Nummer 5
Donderdag 17 Januari 1907
30e J aargang
Tweede Blad.
Provinciaal Nieuws.
f
ojf'b
WAALWIJK, 16 Jan. 1907.
Ontploffing.
Een ongeval, dat nog niet in de ge
schiedenis onzer gemeente staat geboek
staafd en dat de verschrikkelijkste ge
volgen na zich had kunnen slepen, doch
allergelukkigst is afgeloopen, greep
Maandag plaats.
Des namiddags ten half vijf werd
plotseling een knal gehoord zoo hevig,
dat wij ter verduidelijking geen voor
beeld daarvan zouden kunnen aanhalen,
maar zoo, dat tot in Drunen de schok
word vernomen, een knal, die de men-
schen die zich kalm naar hun werkzaam
heden begaven of een wandeling maak
ten, een oogenblik als versuft deed
staan, om ze dan plotseling voort te
doen snellen in zenuwachtige spanning,
omdat dat ratelend gedonder na den
slag direct deed denken aan een ont
ploffing en 't ineenstorten van een ge
bouw. En zoo was 'tin de gasfabriek
had eene ontploffing plaats gegrepen.
Wij bevonden ons vrij dicht bij de
de plaats des onheils op het oogenblik
dal de ontploffing gebeurde en zagen
muren en dak met geweld naar buiten
gesmeten worden en meteen kwam de
vlam te voorschijn, 't was een ijzing
wekkend gezicht, vooral het niet-weten
of nog ontploffingen waren te vreezen
of nog gevaar bestond, of geen menschen-
levens zouden zijn te betreuren. Dat
bracht onder het publiek voor dit
oogenblik de meest nerveuse stem
ming.
Wij waren direct in de fabriek en
daar was 't een begrijpelijke verwarring
de directeur, de boekhouder en de gas
fitter waren toevallig afwezig, de stokers
door den schrik overmand eenigen waren
van hun stookplaats op den grond gesla
gen, maar niemand gekwetst.
De eerste oogenblikken maakte men
zich ongerust over directeur en fittei
of die zich in 't gebouw konden be
vinden, maar deze kwamen spoedig uit
Besoijen herwaarts.
Direct werden zooveel mogelijk maat
regelen genomen, de ovens werden open
gezet, zoodat het gas kon ontsnappen
en onderwijl was de burgemeester met
politie en brandweer aanwezig. Daar de
eerste lezing was, dat een der zuiverings
kisten was gesprongen, vreesde men
aanvankelijk voor de ontploffiing der
tweede, daarom werd 't publiek op
grooten afstand gehouden.
De brandweermannen zelf hadden een
gevaarlijke taak, omdat men niet wist
hoe de toestand daarbinnen was, maar
de flinke kerels wierpen toch met hunne
slangen een groote massa water in 't
vuur, zoodat dit spoedig bedaard was.
Moge zij hiervoor een extra belooning
ontvangen I
De menschen in de buurt der gasfa
briek hebben eenige benauwde oogen
blikken doorleefd Tegelijk met de he
vige ontploffing daverden als 't ware
alle ruiten in de gemeente en werden
van bijna alle huizen, te beginnen bij
de O. L. School tot aan Alessie, dus
alleen aan de overzijde der gasfabriek
over een afstand van een 50 Meter
de ruiten met spijlen ingedrukt, bij de
kinderen van der Sanden een groote
spiegelruit uitgeslagen, de muur ontzet
en gescheurd, zelfs een ijzeren spiji in
gedeukt, 't was een ruïne, verschrikkelijk,
dit gedeelte der Stationsstraat was met
glas bezaaid. Verschillende personen
werden door de glasscherven gewond.
Bij den heer Jac. Pulles, waar een der
dochters voor het raam zat, werd deze
door het glas gewond en in de kamer
geworpen, de lamp van den zolder,
beelden van de kast enz. op andere
plaatsen was 't al niet beter en ver
schillende vrouwen verloren bij den slag
't bewustzijn. Ook de telefoondraden
werden doorgesneden, zoodat de ver
binding werd verbrokendeze werd
Dinsdagmorgen weer hersteld.
