Nummer 15.
Donderdag 21 Februari L9ü7.
30® Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
Uil liOOlil Ks;l:\lii.
A N TOON ÏÏELEI,
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen.
KV U, LE i OA.
HU ITEM AND.
Helgië.
Frankrijk.
Duitschland,
Rusland.
is«ia»sasi5israac
TJ 1 T G E V EK:
WAALWIJK- Telefoonnummer 38.
(Wordt vervolgd.
BSaSQSBSSBBBBEBKBBSnBMi
C.yrv
cis liangstrafttselie Conrant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond,
lbonna in e n t s p r ij s per 3 maanden f 0.~5.
Franco per post door het geheel e rijk f Ü.9Ü.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden nan
Uitgever.
den
Advertentiën 17 regels f 0.61)daarboven 8 cent per regel, groofc
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden ttmaal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciele zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
Op bun nummer gezet.
Zooals men weet werd ook door eigen
partijgenooten, met name door den heer
Ed. Redelé te Eindhoven, geprotesteerd
tegen de schandelijke plaat, welke Het
Volk deed verschijnen tegen de Paus.
De redactie antwoordde op zijn protest
met eenige grofheden, welke den heer
Redelé een nieuw ingezonden stuk in
de pen gaven.
Ditmaal weigerde de redactie zijn
schrijven te plaatsen, waarop de heer R.
zich richtte tot de commissie, welke door
de Partij boven de redactie is geplaatst.
Deze commissie heeft de redactie genoopt
het verweer van den heer Redelé op te
nemen. Het is niet malsch
(Geplaatst ingevolge de beslissing van
de Commissie voor de geschillen, 5,11*07).
Geachte Redaktic.
Ja, dat onderschrift verandert de quaes-
tie.
Ten eerste heb ik de grondgedachte
van Hahn's plaat niet begrepen. Daar
mede is eigenlijk de heele zaak beslist.
Maar bovendien kende ik de zaak niet,
waarover ik schreef Ik wist niet eens
dat de Paus de scheidingswet verwerpt,
omdat hij met alle geweld martelaar wil
wezen en daardoor sympathie wil wekken.
Maar hoe is de Redactie van Het Volk
het zoo precies te weten gekomen
Voelt zij niet het jammerlijk lage en
oneindig bekrompene van een standpunt,
dat voor een ontzaggelijke daad als de
verwerping der scheidingswet ontzaglijk
ook in haar gevolgen, geen ander motief
kan aannemen dan een, ontleend aan
belachelijke kletspraatjes, door onnoozele
krantenschrijvers uitgewauweld
Ik wist ook niet, dat de vroegere
scheidingswet alle beginsel onaangetast
laat 1 Had de collectieve Redactie dat
maar vroeger uitgesproken en zwart op
wit gezet.
Ik meende in mijn onnoozelheid, dat
de meerderheid der Fransche Bisschop
pen, gezien de reusachtige voordeden,
Roman naar 't Engelsch.
(6)
Marie keerde het slot den rug toe eu keek
naar buiten in den tuin, waarin zij zich
begaf. Zij zag stijf aangelegde kiezelpaden
en grasvlakten als wijd uitgerolde groene
tapijten, belegd en omzoomd met lichte bloe
men, zij zag gesnoeide hagen en pijlrechte
lanen, iu een woord, zij zag de natuur overal
waar zij ke-k in een dwangbuis gestoken,
maar zij moest ttveuB toegeven, dal deze
voorgrond uitstekeud harmonieerde met het
Blot. Alles was vol kleurenpracht overal,
maar cok gekunsteld eu op effect berekend.
