
leerlooierij en schoenmakerij, gaan nog
steeds gebukt onder velerlei omstandig
heden en invloeden van ongunstigen en
nadeeligen aard. In de eerste plaats
doet zich pijnlijker dan ooit de wanver
houding gevoelen tusschen de prijzen
der ruwe waar en die van het gefabri
ceerd artikel. De grondstoffen worden
nog maar steeds duurder, terwijl leder
noch schoenen daarmede eenigszins gelij
ken tred houden. Steeds feller steekt
de concurrentie het hoofd op, waardoor
de verdiensten tot een minimum worden
gereduceerd. Daarbij komt nog, dat
door de faillissementen, zoo in onze streek
als in Holland, verscheidene handelaars
en industrieelen beduidende schade leden.
Op de volgende bladzijden zal over
deze belangrijke takken van nijverheid
nog meer in bijzonderheden gehandeld
worden. Alleen wenschen wij hier nog
bij te voegen, dat gelukkig geen werk
volk ontslagen, noch de loonen vermin
derd behoefden te worden, wat ook,
afgaande op de belangrijke uitbreiding
van enkele machinale schoenfabrieken en
leerlooierijen, in de naaste toekomst,
naar wij hopen, evenmin het geval zal
zijn. De verhouding tusschen werkgever
en arbeider getuigde over het algemeen
van wederzijdsche sympathie en waar
deering.
In de bouwkundige vakken heerschte,
schier het geheele jaar door nogal groote
bedrijvigheid, terwijl ook in 1906 door
den aangevangen bouw van arbeiders
woningen, de uitbreiding van fabrieken,
den bouw van het nieuwe Postkantoor,
enz. wel geen gebrek aan werk bestaan
zal.
Overigens raakt onze gemeente zoo
zachtjes aan vol gebouwd en lijkt uit
breiding alleen nog mogelijk in de Sta
tionsstraat ten zuiden van den spoorweg,
in de nieuwe wijk of Antonius-Parochie,
waar sedert den aanbouw der kerk de
bevolking en de bedrijvigheid gestadig
toenemen.
De beweging op het Expeditiekantoor
van Van Gend Loos, als factorij der
staatsspoorwegen was niet minder dan
verleden jaar. Alleen op het kantoor
Waalwijk werden gedurende 1905 ver
zonden en ontvangen p. m. 160.000
colli's. Gelijke toestand ongeveer valt
op te merken bij het bedrijf der Maat
schappij >Vicineaux Hollandais.Ook
de omzet bij de financieele instellingen
hier ter plaatse wijkt niet noemenswaar
dig af van die gedurende 1904. Bij het
Correspondentschap 1ste Klasse der Ne-
derlandsche Bank o.a. was de omzet in
verschillende afdeelingen weer belangrijk.
Wij verwijzen daaromtrent naar de spe
cifieke opgaaf in dit verslag. Een ver
gelijking der verslagen over 1904 en
1905 van het Rijkspost- telegraaf- en
telefoonkantoor toont aan, dat verschei
dene rubrieken beduidend hoogere cijfers
te aanschouwen geven.
Van welk belang het met 20 Nov. j.l.
geopend locaalnet der Rijkstelefoon voor
onze gemeente is, blijkt mede genoeg
zaam uit de cijfers in de desbetreffende
rubriek.
De scheepvaart in onze haven ging
terug noch vooruit.
De gasfabriek echter kan weer op
grooter vooruitgang wijzen. Nog steeds
neemt het aantal verbindingen toe. Ook
de waterleiding kon meer verbindingen
aansluiten, toch wordt van deze inrichting,
welker nut en belang voor de volksge
zondheid niet licht overschat kan worden,
nog lang geen algemeen gebruikgemaakt,
wat wel te bejammeren is.
