Nummer 91
Zondag 17 November 1907.
80 Jaargang
Derde Blad.
LANDBOUW.
Provinciaal Nieuws.
9.
ÜRG,
aar de Weide.
Wanneer het najaar is aangebroken, de
oogst in de schuur of naar de fabriek
is, wanneer de wintergewassen verzorgd
rijn, dan is het tijd om naar de weide
te gaan en daaraan de noodige zorg te
besteden. De meening, dat de weide geen
verzorging en geen voedsel, dus geen be
mesting noodig heeft, heeft zoo langza
merhand plaats gemaakt voor een heel
ander en gezonder oordeel.
Allerwege ziet men tegenwoordig meer
zorg besteden aan de graslanden, zoowel
aan de weide, als aan de hooilanden. Daar
een doelmatige bemesting van de gras
landen niet alleen op de hoeveelheid,
maar ook op den aard der grassen invloed
uitoefent, de hoedanigheid van het gras
namelijk zeer verbetert, heeft die bemes
ting indirect weder invloed op de hoe
danigheid van het vee.
Dat inderdaad de graslanden soms te
weinig voedende bestanddeelen bevatten,
is gebleken in Frankrijk, waar van de
125 onderzochte graslanden er slechts 45
waren, die in 1000 K G. meer dan 5 K. G.
kalk bevatten, 56, waarin genoeg phos-
horzuur voor kwam en slechts 36, waarin
genoeg kali gevonden werd.
Alle landbouwers, niet alleen zij, die
meer speciaal veehouder zijn, doch ook
de gewone boer, die een gemengd bedrijf
heeft en zoo zijn de meesten heb
ben het grootste belang bij den vooruit
gang hunner weiden.
Daar om draait eigenlijk het heele be
drijf. Ik wil daarom in eenige opstellen
het een en ander over de bemesting der
weide mededeelen en meer speciaal han
delen over de kalibemesting. Deze toch
vormt met de phosphorzuurbemesting het
voornaamste gedeelte der herfstbemesting
der weiden. Achtereenvolgens zullen wij
nagaan
lo. Waarom een kalibemesting op de
weide noodzakelijk is.
2o. Wanneer de kali aan de weide moet
gegeven worden en
3o. Hoeveel kali en in welken vorm
deze moet gegeven worden.
In de eerste plaats dus waarom een
kalibemesting.
Tusschen de talrijke planten op een
grasland wordt een strijd om het bestaan
gevoerd. De krachtige en sterke planten
onderdrukken de zwakkere. Wordt het
grasland bemest, dan wordt in het alge
meen de groei der planten bevorderd,
maar daar de verschillende meststoffen
niet op gelijke wijze op de velschillende
planten werken, zoo zal het aantal plan
ten minderen. Volgens waarnemingen
van Lawes en Gillew verdwijnen uit het
grasland alFe klavers, alle vlinderbloe
mige planten in 't algemeen, als men
eenige jaren achtereen slechts met stik-
stofhoudende meststoffen bemest en kali,
kalk en phosphor aan de planten ont
houdt. Omgekeerd, zullen bij bemesting
alleen met kali, kalk en phosphorzuurhou-
dende meststoffen gaandeweg de grassen
verminderen en de klaver toenemen. Daar
het voor elke goede weide noodzakelijk
is, dat er èn grassen èn klavers in groeien,
zoo is daarmede de noodzakelijkheid van
de kali voor de weide aangetoond zon
der kali geen klaver. Doch er is meer.
Indirect werkt een bemesting met kali
ook op de hoeveelheid stikstof in den
grond. De vlinderbloeminge leggen de
stikstof uit de lucht vast in den grond.
Die stikstof vormt een kapitaal, dat straks,
na het scheuren der weide zal aange
sproken worden. Het is duidelijk dat
alleen dan, wanneer voor een voldoende
kalibemesting gezord is die hoeveelheid
stikstof niet kan tegenvallen.
