1 Nummer 22 Zondag 15 Maart 1908. 31e Jaargang Tweede Blad. n luis COÖPERATIE. LANDBOUW. Iz, 1 BUITENLAND. Spanje. Noorwegen. Duitschland. V ngeland BINNENLAND. ES g* ecu aki zijn boo dui. ;ee üi( v*- zeer zij/i euzt iek- it en, loori 1. jger, imen i er- het eren 9pS- cgen iOD3 ttes, l roet den r 49. 6.—' :it. (Ingezonden.) Door velen wordt over het algemeen het goed recht der arbeiders om te coö- pereeren nog maar al te zeer betwist men gaat de coöperatie aanzien, als iets wat voor den werkman ongeoorloofd en onrechtvaardig is. Deze, door geen enkel bewijs te staven, bewering wordt van uit den hooge door de har.deldrijvenden verkondigd en vindt in breede kringen verspreiding. Kn toch, de onwaarheid daarvan is zoo gemakkelijk te weerleg gen. Luisteren wij eens naar het glas helder betoog van den Hoogeerw. Hoog geleerden Heer A. Pottier, Professor in de Sociologie aan het Leonijnsch Insti tuut te. Rome »Waar staat het geschre ven, zegt hij, dat de naastenliefde ons gebiedt, om in den zak van den even naaste, alleen omdat men dit vroeger wel gedaan heeft, het geld te storten, dat men door van een onbetwistbaar recht gebruik te maken, voor zich zelf besparen kan De naastenliefde dringt daartoe des te minder, naarmate de gebruiker, als arbeider, veel nijpender levensbehoeften heeft dan de meeste handelaars". En terecht merkte de ZeerEerw. Heer Souren in zijne lezing, verleden Zondag gehouden voor de leden van onzen Leo- Bond, op, dat de arbeiders, voor wie in de tegenwoordige tijdsomstandigheden aan den disch des levens toch al het smalst is gedekt, terecht naar middelen mogen uitzien, die hun een beter en menschwaardiger bestaan kunnen op leveren. Men zegt wel eens »Men moet leven en laten leven". Maar antwoordt Dr. Nouwens Heven en laten leven beteekent allerminst, dat de arbeiders, de winke liers moeten onderhouden, ook al zouden dezen geen diensten meer presteeren, ook al zouden de particulieren, even goed en beter, zelf hun zaken kunnen behartigen, hun inkoopen rechtstreeks bij den groothandel of bij den fabrikant kunnen doen". Zeker de naastenliefde kan voorschrij ven om aalmoezen te geven I Maar om zijne levensmiddelen duurder en van mindere kwaliteit te koopen bij den eenen, indien wij die beter en goedkooper kun nen betrekken van een anderen, of van een coöperatieven winkel, is dat ook volgens de beginselen der naastenliefde Moeten dan de huisvaders niet zorgen voor vrouw en kinderen En moet de vrouw het huishouden niet beheeren zoo voordeelig mogelijk? Het recht ot de geoorloofdheid en rechtvaardigheid van verbruikscoöperatie voor den werkman, staat dus zoo vast als een paal, en wie dat recht betwist, handelt niet volgens recht. Een andere kwestie is deze Betreden de arbeiders ook vaste banen in de ver bruikscoöperatie. Wij willen met de Coöperators aan nemen (en zij bewijzen dat ook) dat er voor een werkman goede winsten zijn behaald, en kunnen behaald worden door verbruikscoöperatie. Goede winsten zijn behaald. Maar dan moet men er bijvoegen die winsten zijn behaald in voor coöperators allergunstig ste tijdsomstandigheden. En welke zijn die omstandigheden Een goed georganiseerde aibeidersbe- weging stond tegenover een ongeorga niseerden kleinhandel. Die winsten ziin behaald door orga- nisatie's sterk in getal, wier leden de coöperatie a tort et h travers wilden verbruikscoöperatie. En die kunnen voor loopig, zoolang de handeldrijvende mid denstand zich niet beter organiseert misschien nog behaald worden. Wij zeggen y misschien'want er zit heel wat aan vast aan een handelsaffaire en onder deze rangschikken wij ook eene coöperatieve winkelzaak van eenige be- teekenis. Wat wordt er zooal gevorderd om eene handelsaffaire met succes te drijven r Vooreerst koopmansgeest en energie, welke vooral geprikkeld wordt door eigen belang. Men onderschatte het »zaken-doen" nietten minste een jlink zaken doen, dat goede winsten afwerpt, zooals de ver bruikscoöperatie beoogt. Goed handelaar, goed koopman, is men zoo maar niet op stel en sprong 1 dat moet ook geleerd worden van jongs af aan, daarin moet men ook opgroeien. Men <lient waren en handelskennis (vaak ook veel vakkennis) te hebben, men moet kunnen inkoopen, men moet zoo veel mogelijk weten te besparen door eigen vlijt en zuinig beheer men komt te staan 'voor allerlei onvermijdelijke on kosten: vervoer, emballage,sorteeren, enz Kortom men moetdoor ondervinding zijn ingewijd in velerlei handelstrucs, die van den koopman maken een goed koopman eigenaar van eene winstgevende han delsaffaire. Welnu, als men aan eeue verbruiks- coöoeratieve affaire een directeur, of zaakvoerder, of