Quinine 93
Donderdag 22 November 1906
29e Jaargang
Tweede Blad.
Gemeente Baardwijk.
Provinciaal Nieuws.
de
Baardwijk, ook wel Baarwijk genaamd
is een der bovendorpcn van het Land
van Heusden, welk ten Westen van
Drunen gelegen, en van deze plaats door
den bekenden Baardwijkschen-Overlaat
gescheiden is, welke in 1766, tot aflei
ding van het overstroomde water naar
de Oude-Maas en door dezelve naar den
Biesbosch is daargesteld en in 1827 aan
de zijde van Drunen aanmerkelijk ver-
breetl iS' TT
Baardwijk is eene oude vrije Heerlijk
heid welke in de eerste helft der 15e
eeuw, door het geslacht van Wielesteijn
bezeten werd. In 1445 droeg zekere
dochter uit dat Huis deze Heerlijkheid
van Diederik van den Merwede, Heer
van Eten en Meeuwen en kastelein van
Geertruidenberg op Deszelfs zoon Nico-
laas, die in 1505 overleed, erfde ver
volgens dezelve en deed die op zijne
dochter Mechtildis vervallen, welke met
Cornelis de Jonge, pensionaris van Dor
drecht-gehuwd was geweest.
De Heerlijkheid verbleef aan het ge
slacht van de Jonge totdat Cornelia de
Jonge, dochter van Cornelis de Jonge,
Raad van Holland, dezelve door Hare
huwelijksvereenigingen eerst aan het ge
slacht van Renesse van Baar overdroeg.
Niet lang bleef de Heerlijkheid in dit
Huis want eene klein-dochter van voor
noemde Cornelia de Jonge Mechtildis
Adriana van Renesse van Baar, die met
Elbert van Voorst trouwde, bracht door
Haar huwelijk dat geslacht in het bezit
dier Heerlijkheid.
Eindelijk werd zij de eigendom van
het geslacht D'Overschie, aanwelke zij
tot 1841 bleef behooren. De Hoog-
Edelen Heer Adrianus D'Overschie, Heer
en weldoener van de gemeente, overleed
7 November 1724 te 's Gravenhage. De
.Douarière van den Baron Renatus D Over-
schie Wiesbeke, de Gravin van Hoch-
stede was vrouwe van Baardwijk.
In 1841 door verkoop aan den Heer
Antoon Smits, tot 1881 de Douaiière,
tot 1891 Hare dochter Douarière ]um-
sens en thans is de Zeer Eerwaarde
Heer J. M. H. Janssens Pastoor in het
Gasthuis te Temsche, Heer der Heerlijk
heid Baardwijk.
De Katholieken van Baardwijk eeren
den H. Paus en martelaar Clemens (23
November) als Patroon.
De oude Parochiekerk (aar» den dijk)
welke met een toren en een spits voor
zien is, had de rang van Quarta-Capella,
en was weleer van onderscheidene be-
nificiën voorzien.
Zij wordt, sedert de invoering der
Hervorming door de Hervormden ge
bruikt.
Baardwijk was de eerste plaats van
het Land van Heusden, welke van eenen
gereformeerden Predikant voorzien werd.
Deze was de bekende Johannes van
Andel, de laatste Pastoor van Genderen,
die in 1610 aangesteld werd.
Op het einde der 17e Eeuw hebben
de katholieken van Baardwijk, nadat zij
verscheidene jaren door de reguliere
kanunniken van Berne waren bijgestaan
geweest, en op het adelijk Huis der Ka
tholieke Heeren van dit dorp de gods-
diensoefeningen hadden bijgewoond, eene
kerkschuur kunnen oprichten, welke met
behulp van eene Rijkssubsidie van
f 6000.— door een fraai kerkgebouw is
vervangen, dat den 9 September 1836
werd ingezegend en den llen daaren-
volgende is betrokken.
In 1896 afgebroken, als zijnde te klein,
en vervangen door eene fraaie nieuwe
kerk met prachtigen toren.
