Nummer 81 Zondag 13 October 1907 30 Jaargang. Derde Blad. NIEUWS UIT KAATSHEUVEL. KAATSHEUVEL, 11 Oct. 1907. Ie Algemeene Vergadering der R. K. Vakvereeniging van Leerbewerkers te Kaatsheuvel. Verleden Zondag 6 October werd door de Lederbewerkers van Kaatsheuvel eene vergadering gehouden in de bovenzaal van Apollo, des avonds om half zeven. Alle leden waren tegenwoordig, en ook door vele leden van den R. K. Volksbond, die nog niet aangesloten waren, werd de vergadering bijgewoond. De tijdelijke Voorzitter, Corn. Roesten- berg, heette alle aanwezigen welkom. Hij wees er op dat de vakvereeniging eene katholieke vereeniging is, en daarom zal hij de vergaderingen openen en slui ten met den gebruikelijken Christen groet. Met vreugde en dankbaarheid maakte hij er melding van, dat onder goedkeu ring en aanmoediging van onzen gevier- den Bisschop een vakvereeniging voor Leerbewerkers was opgericht. Indien ergens, dan was hier eene vakvereeni ging noodig want het is er alles behalve in den haak 1 Doch daarvoor alleen was de vakvereeniging niet opgericht. Het is plicht van iederen werkman de algemeene vakbeweging te steunen, en er aan mede werken, dat de algemeene verhouding tusschen patroon en arbeider in geheel Nederland eene andere worde, eene zooals die door de Pausen Leo XIII en Pius X gewenscht wordt, eene die de heilige rechten van de werkman eerbie- digt%n den arbeid van den werkman niet als koopwaar beschouwt, geholpen door het schoone woord concur rentte. Dit moet bereikt worden niet door strijd, maar door de beginselen van den Ka tholieken godsdienst met inachtneming der christelijke rechtvaardigheid en liefde. Hij hoopte, dat de Geestelijke Adviseur dit in deze vergadering duidelijk zou maken hij feliciteerde tevens den Eerw. Heer van Heeswijk met zijne benoeming tot Geestelijk Adviseur, en was over tuigd, dat ZEw. voor de rechten van den werkman zou opkomen, doch tevens, zooals hij reeds bij ondervinding wist, zonder vleierij hem op hunne plichten zou wijzen. Tot de agenda overgaande, gaf hij het woord aan den voorloopigen Secretaris Jan van Heeswijk, die de Statuten en het Huishoudelijk Reglement zou behandelen. De Secretaris zeide, dat de Statuten reeds door den Bisschop waren goed gekeurd, na eene wijziging ondergaan te hebben, en deed voorlezing daarvan. Daarna lichtte hij het Huishoudelijk Reglement artikelsgewijze toe en bracht ze in stemmingvooral deed hij duide lijk uitkomen dat leden van een vak vereeniging een hoogst matig gebruik moeten maken van alcoholische dranken, en eene flinke contributie moeten betalen een dubbeltje is veel voor de schoen makers van Kaatsheuvel, doch dan maar een borrel of een potje bier minder degenen, die daarin hun bezwaar zochten* moeten bedenken, dat het wel eens zou kunnen gebeuren, dat ze des ondanks toch hun potje bier zouden moeten laten, terwijl er nu kans bestaat, dat we ooit eens een potje bier meer kun nen drinken Gekomen bij het artikel, dat handelt over de boete, welke men beloopt door het verzuimen der verga dering, vroeg het lid Adr. Musters namens eenige leden, of het voldoende was, de reden van verhindering aan de wijkcom- missarissen bekend te maken, waarme de het voorloopig Bestuur en de verga dering genoegen namen. Bij het artikel over den Geestelijken Adviseur, deelde de Secretaris mede, dat hij van den Adviseur reeds de verzekering ontvan gen had, dat Z.Ew. zich streng aan zijne taak zou houden, en alleen zou adviseeren bij