Donderdag 19 December L907
30® J aai gang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
DE
i
Waaiom is liet geld duui?
'N Ulii Ï1143T 100.
ANTOON TIE LEE,
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen
BEKENDMAKING
FEUILLETON.
'^:MXfSEamÊÊÊÊÊÊÊmimÊtÊimmÊmÊÊÉ^Ê^
1 T G E V E K
"WAAI. "T IJ K. Telefoonnummer 38.
en
2 g-rj <73
Courant,
Dit Blad versclijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f0.90.
Brieven, ingezonden stuiken, gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
Advertbntikn 17 regels f U.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden specisle zeer voordeeligc contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
INSCHRIJVING NAT. M I L I T I K.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Waalwijk brengen ter openbare kernis, dat de
mannelijke ingezetenen der gemeente, geboren
in het jaar 1889 zich ter inschrijving voor de
Nationale Militie bchooren san te melden ter
Secretarie, tueschen den laten en den 31«ten
Januari 1008.
Voor die inschrijving zal zitting worden ge
houden op alle werkdagen, des voormiddags van
9 tot 12 uur.
Verdere inlichtingen worden ter Secretarie
verstrekt.
Waalwijk, 14 December 1907.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
Th. do Surmont de Bas Sineele.
de Secretaris,
F. W. van Liempt.
ar.-i'.ii'i'.i
Overgenomen uif het N. v. d. D.
In het onderstaande willen we ee po
ging wagen om in het kort een ver
klaring te geven van de thans heer-
schende geldschaarschte, waarmede
handel en industrie nu reeds geruimen
tijd te kampen hebben en waarvan het
einde nog niet is te zien. »Verklaring»
is wellicht een wat te weidsche naam voor
deze enkele beschouwingendie ain de
oppervlakte moeten blijven want wij
hebben hier te doen met een zeer
samengesteld verschijnsel, welks gevolgen
wij maar al te goed ondervinden, maar
waarvan de oorzaken dikwijls geheel op
den achtergrond zijn geraakt. Toch zijn
er eenige bepaalde oorzaken, die min of
meer rechtstreeks hebben gewerkt om
de tegenwoordige hooge geldkoersen te
doen ontstaan, waarvan 't gevolg is dat
het verkrijgen van crediet buitengewoon
wordt bemoeilijkt.
In de eerste plaats noemen we als
zoodanig de rampen, die in de laatste
jaren het beschaafde menschdom hebben
geteisterd Men denke slechts aan de
oorlogen in Zuid-Afrika en in Mantsjoerije.
Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN".
16)
VIII.
Met genoegen zal ik uwen wensch vol
brengen, zei Arnold. Miss Howard, sta mij
toe UE. dezen jongen man, den weledelen
lord Percy voor te stellen welke zoo gelukkig
is uw neef te zijn. Het is een zeer bemin
nenswaardlge jongeling en kan zeer goed
geluimd zijn, wat hij, zonder mij te vleien,
aan mij te danken heeft, daar ik, sedert lange
jaren, de eer heb eon kennis van hem te zijn,
zonder dat mij daarvoor een ander loon toe-
komt dan de overtuiging een goed werk
gedaan te hebben.
Als gij op die wijze voortgaat, zult gij
met uwe voorstelling niet ten einde komen,
onderbrak lord Percy. Maar is hot mogelijk
dat deze jnffer mijne nicht is, van wie ik zoo
dikwijls hooren spreken heb?
Gij hebt van mij hooren spreken? Wat
heeft men u zooal van mij verteld
Deze vraag bracht lord Percy in verlegen
heid.
Er is nog aleens van u en nwe moeder
spraak geweest, zonder dat er iets van beteeke-
nis verteld werd, wedervoer hij na eene korte
aarzeling; maar onvergeeflijk is het dat men
mij niet gezegd heeft dat gij eene bevallige
jonge dame zijt. Ik ben verrukt, beste nicht,
u te mogen begr eten.