Marie was geeue vriendin van 't gekunstelde
en haar hart ging eerst open, toen zij aan 't
park kwam. Bad men ook hier de natuur
eeuigsziu8 aan banden gelegd, het was toch
onzichtbaar geschied. Aan de heerlijke boo-
mengroepen, die hier en daar hun top ten
hemel verhieven, scheen nooit een menschen-
haud geraakt te zijn. De klimop slingerde
zich ongehinderd om hun top en het winter
groen groeide met glanzende bladeren en
bloempje» tusschen de grimmige wortels Ook
had het suoeimes eu zeis de jonge voorjaars
kinderen gespaard, die te voorschiju kwamen
en zoo bloeiden eu wuifden nu op deze veilige
plaats vroolijk de gele narcissen ru de wilde
hyacinten, llier en daar hadden de hoornen
en bosscheu zich tot eene ondoordringbare
massa snamgestrengeld. 't Was of het slin
gerende pad uitriep „Nu treedt ge in de
duisternis biunen" en als men ze bereikt had,
was 't plotseling licht in de duisternis, de
trotsche stammen Bchoven plotseling ver van
elkander en omlijstten een stuk hemel en tee.
Ook dit was berekening, was kunst, maar een
kunst, de natuur zelf afgeluisterd en nagedaan
om deze tot haar schoonste uiting te brengen.
Marie's stemming was veel levendiger gewor-
welke voor de Kerk aan 't aanvaarden
der wet verbonden waren, van meening
was, dat hier wel iets van 't beginsel
mocht ten offer gebracht, maar dat de
Paus het hoog uithief, boven alle vei-
denking van stoffelijke» aard.
Ik meende, dat hier een zeldzaam
schouwspel werd geboden van geestelijke
grootheid, hetwelk, als alle daden die de
gemeene maat ver te boven gaan, wordt
gehoond en misverstaan door de meer
derheid.
Natuurlijk zullen de meeste lezers
van Het Volk dat niet verstaan kunnen,
en even natuurlijk is het, dat mijn pro
test prijkte met een onderschrift van de
redaktie. Was daar eenige waardigheid
in geweest, zoo had ik verder gezwegen.
Ik schreef voor hen die wel begrijpen,
en dieper zijn doorgedrongen tot het
ware wezen en de leerkern eener kerk,
die ten slotte toch de grootste vertegen
woordigster blijft van 't geestelijke,
overwinnares van 't materieele.
Ik maak er de redactie geen verwijt
van dat zij het niet voelt. Maar wél
hiervan, dat bij een allerdiepste zaak,
een van wereldbeteekcnis, meent te
verstaan en te kunnen verklaren met
argumenten, welke ontleend lijken aan
een koffietafel van oude juffrouwen.
En dat zij zich de vrijheid veroorlooft
met gezegde argumenten een partijgenoot
:e overstelpen, die de eere der socialis
tische pers meende te dienen, de kwestie
tracht op te heffen uit de diepte, waarin
zij begraven ligt, mede door onze daden.
De redactie mocht wel eens bedenken,
cfat er tusschen hemel en aarde meer
dingen bestaan, dan waar hare filosofie
o x
van droomt'.
Eduard Redelé.
Eindhoven, 24 Jan 1907.
Hierbij teekent de redactie van Het
Vo/k aan
>Onze lezers zullen, na lezing van dit
stuk zelf wel oordeelen. wie gelijk had,
wij met onze weigering van plaatsing of
de commissie die ons tot plaatsing dwingt.
Wij hebben het geweigerd, le omdat wij
Redelé al in de gelegenheid gesteld
hadden, zijn protest te uiten, waarmee
hij voldaan had kunnen zijn 2e om de
ongehoorde, werkelijk elke maat over
schrijdende beleedigingen aan ons adres,
die het kwistig bevat.
Een antwoord erop zullen wij niet ge
ven.