Omstreeks het jaar 1447 werd door
Arnoldus Wouterse, van Besoijen ge
boortig en advocaat aan het Hof
van Luik, een gasthuis voor 8 oude
mannen gesticht, welke stichting in 1818
zijne bestemming heeft verloren. In 1889
afgebroken en vervangen door het St.
Antoniusgesticht waarin thans oude man
nen verpleegd worden.
Baardwijk is de geboorteplaats van
den godgeleerde Johannes de Laat, die
te Leuven Rector of bestuurder van het
wijsgeerig college van Burcht (Bastrum)
geweest is, en de Universiteit der ge
noemde stad eenigen tijd als rector Mag
nificus bediend heeft. Hij bekleedde het
laatste ambt in 1 565.
Ook is aldaar geboren Johannes Bar-
witius of Berwitius, een man om zijne
groote geleerdheid bekend.
Hij is als geheimschrijver eerst bij den
Keizer Rudolf en daarna bij Keizer Ma-
thias werkzaam geweest en heeft aan
het Weenerhof tot zijnen dood in groot
aanzien geleefd.
Pastoors van Baardwijk.
1483 Johannes de Chister.
1 522 Waltherus Doremans.
1526 Thomas Fabri.
1 560 Johannes Richardi.
1568 Albertus Hermanus, (van Gouda), 1
1687 Jacobus Ignatius Daniels,
(2) t 6 Maart 1703.
1700 Arnoldus Legius, t 26 Juli 1720
1723 Petrus Schenk, t 18 April 1738.
1742 Regnerus van Keulen,
(3) 8 Febr. 1759.
1763 Hendrikus Wilhelmus Backx,
t 7 Juli 1793.
1793 Franciscus Couwenberg,
t 9 Nov. 1808.
1808 Johannes van Handel,
f 5 Sept. 1835.
1835 Johannes Martinus Baselmans,
f 29 Juni 1884.
1884 Gerardus van Haaren.
1568 (1) Albertus Hermanus schijnt
de laatste Pastoor te zijn, die, voor de
godsdienstverandering de gemeente
Baardwijk bediend heeft.
Hij was te Gouda geboren, en heeft
drie dichterlijke werken in handschrift
nagelaten. Een dezer bevat een klaag
stem der H. Kerk, welke Hij aan den
Edelen Heer Tacob de Jonge Secretaris
bij het Hof van Holland opdroeg. Een
ander uit onderscheidene dichtstukken
samengesteld, heeft hij den Heere van
Baardwijk, Cornelis de Jonge toegewijd
terwijl het derde werk een dichtstuk be
vat over zekere verhandeling van den
H. Augustinus, de Contemplatione
Christi genoemd.
(2) Daniels is vermoedelijk de eerste
Pastoor die na den Munsterschen Vrede
te Baardwijk zijn vast verblijf heeft ge
houden.
Hij was oen reguliere Kanunnik uit de
Prioiy van Groenendaal in Somerbosch
bij Brussel.
Het jaar der aanstelling van zijn op
volger Legius is onbekend.
(3) Van Keulen stierf bij het openstaan*
des Vicariaats. De zorg der katholieken
werd intusschcn door den Kapelaan van
Waspik, Henricus Backx waargenomen,
die, bij de aanstelling van den Vicaris
Aerts, tot Pastoor van Baardwijk werd
bevorderd.
Loop der Bevolking van Baardwijk.
In 1815 772 inw. In 1870 1445 inw.
1822 862 1880 1603
1830 979 1890 1584
1840 1153 1900 1625
1850 1264 1906 1691
1860 1281 inwoners
bekroonde nummers: »die 'lhrane*
van Witt en Stille van Haydn uit
bundig werden toegejuicht, behoeft nau
welijks gezegd. Ook het koor en de
soli uit Albrecht Beiling, gezongen door
families in rouw dompelt. Of het nu 1 Kerst* winterc,meert. A.s. Zondag 25
juist een direct gevolg er van was meenen No?, zal de Liedcrtafei „lot bloei («r
wij te moeten tegenspreken, in verband Pooukunst* gevestigd Lij d u l'.e> r I». %ao
i er mee staat het zeker.