Hij nam hare kleine hand en bracht ze aan
zijne lippen.
Het verheugt mij zeer, mylord, dit uit
uwen mond te mogen vernemen.
Maar, zeg mij eens, hoe kondet gij zoo
wreed den spot drijven met sir Willy, met
wien gij daar in onderhond waart
Vraag liever hoe het mogelijk was dat
hij zich zelven zoo voor den aap liet houden 1
lachte Felicia. Maar 1 waB is dat?onder-
Uitgestrektheden vruchtbare grond zijn
daardoor veranderd in dorre woestenijen,
schatten zijn voor verdere productie
verloren gegaanGeheele landstreken
liggen braak, na totale vernietiging van
het te velde staande gewas. Het valt
licht te begrijpen, dat zulke gebeurte
nissen een vèr-strekkenden invloed
moeten hebben op de credietmarkt.
Immers, voor de bebouwing van de nu
woeste gronden is nieuw kapitaal noo-
dig, dat dus tijdelijk aan den omloop
wordt onttrokken en gewoonlijk wordt
daarvoor geen geringe rente berekend,
tenminste als de barmhartigheid niet
ingrijpt door het verstrekken van rente-
looze voorschotten of credieten op
lagen rentevoet. Want wat kunnen de
arme landbouwers als zekerheid aanbie
den, daar hun niets rest dan de kale
grond, dikwijls zelfs niet de noodigste
middelen om dien te bewerken. Grond-
crediet of hypotheek word in zoo'n geval
slechts aarzelend verstrekt. Een enkele
misoogst doet hen nog dieper in de
ellende zinken. Er gaat dan ook ge-
ruimen tijd overheen, voor het verloren
kapitaal is teruggewonnenvooral als
door sneuvele of verminking de noodige
jonge werkkrachten ontbrekengerui
men tijd ook zal de credietmarkt de
gevolgen ondervinden van een oorlog,
die rechtstreeks waarschijnlijk geen ander
materieel nut zal hebben gesticht dan
enkelen legerleveranciers een extra-voor
deeltje te hebben toegestopt,
Vooral bij oorlogen ter zee, zooals die
tusschen Spanje en Amerika, tusschen
Japan en Rusland, worden verbazend
kostbare »doode weermiddelen* vernie
tigd de beste schepen van de grooten-
deels vernielde Russische vloot bijv.
hadden elk millioenen gekost. Na een
grooten oorlog gaat de verslagen partij
meestal weer braaf aan het bouwen van
oorlogschepen, het opwerpen van ver
sterkingen, enz., d.w.z. aan inproductief
kapitaal worden in defensiemiddelen
nog weer enorme sommen vastgelegd.
Bovendien sleept zoo'n nieuw vloot of
vestingplan gemeenlijk andere mogend
heden min of meer mede en dus nieuwe
opdrijving der drukkende oorlogslasten.
Tot hetzelfde resultaat leidt de treurige
economische toestand als men thans in
Rusland ziet. Strenge winters, misgewas
brak zij waarom ijlen al die andere genoo-
digden naar het einde der zaal? laat ons ook
gaan zien wat er daar gebeurd is
Op hetzelfde oogenblik kwam Elsie Liddon
toegeloopen. Zij zag er onwillig en boos uit.
Als zij lord Percy bemerkte trad zij tot hem
en sprak
0 Robin, wat ben ik blij n gevonden
te hebben. Kom, ik bid u, en dwing die won
derlijke oude vrouw de zaal te verlaten. Zij
wil de aanwezigen hun geluk zeggen, maar
oom zal boos worden als hij haar ziet. Ver
zoek haar zich aanstonds te verwijderen.
Wie ie zij vroeg lord Percy.
Ik weet het nietmaar ik hoorde iemand
zeggen dat zij eene waarzegster is en de
Heideheks genoemd wordt. Ik bid u, verwij
der zeik zal zoolang bij Felicia blijven tot
dat gij wederkomt.