Het Volk heeft wèl gelijk. Er viel
niets meer te antwoorden.
den. De droeve sluier voor hare oogen was
weggezonken niet het steiler worden van
den weg alleen maakte haar tred vlugger,
maar zij voelde eensklaps een gloeiende,
hakende zucht om de zee van nabij te zien,
die lieve, oude zee van Doveton. Bij den
aanblik der parkdeur werd het haar weer een
weinig angstig om 't hart. De schuld daarvan
was de hoffelijkheid van den poortwachter,
die van onder het afdak van zijn kiosk-achtig
uitziend huisje, waar hij met Reyuolds, den
keldermeester zat te praten, aangestormd
kwam om de poort voor haar te openen Het
leek wel of hij zulks voor II M. Koningin
Victoria in eigen persoon deed Als d^ ver
persoonlijkte beleefdheid zoo stord hij daar
met den klink in de hand en trok, om haren
lieven groet te beantwoorden, bij gebrek aan
eeuig hoofddeksel aan zijne grijze haren.
Reynold» msakte, de hoed in do hand, aan
den anderen kant der poort front.
Marie ademde verlicht toen zij dit paar
achter zich had Zij vond de overddreven
beleefdheidsvormen der bedienden in haar
nieuw tehuis hot pijnlijkste. De monschen
wilden raar niet geloaven dat zij de juffrouw
van gezelschap was. Zij had dit de beide
gouvernantes en mrs. Harris een paar malen
duidelijk genoeg gezegd, maar hit hielp haar
niets. Men ging maar voort, met voor haar
gedienstig to zijn eu te huigen, de kamer
deuren voor haar open t'> gooien eu naar
bare bevelen to vragen. Eens 't was de
eerste dag in Nizza had deze over eerbiedige
Reynolds het gepoogd haar voor de heer-
scheres te bedieut-n. maar hare afwerende
handbeweging voorkwam dit nog
De titel die zij droeg had de menscheu in
de war gebracht Die had in haar leven
reeds meermalen hnar een karikatuur toege
schenen. thans meer dan ooit, maar dat zij
er afstand van deed stond men niet toe Mrs.
Eagles was altiid zoo Hink eu tactvol, maar
onlangs toen Marie poogde haar uiteen te
zetten, dat in den tegenwoordigen toestand,
de titel „Hoogheid" iets onpassende had, toen
had de schoone vrouw zich werxelyk wel wat
gekrenkt gevoeld en haar gevraagd of zij dan
op eenig gebied minder geworden was nu zij
hare vriendin was geworden. Natuurlijk had
We lezen in het H. v. A.
Het blad Le Suffrage Universel, door
de gebroeders Defuisseaux gesticht,
weekblad van de »parti socialist e borain4,
brengt den achteruitgang van het socia
lisme in Duitschland in verband met
den achteruitgang van het socialisme in
België, in de laatste kiezingen vastge
steld en beschuldigt M. Van der Velde
te zijn »een der voornaamste vernielers
der socialistische eendracht,4 iemand
behebt met >de manie om zijne vrienden
en kennissen in den kaas te steken4.
Le Suffrage Universel beschuldigt
verder de socialistische kopstukken van
broodrooverij en van >uithongeiing der
vrouwen en kinderen van hen, die eenige
trots en onafhankelijkheid bewaarden4
verder van vernietiging der vrijheid van
den poll bij middel van vuiligheid en
eerloosheid.
Ziedaar, besluit het blad, waarom de
vlottende massa ons den rug toekeert
en waarom de twisten dezer burger-
politiekers dewelke den brui geven
om de werkmansellende, die zij niet
kennen de socialistische partij naar
den afgrond leiden.
Het langverwachte antwoord van Briand
op de interpellaties over de politiek in
godsdienstzaken is gisteren in de Kamer
gegeven.
Hij vertelde dat zijn politiek nooit is
gewijzigd. Zijn ambtgenooten hechtten
eenstemmig hunne goedkeuring aan zijne
beslissingen. Ik heb vervolgde Briand
altijd gedacht, dat de scheiding nimmer
het kenmerk van een godsdienstoorlog
zou kunnen aannemen de republiek wil
geen aanslag plegen op de vrijheid van
geweten wij hebben de verplichting op
ons genomen de vrijheid van de uitoe
fening van den eeredienst te waarborgen.