De h.h. onderwijzers met de jongens
die op de bovenscholen les hadden,
schrokken begrijpelijkerwijze zeer en
dachten eerst aan 't invallen van een
gedeelte van dit gebouw, 't behoeft niet
gezegd dat men allerspoedigst beneden
en in de vrije lucht stond.
't Is natuurlijk niet doenbaar de ge-
heele consternatie te beschrijven, wij
geven een en ander om te bewijzen,
welk een kracht de luchtdruk had en
welk een groot geluk het mag heeten,
dat op dat oogenblik juist niemand
voorbij de gasfabriek ging, wat toch
bijna nooit gebeurtna eenige oogen
blikken waren de schoolkinderen er
geweest of wat vroeger de fabrieksar
beiders en de jongens der openbare
school, en dan ware 't onheil niet te
overzien geweestook mag men van
geluk spreken, dat geen der werklieden
der fabriek zich in deze afdeeling be
vond.
Als een bewijs van de kracht
der ontploffing, kan dienen dat in
gebouwen en huizen op verren afstand,
o. a. bij den heer Aug- van Baal, nog
een paar ruiten zijn stuk geslagen.
De brand was spoedig bedwongen en
naar wij vernemen een nooddak worden
gebouwd, om alles zijn gewonen loop
te doen hebben.
Met genoegen kunnen wij mede-
deelen dat de Bossche Maatschappij
van Brandverzekering voor het Konink
rijk der Nederlanden, door bemiddeling
van haren agentden heer Aloys
Verbunt besloten heeft, alle schade op
de bij haar verzekerde panden, bij de j.l.
ontploffing, alhoewel niet verplicht, ge
heel te vergoeden.
Ook van de Mij. Utrecht, agent de
heer F. W. van Liempt, vernemen wij
't zelfde.
Ned. Ilerv. («emecntc.
Zondagmorgen ten 10 uur had zooals
wij hebben aangekondigd, in de Ned.
Herv Gem. de plechtigheid der ïnstal-
toen bleek dat ook geen gevaar voor 1 6
rr. I latie van den nieuwen predikant, ds
verdere ontploffing bestond, ook dat
geen der zuiveringskisten was gesprongen joor
en dat de aanwezige machinerieën niet
heel veel hadden geleden. De oorzaak
moet dan ook gezocht worden in een
lek aan een der zuiveringskisten. Het
daaruit ontsnappende gas heeft zich
boven verzameld tusschen plafond en
dak en is ontstoken door een gaspitje
dat aan de andere zijde van een houten
schot branddedit heeft de explosie
veroorzaakt. Welk een geweldige
druk deze ontploffing ontwikkelde kon
men het best zien, als men de plaats
des onheils boven eens in oogenschouw
neemt. De muren, die niet uit elkander
zijn geslagen, zijn wel een d.cM. ontzet
de houten schutten zijn allen stukge
slagen of een heel eind achteruit ge
drongen de zolderbalken stuk geknapt,
in 't kort een verschrikkelijke verwoes
ting.
Bij het eerste gezicht meende men
dat men spoedig zonder gas zou zitten
maar de gashouders waren goed voor
zien en gelukkig is men gisteren reeds
met een motor en een kist aan 't werk
kunnen gaan, anders hadden we vandaag
beslist zonder gas gezeten, want gisteren
avond ten half acht was nog slechts een
30 M3 aanwezig. Men gelooft nu wel
alles gaande te kunnen houden.
De schade is nogal belangrijk, maar
assurantie op beuispolis bij de firma W.
Zuurhout, dekt deze. De omwonenden,
waarover we straks spraken, hebben
nogal wat schade. Hoe 't daar mee zal
afloopen, weten we niet. Verschillende
maatschappijen zullen, naar we vernemen
het uitkeeren, andere weer, naar wij
hooren, niet.
Moge dan de gemeente zich flink
houden 1
De oorzaak is zoover men tot dus
verre na kan gaan, een lek aan een der
zuiveringskisten, waardoor dus een groot
gevaar voor omwonenden en voorbij
gangers is ontstaan.