Dat is niet noodig, lieve nicht, zei het
jonge mïisje daarop; want ik wil tot haar
gaan en mijn geluk laten zeggenlaat ons
maar gaan, neef Robin.
Zij legde haren arm om dien van lord Percy
en trok met hem naar.de zijde der zaal, waar
zich de aanwezigen, rondom de grijze vrouw
verdrongen.
Felicia eu lord Percy bleven eene wijl bij
de anderen staan en bekeken het tooneel.
Omringd van heeren en dames stond de zeld
zame vrouw de hand profetisch opgeheven,
terwijl zij bezig was met het geluk te voor
zeggen nan eene dame. Daarbij liet zij hare
doordringende blikken op de menigte rond
dwalen, als poogde zij eenen bekenden persoon
te ontdekken, Nevens haar stond de kleine
Albina, wier wonderbare schoonheid de aan-
schouwers verrukte. Aau de andere zijde der
heks lag wederom de groote hond.
Jaag ze niet weg, beste neef. Ik zou
gaarne mij de toekomst laten voorzeggen.
Had lord Percy ook van zin geweest de
oude uit da zaal weg te zenden, dan zou hij
in dat oogenblik er nauwelijks den moed toe
gehad hebben, want zij was hem door de om
ringende dames ongenaakbaar. Allen lachten
en schertsten over hetgeen de waarzegster hnu
voorspelde. Zij voorspelde aan allen eene rozige
toekomst. Zij beloofde aan allen een lang
leven, geluk in de liefde en eene schaar blond
en uitzuiniging hebben gaandeweg den
Russischen boer en de werkmansklasse
financieel verzwakt. Geen wonder dus,
dat gretig het oor wordt geleend aan
volksleiders die werkstaking en anarchie
prediken 1 En terwijl de productie voor
een deel stilstaat worden kapitalen ver
slonden, want de dagelijksche behoeften
gaan voort. Datzelfde geldt natuurlijk
van alle werkstakingen ter wereld en
die zijn talrijk.
Niet alleen echter zijn de menscnen
oorzaak van kapitaalvernietiging en ge
ringe kapitaalvorming ook de natuur
heeft krachtig meegeholpen door middel
van oogstmislukking en pestilentie in
Engelsch-Indië, door aardbevingen en
overstroomingen te San-Francisco, Val
paraiso, op Jamaica, in Japan, enz. Het
maakt intusschen geen ingrijpend ver
schil, door welke oorzaken het verlies
wordt veroorzaaktbij een oorlog lijden
de beide oorlogvoerenden de schade,
bij natuurrampen de verzekering-maat
schappijen. Hetzij de voldoening vroeger
ot later geschiedt, hetzij die over meer
dere jaren is verdeeld of onmiddellijk
zal moeten worden vereffend de cre
dietmarkt zal er per saldo toch in moeten
voorzien. De economische wet van
vraag en aanbod zal zich onverbiddelijk
doen gelden waar de vraag naar crediet
het aanbod overtreft, zal de prijs stijgen,
m. a. w. de rente een verhooging on
dergaan.
Een zaak, die mede van grooten in
vloed is op den stand van crediet- en
geldmarkt, is gelegen in de enorme op-
eenhooping van goud en zilver bij ver
schillende Staatsbanken en kassen. Dit
zien we o. a. in sterke mate bij Rusland,
Japan, Egypte, Brazilië en andere Zuid-
Amerikaansche staten. Terwijl voor Japan
en Argentinië de reden is gelegen in
de sterke credietvraag, die landen in
opkomst altijd kenmerkt, heeft Brazilië
bovendien een andere reden voor de
vastlegging van geld, n.l. de koffievalo-
risatie (een streven, dat ten doel heeft
den prijs der koffie, waarvan dat land,
zooals men weet, een der grootste voort
brengers is op peil te houden) en het
vormen van een conversiekas, ten einde
aan het muntstelsel meerdere vastheid
te geven.