Over onze markten kunnen wij ook
dit jaar geen juichtoon aan heffen. Dank
zij het ingevoerde premiestelsel, was de
aanvoer van vee ongeveer gelijk aan
dien van het vorig jaar, doch de dagen,
waarop 500 tot 800 stuks vee aan de
lijn stonden, schijnen voor goed tot het
verleden te behooren. Toch verdient
het toejuiching, dat door de gemeente
alles beproefd wordt, wat strekken kan
om de markten tot haren vroegeren bloei
en omvang weer op te voeren. Dat ook
onze Kamer hiertoe gaarne medewerkt,
blijkt uit de adressen, die zij verleden
en dit jaar aan autoriteiten opzond.
De toestand 'van den landbouw» liet
in het afgeloopen jaar veel te wenschen
over- Door de langdurige droogte en
strenge nachtvorsten in de lente, en de
vele regens in den zomer kwam van tal
van gewasschen maar heel weinig terecht-
De gezondheid van den veestapel was
bevredigend, doch de uitvoer van vee
naar België en elders weer minder dan
in 1904.
Ook thans kan de Kamer wederom
niet nalaten een woord van lof te bren
gen aan de Gezondsheidscommissie in
onze streek, die hare moeilijke taak,
getuige haar jongste omvangrijk, zaak
kundig rapport, zoo breed mogelijk
opvat en mee den meesten ijver en de
grootste nauwgezetheid uitvoert. Gelijke
erkenning en waardeering verdienen de
St Paulusvereeniging, de Leo- en de
Matigheidsbond, de Hanze enz., die ook
in 1905 niets onbeproefd lieten, van wat
strekken kan zoo tot moreele als finan
cieele verheffing harer honderden leden-
Aan het slot dezer beschouwing willen
wij met nog enkele woorden gewagen
over den nieuwen Maasmond.
Het was wel een treurig verschijnsel,
dat zoo kort na de opening van dit
kolossale werk, de enorme was van het
water in het voorjaar met de capaciteit
van dit afvoeringskanaal den spot moest
drijven en velen in een oogenblik van
teleurstelling de meening deed uiten, dat
de millioenen aan het werk besteed,
grootendeels weggeworpen zouden zijn.
Men bedenke echter wel, dat zulk een
onvoorziene was tot de hooge zeldzaam-
hede n behoort, zoodat men tot 1825
moet teruggaan om zijns gelijken aan te
treffen. Hoe hoog het water zijn golven
ook opstuwde, hoezeer de aanhoudende
westenwinden het landwaarts indreven,
toch leden de polders in en om den
Biesbosch, waarvoor men zoo'n ontzet
tende vrees koesterde, betrekkelijk wei
nig, zoodat bij vele bewoners van het
Noordwestelijk deel onzer Provincie de
ongerustheid over de werking van den
Nieuwen Maasmond wel grootendeels
geweken zal zijn. Wij twijfelen echter
niet of de Hooge Regeering zal met de
jongst opgedane ondervindingen haar
voordeel doen, en geleidelijk alles aan
wenden, wat tot verbetering van het
werk en tot voordeel der aangrenzende
landerijen strekken kan.
Door den sterken stroom in genoem
den Maasmond werd dikwijls aan het
Drongelsche Veer een moeielijke toestand
geschapen. Herhaaldelijk heeft onze
Kamer dan ook bij Provincie eti Regee
ring op verbetering aldaar aangedrongen.
Verkreeg de Kamer ook al niet alles,
wat zij vroeg, toch werd van hare klach
ten goede nota genomen. Reeds werden
de kabels aanzienlijk versterkt en zal dit
jaar, zoo door het plaatsen van nieuwe
palen, als door hel aanbrengen van andere
verbeteringen, het Veer zoo goed moge
lijk in orde worden gebracht. Over het
groote belang voor onze streek van een
aan alle eischen des tijds voldoend veer
te Drongelen, zal het wel niet noodig
zijn nog verder uit te weiden.