De heer en mevrouw
Quirijns aan
de heeren Jos Wilmont en Jan Trimbach een kant van het brandende perceel wonen-
«.li - i1 a/v>\ f 1 1, AAr f I
hadden een welverdiend succes, zoodat,
toen de menigte, na afloop zich lang
zaam verspreidde, weder zeker de aan
genaamste herinneringen aan dezen mu-
zikalen morgen mede naar huis geno
men zal hebben
Naar wij met genoegen vernemen
Zaterdagavond door de werkende
leden der Liedertafel Oefening en
Vermaak4 besloten, deel te nemen aan
den grooten wedstrijd voor Zangvereeni-
gingen, die in Juni 1907 te Amsterdam
gingen, die in juni l*U/ te Amsterc dezen plotselingen dood, die algemeene
zal worden gehouden Zij zal mededrn- heeft ,ck e5t zijn.
gen in de derde afdeeling. I
Waalwijks Vocaal mannen-kwartet. Gisteren middag omstreeks 5 uur,
I onstond een begin van brand ten huize
Dezer dagen ontving elk der bekroonde |van den heer A v d Werff. De heer
kwartetzangers het diploma, waarop die
de waren opgestaan en begaf de heer Q.
zich naar een familielid aan den anderen
kant van den brand wonende.
Ondertusschen wilde Mevr. die zeer
corpulent was, met hare dienstbode de
gordijnen afnemen, waardoor zij recht in
den vuurgloed keek. Zij gevoelde zich
plotseling onwel en gaf eenige oogen-
blikken later, voordat de heer Q. ter
plaatse was, in de armen der dienstbode
den geest. Te groote inspanning, over
haasting en schrik zullen de oorzaken van
van den heer A. v. d. Werff. De heer
Adelberg, die aan de deur stond, zag
eensklaps vuur voor de raam van een der
kamers aan de straat, snelt er opaf en
bevond de gordijnen en het tapijt reeds
volop aan 't branden en mocht het genoe
gen smaken met spoedig toegeschoten
hulp het begin van brand te blusschen,
eenige oogenblikken later en er ware geen
sprake meer van geweest. In de kamer
waar de brand ontstond, lag een kindje
in de wieg rustig te slapen.
De oorzaak moet schuilen in 't weg
werpen van een lucifer bij 't aansteken
der lamp.
WSteringskunaul 's llertogcnboscü
Drongelen.
In aansluiting met de reeds vóór eeni
gen tijd door ons gemelde aanbesteding
van dit kanaal, waarvan de kosten zijn
geraamd op f 850.000 en welke aanbe
steding zal plaats hebben op 28 dezer
aan 't Ministerie van Waterstaat te 's-Gra-
venhage, kan nader worden gemeld
Het te graven afwateringskanaal moet
bekroning vermeld staat. Het is een
fraai stuk werk, dat ten volle verdient
geëncadreerd te worden en in de woning
der heeren zangers zeker een welver
diend plaatsje aan den wand zal innemen.
Voetbalsport.
Zondagmiddag speelde W. V. I.een
friendly game tegen Firmitas te Tilburg,
op 't terrein aldaar.
Eindstand 2 1 in 't voordeel van
Firmitas.
Op het terrein alhier speelde W.V.
II. een match tegen Saturnus uit 's Bosch
Aan beide zijden gaf men zeer weinig
goed spel te zien, er zat geen vuur bij
Eindstand 22
St. Klfzubetli vereniging.
Maandag werd in de parochie-kerk op
plechtige wijze het jaarfeest der St. Eli-
sabeth-vereeniging gevierd.