Verder zijn daar de eischen, welke
gelokte of zwartharige kinderen, aanstaande
verrassingen, groote erfenissen en meer andere,
door iedereen gewenschte zaken.
0! beste neef I zei Felicia plotseling, zie
toch dat vriendelijk meisje. Hebt gij van uw
leven een wezen gezien, zoo zoet, zoo bevallig
als dit kind?
Lord Percy richtte de blikken naar de aan
gewezen plaats en staarde doordringend op
het meisje dat aan de zijde der oude stond.
De kleine Albina stond rustig en aanschouwde
met verwondering de rijk gekleedde dames.
Nauwalijks had Robin het kind gezien of hij
verschrikte plotseling. Het kwam hem voor,
als baöde hij vroeger een meisje gezien, dat
zeer op het kind der oude geleekmaar by
kon ondanks zijne pogingen zich niet herin
neren waar hij dit mocht ontmoet hebben en
wie het was. Hoe laDgei hij het kind bezag,
hoe meer hem de trekken van het kind hekend
waren ja, die neerslachtige blik, hare blauwe
oogen, waren hem niet vreemd
Is het geen schoon kind? herhaalde
Felicia na eene korte wijl. Die oogen Zij
blinken als een paar sterren. Ik wil toch eens
met haar spreken en vragen wie zij is.
Fer lord Percy er zich tegen verzetten kon
was Felicia door de menigte gedrongen en tot
het kind genaderd.
Flsie Liddon riep op hetzelfde oogen
blik de stem eener jonge dame.
Deze keerde zich aanstonds om en als zij de
nicht van den graaf aan de zijde van lord
Percy bemerkte, trad zij tot haar en deze zei
Laat u waarzeggen
Dwaasheid I ik wil van de toekomst niets
weten, wedervoer Flsie, lachend om de haast
met welke de andere haar voorttrok.
Maar gij moet, antwoordde deze met
koddigeu ernst en aan de zijde der oude ge
komen, voegde zij erbij geef nu uwe haud
en gij, oude, verklaar ons nu wat de toekomst
in haren raadselachtigen schoot verbergt.
Met lichte weigering, liet Flsie het toe dat
de jonge dame hare hand in die der oude legde.
Ernstig ouderzoekend bekeek de Heideheks
da lijneu der fijne band dan hief zij het
hoofd op en zag met doordringenden blik in
's meisje 's oogen en zegde dan op plechtigen
toon
door de oplevende nijverheid in vele
landen aan de geldmarkt worden gesteld.
De vraag naar vlottend kapitaal neemt
steeds grooteren omvang aan wegens
den aanleg van spoorwegen, fabrieken
enz., waardoor groote kapitalen worden
vastgelegd. Slaan we slechts het oog op
de uitbreiding der spoorwegen in de
Vereenigde Staten, noodig gemaakt door
de hooge eischen, aan het vervoer ge
steld. Reeds eenige jaren geleden, toen
de periode van groote welvaart aanving,
werd er van de vervoermiddelen steeds
meer en meer gevorderd. Grooter moes
ten de snelheden worden, zwaarder het
materiaal om de enorme oogsten te
kunnen verplaatsen, die de vruchtbare
velden opleverden en hoe zwaarder ma
teriaal aangeschaft werd, des te sterker
moest cok de weg zijn. Van de hieruit
voortvloeiende bestellingen profiteerde
de industrie de spoorwegen waren dus
een rechtstreeksche oorzaak voor een
levendigheid in zaken, gelijk Amerika
zelden had gekend. Toen moesten ook
nieuwe wegen worden aangelegd en
nieuwe rangeerterreinen en inrichtingen
worden gebouwd die den spoorwegmaat
schappijen ontzettende sommen kostten.