kwestie's, welke geloof en zeden raken. Hij spoorde daarom de leden aan zelf flink te werken, en niet alles aan het Bestuur over te laten. Nadat de Secretaris zijn werk verricht had, bracht de Voorzitter het Huishou delijk Reglement nogmaals in zijn geheel in stemming. Nadat het met algemeene stemmen was aangenomen, verklaarde hij dat het in druk zou gegeven worden, en ieder lid een exemplaar zal ontvan gen. Wat de definitieve Bestuurskeuze be treft, gaf hij in overweging daarmede nog een maand te wachten, totdat er ook arbeiders van de machinale schoen fabrieken van H. van Boxtel en L. v. d. Hoven als lid zijn toegetredende leden hebben dan een zuivere keuze, want er is alles vóór, dat van elk der groote machinale fabrieken iemand in het Bestuur zit. De vergadering kon zich met dit voorstel vereenigen. Thans werd het woord gegeven aan den Geestelijken Adviseur, den Weleerw. Heer van Heeswijk, die als volgt sprak Geachte Leden der R. K. Vakvereeniging Ik ben u allen dankbaar voor de feli citatie die gij bij monde van uwen voor loopigen Voorzitter, mij gebracht hebt met mijne aanstelling tot Geestelijk Ad viseur van de R. K. Vakvereeniging van Leerbewerkers te Kaatsheuvel. Wanneer gij zult handelen, naar hetgeen uw plicht is, naar hetgeen de de Bisschop van u verlangt, wanneer ge zult luisteren, ook in moeilijke omstandigheden naar uwen Geestelijken Raadsman, dan geloof ik dat we nooit ruzie zullen krijgen met elkaar. 't Is misschien wel wat bout van mij gesproken, wanneer ik ook u feliciteer met uwen Geestelijken Adviseur, en toch het dunkt mij zoo, dat ik het gerust mag doen want ge zult nog zoo'n kwa den niet aan mij hebben 1 Waarlijk, sinds de enkele jaren, dat ik hier in uwe Sociale vereenigingen werkzaam ben, heb ik de werklieden van Kaatsheuvel lief gekregen. En waar de Bisschop mij het behartigen en bevor deren uwer belangen als arbeidsveld heeft aangewezen, zal ik mij daarvan laten verdringen Zal ik ontrouw worden aan de mij opgelegde taak? Zal ik mij laten scheiden van hen, met wie de priester door zoo nauwe banden verbon den is, nl met het eerzame werkvolk Neen, nooit of nimmer en daarom zal er nog heel wat moeten gebeuren, eer dat ik moedeloos zal afzien van uw cn ook mijn streven, nl. de verheffing van den werkman zoowel op geestelijk als op stoffelijk gebied. Wanneer ik aan u trouw blijf, en gij aan mij, zullen wij dan niet slagen Ja wij moeten slagen, ondanks alle tegenstribbellngen, ondanks alle moeielijkheden en vooroordeelen. Waarom het recht en de waarheid heb ben wij vóór ons en, dan moeten wij overwinnenwant reeds het spreek woord, zoo oud als de wereld zegt het Groot is de waarheid en zij zal over winnen.4 M V. ik moet u vandaag een woordje zeggen over de vakorganisatie, over de Katholieke Vakorganisatie. Waarom moet gij u als vakmannen vereenigen Vindt ge het niet vreemd, dat ik 18 jaren, nadat de beroemde encycliek »Rerum Novarum* van Paus Leo XIII versche nen is, hier nog moet komen zeggen, dat de Vakorganisatie noodzakelijk, broodnoodzakelijk voor u is Wanneer wij leien, M. V, hoe in de eerste helft der vorige eeuw, vooral bij de opkomende groot-industrie, de toe standen waren, dan bloedt ons het hart bij de gedachte aan al het leed en de ellende, welke het valsche vrijheidssy steem van het Liberalisme over honderd duizenden menschen heeft gebracht. Ik spreek hier in 't algemeen, en som dan het volgende op Lage loonen hooge boeten ge dwongen winkelnering lange