Is hier een tekortkoming
Wij willen de zaak niet vooruitloopen,
maar vertrouwen dat door de autoritei
ten aan wien zulks in dit geval compe
teert een ernstig onderzoek naar deze zaak
enz. zal worden ingesteld en de uitslag
daarvan bekend gemaakt. Wij gelooven
dat dit zeer gewenscht, ja noodzakelijk is.
In ieder geval ware het o. i. wel nood
zakelijk, dat iemand, die goed op de
hoogte is, een deskundige dus, steeds
tegenwoordig ware, opdat men bij mo
gelijke onheilen niet onbeholpen sta te
kijkenwant in trouwe, op 't oogenblik
van 't gevaar was geen deskundige
aanwezig
Is men zoo verantwoord
Alles is goed afgeloopen, maar laten
we ons voorstellen dat 't andersom ware
geweest, wie zou de juiste maatregelen
op het oogenblik dat gehandeld moest
worden, hebben kunnen nemen
Niemand En wat voor onheilen had
zoo iets na zich kunnen slepen?
Nu weten wij wel, een ongeluk kan
overal gebeuren. Maar laat men toch
zooveel mogelijk voorzorgsmaatregelen
nemen, vooral bij eene dergelijke groote
en altijd gevaarlijke onderneming, die
op zoo'n slechte plaats staat.
Ten slotte hopen we, dat de gascom-
missie tot het besluit moge komen, den
gemeenteraad voor testellen, het voorste
gedeelte der gasfabriek naar. achter te
verplaatsen. (Geheele verplaatsing zal
wel door de kostbare gebouwen onmo
gelijk zijn) Laat het wat geld kosten,
de omwonenden, ja 't algemeen zijn er
beslist mee gebaat.
De gascommissie heeft dezer dagen
meermalen vergaderd en maatregelen
genomen dat de gaslevering niet onder
broken behoefde te worden. In af
wachting van nadere beslissingen, zal
Fetter plaats. De bevestiging geschiedde
zijn voorganger en ambtgenoot,
ds. Meindersma, thans te 's-Bosch.
Om twee uur hield ds. Fetter zijn
intredepreek, die door eene talrijke
schare werd bijgewoond, terwijl het ge
mengde zangkoor »Vooruitgang zij ons
Doel* gevestigd in de Hervormde Kerk
een welkomstlied zong voor deze ge
legenheid vervaardigd door den heer A.
C. van der Heijden alhier.
Kamer van Arbeid
Door Zijne Exc. den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel, is be
paald dat tengevolge der periodieke af
treding der Kamer op 27 Mei a. s., de
nieuwe verkiezing zal plaats hebben op
Dinsdag 26 Februari en de herstemming
zoo noodig op Maandag 11 Maart 1907.
Benoeming
De heer A. Adam, brigadier-titulair
bij de brigade maréchaussée te Besoijen,
wordt als brigade-commandant overge
plaatst naar Gemert. Hoewel wij hem
gaarne zijne promotie gunnen, zien wij
den kranigen en iiverigen politieman,
die steeds behulpzaam was, noodc ver
trekken.
Het moge hem in zijn nieuwe functie
en standplaats wel gaan.
De maréchaussée van der Valk uit
Budel is naar hier verplaatst.
W. U. V.
De W. G. V. werkte Zondag in het
Concertgebouw te 's-Bosch mede in de
uitvoering, die gegeven werd ter eere
van 't lustrum van >Kunst en Kracht*
te 's-Bosch.
Ook het Bosch' Mannenkwartet en 't
orkest der stafmuziek verleenden hunne
welwillende medewerking.
De zaal was druk bezet en de avond
slaagde in zijn geheel uitstekend. Plaats
ruimte verhindert ons een uitgebreid
verslag te geven.
Na eenige muzieknummers en een
woord van gelukwensch van den pre
sident werd het woord gevoerd door
den heer A. Princen alhier, den ver
tegenwoordiger van het Zuidergewest
van het Nederlandsch Gymnastiek-Ver-
bond, waarvan »Kunst en Kracht* lid is.