- Ten 8 uur had eene plechtige H. Mis
plaats, waaronder alle leden-dames com- A4Wl
municeerden, terwijl de mis werd gezon- Uan de bovenzijde nabij de Zestigelsche
gen door het dames-koor der Eerw.jdrug onder de gemeente 's-Hertogen-
Zusters, die ook na afloop nog eenige bosch, volgens de grondbladen in aan-
liederen deden hooren. I sluiting worden gebracht met den aldaar
Moge deze hoogst nuttige en steeds gedeeltelijk reeds gevormden bovenbouw
meer gewaardeerde instelling meer en van }iet kanaal, terwijl de bodemvoor-
meer bloeien en steun ondervinden. ziening, aldaar te maken, wordt aange
Brand. sloten met de reeds uitgevoerde bodem
Zondagnacht omstreeks een uur be- voorziening- Nabij den benedenmond
merkten eenige personen, die zich naar onder de gemeente W aalwijk zijn de
de boot begaven, brand in een huis kanaalwerken volgens de grondbladen
WAALWIJK, 21 Nov. 1906.
Yolksmutinée.
Dat de Volksmatinée der Liedertafel
op Zondag morgen j.l. druk bezocht zou
worden, kon men reeds vooruit voor
spellen, zonder nochtans op de gave
der profetie aanspraak te willen, of dur
ven maken. Dat het bezoek echter zoo
groot zou zijn, hadden wij niet vermoed.
Reeds kwart voor twaalf togen de
muziekliefhebbers, schier in processie,
naar Musis Sacrum, zoodat, toen het
middaguur sloeg, alle plaatsen reeds be
zet waren en de nog steeds toestroo-
mende menigte met een staanplaatsje
tusschen tafels en stoelen zich tevreden
moest stellen.
Hoe de vereeniging echter in zoo'n
dikke atmosfeer van rook, waarin de zaal
gehuld was, nog zoo frisch en met
gloed kon zingen is ons een raadsel.
En toch, het moet gezegd worden, wijl
het de waarheid is, dat wij zelden de
Liedertafel beter en opgewekter hebben
hooren zingen dan dien morgen. Was
het om het drukke bezoek? Om de
waardeering, die elk nummer zoo ruim
schoots genoot? Wilde de vereeniging
ditmaal eens toonen, wat zij, waar ken
nen en kunnen vereenigd zijn, nog altijd,
en thans vooral, presteeren kan? Was
de dankbaarheid der bekroonde kwartet
zangers ook overgegaan op de overige
leden, die zich in het succes hunner
zangerbroeders zoo verheugd hebben
Wij zullen hierop het antwoord schuldig
moeten blijven. De goede kwaliteiten
der Liedertafel bleken ons ten volle uit
>Standchen4 van Hamm, en »Avondlied4
alhier aan de haven, bewoond door de
heeren H. Michaël, W. Hens en Schoe-
mans. Zij waarschuwden onmiddelijk de
bewoners, die zich in allerijl moesten
redden, daar de brand, die in 't achter
huis bij den heer M. door onbekende
oorzaak schijnt begonnen te zijn, zeer
snel om zich heen greep. Spoedig waren
op 't geroep en 't gezicht van den
vuurgloed verschillende buurtbewoners
aanwezig evenals de politie en de
directeur der brandweer, de heer Jac.
Gragtmans en werden de brandweer
mannen gewaarschuwd, die allen direct
met het materieel ter plaatse waren,
zoodat de brandkranen weldra en op
uitstekende wijze aan 't werk waren.
Ook het hoofd der gemeente was als
altijd direkt op het terrein van den
brand.
Onderwijl redde men wat te redden
viel, maar dit was voor 't huis van M.
en S. als 't ware niets. Bij dezen laat
ste bleef de deur gesloten, waarover men
zich eerst ongerust maakte en waarom
men den ingang forceerdedoch het
huis bleek verlaten. Des middags was
hij, naar men later vernam leeds naar
zijn zoon te 's-Bósch vertrokken. H.
kon nog een en ander redden, maar
spoedig viel met donderend geraas dak,
gebinten en zolder in. Het was een zeer
hevige brand, die dank zij de uitsteken
de werking der brandweer, die met een
groot aantal slangen werkte en weder
om bewees eene uitstekende verbetering
te zijn, gesteund door de goede wind
richting, tot dit perceel beperkt kon
blijven, dat vrijwel tot den grond af
brandde en waaruit om zoo te zeggen
niets kon worden gered.
Alles zoowel huis als inboedels, is ver
zekerd.