arbeids duur buitensporige vrouwen- en kinderarbeidIn sommige streken werken zelfs kinderen van 7 en 8 jaren 's nachts in fabrieken alles in naam der vrijheid 1 Het is waar, soms greep de wetgever in, om niet den arbeidermaar de groot-industrie te beschermen. Zoo werd in Engeland bij de Wet een maxi mum-loon vastgesteldde werkman mocht niet meer verdienen dan zooveel en zooveelgeen werkgever mocht méér geven. Werkstak:ngen werden als op standen onderdrukt. En dan verwondert men zich soms nog, dat er bij de kin deren en kindskinderen der menschen, die aldus geleden hebben, nog wrok leeft, nog wantrouwen wordt gekoesterd, zelfs tegen hen uit hoogere klassen, die met warme sympathie de arbeidersbe langen voorstaan. Alleen een groote, onbaatzuchtige arbeid in den dienst der menschheid, door ons allen, jarenlang verricht, zal dat wantrouwen kunnen uitdooven. Wanneer wij ons die feiten, welke geschiedenis zijn, herinneren, dan begrijpen wij, dat Paus Leo XIII in de Rerum Novarum de krasse uitdrukking kon bezigen, toen hij sprak van een lot, dat nauwelijks van dat der slaven ver schilt. De liberale theorie leerde>het ar beidscontract is een koopcontractde arbeider verkoopt zijn arbeidskracht aan den werkgeverde prijs ervan moet in volle vrijheid worden overeengekomen Dat leeit de liberale theorie, M. V. Doch is er ooit een grooter leugen ge sproken Zeker het arbeidscontract be staat ook nu al, ook hier in Kaatsheuvel, gelijk overal, en het is ook een koop contract, waardoor de arbeider zijn arbeid verkooptmaar de prijs van die koop wordt alles behalve in volle vrijheid over eengekomen. De meeste werkgevers zeg gen zooveel krijg je, en daarmede uit van wederzijdsche billijke regeling geen sprake I En dan kan men wel zeggen den arbeider staat het vrij om te zeggen ik werk niet tegen dat loon, dat is me te laag. Maar dan vraag ik noemt men dat vrijheid Alsof de man, voor wien een week zonder werk hetzelfde betee- kent als een week zonder eten voor hem en zijn gezin, in werkelijkheid vrij was om het te laag aangeboden loon niet aan te nemen I Onzinnigheid M. V., hij moet en hij kan niet anders 1 Krachtig doch waar schreef daarom Pater Bruin, de beroemde Jesulet»Nooit heeft een theorie zooveel slavernij aangebracht als de liberale vrijheidstheorie.* Wat is van dit alles het gevolg ge weest De werkman, alleen staande en onbeschermd, door de ervaring wijs ge worden, ging begrijpen, dat alleen, wan neer hij zich met zijn lot- en vakge- nooten vereenigde, dat alleen, wanneer de arbeiders, door zich bij elkaar aan te sluiten en vooraf een kas te vormen, in economisch opzicht eenigermate gelijk waren 'geworden met den werkgever, dat er alleen dan van een waarlijk vrij contract sprake kon zijn. En daarom is aanvankelijk het hoofddoel der vakor ganisatie ïdoor vereeniging van krachten voor de arbeiders eene zoodanige machts positie ie verkrijgen, dat zij op voet van economische gelijkheid de arbeidersvoor' waarden met de werkgevers kunnen over eenkomenMet deze woorden zegt Mr. Aalberse de groote arbeidersvriend, in het kort wat de vakvereeniging vooral moet bereiken. M. V. ik wil even afwijken, alvorens u dit duidelijk te maken. Eerst een klein intermezzo, een klein tusschenverhaal. Deze week kwam een der bestuursleden van den R. K. Volksbond bij me, met een stuk brood, dat etn werkman hem gebracht had. Ik bekeek dat brood eens en 't had veel weg van een turf. Dat bestuurslid verzekerde mij, dat diezelfde