De heer Princen zeide, dat het de
Tilburgsche en Waalwijksche vereeni-
gingen een groot genoegen is geweest
hierheen te komen om een aureool te
voegen bij de lauweren, die hare Bossche
zuster-vereeniging reeds heeft behaald
en die zij zoo terecht verdient om 't
geen zij reeds op 't gebied van kunst
zoowel als van kracht heeft be
wezen tc zijn, daarbij tevens huldigende
de innerlijke kracht, waarvan zij blijk
geeft door de eendrachtige samen iver-
king harer leden onder de zeer ver
dienstelijke leiding van hun directeur.
Spreker uitte de hoop, dat zij zóó
zou voortgaan om meer en meer de
gymnastiek ingang te doen vinden, ge
dachtig aan het mens sana in corpore
sano.
Dat deze toespraken met luiden bijval
door het zeer talrijk gehoor, 't welk de
groote concertzaal vulde, werd begroet
behoeft geen betoog, wegens de groote
sympathie, waarin »Kunst en Kracht*
zich mag verheugen.
Het le deel van 't program gaf ons
staafoefeningen van »De Germaan*, dir.
de heer H. van Loon, staaf- en vrije
oefeningen van de >Waalwijksche Gymn.
Ver.*, directeur de heer A Princen,
schooloefeningen en vrij turnen aan de
»barren» van »Kunst en Kracht» en
paard met tremplin» van al de drie
vereenigingen.
In het verslag van de Prov. Ct. wor
den vooral nog geroemd de rek-oefenin-
gen en de groepen der W. G. V.ers die
in den heer Princen een uitmuntend
aanvoerder hebben.
Wegkump's Bioscoop.
Wij schreven in een vorig nummer
niet te veel met de bewering dat de
juiste voorstelling der projectie's van
Wegkamp's bioscoop hier goed bekend
waren meer, men wist dat de heer
Wegkamp weer veel goeds zou geven,
anders had zijn optreden, in weerwil van
alle reclame, niet zulk een reuzen-succes
kunnen zijn. Elke voorstelling was de
zaal Musis Sacrum overvol, de menschen
stonden tegen elkander en nog tal
rijken moesten worden teruggezonden
ja was men eenmaal de zaal binnen, dan
ontstond er als 't ware een strijd om een
klein staan- of zitplaatsje te bemach
tigen.
Nu, wij woonden de opvoeringen een
paar maal bij en moeten getuigen dat
de bioscoop een bezoek overwaard is,
men geniet er beslist. Alles is uitste
kend ingericht, de installatie, de machine,
men krijgt direct den indruk van een
eerste-klas-inrichting, welke indruk vol
komen wordt als men de fraaie scherpe,
hoogst-interessante projecties ziet, die
telkenmale te aanschouwen gegeven
worden.
Het is bijna ondoenlijk hier over de
verschillende tafereelen in bijzonderhe
den te treden, daar allen goed waren
en zeer voldeden, eenige willen wc toch
noemen. Op de eerste plaats»De
hond als redder*, verder >Boer Willem
in de Heksengrot,* rijk aan kleuren
pracht >de eerste rit van een chauffeur,*
»de schipbreukeling*, »de wraak van
een kind*, »Esmiralda, of de onschuldig
veroordeelde*, maar laat ons niet verder
gaan, we zouden zoo 't geheele pro
gramma kunnen nemen. Vermelden we
nog de nieuwe nummers: »Geboorte
van Christus* en »De schoenmaker van
Köpenick* en deelen wij als onze slot-
indruk mede, dat deze inrichting én wat
duidelijkheid en scherpte der projecties,
actualiteit, de prachtige feëerieke k'ieur-
schakeeringen, het weinig beven der
beelden en vooral ook de zeer duidelijke
explicatie, wat voor een groot deel van
't publiek van veel belang is, betreft,
vooraan staat.
We raden eenieder ze hedenavond te
bezoeken en Tilburg mag zich in de
a.s. komst dezer inrichting wel verheugen.
