Nummer 60. Donderdag 1 Augustus L907,
30e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
iiit iniin.r uimy
ANT00N TIELEI,
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen
I»
Uitgever:
FEUILLETON.
•g
l
^sssssrsatsasBasamBammammBBBmmm/atmBiKammHnmaBmBBPSBsamaBtm^aaa^^
o O
E
O
E
-6
3
s
E
D
'.S?
a
ST*
WaalvQksthe en Langstraatsehe Courant,
Dit Blad verse ijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkeugelden enz., franco te zenden aan
Uitgever.
den
WAALWIJK. Telefoonnummer 38.
Adveetbntikn 1—7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
van de commissie van toezicht op het
lager onderwijs over het jaar igoó.
te Waalwijk.
Aan den Gemeenteraad
Ter voldoening aan art. 97 der wet
op het lager onderwijs, hebben wij de
eer hierbij verslag uit te brengen om
trent den toestand van het lager onder
wijs in deze gemeente over 1906.
i. Lijst der lagere scholen in de
gemeente Waalwijk, benevens opgave
van het aantal kinderen die de scholen
bezoeken.
Ie. Openbare lagere school Hoofd der
school de Heer Spijkerman.
Aantal leerlingen M. 374, Vr. 22. Hier
van genieten kosteloos onderwijs M. 146,
Vr. 9. Het aantal kinderen, die
kosteloos onderwijs genieten, is alzoo
bijna 40 percent van het totaal aantal
schoolgaande kinderen.
2e. Openbare herhalingsschool. Hoofd
de Heer Spijkerman M. 61, Vr. 1. Hier
van genoten kosteloos onderwijs M. 40,
Vr. of 641/3 percent van het geheel
getal kinderen die dit onderwijs volgen
3e. R. K. Bizondere meisjes school dei-
Eerwaarde Zusters van het Gezelschap
J. M. J. Hoofd der School, Mejuffrouw
M. C- Koen.
Aantal leerlingen 325, waarvan koste
loos onderwijs genieten 237 of 73 percent.
In 1906 bedroeg het totaal getal leer
lingen op beide scholen alzoo M. 374,
Vr. 356, waarvan kosteloos onderwijs
genoten M. 146, Vr. 246. De bevolking
van Waalwijk bedroeg op 31 December
1907 5093 zielen. Het aantal school
gaande kinderen bedraagt alzoo ruim
1 43/io percent der geheele bevolking, en
het aantal kosteloos onderwijs genieten
den 76/io percent daarvan.
2. Namenbevoegdheden en jaar
wedden van het personeel der openbare
school Hoofd de Heer J. F. Spijkerman
met akte HoofdonderwijzerFransch,
Roman naar 't Engelsch.
46)
Maar mrs. Delville schudde het hoofd en ook
de overste scheen weinig ingenomen met het
voorstel. Zij dacht aan de roep van^ betoo-
verende lieftalligheid, die zij door zoo'n grof
optreden zou verliezen, en hij dacht aan de
verschillende eerebaantjes, die hij uit aandrang
en ijdelheid in de stad en in 't graafschap op
zich genomen had- Mr. Watson was door zijn
beduidende geldmiddelen niet zonder invloed.
Men kon wel niet met dien man tafelen, maar
zijn stem en steun kon men onder verschillende
omstandigheden goed gebruiken. Daarom die
lui maar niet voor 't hoofd stooten. Als recht
door zet niet ging, dan maar layeeren.
«Tegen wanneer is de uitnoodiging", vroeg
de heer des huizes.
«Tegen den 19den," antwoordde Lydia.
«Overmorgen dus, iataal 1 Ik was van
plan overmorgen den geheelen dag thuis te
blijven en mijne correspondentie af te doen.
Nu zal ik wel' iets te doen moeten zoeken in
Exeter. Ja, ik zie geen ander middel om uit
de klem te komen. Wees zoo goed en schrijf
dat ik overmorgen afwezig hen."
«Voortreffelijk Gij zoekt zelf uit de ver
legenheid te komen en laat ons erin Dat is
zoo echt volgens de zelfzuchtigen aard der
mannen
«Ga gij dan naar Jack dineeren. Die zal
u toch niet aan de deur zetten."
«Meent Gij lachte mr. Delville ironisch
«Dat is werkelijk veel van u. Na alles wat
gij gisteren van hein gezegd hebt, dacht ik te
moeten veronderstellen, dat gij hem voor alles
in staat achttet."