man al meermalen met zijn brood bij hem was geweest, en dat het stuk brood dat hij mij liet zien nog mee van het beste was. Wat is er nu gebeurd M. V. Die man wordt gedwongen door zijn baas bij een bepaalden bakker brood te koopen, op straffe van anders gedaan te krijgen. Die bakker heeft waarschijnlijk een misbaksel onder zijn brood gehad, aan zijne vrije klanten kan hij zooiets niet kwijt worden, en daarom brengt hij het maar bij dien werkman die het moet slikken of hij wil of niet Want dat brood weigeren van dien bak ker durft die man niet, want die bakker is het vriendje van zijn baas, die bakker laat dien baas ook nog een paar centen verdienen aan dat brood, en dan weet je genoeg 1 En zoo wordt dan omgesprongen met het zuurverdiend geld van den werkman, met zijn loon, dat te groot is om er van te sterven, doch te klein om van te leven. Wat valt hier te doen M. V. zijn dit wanverhoudingen Neen, die naam is er nog te mooi voor 1 Dat zijn wraakroe pende schandalen 1 En daarmee behoeft de vakvereeniging niet af te rekenen neen, daar zal God wel mee afrekenen I Gelukkig de vakvereeniging heeft beter, heeft edeler werk te doen 1 Gelukkig zijn er in onze streken nog vele patroons, die de tijdsomstandighe den in aanmerking genomen, meer ge voel hebben voor recht en billijkheid, die het hart nog op de goede plaats hebben zitten. Het is waar, ook de meeste van hen zijn nog doortrokken van die liberale vrijheidstheorie, ook zij hebben nog ave- rechtsche begrippen van de verhoudingen die er moeten bestaan tusschen patroon en werkman, ook zij beschouwen mis schien den arbeider nog als koopwaar geholpen door het schoone woord con currentie, maar toch met dezen zal te onderhandelen zijn, wanneer hun door de Katholieke organisatie de overtuiging gaat geschonken worden, dat het onze grooie Katholieke beginselen zijn, de leer onzer Moeder de H. Kerk, die zich gaat verzetten tegen de oorzaken en vooral tegen de gevolgen van het libe rale individualisme, d.w.z. tegen de leuze Ieder voor zich. Men zal ons misschien zeggen, dat wij den klassenstrijd prediken. Maar dit is niet waar. Wij weten dat God, evenals in het dieren- en planten rijk, zoo ook het menschdom in ver schillende standen heeft verdeeld, en daarom erkennen wij heer en knecht. Doch we mogen er toch wel naar stre ven, dat ook de knecht, de werkman een menschwaardig bestaan heeft, dat hij niet alleen in hoogst noodzakelgke behoeften van zich en zijn huisgezin kan voldoen maar ook in alle redelijke be hoeften, en zelfs zooveel kan verdienen dat hij nog iets overhoudt voor zijn ou den dag, voor minder goede dagen. En wanneer we dan eens rondzien, dan lijkt loonstrijd treden. En uit het een volgt dan weer het anderOmdat zijn loon niet groot genoeg is, moet ook hij zijne vrouw en kinderen naar 't werk sturen, en deze zijn weer loondieven voor an deren, en zoo blijft heel die ongezonde toestand als in een cirkeltje rondloopen, alles ten koste van den arbeidersstand. Neen een werkman moet zulk een loon hebben, dat hij de vrouw niet op het werk behoeft te sturende vrouw heeft van God hare plaats in het huishouden ontvangen en daarbuiten ligt haar werk kring niet 1 Een werkman moet zulk een loon hebben, dat hij zijne kinderen niet op vroegtijdigen leeftijd, niet voor hun 15e of 16e jaar naar de werkplaats be hoeft te zenden, maar integendeel hen eene goede opvoeding, degelijk onder wijs op godsdienstig, en maatschappelijk gebied, ook vakonderwijs