In het begin ging alles goed er waren
genoeg niet productieve kapitalen, die
op deze wijze dienstbaar gemaakt kon
den worden een rente van 4 pCt, was
dan ook voldoende om het nocdige
crediet te krijgen. Langzamerhand be
gonnen echter de bronnen minder ruim
te vloeien de Russisch-Japansche oorlog,
na de langdurige worsteling in Zuid-
Afrika, slokte ongeveer vier milliard
gulden van het wereld kapitaal op en om
de eenmaal aangevangen uitbreidingen
en verbeteringen te voltooien moesten
de credietnemers, vooral in Amerika wel
gunstiger voorwaarden aanbieden. Steeds
hooger steeg de rente, steeds smake
lijker werd de vorm waarin het bezittend
publiek de schuldbekentenissen der
spoorwegen werden aangeboden. Welken
omvang het vervoer kreeg, blijkt uit de
volgende cijfers, in 1903 werden 1289
millioen ton goederen vervoerd, in 1905,
dus twee jaar later, 1435 millioen. In
1903 hadden de bezittingen der spoor
wegen, n.l. weg en materiaal, een waarde
van 11,233 millioen dollars, in 1905 van
12,144 millioen, een vermeerdering in
In deze hand staat gevaar eu nood, zorg
en smaad, ja, den dood te lezen 1 Fen persoen,
niet ver van u, bevindt zich tegenwoordig in
kommer en nood en hem hangt een dreigend
gevaar boven het hoofd. Degene echterdie
dezen avond, de fierste van u allen is, zal
een schrikkelijke slag treffen. Het huis der
Grensvilles staal op waggelenden grondwel
dra zal het instorten maar nuwordt
alles donkeralles geheimvol
De oude liet Elsie's hand los en zag duister
voor zich, onbekommerd met het onwillig
lachen waarmede de jonge dama hare onheil
spellende woorden aanhoorde.
Flsie kwam terug om voor de anderen plaats
te maken, maar niemand scheen nog geneigd
zich het geluk te laten zeggen. Hoe lustig
ook het gezelschap bij de eerste voorspellingen
gestemd was, zoo bedroefd eu ongerust werd
het om de laatste woorden der oude vrouw
Terwijl de waarzegster nog in den kring
der omstanders ouderzoekend rondzag, onder
brak de stem van de graaf de stilte. Onbe
merkt was hij de groep nadergetreden en
vroeg op strengen toon.
Wat gebeurt hier? Wie is die oude
vrouw
Eer iemand antwoorden kou, drong de vrouw
door de omstanders en kwam met fonkelende,
ondervragende oogen vóór den heer des huizes
staan.
Wie zijt gij en wat wilt gij hier, vroeg
lord Grensville met barschheid.
Wie ik ben? sprak de oude hoonend. Ik
ben Mary Weill eu het volk noemt mij de
Heidenheks, als gij mij bij dien naam beter
kent mylord. Gij vraagt wat ik hier kom
doen Ik kwam hier omdat het mij beliefde,
en als ik wil gaan, zal ik het doen, maar niet
vroeger.
Onbeschaamde! riep de graat woedend
en zijn gelaat werd rood van toorn, de* knechten
zullen u het huis uitjagen als ge niet aanstonds
vertrekt
Fn als hij zag, dat de oude hom nog spot
tender aanzag en grimlachte, wende hij zich
om, vol gramschap en riep tot de knechten
«John, Gostin, William, smijt die oude heks
buiten
Dat zij, als ze durven I sprak deze snijdend
twee jaar tijds dus van 911 millioen
dollar, d.i. 214 milliard gulden. Voor
1907 werd aangevraagd en verkregen
ruim 1000 millioen dollar, voor dat ééne
jaar dus meer dan in de twee voorgaande
jaren te zamen. Wij beschikken niet
over de noodige gegevens om na te
gaan, welk gedeelte daarvan werkelijk
ter markt is gebracht en hoeveel in
portefeuille is moeten blijven, eenvoudig,
omdat de credietmarkt reeds zóó ge
spannen was, dat zelfs tegen de gunstig
ste voorwaarden geen verkoop van
schuldbewijzen kon plaats hebben- Het
was geen zeldzaamheid, dat, bij gebrek
aan kapitaal, vruchteloos een rente van
zeven pCt. en meer werd geboden-
Niet alleen de Vereenigde Staten
waren het, die handel en industrie zoo
zagen toenemen ook Duitschland heeft
zich tot aan de spits opgewerkt van de
volken, die vooral in de laatste jaren, een
dringend beroep op de credietmarkt
hebben gedaan. Aardig spiegelt dit zich
af in de kapitalen, die acnt der voor
naamste Duitsche banken noodig hebben
om haar zaken te drijven. Opgericht
tusschen de jaren 1850 en 1880 met
een gezamenlijk kapitaal van nog geen
170 millioen Mark, is tot op heden het
totale bedrag gestegen tot ruim 1100
millioen Mark. Dat zijn voorwaar getallen,
die spreken 1
De gelden, door de industrie opgeno
men, keeren weliswaar geleidelijk in den
omloop terug, maar zij moeten vooraf
een weg afleggen, lang genoeg om het
tijdelijk gemis op de geldmarkt voelbaar
te maken.