Ook op den grintweg van Baardwijk
over Doeveren naar Heusden, die mede
als een gevolg van den Nieuwen Maas
mond in verval geraakte, doch die niet
temin voor een goed deel der Lang
straat de kortste verbinding met Heus
den, zijne groote Rijksbrug en het land
van Altena uitmaakt, alsmede op de brug
bij Doeveren over het Oude Maasje, was
voortdurend de attentie der Kamer ge
vestigd.
Hiermede meenen wij den belangstel
lenden lezer naar de volgende hoofd
stukken te mogen verwijzen.
Fabrieks- Handwerksnijverheid.
Schoenmakerijen.
Wanneer wij den toestand der schoen
makerijen gedurende 1905 met dien van
zijn onmiddellijken voorganger vergelij
ken, dan moeten wij, hoe noode ook,
bekennen, dat in dien voor onze streek
zoo voornamen tak van industrie, eer
terug- dan vooruitgang te bespeuren is.
De prijzen der grondstoffen, zoo van
zool- er. overleder, als van alle andere
benoodigde fournituren, die in het begin
van 1905 reeds zeer hoog waren, te duur
in betrekking tot de prijzen, die voor
het schoeisel bedongen konden worden,
gingen het geheele jaar door, zij het
ook met kleine bedragen, geregeld om
hoog, terwijl het de gefabriceerde waar
niet gelukte in die opgaande beweging
te deelen- Diensvolgens werden de reeds
zoo bescheiden winsten nog minimer en
en was voor de meeste fabrikanten het
bedrijf niet loonend, hun batig saldo in
lange niet geëvenredigd aan de vele
moeite, zorg en inspanning, die voort
durend van hen gevergd werden. Had
de groote fabrikant", die over meerdere
hulpbronnen, schier volmaakte machines
en de bekwaamste werklieden beschikt,
geen reden tot stuiten, dan zal de kleine
baas", die onder zooveel ongunstiger
omstandigheden werkt, wel allerminst
over den gang van zijn bedrijf tevreden
kunnen zijn. Die te kleine winsten waren
echter niet de eenige ongustige omstan
digheden, die zich in het afgeloopen jaar
deden gelden- Behalve dat door faillis
sementen in Holland en elders, vele
fabrikanten beduidende schade leden,
lieten ook de betalingen over het alge
meen zeer te wenschen over en werd
door tal van schoenwinkeliers op de meest
willekeurige wijze met het crediet omge
sprongen. Hierdoor brokkelden de ver
diensten nog meer af.
Gelukkig viel ook eene lichtzijde op
te merken. Er was nog al geregeld en
in voldoende hoeveelheid te werken.
Vooral in het voorjaar was het overal
zeer druk. en kwam men zelts handen
te kort, om alle bestellingen op tijd te
kunnen uitvoeren.
De hoop echter, dat de drukte ook
in den zomer bestendigd zou blijven,
werd slechts gedeeltelijk verwezenlijkt.
De invoer van het Belgische witte ot
linnenschoeisel, dat al meer »en vogue"
schijnt te komen, en waarmede zeer velen
zij het ook voor een zomer pron
ken, of wel zich behelpen, schijnt op
dien slapperen gang van zaken wel eeni-
gen invloed uitgeoefend te hebben. Ook
het teit, dat in den laatsten tijt verschei
dene buitenlandsche firma's hier in Hol
land groote schoenmagazijnen hebben
gevestigd waar zij hun overproductie,
dank zij ons vrijhandelstelsel, tegen goed-
koope prijzen, die met alle concurrentie
spotten, aan den man kunnen brengen,
werkt mede als een spraak in het wiel
van den vooruitgang onzer schoenmake
rijen. De Nederlanders, men kan het
niet loochenen, zijn fel op alles wat
van buiten komt, ook al kan dit vaak
niet wedijveren met hetgeen op eigen
bodem geproduceerd of gewonnen wordt.