kan geven, zoodat zij later godsdienstig-zedelijke, het er alles behalve op. Zeker er zijn flinke, ontwikkelde leden mogen zijn van werklieden die een behoorlijk loon heb- Kerk en Staat, mannen die hun eerestand ben, maar dat zijn uitzonderingen 1 De weten op te houden; een werkman moet meesten zijn arm want werklieden die zijn meisjes niet naar de fabrieken be- 6 a 7 gulden verdienen en een huishouden hoeven te sturen, maar haar bij moeder hebben, zijn in den waren zin des woords het huishouden laten leeren, opdat zij arm, en leven op schamele wijze van later godsdienstige, degelijke huismoe- den dag in den dag. Christus heeft wel ders zullen worden 1 gezegd >er zullen altijd armen onder u Een werkman moet zulk een arbeids- zijn,* maar hij heeft niet gezegd, dat de dag hebben, dat er hem tijd overblijft, massa, het gros der werklieden, een om zijne kinderen te leeren kennen, hun heele klasse van menschen arm moeten karakter, hunne eigenschappen en ge- zijn. Dat is juist het omgekeerde van breken te vormen en te verbeteren, om wat Christus gezegd heeft 1 zich zelf te ontwikkelen, en de gangen Wat volgt hier dus uit Dat arbeiders van zijn huis na te gaan, om zoo moge met een behoorlijk loon regel moeten lijk aan zijne devotie te kunnen voldoen, zijn en dan versta ik hieronder een loon om des morgens de H. Mis te kunnen van minstens 9 h 10 gulden, en arbei bijwonen, om volgens het verlangen van ders met een armzalig loon van 6 tot onzen H. Vader Paus Pius X, veelvuldig, 7 gulden uitzondering. ja dagelijks tot de H. Tafel te kunnen Gij zult mij zeggen, dat zal een droom- naderen, om eens een avond-lof, een beeld blijven 1 Neen, mijne vrienden, dat avond-sermoon, als dat voorkomt, te kan verwezenlijkt worden, als die gru- kunnen bijwonen. welijk ongezonde concurrentie, die de Mijne Vrienden, ziedaar door eenige patroons zelf verwenschen maar die zij trekken het groote nut, ja de dringen- desniettemia elkander blijven aandoen, de noodzakelijkheid der vakorganisatie (weer als gevolg van die schoone liberale weergegeven. vrijheid 1) als die gruwelijk ongezonde Het zijn slechts ruwe trekken; doch concurrentie, zeg ik, maar uit de wereld ik, of wat ik nog liever zou zien, onze kan geholpen worden. Propagandisten komen in onze vergade- En ziet M, V. daarvoor is de vak- ringen op alle punten der vakorganisa- organisatie noodig, om waar het moet, tie breedvoerig terug zoodat ge een een gebiedend halt te roepen, en dat logisch en zoo mogelijk helder begrip kunt ge, zoo ge wilt. Maar wat het zult krijgen van het doel en de werking mooiste is, M. V., ge zult ook uwe pa- der vakorganisatie. Ik wil u doen spre- troons, zonder dat ze 't wülen, zonder ken over de ambachtsgilden der middel- dat ze er een sikkepitje van begrijpen, eeuwen over de moderne vakorganisatie, ja terwijl er velen in den waan blijven over arbeidsduur, over arbeidsloon, ar- dat ge uw vakorganisatie hebt om hen beldscontracten, werkstaking, fabrieksra- eens op hun nummer te zetten, ge zult den, volksontwikkeling, enz. kortom alles die patroons ongemerkt een onschatbare wat gij dient te weten, als lid der ver- dienst bewijzen; want op den duur moet eeniging en wat tot uwe ontwikkeling hun die concurrentie te machtig worden kan bijdragen. u en wat dan dan zullen zij reikhalzend Ik wil vandaag deze lezing besluiten uitzien naar de organisatie der arbeiders, met u te wijzen op drie voorname pun- Ik durf het te voorspellen, al ben