Voetbal.
De match van Zondag j.l. in welke
»W. V.» tegen »B. V. C.* te 's-Bosch
zou uitkomen kon wegens ongeschikt
heid van terrein op bovengenoemde
plaats niet doorgaan.
Aanstaanden Zondag 20 Jan. zal Wil
lem II 2 voor de competitie van den
Brab. voetb. bond, een match spelen
tegen »W. V.« I op het het terrein
alhier.
Zeker zal dit een spannende wedstrijd
zijn, daar W.V ers, in weerwil dat zij het te
Tilburg verloren met 6 1 goede kans
hebben een overwinning op de rood,
wit en blauwen te behalen, wegens ver
schil van terrein. Wij wenschen hun
derhalve veel succes.
Het 2e elftal van Waalwijk Vooruit
schijnt wel onoverwinlijk te zijn althans
heeft als nog geen enkelen wedstrijd
in dit seizoen verloren. De laatste
overwinnig behaalde het Zondag j.l. op
Willem II 3 Tilburg met 2 1.
Al gaven geen van beide partijen in
't begin mooi spel te zien, men kon het
toch aanzien, dat de W. V.ers de
sterkeren waren. Voor de rust bleef de
score blank; daarna kwam W. V. sterk
opzetten.
Eerst doelpuntte de rechtsuiterst E.
Zeckendorf (de goaltjesmaker van W-V.
2) daarna maakte de center voor van
Willem II gelijk doch kort daarop gaf
de linksuiterst van W. V. A. van Eick
aan zijn elftal wederom de leiding, zoo
bleef de stand totdat scheidsrechter P.
Stornebrink einde aankondigde.
Teeruvond.
Zaterdagavond had het gezelschap
»De Verccnigde Vriendschap*, gevestigd
bij den heer Jan van Helvoirt, zijn
feestavond. Het ging er recht gezellig
toe, want order mooie voordrachten
en zangnummers werden de uren ge-
noe olijk dooi gebracht, totdat eindelijk
de leden aan tafel werden genoodigd,
waar een heerlijk maal hen wachtte.
Een woord van lof aan den heer Jan
van Helvoirt, die op zoo uitstekende
wijze voor alles zorg droeg.
Hoogst voldaan keerden allen, toen 't
uur van scheiden gekomen was, in de
beste orde huiswaarts.
Aanbesteding.
Maandagmorgen had in 't café van
den heer Christ van de Wei ff de aan
besteding plaats van de gedeeltelijke
verbouwing van een huis gelegen aan
de Markt alhier, alwaar een manufacturen-
magazijn zal worden ge v es', if d voor
rekening der firma P. Bruning Co.
te Breda.
Ingeschreven werd als volgt
B J. Schoep, Baardwijk f 1784
C. Michael, Vrijhoeven-Cappel 2045
G. van Dijck, Waalwijk 2091
Firma Wed. A. Aarts Zonen 2099
G. van Huiten, Waalwijk 2110
Antoon van Iersel, Waalwijk 2115
H. Michael, Capelle 2200
H. van der Meijs, Besoijen 2120
W. van Heesch, Waalwijk 2298
Gerard de Rooij, Waalwijk 2300
Panrdcnfokkcrij
Door de Provinciale Regelingscom
missie voor de paardenfokkerij in Noord-
Brabant* is besloten om te trachten te
doen aankoopen twee warmbloed-dek
hengsten, met het doel deze onder de
fokkers dezer provincie onder eenige
bindende bepalingen weder tc verkoopen.
Door Zijne Excellentie den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel zijn
tot leden der Commissie van aankoop
benoemd de heeren Dingeman Timmer
mans, te Raamsdonk (Dorp), Fr. den
Ouden te Zevenbergen en L. Hinrichs
te Eist.
Prov. Staten van Noord—Brabant.
In de gisteren gehouden vergadering
waren niet voldoende leden opgekomen.
De Staten komen nu 28 dezer wederom
bijeen. De commissie in zake weggeld
hoopt dan met haar rapport gereed te
zullen zijn.