Het nadeeligste onkruid onzer gras
landen is de moeraspaardenstaart, ook
Hermoes, Roobol (Equisetum Arveuse)
geheeten. Nadeelig vooral ook, omdat
het de melk der runderen (ook als het in
het hooi voorkomt) slijmig en blauw en
soms bitter maakt en aanleiding geeft
tot allerlei ziekten bij het rundvee, zoo
als het afzetten van het kalf, bloedpissen,
buikloop, opblazen van den darm enz.
Misschien is het gemakkelijkste middel
om zulke weiden te verbeteren een ster
ke kaïnietbemesting in elk geval is in
de laatste jaren ondervonden, dat bij
overvloedige kaïnietbemesting het Her-
moes verdwijnt. Wij kunnen dus als re
denen voor een kalibemesting noemen:
lo. De kali geeft aan alle weideplanten
een onontbeerlijk voedsel.
2o. Zij vermeerdert de klaver tusschen
het gras.
3o. Zij vermeerdert daardoor indirect
den voorraad stikstof in den bodem
4o. Zij doet de schadelijke onkruiden
uit het grasland verdwijnen.
WAALWIJK, 16 Nov. 1907.
Benoemingen Examen enz.
Naar wij met genoegen vernemen is
onze stadgenoot de WelEerw. Heer L.
van Riel door Z. D. H- den Bisschop
van' s Bosch benoemd tot tweede kapelaan
te Udenhout.
Wij wenschen den WelEerw. Heer
van Riel geluk met zijne schoone pro
motie.
Door de Geneeskundige Staats
commissie te Utrecht is heden Vrijdag
tot arts bevorderd de Heer W. van der
Sluijs.
Gezondheidscommissie.
In het tijdschrift voor sociale hygiëne
komt in aflevering 10, een verslag voor
van het 12e congres voor openbare
gezondheidsregeling op 5 en 6 Juli te
's Bosch gehouden.
Uit dit rapport blijkt van hoeveel
waarde de uitgebreide verslagen zijn,
door de gezondheidscommissies betreffen
de het woningonderzoek uitgebracht.
Wij nemen hier als voorbeeld, hetgeen
de heer Faber, inspecteur der volksge
zondheid, bij het verdedigen van zijne
stelling «Voor en boven alles moet bij
de gemeentebesturen de vaste wil voor
zitten om aan de misstanden op woning-
gebied een einde te maken», ontleend
aan de rapporten van woningonderzoek
alhier, hij zegt nl.
«Aan de keurige en zeer belangrijke
rapporten door de gezondheidscommissie
voor Waalwijk c.a. gepubliceerd, blijkt
o.a., dat van de 205 onderzochte woningen
in Sprang er slechts 9 zonder bepaalde
gebreken waren en er 18 onbewoonbaar
moesten worden geacht. In Vrijhoeven
Cappel werden er 44 onderzocht, waarvan
5 zonder gebreken in Waspik werden
139 onderzocht waarvan 6 zonder
er
gebreken en 17 onbewoonbaar bleken
In Capelle waren de cijfers 92 onder
zocht, 2 goed en 9 onbewoonbaar.
Voetbal.
Morgen speelt het 2e elftal der «W.
V een friendly game, tegen «Willem
II 3» uit Tilburg op het terrein te Waal
wijk, aanvangende om 21/» uur.
N. 0. G.
Het bestuur der afd. Waalwijk van
het N. O. G. is er in geslaagd eene
afdeeling op te richten te Oosterhout
Circa 20 leden zijn toegetreden.
Aanbestedingen.
Bij de Donderdag gehouden aanbe
steding door het Departement van kolo
niën te Amsterdam was o.a. minste
inschrijver voor perceel 35, 6500 K G.
houtlijm, Firma C. Hoffmans en Zn., te
Waalwijk, voor f3136.25.
Diefstal.
In den nacht van Woensdag op
Donderdag is ingebroken in de stoom-
schoenfabriek van den heer T. v. T.
alhier. Door uitsnijding van een ruit
heeft men zich toegang verschaft en
zich meester gemaakt van den inhoud
van een kistje tot een bedrag van om
streeks f 29. Dit geld was op eene vrijwel
voor de meesten onbekende plaats ver
borgen en was de opbrengst van ver
kochte snippers.