ik ten, die ge goed in uw hoofd moet geen profeet, dat de tijd spoedig zal prenten, en die k, als het mij mogelijk komen, dat er geen enkele patroon meer was, met dubbel krijt in uw hoofd zou is, die met arbeiders wil werken, die willen onderschrappen, niet georganiseerd zijn. En waarom? Hot eerste punt is dit. Omdat de organisatie opvoedende kracht Zorgt een goed begrip te krijgen van heeft, ook in het moreele leven. Een de vakorganisatie, van haar doel, haar patroon weet wat hij aan zulk een werk- streven, hare werking. Tracht mee te man heeft. Een goed geschoolde, geor- leven met heel de vakbeweging, houdt ganiseerde arbeider is geen drinker, geen voeling ook met andere plaatsen. Het verwaarloozer van het materiaal van heeft me waarlijk verheugd, dat tijdens zijn patroon; maar een goed werkman, de uitsluiting te Eindhoven, de werklie- een goed huisvader, een nuttig en ver- den van de stoomschoenfabriek van standig lid der maatschappijiemand die Theodoor van Dortmond, geheel uit de waarde van zijn stand weet op te eigen beweging, uit eigen overleg uit houden. Door betere arbeidsvoorwaarden, eigen overtuiging eene collecte hebben door een loon, dat hem een goed bestaan gehouden voor hunne noodlijdende me- eeeft. door een normalen arbeidsdag, is debroeders. Ziezoo, dacht ik bij me zelf, hij méér mensch, méér man geworden, die lui begrijpen de zaak, die weten, hoe Vroeger een willoos werktuig, zal hij het zit, wat er te doen is in de tegen- dan vrij en onbevangen naar voren woordige arbeiderswereld I treden en met zijn patroon als zijns gelijke Ja, M. V. medeleven moet gij met heel onderhandelen over de voorwaarden de vakbeweging, het is een strijd niet waaronder hij werkt; dan zal in hem tegen de patroons, maar tegen de libe- vertrouwen spreken, oprechtheid, man- rale vrijheidtheorie Sluit u aan diocesaan, nelijkheid en wilskracht, dan zal hij de federatief, Katholiek-nationaaleen plaat- zaak van zijn patroon gaan beschouwen selijke organisatie is eene organisatie ook als zijne zaak 1 in een eng keurslijf, en kan niet gedijen. •t Is een bekrompen patroon, die dit Ik kan mij niet begrijpen, hoe er plaatsen niet inziet, en liever zijne arbeiders als kunnen zijn, waar de werklieden zien slaven voor zijne voeten ziet kruipen zulk een werkgever zal met de beste machines er onder moeten. De vakor ganisatie is er dus vooral om die ver vloekte ongezonde concurrentie uit de wereld te helpenwant die concurrentie is de oorzaak der loondieverijmen vraagt ter oorzake der concurrentie over- tolligen arbeid, men zoekt ter oorzake der concurrentie goedkoope arbeidskrach ten door vrouwen en kinderarbeid en met zulken moet dan een krachtig ont wikkelde werkman, een huisvader in de fleur zijns levens, die een heel hulsgezin heeft te onderhouden op zijne beurt in niet organiseeren in hun vak 1 Ze denken misschien ze zullen dat elders wel klaar spelen, wij zullen het maar stillekens afzien. Doch, M. V. dat is niet alleen dom gesproken, maar ook hoogst on billijk gehandeld t Is wat moois 1 andere plaatsen, an dere vakorganisatie's andere vakgenooten andere besturen, andere adviseurs te laten werken, ploeteren en betalen, om den pot te koken, en het eten gaar te krijgen, en dan zelf ook mee te ko men eten 1 Neen, 't billijkheidsgevoel zegt, dat iedere werkman moet mêeploeteren, moet mee- van o:-:o— ii 1.1 ii_ 1j LAAfiolf ril» t«rAf»n hn^

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1907 | | pagina 9