Briand brengt vervolgens in herinne
ring, dat zelfs zonder contract de ker-
zi] zich gehaast dit te ontkennen en de kleine
scène was geëeindigd met de verklaring dat
mrs. Eagles zelf voortaan dien stijven titel
zou achterwege laten Zij zou voortaan een
voudig „Marie" zeggen, maar op die voor
waarde. dat zij baar (Mrs. Eagles) bij haar
doopuaam «Flora" zou aanspreken. Zeer lief
vond Marie dit voorstel wel, maar zij kou
het toch niet verhelen, dat het recht om de
huisvrouw «Flora" te noemen, hare be
lachelijke gevierdheid in de oogeu van het
personeel eerder zou versterken dan vermin
deren. Hierover nog verder te spreken, dorst
zij niet Eu nu sprak mrs. EagJeg haar met
„Marie" aan eu bereikte met scherts eu grap
pen dot een schuchter «Flora" ook Marie
van de lippen kwam. De knechts giugen
voort haar te bedienen, te buigen en
Ach, wat voor akeligheden dan ook nog
meer, en na al die akeligheden moest meu
zich 1 ier wederom vi-rheugen iu de heerlijke
zon op dezen prachtigeu landweg en de met
bloem, u overwelfde bermen rechts eu links
Maria ergerde zich over zichzelf en begon
met ijver een ruiker te maken. Toen deze
klaar was. had zij 't eerste huisje der Btad
bereikt. Huisjes vau arme menschen waren
h<*t wel, maar ongemeen schilderachtig in
kleine tumjes gelegen, de deuren omgeven met
sling, rplanteu, met friasche bl emeu voor de
vensters der kleine ki.mers. Het waren dezelfde
huisjes van vroeger. Marie kende ze nog alle
maar vau hen, die naar buiten keken, kende
het zwarfegekleede meisje niemand meer.
Hier ter linkerzijde, in het oude adelijke
slot, temidden van een prachtvolle» tuin, van
waar de blik op d' zee eu op het land onver
gelijkelijk schoon geno'-rad meg worden, hadden
voor acht jaren de Jezuiten zich gevestigd,
de uit Zuid Frankrijk verdreven vrome vade
ren. Ja, zij wisten wel waar het goed was
op Gods aardbodem en zij waren zeer dank
baar voor de vriendelijke opname. Als iemand
aan de. kloosterdeur kwam, die werd gastvrij
van spijs en drank voorzien.
Da kinderen op weg naar school werden
vriendelijk door hen aangesproken en iedereu
dag ten tijde der H. Mis, stond hunne kleine
nieuwe kapel gastvrij voor eenieder open.
Marie schreed, de straat verlatend, over het
ken voor de katholieken geopen blijven.
Op een gegeven oogenblik valt Cle-
menceau in de rede en zegtlk deel
de verantwoordelijkheid met u.
Zijn rede vervolgende zegt Briand,
dat het niet juist is, dat de besprekingen
afgebroken zijn. Indien de aartsbisschop
een redelijk voorstel indient, zullen wij
het onderzoeken. De beraadslagingen
tusschen den prefect en kardinaal Richard
hadden betrekking op het contract be
treffende het gebruik van de Nótre Dame
de Paris. Ik wensch ging de minister
voort dat de overeenstemming ver
kregen worde door zakelijke overwegin
gen. De minister zal niet toestaan, dat
de strijdende monniken weder optreden.
Hij doet een beroep op het vertrouwen
van de republikeinsche partij in haar
geheel, en voegt er aan toe, dat de po
litiek der regeering nooit een politiek
van zwakheid is geweest. De regeering
past de wet toe, die het overwicht van
den leekenstaat en de bevrediging der
geesten waarborgt. De regeering wil
geen godsdienstoorlogde meer derheid
moet ronduit do vraag beantwoorden of
zij vertrouwen stelt in het kabinet.