Natuurlijk trok deze brand den gehee-
len dag een massa kijkers, vooral des
namiddags ongeveer 5 uur, toen de
vlammen weer krachtig begonnen op te
flikkeren en de brandweer opnieuw moest
optreden en met een flinke straal het
vuur moest blusschen.
Een hoogst droevig ongeval deed
zich gedurende den brand voor. Een
te verbinden met de bestaande werken
aldaar. HH
De totale lengte van het kanaal, van
het nulpunt der meetlijn af tot aan het
stortebed der afwateringssluis aan den
benedenmond, bedraagt 19,180 M. De
breedte van den kanaalbodem bedraagt
over de geheele lengte van het kanaal
18 M- met uitzondering van plaatselijke
verbreedingen.
Volgens berekening bedraagt de totale
hoeveelheid grond, te verkrijgen door
het graven van het kanaal met bijbe
hoorende waterleidingen, slooten enz
2,131,000 in profiel gemeten
Voor het opwerken der kanaaldijken
met een kruinsbreedte van 5 M. de
bekleedingen met klei en met bovengrond
inbegrepen, benevens voor den dijk
langs de Broekley en voor de verschil
lende opritten is in het geheel noodig
een hoeveelheid van 1,650,000 kub. M-
in profiel gemeten.
Voor de bekleeding van het buiten
beloop van den rechterkanaaldijk is be-
noodigd een hoeveelheid klei van 60,000
kub. meters in prcfiel gemeten.
Voor de overige bekleeding is bcnoo-
digd een hoeveelheid van 190,000 kub.
meters klei in profiel gemeten.
De hoeveelheid klei op het terrein
aanwezig beneden dwarsprofi 170 en
boven dwarsprofiel 10 tusschen de ont-
eigeningsgrenzen bedraagt 270,000 kub.
meters in profiel gemeten.
De te bezoden oppervlakte bedraagt
600,000 vierk. meters, de te bezaaien
oppervlakte bedraagt 700,000 vierk. M.
Uiterlijk 1 September 1909 moeten
alle werken, ook de eventueel voor het
Departement van oorlog uit te voeren
grondwerken geheel voltooid worden
opgeleverd, terwijl alsdan alle terreinen
moeten zijn ontruimd en de tijdelijke
afsluitdam nabij den bovenmond volle
dig moet zijn opgeruimd.
BAARDWIJK. Eerst dokken. Maandag
j.l. werd hier door de raaréchausée'e een
woonwagen aangehouden, liet hoofd van het
reizend gezelschap had nog iet. te vereffenen
met de politiemannen. Nudat hij eene geld
boete van omstreeks 10 gulden had afge-
Cromvoirt haar eerste wintoroncert eevfp.
Het program belooli veel. onze Biritnn-
solisten zullen we ten gehoore krijgen
„Geluk* van Spoel en „Philips van Artevelde*
van Gevaert, onder m<rr nok nog „Amour*
van Massenet en „Nimmer nacht* van
Andriessen die voor deze gelegenheid bij
zonder goed ingestudeerd zijn. Als we nu
nog in aanmerking nemen dat onze lieder
tafel over uitstekende krachten beschikt,
zoo zal er dien i.vond voor honoraire leden
en belangstellenden te profiteeren zijn. W ij
hopen dan ook dat onze zuigers ambitie
en moei'c ruimschoots beloond zullen zien
en een talrijk publiek op dien avond moge
tegeuwoordig zijn.
Hedenmorgen werd bij den hrer ,1. de
Kort aanbesteed hel bouwen van een woon
huis met fabiiek voor den Heer C de ries
schoenfabrikant alhier. Als volgt werd in
geschreven.
J. Jehoel Drunen f 6490.
H. v. d. Meijs, Besoijen f 6145.
C. Michaël Vrijhoeven f6845.
W. v. Heesch v. aalwijk f 6255.
Wed. Aarts f6249.
G. v. Holten. f5995.
G de Teuling Besoijen f 5900.
W. G. Schoep Baardwijk f 5861.
P. v. Huiten Waalwijk 15802.
Het werk is nog niet g'gund.