«Na alles, wat ik gisteren gezegd heb t
murmelde de overste, nadenkend de kin in de
hand nemend. Ach zoo Ik maakte er be
zwaar over dat hij een bezoek gebracht had
Duitsch, Engelsch en Wiskundemet
eene jaarwedde van f ijoo.
Verder Naam Rang of akte. Jaarwedde.
a) A. C. v. d. Heijden. Hoofdond- f 1075.
akte Fransch.
b) A. Princen, onderwijzer f 875.
akte Fransch.
c) J. J. Gerris, onderwijzer f 775.
akte Fransch, Duitsch.
d) A. Froklage, Hoofdonderw. f 725.
akte Fransch.
e) J- F. C. M. Marks, onderw. f 575.
f) J. A. J. de Bree, Hoofdond. f 67 5 -
Fransch, Duitsch.
g) C. M. Donker, Hoofdonderw. f 675.
Fransch.
h) A. G. Laarakker, Hooldond. f 625.
Het schoolgeld bedraagt voor het ge
woon lager onderwijs voor 1 kind 20
cent, voor 2 kinderen uit een gezin 30
et-, voor 3 kinderen uit een gezin 40 ct.
per maand, minvermogenden de helft-
Voor het m- u. 1. o. voor 1 kind 75 ct.,
voor 2 kinderen f 1.25, voor 3 kinderen
f 1.50 ct., voor minv. 1 kind 50 ct
voor 2 kinderen 75 cent.
In den loop van 1906 werden door de
commissie op uitnoodiging van het Ge
meentebestuur een tweetal voorstellen
gedaan met betrekking tot de jaarwed
den en vergoedingen aan de onderwijzers
van bijstand, welke voorstellen door
uwen Raad werden gevolgd, doch waar
tegen door den Districts Schoolopziener
bij Ged. Staten bedenkingen werden
ingebracht.
Onze commissie die in haar tweede
voorstel aan de meeste bezwaren van
den heer Districts Schoolopziener te
gemoet kwam, moet zeer tot haar leed
wezen constateeren, dat die regeling
(welke terugwerkende kracht had tot 1
Juli 1906) haar beslag nog niet gekre
gen heeft. Gaarne had de commissie
gezien dat de aanzienlijke verhoogingen
in hare voorstellen welwillend door den
Raad gevolgd, reeds aan de onderwijzers
van bijstand hadden kunnen worden uit
gekeerd, zulks te meer nu zij door de
korting voor weduwen en weezenfonds
5°/o van hun inkomen moeten missen-
Om een en ander toetelichten vermeent
de Commissie niet beter te kunnen doen,
dan hier een vergelijkenden staat te laten
volgen van de tractementen zooals die
zijn onder de thans nog vigeerende
regeling, en waarop die zouden zijn
gebracht bijaldien de nieuwe regeling
reeds was ingegaan.
Tractoment Tractement Alzoo
en toelagen en toelagen meer.
oude volgens de
toestand, nieuwe regeling.
v. d. Heijden, 1075 1100 25
Princen, 875 950 75
Gerris, 775 800 25
Froklage 725 750 25
Donker 675 725 50
Marks, 575 575
de Bree, 625 725 100
Laarakker, 625 675 50
Totaal meer f 350
In het onderwijzend personeel kwamen
in 1906 geene mutuaties voor, hetgeen
ontegenzeggelijk aan het onderwijs ten
goede is gekomen.
j. Inrichting van het onderwijs in
de gemeenteschool.
Het aantal klassen was hrj het einde
van het afgeloopen jaar 1906 als volgt.
aan Clyve Court nietwaar? Nu dat doe ik
met uw verlof nog."
«Heb ik uw niet gezegd, dat dit bezoek
alleen Marie heeft kunnen gelden?!"
«Zeker hebt ge dat gedaan, maar eerstens
zie ik niet in, waarom, als wij hare familie
leden ons van Marie verwijderd houden, hij
die haar in het geheel niet staat niet gevoe
gelijk 't zelfs zou dom en ten tweede hm
tweedens ben ik in het geheel niet ovoituigd
dat gij met uwe verklaring gelijk hebt. Deze
mr. Eagles is eene zeer seboone vrouw.
Mrs. Delville's oogen schoten vuur, zo werd
hoogrood. «Zie eens 1" stiel zij hoouend uit
«Zoo komt men geheel onverwacht achter
uw smaak
«O, dat zulks mijn smaak niet is, zeide hij
vroolijk, wil ik nu juist niet zeggen."
«Niet juist? Ha, ba, ha Het is werkelijk
te loven, dat gij in tegenwoordigheid uwer
kinderen nog zooviel discretie gebruikt."