Met groote meerderheid wordt het
antwoord der regeering goedgekeurd.
Wij komen hierop nader terug
Met groote plechtigheid, in tegen
woordigheid der keizerlijke familie, de
prinsen en prinsessen enz. is de Rijksdag
door den keizer ge pend.
De troonrede waarmede de Keizer
gisteren ten paleize den nieuwen Rijksdag
heeft geopend, brengt geen enkele ver
rassing. De wetsontwerpen die zij aan
kondigt, waren alle te verwachten de
bcgrooting, de vroeger verworpen aan-
vullingsbegrooting voor Zuidwest-Afrika,
het wetsontwerp voor den aanleg van
den spoorweg van Keetmanshoop naar
Koeboeb (dat in den vorigen Rijksdag
al, na eerder verworpen te zijn, ten
slotte door de commissie was goedge
keurd), het vroeger verworpen wetsont
werp tot instelling van een rijksdeparte
ment van koloniën, een betreffende het
verstrekken van nieuwe toelagen aan de
benadeelde kolonisten in Zuidwest-Afrika
en het aangekondigde wetsontwerp tot
beperking van de vervolging wegens
thans bij de vroege middagzon geheel verlaten
duin naar liet strand. Nog slechts eenige pissen
naar beneden en dan was het bereikt, het doel
van haar verlaugeu de zee vau Doveton.
Men ziet dien naam op geen rnkelo landkaart,
maar in haar liefde heette ze zoo.
Als zij iu haar levensweg der laatste acht
jaren een stuk van den oceaan te zien kreeg,
vond zij dat altijd mooi, maar met de zee van
Doveton was dit toch niet te vergelijken. En
toen haar eens een jongen kapitein verteld
had, dat hij de witte, zwarte, roode, gele zee
ge; ieu eu overal toch betzelfde groene
water gezien had, toen dacht zij «Naar
Doveton is de mau oogeuschijnlijk nooit ge
weest".
Wat voor kleuren de zee van Doveton iu
hare herinnering had Houderd-u kleuren.
Gewoonlijk had zij haren kinderhemd blauw
weerspiegeld, sems was zij doorstraald met
liet zonnegoud van haar geluk, slechts zelden
had zij daar grauw en stil gelegen, als haar
smart en maar eens had ze kleur en stem
van woesteu toorn. Met woedend gebrul sloeg
zij iu die dagen op en neer, schuimend eu
spattend rolde het water door de stiaten en
brak zich tegen de rotsen, lekkend nam het
al het roode oeverzand in zich op en als met
bloed was zij geverfd, van den eenen tot den
anderen bocht.
Heden zag zij er blauw uit, tot een welkom.
Zij zag er zoo zacht eu lief uit, murmelde
als Kom nader en zie hoe kalm ik heden
ben. Marie volgde deze lokstem, zette zich op
een rotsblok eu zag wederom de vele wonde
ren, die de zee voor hare verbeelding r^eds
iu hare jeugd tooverde. Zij ging voort en zag
telkens bekenden van vroeger en voort stapte
ze tot het water haar aan de yoeteu stond.
Hier stond zij nog een heel^-n tijd, dan eens
kijkend naar de in de verte voorbijvarende
zeilschepen, dan weer naar een paar knapen
op deu voorgrond, die garnalen vingen Eerst
toen de stijgende vloed haar daartoe dwong,
ging zij terug.
Nu had zij den muur vau rotsen voor zich,
die rechts zoover iu zee ging dat de stad
in zijnen bocht u-rb wn lag.
«Alle» als vroeger," zcid< Marie, toen zij
haar blik liet gaan over de heerlijke kust,
majesteitsschennis. Van buitenlandsche
betrekkingen wordt niets van mérite
gezegd.