Is het geen treurig feit, dat onverbe
terlijk Hollandsch of liever Noordbra-
bantsch schoeisel, om gewild te zijn,
eerst met een vreemd étiquet moet prij
ken
Bezorgd vraagt men zich zeiven af,
wat de naaste toekomst de schoenenin
dustrie brengen zal. Blijft de huidige
toestand aanhouden, dan zal menigeen
er ten slotte het bijltje bij moeten neer
leggen, want zonder eenigszins voldoende
winsten kan ook de beste op den duur
zijn bedrijf niet handhaven. Met de
vraag: Waaraan is het toe te schrijven,
dat, toen in het najaar van 1905 de prij
zen der grondstoffen belangrijk rezen,
het schoeisel geen opslag kon bekomen
zullen wij ons ditmaal niet lang bezig
houden. Wij voor ons meenen nog
altijd, dat in te groote concurrentie, ge
brek aan onderling vertrouwen en een
drachtige samenwerking, het antwoord
ligt opgesloten. Intusschen doet het ons
genoegen te kunnen vermelden, dat op
het betrekkelijk slappe najaar thans weer
een nieuw en drukker seizoen is gevolgd
en onze fabrikanten, ondanks alles, wat
den gang van hun bedrijf schijnt te be
lemmeren, den moed niet verliezen. Bij
al het nare, dat wij telkens moeten hooren
over onze aloude industrie, die zooveel
duizenden arbeiders in onze streek werk
en brood verschaft, stemt toch ook het
feit, dat de firma's A. H- van Schijndel,
E. Klijberg-Pernot, alhier en Jos. Groenen
te Besoijen, hunne inrichtingen belang
rijk uitbreiden, en van de nieuwste ma
chines zullen voQrzien, tot blijdschap en
vertrouwen. Mede verheugen wij er ons
in, dat ook op de andere gunstig be
kende fabrieken, als op die der firma's
Timmermans-van Turenhout, C. G. v. d.
Heijden, Bernard v. d. Heijden alhier en
J. P. van der Heijden te Besoijen, als
mede op de andere bekende hand-
schoenmakerijen alhier, te Baardwijk en j Nu zoo erg zou dat niet zijn, (was het
TT"i._L.1 .1r, ti I mm 1...4J J 3
te Kaatsheuvel, aan de toekomst
gewanhoopt wordt. Van alle kanten
beijvert men zich, om het vak omhoog
te werken. Hier streeft de Algen). Ned
Bond van schoenfabrikanten naar alles,
wat zijne industrie bevorderlijk kan zijn,
daar tracht men door het houden van
cursussen, zoo in het schoenteekcnen
als in »patronenmaken» werklieden met
vaardige hand en geoefend oog te kwee
ken, elders stelt men den kundigen vak
man in de gelegenheid, een diploma
van bekwaamheid een uitmuntenden
aanbevelingsbrief te verwerven, en
»last not least», schijnt in Waalwijk de
oprichting eener vakschool voor de
schoenmakerij, bij voldoenden steun van
rijk, provincie en gemeente, veel kans
van slagen te hebben. Waar naast zoo
veel goeden wil en inspanning, nog met
voldoening gewezen mag worden op den
zich telken jare uitbreidenden exsport,
daar meenen wij, is de toekomst van het
vak nog niet verloren, en kunnen wij
misschien weer eens spoedig met een
blijder hart en opgeruimderen zin ons
tot het schrijven van ons jaarlijksch over
zicht neerzetten.
Ten slotte is het ons aangenaam te
kunnen melden, dat aan het reform
schoenwerk van de firma Klijberg, bo
vengenoemd, op de reform-tentoonstel
ling te Amsterdam, de gouden medaille
werd toegekend. (Wordtvervolgd.)
De jongen Robert Bouchard, is een kind
waarvan de gezondheids toestand teel on
rust veroorzaakt heeft. Het was moeielijk
groot te brengen, maar even zooveel bezorgd
heid als zijne gezondheid gegeven heelt, voor
de behandeling met de Pink Pillen, even
zooveel tevredenheid heeft dezelve gegeven
s»dert het deze pillen genomen heeft.