Hij lachte. Het was hem geen oubehagelijk
gevoel, voor verandering hare jalousie eens
wat op te wekken, 't Doet me werkelijk ge
noegen, zeide hij, van tafelrijzende, dat ik
toch een welgemeend woord van u meeneem.
Ik moet nu weg. Juist om drie uur heb ik
zitting. Tot ziens 1
Lachend ging hij de deur uit.
Hem met toornigen blik nakijkend zuchtte zij:
«Het is verschrikkelijk
Bob zag dit alles vro lijk van ter zijde aan.
Blanche murmelde«Mama, u zult toch
niet ernstig gelooven
«Oude verliefde mannen," gromde mrs.
Delville, iets akeliger is er niet op de wereld
«Daar deze oude man alleen op u verliefd
is," meende Bob, «dan kunt u zich dat nogal
laten welgevallen.
„Wie weet hernam zij hoofdschuddend.
Bob lachte als eene bezetene. Eleonor
bemerkte op strengen toonMama ik begrijp
u niet. Als vader van iemand een afschuw
heeft dan is h* t van deze mr. Eagles."
Eene verzekering uit dezen hoek maakte
eenige indruk. Mrs. Delville trachtte haar
boosheid zoo goed mogelijk te vergeten en
zeide, zich tot haren zoon wendend
,,Loop vlug naar Grangy Nook. Bob au dient
ons bij oom Jack aan tegen overmorgen
V
V
V
*o
O
G
O
i)
rt CQ
rt o
rt T3
i—I
a
u
13
V
V
bfi
rt
o
U
V
O
Ph
g
n
>1
z*
IET*
a.
cn
V
Ol fO CU H
c
V
ba
c
O
V
13
c
O
»-
v
bz
ri
Tj- co Ol Ol 60
m «o «o
V
13
G
O
u
V
bjo
rt
O
Vh
XI
v
bz
v
<u
co
G
bz
G
O
C- O 00
HH Nrf
i-
P rt
O V
<M CO
V V
u-, \0
U «J u
co "1 O
fM
ID V <D
00 ON
Zooals Uwen raad hieruit kan blijken
is het Hoofd der School niet meer z.g.
ambulant. De Heer Spijkerman heeft
thans niet minder dan 3 leerjaren voor
zijne rekening genomen, die hem zooveel
werk gaven, dat aan een gestadig con
troleeren der overige klassen niet eens
kan worden gedacht. De Commissie
wenscht zich omtrent het voor en tegen
van het z.g. ambulantisme van het Hootd
der School niet uit te laten Dit is zeker
dat met de tegenwoordige regeling van
het onderwijs, het navolgende tweevou
dige resultaat het beste wordt bereikt
le dat het gros der leerlingen die na
het afloopen van het 6e leerjaar de
school verlaten, alleen in die vakken het
meeste onderwijs genieten welke hun in
het gewone leven het meeste dienstig zijn.
2e dat aan diegenen, welke admissie-
examen willen doen voor de normaal
school, de Hoogere Burgerschool of het
Gymnasium de gelegenheid wordt ge
boden zich daartoe voor te bereiden,
of diegenen welke in hun later leven
meer van de talen noodig hebben daar
toe in staat stelt.
Wat het aantal leerlingen der ver
schillende klassen betreft, vermeent de
Commissie verplicht te zijn uwen Raad
op het navolgende te moeten wijzen.
Het getal kinderen in de laagste klasse
(62) is veel te groot. De onderwijzer
dezer klasse heeft eene zeer moeielijke
taak. Veel ja alles (hieromtrent zijn allle
onderwijsautoriteiten het volkomen eens)
hangt voor het kind af, van het onder
wijs in het eerste leerjaar gegeven- Hier
moet de grondslag voor het toekomstig
onderwijs worden gelegd. In deze klasse
moet als het ware de lijn worden ge
trokken waar langs zich het onderwijs
in het vervolg zal ontwikkelen. De kin
deren zijn nog klein, geheel en al kind.
Zij moeten aan tucht en orde worden
gewend. Dit moet met zachtheid ge
schieden. Dat eene vrouw, eene onder
wijzeres daartoe meer geschikt is dan
een man is duidelijk. Zij weet beter wat
een kind toekomt. Zij weet beter met
kinderen om te gaan, weet beter het
vertrouwen der kinderen te winnen. Dat
juist daardoor betere orde wordt ver
kregen, vermeent de Commissie niet te
kunnen betwijfelen. Het is daarom dan
ook dat de Commissie vertrouwt dat de
Raad zoo spoedig mogelijk tot aanstel-
,,'t Zal niet noodig zijn," luidde het ietwat
verlegen antwoord.