Hoewel de zaak in handen der politie
is gesteld en men gelooft dat de dader
geen onbekende is, is men er nog niet
in geslaagd eenig licht in deze zaak te
brengen.
De heer T. looft f 10 uit aan hem die
eenige aanwijzing kan geven, die leidt
tot aanhouding en veroordeeling van den
dief.
Voor de kinderen.
Deze week was den schoolkinderen
bij de Eerw. Zusters en aan onze openbare
school eene aardige verrassing bereid.
Deheer Mullers, goochelaar te Rotterdam
die als zoodanig eene goede bekendheid
bezit, trad Woensdag tusschen twee uur
,en half vier op bij de Eerw. Zusters en
eenige oogenblikken daarna voor de
kinderen der openbare school, welke op
Musis Sacrum vereenigd waren. Met
groote aandacht werden de goocheltoeren
door allen gevolgd, en menigmaal barstte
de «spes patria» in een oorverdoovend
gelach en gejubel uit, vooral toen de
vlugge man een heele hoop kaarten
bij een der kinderen uit verschillende
lichaamsdeelen liet komen, of de toover-
hoed maar al door zijne onuitputtelijken
voorraad bleef leegstorten. Met een
dankbaar gemoed togen de kleinen
huiswaar ts en zeker zal de herinnering
aan het gesmaakte genot nog lang bij
hen blijven voortleven. Een woord van
dank mag niet onthouden worden aan
die gemeentenaren welke door hunne
bijdragen het genoemden goochelaar
mogelijk gemaakt hebben voor onze
kinderen hier zijne kunststukjes te ver-
toonen.
Zouden ook personen in andere ge
meente de schoolkinderen eens zulk een
verrassing willen bereiden, dan zijn zij
bij den heer Mullens aaneen goed adres.
Gouden Jubileum.
De Eerw. Zuster Eudoxia (in de wereld
Mej. Jacoba Johanna Mahieu) geboren te
Waalwijk, hoopt a.s. Dinsdag 19 dezer
in het St. Nicasius gesticht te Heeze bij
Eindhoven een gedenkwaardig feest te
vieren nl. het gouden Jubilé harer H.
Professie. Moge het haar gegeven zijn
na een zoo opofferend en verdienstelijk
leven nog vele jaren een welverdiende
rust te genieten in stilte, daar de
Eerw. Religieuse van 1857 hare zorgen
aan de haar toevertrouwde jeugd heeft
moge wijden en als een liefhebbende
moeder hooggeschat en geëerd werd.
Rcetilicutie.
In ons vorig nummer deelde we mede
mede dat de tooneelvereeniging Spaar
zaamheid en Vlijt, in 't Loonsch Hoekje
morgen hare eerste winteruitvoering zal
geven. Dit is eene vergissing en moet
zijn Zondag 24 November a.s.
t Uit de soheenwereld.
Bij de firma Adler Oppenheim te
Straatsburg hebben 300 werklieden den
arbeid neergelegd. Oorzaak der staking
is dftmaal geen loonsverschilde firma
heeft echter een werkman, die gedurende
den werktijd in het bedrijf op storende
manier van den bond der looiergezellen
trachtte te ageeren ontslagen. De overige
450 werklieden hebben zich echter niet
soiidair verklaard; zoodat het in en af
werken van 't leer zijn gewonen gang
gaat en de afleveringen op tijd kunnen
geschieden.
Een heel wat meer omvangrijke staking
is die van 22.000 arbeiders der schoen
fabrieken te St. Louis in Ameiika. Deze
is reeds midden in September begonnen
en de fabrikanten schijnen volgens de
laatste berichten nog geen pogingen te
doen hun fabrieken weer in hun bedrijf
te herstellen. erscheidene hunner zouden
in Nieuw-Engeland schoenen besteld
hebben en alle zouden orders uit de
magazijnen van engros-huizen uitvoeren
Men beweert echter, dat de staking
I overigens wel niet van veel langeren
duur zal zijn, daar de werklieden niet
over veel middelen beschikken. De
weerstandskas moet vrijwel uitgeput zijn.