,/Mijn zoon Robert, zoo zegt ons de Hper
JFranjois Bouchard, zijn vader, is steeds lij-
ilende geweest. Hij was bloedarmoedig en
klaagde voortdurend. Nimmer had hij hon
ger en dikwijls motst men hem met geweld
doen eten. Hij klaagde dik wijls over maag
krampen en de spijsvertering was slecht.
Als hij met zijne kameraadjes wilde loopen
moest hij terstond ophouden en wa^ hij be
nauwd en had steken in de zijde. Als hij
t,e huis op de trappen klom was hij terstond
buiten adem. Dikwijls had hij verblindin
gen en flauwten. Hij klaagde dikwijls over
schele hoofdpijn. Hij was steeds bleek en
was immer tenger. Des nachts sliep bij
slecht. Wij hebben hem de behandeling
met de Pink Pillen doen volgen die aan
vele personen in onze omgeving goed ge
daan hadden. Sedert mijn zoon de Pink
Pillen genomen heeft is hij oneindig veel
beter. Hij is zeer opgeruimd, eet mei
graagte en klaagt niet meer over eene
ongesteldheid en is zeer sterk geworden.r
De Heer Francois Bouchard, woont te
Parijs, rue Hégédppe-Moreau, N° 17.
De Pink Pillen worden dikwijls beschouwd
als een geneesmiddel dal uitsluitend voor
groote personen bestemd is. Zulks een ver
gissing. De Pink Pillen hebben merk
waardige resultaten gegeven bij de kinde
ren, vooral op het tijdstip der groei. De
Pink Pillen, hernieuwer van hel bloed, ver
aterker van het bloed. v.TS'erkcr van het
zenuwgestel kunnen aan de kinderen slechts
goed doen. Het is voldoende hun eeuvou-
dig de dosis t« geven die voor hun leeftijd
past wtlke op de prospectus, de zichoin iede
re doos bevindt staat aangegeven. Zij zul
len hun bloed, eetlust, krachten en schoon*
kleuren geven. Zij zijn evenzoo goed voor
de jongens als voor de meisjes. Zij genezen
bloedarmoede, bleekzucht, algemeene zwakte,
maagkwalen, zenuwaandoeningen. Zij heb
ben hardnekkige gevallen van Sr. Vitus
dans genezen.
Prijs f 1.75 de doos; f9.per 6 doo-
zen. Verkrijgbaar bij Snabilié, Steiger 27
Rotterdam, hoofddepothouder voor Nederland
en Apotheken. Franco toezending tegen
postwissel.
niet antwoord) nu het goedje zoo duur was wordt,
zou het misschien wel eens got d wezen,
als er verandering kwam We hebben onze
Kr.lkstikstof nog en niet te *rrgele», onze
groen bemesting.
»Ja, onze groenbemesting, daarmede wou
ik wel wat beter op de boogie zijn ik
geloof zeker, dat wc daaraan te weinig doen.
Het is zeker, dat bij de tegenwoordige prij
zen van de stikstof, we heel wal zouden
kunnen uitwinnen."
Natuurlijk kunnen we dat, en het is een
groote. dwaasheid, dat we niet wat meer
lupine of serradella zaaien op liet zand en
op de klei wikken en erwten. Eigenlijk doen
we alleu wel eenigszins aan de stikstofver-
raeerderiiig door vlinderbloemigen, doordat
wr allen klaver zaaien, maar je bedoeling
is natuurlijk het groen onderploegen. Eu
dat is dan ook het wi.re. We zouden er
dit jaar nog mede kunnen beginnen. Op de
graansloppel moet het gebeuren. Zoodra de
haver, de rogge, de tarwe of de gerst van
bet land is, ol ook na het koolzaad, schillen
we het land licht af, of ploegen het dunnet
jes. Op het zand zaaien we lupine of ser-
radella ongeveer 800 K O. lupine, ongeveer
50 K G. serradella per H. A. Hoe dichter
de planten staan, hoe beter. En hoe hooger
de vlinderblormigen gioeitn, dis te m^er
stikstof verzamelen we. Eu daarom is het
noodig, dat de lupine ot de serradetla be
mest worden, /f c strooien daarom, alvorens
de graanstoppels om te ploegen 800 a HOO
K G Kainiet per Hectare uit. IVze kalibe-
raestiag is absoluut noodig willen we een
fatsoenlijk beschot hebben en daardoor het
doel der groenbemesting bereiken, d. w. z.