Het eenige opmerkelijke in de troon
rede is eigenlijk de bijzondere veeg uit
de pau die de bij de verkiezing verslagen
sociaal-democratie nog van de regeering
krijgt. Dat gedeelte luidt
»De gezonde zin in stad en land heeft
in den verkiezingsstrijd een beweging
gestuit, die zich, met verloochening van
al het bestaande goede en levenskrachtige
tegen staat en samenwerking in hun
vreedzame ontwikkeling richt. De groote
fundamenteele wetten tot bescherming
van de oeconomische zwakken zijn tot
stand gekomen tegen het verzet van de
partij die zich de ware pleitbezorgster
van de belangen der arbeiders noemt,
maar zelve niets voor haar en den
vooruitgang van de beschaving uitgericht
heeft. Toch telt zij hare kiezers nog
altijd bij millioenen. De Duitsche arbeider
mag daar niet onder lijden. Genoemde
wetgeving rust op het beginsel van de
sociale verplichting jegens den arbei
denden stand en is daarom onafhankelijk
van de wisselende groepeering van de
partijen. De verbonden regeeringen zijn
besloten, het sociale werk in den verheven
o-eest van keizer Wilhelm den Groote
r»
voort te zetten.
Generaal Koeropatkine, de Russische
oud-minister van oorlog, dfr door den
Czaar met het opperbevel over het
oorlogvoerende leger in Mantchourije
werd belast, heeft een groot werk over
dien oorlog geschreven, drie lijvige
ileelen, waarin hij, naast tal van bijzon
heden, voornamelijk behandelt de veld
slagen bij Liao-jang, aan de Sja-ho en
bij Moekden. Het boek, dat een ver
dediging zijn wil van de maatregelen en
de handelingen van generaal Koeropat
kine, is door de censuur verboden.
Van alle nederlagen schrijft Koeropat
kine de schuld toe aan de aanvoerders
slechts in een geval geeft hij toe, zelf
gedwaald te hebben dat was in den
slag bij Moekden. Maar ook hier be
staat zijn schuld voornamelijk daarin, dat
hij generaal Kaulbars en andere onbe
kwame aanvoerders niet naar huis had
gezonden.
maar eensklaps hield zij op, want zij had
iets nieuws ontdekt Vlak voor haar ap den
rotswand bevond zich een klein gebouwtje,
iu de kleur der zandsteen, die het kroonde,
en met geeelstukken en torentjes gesierd.
Zij ging nieuwsgierig eu haastig derwaarts.
Het huisje was niet zoo dicht aan den afgrond
gebouwd als het wel scheen, en het ging weg
voor 't oog hoe meer men uaderkwam en
to. n Marie voor den rotswand stond, was het
geheel verdwenen. Verwonderd wilde zij om-
keeren, toen zij in de verte tegen den steilen
muur een houten trap bemerkte.
Aha, naar boven, dacht zij en had den trap
weldra b<-reikt. Zij_ wilde er den voet op
zetten, toen zij een klein twistgesprek hoorde,
dat door de heldere lucnt tot haar kwam
«Ga weg, gij akelig meisje zeide ergens
daarboven een fijn kinderstemmetje.
«Ik ga niet luidde het trotsche antwoord
dat in groveren toon, maar toch ook uit een
kindermond scheen te komen.
«Dan jaag ik je eruit l"
«Wel, dan jaag ik jou eruit
«Dat kan je met. Dit is pa's tuin en mijn
tuin eu eu ik stuur den tuinman
achter je I"
«En ik stuur hem jou achterna
„Ik haal de slang, de groote ratelslang uit
mijn prentenboek
Deze vreeselijke bedreiging scheen succes
te hebben, want' iuplaats van een antwoord,
volgde een getrippel over het kiezelpad en
in 't zelfde oogenblik verscheen boven aan
den trap. waar onze \riendin stond, een
klein meisje in een haveloos kleedje gehuld,
met verwarde Laren over 't voorhoofd en
koolzwarte oogen in het zigeunergezicht.
„Voorzichtig!" wilde Marie verschrikt
roepen, maar reeds sprong het schuwe ding
met kattenvlugheid naar beneden.