Trouwens zij hadden wel geen slechter
oogenblik kunnen kiezen om hun eischen
van hooger loon en negenurige werkdag
ingewilligd te zien. De heele industrie
is lusteloos, geld is duur en schaars,
zoodat vele fabrikanten een productie
vermindering zeer welkom is. Dat de
vraag naar leer tengevolge van deze
belangrijke staking te lijden heeft, spreekt
van zelf.
BAARDWIJK. Brutale aanranding. Don-
derdag j.l reed het 13 jarig dochtertje Anna
van den heer J. v. 8ch. alhier volgens
gewoonte, met haar melk wagentje naar de
keeftn ten einde de menschen da.tr van
melk te voorzien.
Ongeveer 100 passen voor de keet van
Biggelaar werd zij door een sajet aangehou
den (volgens het meisje een landlooper) die
het geld van hfat meisje dat ze naar hij
meende zeker bij zich zou hebben, opeischte.
Niet te vreden met de verklaring van het
kind niets te hebben voelde hij het in haar
zak en op haar borst. In haren angst gaf
zij den vagebond een harer ringetjes van
haar vinger om van hem af te zyn, dit zou
echter den lafaard niet genoeg zijn geweest,
waren niet een paar mannen op komst ge
weest waarop hij het op een loopen zette.
Ondanks dit gebeurde en het tegenhouden
der ouders wilde het meisje, dat zeer schran
der en volstrekt niet bang is, gisteren weer
melk gaan brengen, zij verklaarde gerust
weer te gaan, als zij de hond van P. mee
mocht nemsn. De ouders lieten zich ompra
ten en Anna weer op weg.
Ongeveer op dezelfde hoogte sprong de
wreedaard weer uit de boschjes, die daar
langs den weg staan, trok het kind achter
over van liet wagentje en sleurde het on
geveer honderd passen ver achter die bosch
jes; of het weer öifl haar geld te doen was?
maar thans dreigde de ellendeling zich
te ontkleedeu terwijl hij een groot mos in
de hand hield. Daar hij het kind hij de
keel hield kon het geen geluid geven, doch
gelukkig wist zich de trouwe hond die
zij bij zich had uit het tuig los te werken.
In een oogwenk was het dier bij haar, vloog
den snoodaard in 't gezicht m bret hem io
zjjn wang. Toen plaatste het trouws dier
zich in dreigende houding met de »oorpoo-
ten op het licht*m van het kind, waarna
de beul geen trek meer had. Nadat hij zijn
mes nog had opgeraapt dat door het tos-
schieten van den hond was gevallen en zijn
slachtoffer nog een paar vuistslagen op het
hoofd en tegen de borst had toegediend nam
hij ijlings de vlucht, het kind in die positie
achterlatende.
Nadat Anna zich overtuigd had dat het
onmensch was \erdwenen is zij nog tot de
keet van v. d. Stelt gesukkdd waar zij di-
r> ot begon te schreien en zij ongeveer 1
uur in de stuipen te bed heeft gelegen.
Na naar hare ouders getransporteerd te zijn
■varen direct dokter en marechausees tsr
plaatse.
Ondanks de ijverige nasporingen der poli
tie is het hun nog niet mogen gelukken de
lader te vinden. Ben persoon werd aange
houden en na voor bet meisje te zijn ge
bracht, die direct voorgaf dat deze de
bewuste nist was, werd hij weer op vrije
voeteu gesteld.
DRLNEN. Bij de Woensdag j.l. ge,heu
len verpachting van de gemeente eigendom
men brachten de perceelen gelegen achter de
Kuiksche Heide nabij de „drie wielen* de
som op van f167.: 'sjaars Deze perceelen
zijn verpacht voor tijd van 5 jaren. Wan
neer men weet dat deze de acht perceelen zijn,
(op een ged elte na hetwelk nog in twee
perceelen kan worden herschapen, die volgens
schatting f50 -kuunen oplevereu), waarvan
't perceel vroeger f 28 -opbracht dan moet
inen erkennen dat hieruit wel blijkt dat de
vele gemeentegronden aldaar gelegen wel
van dien aard zijn dat zij voor verbetering
vatbaar zijn.