„Waarom niet?"
,,Wijl oom Jack overmorgen niet thuis is.'
,,Dat weet gij? Ea nu zegt ge 't pas?!"
-,U liet mij nog niet aan het woord komen"
bromde Bob.
,,Hij is alzoo op het diner gevraagd, steunde
mrs. Delville. Wat een jammer Waar
gaat hij heen
Bob schoof in plaats van antwoord te geven
onrustig op zijn stoel op en nee.'.
„Spreek toch maande Eleonor op scherpen
t0«Meent gij, dat ik mij van u laat bevelen?"
norde Bob.
,,Bob" fluisterde Blanche, „het is moeder,
die u wat vraagt."
„Hij gaat naar niemand,' stiet Je geergende
uit, «hij maakt een uitstapje per zeilboot naar
Forquay of een andere plaats aan de kust.
«Godlof," riep mrs Delville, «dat het verder
niets is Dit uitstapje stelt hij wel uit, om
mij een plezier te doen."
«Onmogelijk moeden Hij kan toch zijne
gasten niet afbestellen."
„0 wee Heeft hij gasten genoodigd! zuchtte
mrs. Delville.
Blanche keek bedroefd om. Eleonor meende
na kort verlof op besliste wijze Wij schrijven
eenvoudig, dat wij van de partij zullen zijn.
«Eene bootvaart is zeer amusant, en oom
Jack zal daar niets tegen hebben."
Dit voorstel scheen Bob zeer te ergeren. Hij
wierp haar een woedende blik toe,
„Zal daar niets tegen hebben," hernam hij,
na apend. «Natuurlijk niet! Hem moet als
de overige menschheid het geselschap van
miss Eleonore Delville eene groote eer zijn
„Bob, wat valt u in? vroeg Eleonors met
koele afkeuring.
„Dat gij een verwenscht indringerig vrouw-
mensch zijt" antwoordde hij opgewonden, „dat
valt mij in."
«Bob" maande mrs. Delville aan, „gij schijnt
weer te vergeten, dat uwe zuster eene dame
is,"
„Ach wat dame!" gromde hij, ,eene inge
beelde sierpop is ze. Ik wou slechts, dat u
haar gisteren avond bij mr- Forthergilde eens
gezien bad U had zich scheef gelachen."
Daar lag zij, die pas met beide voeten de
kinderschoenen ontwassen is, in eon luien
stoel, de armen over de borst gekruist, en m
de hand een waaier zoo groot als een wagen
rad. En zij bewoog de waaier ach, zoo
bestudeerd langzaam en zij lachte ach,
zoo gemaakt en zij boog het hoofd ach,
zoo genadig van den eeneu schouder naar
den anderen, had dan eens een afgemeten
woordje voor den cavalier rechts en dan een
voor dien links. Zij had namelijk twee arme
offers gekaapt. De een was de oude Eversleigb
die met zijn lange knikkebeeuen het vele staan
wel niet gewoon zal zijn. Hij zag er vreeselijk
ongelukkig uit en een stoel was niet in de
nabijheid."
Eleonor had, zonder zich even te verroeren,
de reden tot het einde aanhoord. Nu zeide
zij, oprijzende op hoffelijken koelen toon:
„Mama, u zult wel goedvinden, dat ik
mij
terugtrek?"
„Kind," stamelde mrs, Delville, die door t
feit, dat ze nu en dan om de woorden van
harén zoon wel even geniepig gelachen had nu
hevig bloosde, „gij zult toch wel wijs zijn en
Bob zijne ongemanierdheid niet kwalijk nemen
„Als ik mij gekrenkt zou gevoelen dooi iets
wat een jong kadet in zijn domheid zegt, dan
was ik wel het gekste schepsel ter wereld.
Met dit van verheven zielerust getuigend ant
woord schreed miss Eleonor naar de deur.