Ncd. Stoomledorfabriek.
Bij de Sl.-Ct. no. 12 is gevoegd de
akte van oprichting van de naamlooxe
vennootschap
Société Anonyme Fabrique a Vapeur
Nêerlandaise de cuirs »Gilze-Rijcn«,
(Naaml. Venn. Nederl. Stoomlederfabriek
Gilze-Rijen) te Rijen, gem. Gilze Rijen.
Doelde exploitatie der looierij te
Rijen evenals van den handel in leder
en aanverwante artikelen zij kan deel
nemen in of toetreden tot alle vereeni
gingen, die zich met dergelijken handel
bezighouden. Duur: 25 jaar. Kapitaal:
f 225,000, verdeeld in 2250 pref. aan-
deelen van f 100. Bovendien worden
uitgegeven 2250 gewone aandeelen zon
der bepaling van waarde. Geplaatst en
voor de helft volgestort zijn alle prefe
rente aandeelende gewone worden
tusschen de oprichters verdeeld volgens
hunne afzonderlijke overeenkomsten.
BestuurRaad van beheer.
BAARDWIJK. De bavolking dezer gem.
bedroeg op 31 Dsc. 1905 854 m. eu 837 vr.
samen 1691 geboren werden 31 m. en 25
vr. samen 56, tr vestigden zich 42 m. en 38
vr. samen 80, totale vermeerdering 73 m. en
63 vr. samen 136er stierven 16 m. en 18
vr. samen 34, er vertrokken 46 m en 51 va.
Samen 97, totale vermindering 62 m. en 69
vr. samen 131. De bevolking vermeerde alzoo
lliW y AA AAA* VJ AA IViUIIUWViUV V «.vvv«»k
zij op 31 Dec. 1906 bedroeg 865 m. en 831
vr. samen 1906 zielen. 16 f
Een groot muzikaal genot staat
binnenkort te wachten. Het kwartet Cecilia,
bestaande uit de heeren. H. Venverloo uit
Amsterdam. L. van Cromvoirt, C. Thijssen en
A. Boom uit Baardwijk, zal met med werking
der hedertaf-l „Tot Bloei der Toonkunst" een
groot vocaal concert geven op Zondag 20
Januari a.s. des avonds 7 uur in de zaal van
den heer L vau Cromvoirt,
Verschillende Quartetten, soli en koren,
zullen ten gehoore worden gebracht, alsook
de Kerst—cantate van v. Nueuen, met bege
leiding van harmonium en piano.
De aui'-n der solisten en Quartetzangers,
alsook de liedertafei zijn ons borg, dat ons
een zt ldzaine kunstavond wacht, waartos
ieder muziekliefhebber, ook vau buiten aan
raden zich te begeven. Do entrée van 25 cent,
is zeer laag gesteld.
Reeds vroeg in den morgen deden bier
dezer dagen 2 opkoopers van vodden en oud
yzer de ronde. De eene had te vorsn circu
laires rondgebracht, die hij. later *ou terug
halen maar de andere was hem V?or kocht ds
vodden op, nam de briefjes of zoo*jt«n. eirou-
laires ook mede.
Nu ontmoetten de heeren collega» elkandar
op een gegeven oogenblik en kwam het tot
een regen van allerhande lieve uitdrukking!»
wederzijds. Hierby bleef het echter.
DRUNEN. Het verjaarfeest van dsn Z.
E. Heer Directeur word op de Cougrega i*
der jongelingen Zondag 6 Jauuari plecht.?
gevierd.
Na eene flinke feestmarsch volgde ee. I
passende toespraak, waarin den geachten Di
recteur namens het bestuur en de leden, c
besto geluk en heilweusoheu widen anngeb.
den. De overige muzieknummers werd'
door de Fanfare onberispelijk uflgevoeï
terwijl ook de Li'dertafel blijken gaf v.
bekwaamheid en vooruitgang in de edek
kuust. De Kerst-cantate van Joh van Nueneu
mocht voorzeker het glanspunt van den avoni