Naar men mededeelt zullen het volgende
jaar weer verschillende perceelen aldaar voor
weiland worden verpacht, ze zijn op het
oogenblik reeds gedeeltelijk in bewerking.
De uitslag van de aanbesteding van
ren woonhuis voor rekening der diaconio
Herv. gem., architect de heer H. Meulkens
Waalwijk, is als volgt
N. van Kampen te Capelle f 1925,
G. van Huiten K Waalwijk - 1650,
J, van Oers Druneu - 1645,
M. Hombergen u n - 1610,
J. vau Huiten Baardwijk - 1599,
W. M. Verhoeven u Drunen - 1485,
J. Jehoel Veltman - 1488,—
W. Sohoep v Baardwijk - 1469,
Het werk is aan laatsten inschrijver ge
gund.
Verleden Maandag hield de Nieuwe
Harmonie haar jaarlijks feest. In tegenstel
ling met het vorig jaar, trok de Harmonie
ouder lange toonen door de gemeente
dat natuurlijk heel wat volk op de
been bracht. Gedurende heel den dag, welke
ifwisselend doorgebracht werd met muziek,
dans en voordrachten, heerschte er een ge
zellige drukte. Ook 't gemeenschappely
maal lieten de leden zich goed smaken,
Mej. Visserj ontving hierover ook menig
woord van lof. Die zelfde dag teerde ook
liet Gilde St. Hubertus bij deu heer M.
Pulles, ook hier ware 1 de leden bij uitstek
over alles voldaan. Jammer d»t 't nar van
scheiden zoo gauw aanbrak, naar toch kun
nen zoowel io Harmonie ais de Gilde St.
Hubertus met genoegen neerzien op 't afge-
loopen feest, dat door geen enkelen wanklank
gestoord werd.
De volgende week zal door 't bestuur
ier boterfabriek alhier een aanbesteding
plaats hebben van het bouwen van een schuur
•vel een bewys das dat de zaken op die
fabriek zoo slecht nog niet gaan.
a.s. Donderdag zal het O. L. V.
Broederschap haar teerdag houden. Dit Gilde,
dat voor ruim een jaar nog slechts weinige
leden telde, is vooral, dank zij de onver
moeide zorgen van den ZeerEerw. Heer
Deken dezer parochie, zoodanig in bloei
toegenomen, dat het thans reeds 36 leden
telt.
't Zal de leden dien dag zeker niet aan
eene aangename uitspanning ontbreken, Wat
vij hun dan ook van harte toewenschen.
VLIJMEN. 1.1. Woensdagavond beeft op
!e kegelbaan bij den heer M. de Laat de
'.egelclub „Wilhelmina" koning gekegeld.
Al spoedig bleek het, dat de stryd ging
uascheu een drietal leden, de beste koge-
iars der club en de beslissing van den strijd
bracht de overwinning aan den heer M. de
Laat Czn., die met 99 keguls in 15 ballen
de koningskroon verwierf. Daar zijne Majes
teit Marinas 1 onder voor zijne onderdanen
gunstige omstandigheden de regeering heeft
aanvaard Z. M. heeft de kegel; ;ars eene
biertuif toegezegd mogen w« verwachten
dat de regeeriug van deu nieuwen koning
heilzaam zal zijn voor zijn volk.
VRIJ HOEEN CAPPEL.'Ter secretarie
dezer gemeente is gedurende 80 dagen voor
belanghebbenden ter inzage nedergelegdeen
staat, no 75, aanwijzende de uitkomsten
der schatting enz. van de belastbare op
brengst. bedoeld hij de wel vau 26 M.i
1870 (S. 82).
Verzoekschriften om herschattiug kunnen
binnen 30 dagen bij Gedeputeerde Stalen
dezer provincie worden ingediend.
Naar wij vernemen zal het fanfare
Corps „Sirene* alhier, dezen winter haar
eerste uitvoering geren.