Een jonge kadet in zijn domheid hernam
Bob boos. ,,En daarbij is ze slechts een groot
jaar ouder dan ik 1"
„Gij zijt nog goed weggekomen, verzekerde
„u-s. 'Dalville. „Ik zou je in haar plaats de
waarheid anders hebben gezegd, maar bezit nu
eene bewonderswaardige zelfbeheerschiDg-
„Zelfbeheerschiug 1" knorde Bob. Als iemand
visschenbloed in de aderen heeft waardoor niets
in beweging te brengen ie, dan zal haar de
zelfbeheersching wel niet zwaar vallen- En nog
wel bewonderswnardig Dat u steeds alles
bewonderswaardig aan haar vindt, dat maakt
haar juist wat ze is. Het is-met te zeggen wat
een idee dat meisje voor zich zelf heeft, Hoe zij
daar juist naar de deur schreed dat mngdeduivel
weten. De koniDgin van Saba had niet zeifgenoeg
zamer en trotscher kunnen zijn. (NN ordt verv.)
ling van een tweetal onderwijzeressen
zal overgaan die met het onderwijs in
het le leerjaar worden belast. Eene
onderwijskracht kan eene klas van 62
k'nderen niet overzien. Het is onmoge
lijk dat ieder kind op zijn tijd eene
beurt krijgt, indien een onderwijzer of
eene onderwijzeres met dit le leerjaar
wordt belast. Splitsing is hier eene ge
biedende noodzakelijkheid.
Het onderwijs omvat de gewone vak
ken van lager onderwijs, benevens voor
de klassen met M. U. L- O. de beginselen
der Fransche, Duitsche en Engelsche
taal en Wiskunde.
Welwillend gaf het Hoofd der School
gevolg aan den vvensch, zooveel mogelijk
aanteekening te houden waar de leer
lingen die de school verlaten heengingen,
welke beroepen zij kozen enz.
j. Lokalen enz.
Eene korte bespreking omtrent den
toestand der schoollokalen enz. vindt
hier eene plaats. Het aantal lokalen is
te gering- Dat (vooral bij het M. U-L. O.)
tegelijker tijd aan meerdere klassen
onderwijs moet worden gegeven, kan
niet anders dan nadeelig werken op den
gang van het onderwijs. Onze Commissie
had herhaaldelijk gelegenheid zich daar
van te overtuigen.
De ventilatie der lokalen beneden is
onvoldoende. Het lokaal aan de Zuid
zijde beneden grenzende aan de Loint
waar de kinderen van het le leerjaar
zijn ondergebracht laat op het gebied
van luchtverversching zeer veel te wen-
schen over. Hierop werd door de com
missie reeds bij afzonderlijk schrijven
gewezen, in aansluiting aan een desbe
treffend schrijven der Gezondheidscom
missie. Ventilatie is daar totaal niet
mogelijk. Met aandrang beveelt de Com
missie dit punt in eene ernstige over
weging aan. Het is dan ook met groot
genoegen dat de Commissie de alge
meen geprojecteerde verbetering van de
Loint vernam. Mocht onverhoopt daar
toe (om welke redenen dan ook) niet
spoedig kunnen overgegaan worden, dan
vertrouwt de Commissie dat uweu Raad
die herhaaldelijk blijk gaf het onderwijs
haar best vermogen te willen bevorderen,
zal kunnen besluiten door overkluizing
van het gedeelte der Loint onmiddelijk
grenzende aan de school verbetering te
doen geschieden.
In den loop van 1906 werden door
de Gemeente eenige verbeteringen aan
gebracht aan de lokalen beneden, waar
door eenigzins betere ventilatie moge-
ijk werd.
Met de zindelijkheid is het in de lokalen
en de toegangen tot de school al zeer
treurig gesteld. Gangen en lokalen zien
er vuil uit. De Commissie acht zich
verplicht dit punt speciaal onder de
aandacht van den Raad te moeten
mengen, omdat verbetering in deze
zonder noemenswaardige kosten kan
worden verkregen.
Dit punt is èn voor het onderwijzend
personeel èn voor de jeugd van groot
belang- De jeugd moet ook in school
besef krijgen van orde, tucht en zinde
lijkheid. Onzindelijkheid zal de aankwee-
keling van die deugden weinig bevor
deren. Zoowel de lust van den onder
wijzer om zijne lessen te geven, als van
het kind om die te volgen zal door
dompige, slecht geventileerde lokalen
niet worden aangewakkerd Het zal
evenmin noodig zijn den Raad er op
te wijzen dat ook uit hygiënisch oogpunt
die toestand niet bestendigd mag worden.
Speciaal in de overbevolkte beneden
klassen moet zoo iets op den gezond
heidstoestand der kinderen ongunstig
werken.
Vooral op dit punt steekt de bizondere
school der Eerwaarde Zusters, zeer
gunstig af tegenover de gemeenteschool.
g. Toewijding van het onderwijzend
personeel.
Het is de commissie hoogst aangenaam
bij deze te kunnen getuigen, dat het
hoofd der school en de onderwijzers
van bijstand met ijver en nauwgezetheid