Vooral is dat het geval met het ge
deelte, dat in den vorm van arbeids-
loonen wordt uitgekeerd. Neemt men
nu in aanmerking, dat door verschillende
oorzaken (duurdere levenswijze,minimum
loon-standaard) die loonen in de laatste
jaren een niet geringe verhooging hebben
ondergaan, dan wordt die invloed dubbel
merkbaar. Want in de eerste plaats zijn
er zekere klassen van personen vooral
zij, die openbare ambten bekleeden en
van een eenmaal vastgesteld inkomen
hebben te leven die niet in die loons-
verhooging deelen. Aan de duurdere
levenswijze zijn ook zij onderworpen,
zonder dat zij door een verhooging van
het inkomen in staat worden gesteld die
en op koelen toon.... Leo opgepast 1
De hond sprong op en blafte woest. De
aanwezigen sidderden.
De onde lachte zegepralend om het doodsche
stilzwijgen dat op het geblaf van den hond
volgde.
Waarom werpt gij mij dan niet bniten
mylord tergde de Heks. Ik weet iets van
u.... of 1
De laatste woorden en bijzonder den toon
waarop zij uitgesproken werden herinnerden
den graaf plotselings aan het Heidehof en aan
de gebeurtenissen der vorige dagen. Hij werd
doodsbleek De oude zag welken invloed hare
woorde». te weeg brachten en wendde zich tot
de omstanders, terwijl zij spottend zegde
Ziet gij, schooue jnffers, fiere ridders
mylord is niet ernstig wanneer hij zegt mij
buiten te doen werpen. O het is iets onschat
baars de geheimen der grooten te kennen en
bijzonder van edelen Ik bid u gaat wat op
zijde, ik zie de edele gravin van Grensville
aankomen en ik ga haar mijnen eerbied be-
toonen.
De graaf trad onwillekeurig terzijde, ook al
de anderen' weken een weinig achteruit, op
hetzelfde oogenblik stond de oude tegenover
de gravin Adeline.
Eene wijl rustte het zwarte oog der gravin
onverschillig op de oude vrouw dan vielen
hare blikken op het kind aan hare zijde en
bleef op hetzelve staren. Doch welke ver
andering had eensklaps in de trekken van haar
gelaat plaats? Het bloed vloot uit hare
wangen, een pijnlijke kreet ontsnapte haren
mond, een doffe glans betrok hare oogen en
de adem verkropte in hare boezem. Als een
marmeren beeld stond zij daar
Met eene onzeggelijke uitdrukking van spot
beschouwde de onde de meesteres des huizes
wier aangezicht een benanwouden schrik te
kennen gaf; de heks scheen zich in da foltering
der arme gravin te verheugen dan trad zij
nader eu fluisterde haar in het oer
Herkent gij mij Adeline? Kent gij dat
kind daar? zijn u die trekken niet bekend?
Mijn tijd is nog niet gekomen, straks is hij
laar De wraak blijft mij schuldig
(Wordt vervolgd).