Liepen de geruchten, dat de water
leiding door onze gemeente zou komen,
thans kunnen we met zekerheid melden, dat
tij ongegrond zijn, daar men met het leg
gen der buizen op den Capelschendijk, bijna
gereed is.
De gouden bruiloft vau A. v. D.
tieeft sommigen weer golegenheid gegeven
ecus goed aan Bach us te offeren. Dat se
er gebruik ran gemaakt hebben, was ook
in onze gemeente merkbaar. Op de Hooge-
vaait lag er een die klappen opgeloopen
had, terwijl een medelijdend burger een
ander onder vtel vallen en stilstaan thuis
moest brengen.
CAPELLE, In de gisterenavond ge
houden vergadering van den kerkeraad der
Nederl. Herv. Gem., alnier, is iu do plaats
van den Heer F. den Hollander tot diaken
benot»md de heer J. Huysman.
Op Maandag, den 2en December a s.
des namiddags van 3-4 uur zal de verkiezing
plaats hebben vau drie Notabelen, wegens
periodieke aftreding.
De aftredende heeren zijn J. van der
Hoeven Bin. en W. C. Vermeulen, terwijl
de heer G. H. de Bruiju, die mede zou
hebben moeten aftreden, inmiddelsoverleden is.
De landbouwer P. S. op dan Loon-
schendijk over kwam dezer dagen een onge
luk, dat nog betrekkelijk goed is afgeloopen.
Bij het aapzetten van het paard, dat ge
spannen was voor een zwaar geladen kar
hooi, trapte het dier op den roet van P.
S tengevolge waarvan deze achter oversloeg
en zeker de kar over zijn lichaam zou heb
ben gekregen, indien niet een paar omstan
ders het dier tot staan hadden gebracht.
PNS. leed hevige pijnen aan den voet, dooh
kwam overigeus met den schrik vrij.
Donderdag bereikte d* echtgenoot®
vau II. de Bruijn, het droevige telegrafische
bericht uit Heusden, dat haar man bij het
verlaten der boot, te water is geraakt en
jammerlijk verdronken. Zijn lijk is heden
naar hier vervoerd.
De schoolkinderen iu de Kom, alhier
hebben heden een genoeglijke middag gehad.
De heer Mullers uit Rotterdam traoteerde
hun op eeuige goocheltoeren, die begrijpe
lijker wijze zeer in deu smaak vielen en
niet zoo gauw door de kinderen zullen ver*
geten worden, 't Is een aardige ontspanning
geweest die hun slechts ten goede kan ko-
men.
RAAM8DONK(Dorp.) Tot gemachtigde
in het Kiescollege bij de Ned. Herv, Ge
meente alhier is in plaats vau Janus van
Suijlekom, welke voor zijns herbenosming
heeft bedankt, gekozen P. H. van Dongen
Stzn.
Naar wij vernemen eirculeert te dezer
plaatse een adres aan den gemeenteraad ter
verkrijging van een ruim hulppostkantoor
met intercomunale telefoon.
RAAMSDONKVEER. Aanbesteding
van brood-, koek- en banketbakkerswinkel
met woonhuis voor den heer J.J, Simonis-
Poppelier, alhier.
Architect A. C. Oomeas, Oosterhout.
J. Baki, Raamsdonksveer f 6496,
Gebrs. Klein, idem - 6246,
J J. de Beer, - 6048,
L van Beek, u - 5844,
A. P. de Graauw, Waspik - 5697,—
Het werk is aan den laatsten inschrijver
gegund.
Naar we vernemen zal Donderdag 21
Nov. ter vervulling eeuer vacature in den
Gemeenteraad herstemming plaats hebben
tusschen de Heeren D. Lankhuijzen Gzn en
P. van Dongen Ssn. Bij de eerste stemming
verkregen D. Lankhuijzea 205, P. van
Dongen 112 en C. M. Sagt 105 stemmon.
Een metselaar had bij het bouwen
der loods van den scheepswerp Thijsing en
Oostlander het ongeluk van het dak te