den grond verrijken met een groote hoe
veelheid humus en stikstof. Het is zeer
gord mogelijk lupine te verbouwen, vruch
ten op de stoppels, maar het zoo dwaasheid
ijn, niet alle mogelijke moeite te doen, om
den oogst te vergrootAi, vooral ook, omdat
de kali, dit? wr. aan de lupine of de serra-
dclla geven, toch weer de volgende vrucht
ten goede komt. Het kan ook zijn nut heb
ben, eenig superphosphaat op de stoppels
te zaaien.
fMaar, zouden we ook op zwaarde gronden
eeu stoppelvrucht kunnen verbouwen?
Wel, waaroom niet Met eenig overleg
zijn er altijd wel eenige blokken, die toch
tot het voorjaar braak zouden liggen. Ik
zal niet zeggen dat het soms moeilijk gaat.
De peeën zijn te laat weg, het land voor
het wintergraan moet natuurlijk gereed liggen
enz., maar het land voor aardappels is er
toch nog en het peeënlaud voor het volgend
jaar, enz. Met een beetje goeden wil, kun
nen we ook op zavel- en kleigrond wel vlin
derbloemigen verbouwen om onder te ploegen.
Zooals ik zei, is een mengsel van erwten en
wikken voor deze gronden zeer geschikt en
de behandeling is dezelfde als die der lupine.
Het is ook hierbij wenschelijk, dat een be
mesting en ditmaal van pho9phorzuur en
kali, vooraf ga. Een paar zak super en de
bovengenoemde hoeveelheid kaïniet is vol
doende. Daarenboven denken we er aan,
dat we voor de groenb'mesting de kalkrijkste
bodems uitzoeken, want alle vlinderbloemigen
louden veel van kalk.
„•Sulvinebulsem"
is uitstekend tegen zeere spenen, doch ook
bij huidontvelling, veroorzaakt door branden,
•tooien of vallen, doorliggen bij zieken, door-
loopen der voeten of voor andere lichaams-
deelenbij smetten en tepelklovcn open
winterhanden en -voeten is dez- balsem voor
treffelijk. T. Vlaskamp Jz. Rotterdam zendt
1 doos k f 0. 25'; 10 doozen it f2. met
vrachtverhooging.
In de omstreken van Breda komen de
latere soorten aardappelen slechts boven den
grond en staan geheele plekken kaal ten
gevolge van de hevige plasreg-ns der laat
ste weken. Zelfs zegt men, dat door het
ingeloopen water de scheuten rotten. Zoo
is het ook met de snijbooneu en prinses
bcontjes, zoodot heel wat boeren en hove
niers reedi bezig zijn andere te pooten.
Tuinboonen, erwten en de vroegere soor
ten aardappelen 9taan prachtig te velde
De haver, die geleden had door den ha
gelslag is goed bijgekomen.
Gras is er overvloedig.
,Wat zal er toch moeten gebeuren, al
er van zijn leven eens geen chilisalpeter meer
is, want die lagen in chili raken toch ééns
op, zoo begon w«er één uit hetgezelscb»
het nooit eindigende vakpraatje.
TILBURG
Levert met succes snelloopende
volgens de nieuwste constructie.
Reparatiën en levering van
spoedig en tot de minste prijzen.
Vraag ieekeningen en prijsopgaaf.