BESOIJEN 20 November 1906. Voor
eene druk bezette zaal gaf Zondag 1.1. de
Liefhebbeiij Tooneelvcreeniging „Vondel*
met medewerking van 11. B Dilettant
muzikanten hare eerste winteruitvoering in
da zaal ran den heer J. Melis-Bcumer te
Besoijen, tot welker welslagen gewis de
trouwe opkomst van het publiek het haie
heeft bijgedragen. Vooral de hoofdrollen,
vervuld door de heeren E. Passier en L.
Franken liepen goed van stapel en dezen
heeren komt ongetwijfeld hiervoor alle lof
toe. Dooh niet alleen de hoofdrollen, maar
over bet geheel, werd het drama, getiteld
„Een plichtiergeten vader" zeer goed uit
gevoerd, wel een bewijs, dat bij eene ver
eeniging zoonls deze, waaronder zich nog
vele nieuwe krachten bevinden, met sympa
thie gewerkt wordt hetgeen dan ook uit de
gehouden repetities gebleken is. Ik vertrouw
daarom, dat deze nieuwe krachten, zoowel
als de oudere, bij eene eerstvolgende even-
tueele uitvoering tooneu zullen, nog steeds
(lenzelfden ijver en volharding te bezitten,
die zij tot dusverre aan den dag gelegd
hebben.
Ook de drie tableaux met Bengaalsche
verlichting vielen zeer in den smaak. Na
eene pauze van een half uur, kregen we het
blijspel: „Eene nieuwe manier van poffen.*
Dat ook dit stuk in goede handen was
bleek uit het feit, dal het publiek zijne
groote tevredenheid hierover uitdrukteeere
aan den heer A. v. d. Heijden die in dit
blijspel den hoofdrol vervulde. Na afloop
werden door verscheidene heeren nog eenige
aardige stukjes ten beste gegeven en het
leed geen twijfel of de talrijke bezoekers
konden voldaan huiswaarts keereu.
Mijn eeresaluut aan de Liefhebberij Too-
neelvereeniging „Vondel" voor deze welge
slaagde eerste winteruitvoering en lerens
dank voor de zoo talrijke opkomst van het
publiek, en sluit ik met de hoop, dat deze
vereeniging steeds meer in groei eu bloei
moge toenemen en zich moge blijven ver
heugen in de belangstelling van Besoijens
burgerij.
SPRANG. Maandagavond had de molenaars
knecht, doordat het luik van de gallerij
vergeten wis dicht te leggen, het ongeluk
er door te vallen.
De jongen kwam wat men nog gelukkig
mag noemen cp de hoepols van de kar
terecht doch brak hij zijn duim en bekwam
door den val inwendige kneuzingen.
Dr. van Dortmont uit Dongen verleende
de eerste geneeskundige hulp.
Il.-ZANDSCHEL. Toen de heer L. K.
dezer dagen ging jagen werd hij, door de
maréchaussee uit Kaatsheuvel gesnapt.
De jongen moest terstond het geweer af
geven waarna tegen hem voor die overtreding
der wet proces/erbaal werd opgemaakt.
VLIJMEM. Op Zondsgen 25 Nov. en
2 Dec 1906 geeft de V. V. V. ,01ympia*
te Vlijmen groote Voetbal wedstrijden, welke
opgeluisterd zulleu worden door de Harmonie
.Concordia."
In de le afdeeling komen a.s. L ndagnit:
„Antonie" 0?ch „Excelsior" Rotterdain.
B. V. C." 's Bosch. „Sparta" Geertruidenb.
December a a.
»Standchen4 van Hamm, en Avondlied4 zich gedurende den branü vo diaken kon hij ziju weg weer vervolgen,
van Breijs en dat dc kwartetzangers metongeval, dat een onzer meest geachte j uiagen, Konmjzj g
In de 2e afdeeling op 2
„D V. C." Dongen.
„Saturnus,, 's Bosch. „Olympia* Vlijmen.
In elke afdeeling zijn een prachtig gouden