zetbaas, zooals men het noemen wil, kan verbinden, in wien ware koopmans- en handelsgeest schuilt die er voor in de weer is door ijveren eerlijkheid den goeden naam van de coöperatieve affaire op te houden, als gold het zijne eigen zaak, men zal met succes tot een verbruikscoöperatie over gaan, en ook waarlijk goede winsten »/f-linnet' behalen. Doch men houde dan niet slechts de yw ins tb e haling" in het oog, maar men zie tevens toe, of de kwaliteiten der waren aan den prijs be antwoorden. Want met winsten behalen bereikt men slechts, een klein gedeelte van het doel der verbruikscoöperatie men moet ook goede waren ontvangen, en de menschen contant leeren betalen Winsten behalen is gemakkelijk genoeg, als een winkel verzekerd is van een flink aantal afnemers, die zich tevreden moe ten stellen, met al hetgeen men daar biedt. Doch zijn die winsten dan geen schijn winsten Sommigen zullen aanvoeren Als aan de verbruikscoöperatie geene groote voordeelen zaten, dan namen overal de verbruikscoöperaties niet zoo sterk toe. Wij willen ons alleen bepalen tot Enge land, dat gewoonlijk als model wordt aangevoerd. In 1888 telden de coöpe raties in Engeland 1,545,619 leden; in 1898, 1,535,119 leden, volgens boven- genoemden schrijver Prof. Pottier. Nu zou men in dat tijdsverloop van 10 jaar eene toename van meerdere honderd duizenden vei wacht hebben; de coöpe raties verminderden met 10,000. En wat de voordeelen betreft Die millioenen guldens winst klinken zoo mooi 1 Doch gaat men die winsten ver deden onder de leden, dan krijgt men in Engeland 50 gld. (wat voor Engeland, waar de levensstandaard heel anders is dan hier, en de coöperaties reeds jaren en jaren bestaan, zoo heel veel niet is in Duitschland 15 gld, in Oostenrijk ongeveer 12 gld. per gezin en per jaar Nu willen we nog niet spreken over de moeilijkheden, die de coöperatie's in eigen boezem ondervinden het dividend valt tegen, vele leden zijn ontevreden, en trekken zich terug van de coöperatie nu eens bevalt de waar niet aan dezen, dan aan genen men klaagt dat men al- dienen. Prof. Pottier beweert in zijne brochure tijd aan hetzelfde baksel brood gebonden oiels, telen, 4. «Coöperatie", zoo beslist mogelijk, dat er coöperaties zijn, die minstens 10pCt., sommige 35 pCt. winst opleveren. Doch mag men vragen Welke is de basis van die winstbe rekening Dat zal er veel van afhangen, waar de werklieden eerst gewoon waren hunne inkoopen te doenin vodwinkeltjes of in flink-concurreerende winkels, die er naar streven om zich een groeten omzet te verzekeren tegen geringe verdiensten, en die contante betaling eischen van hun klanten Weet men wel, zegt Dr. Nouwens, dat vele dezer winkels dikwijls omzetten te gen een verdienste lager dan 10 pCt. Doch wij nemen nog steeds aan, dat er belangrijke winsten zijn behaald door is enz. enz.waar blijft de vrijheid en blijheid, die toch voor velen ook wel waarde heeft Nog eene andere vraag Betreedt de verbruikscoöperatie der werklieden niet alleen vaste banen, maar ook ware ba nen, die tot het welzijn der maatschappij voeren moeten? Pater Vermeersch zegt in zijn Manuel Social »De Coöperatieve aankoop vindt zijn oorsprong in de misbruiken van den handel". Er bestaat eene sociale kwestie, welke niet alleen een arbeidersvraagstuk, maar heeft, waarin nog ter dege moet gewied worden, en dat van wildernis in een vruchtbaarland moet herschapen worden. En dat de werklieden hunne handen vol hebben, om de verwoestingen te herstellen, die op hun eigen terrein zijn aangebracht, wie zal het ontkennen Welnu, is het wel raadzaam het vreemde terrein te gaan betreden, waar men op eigen terrein nog tot over de ooren in het werk zit Zeker de één beroeps stand kan den anderen benadeelen maar moet dan het eerste middel zijn repressief op te treden Moet, wanneer er misbruiken zijn in den handel, die handel onderdrukt en overmeesterd worden, of moet men cr naar streven dien te verbeteren De werklieden hebben het tegen de werkgevers toch al zwaar genoeg te verantwoorden, dan dat zij er geen prijs op moeten stellen de sympathie van de andere beroepsstanden te behouden. Eri waar de werklieden zonder hooge nood zakelijkheid overgaan tot de verbruiks coöperatie, daar verbeuren zij den steun en sympathie van den handeldrijvenden middenstand >die degelijke kern der maatschappij» (Pater Bruin,) ook zelfs van hen, wie de verbruikscoöperatie niet treffen zal, omdat hunne zaken daarte gen opgewassen zijn en die sympathie is niet spoedig herwonnen ook dan wanneer »de misbruiken van den handel, waarin de coöperatieve aankoop zijn oorsprong vond» van lieverlee door den georgani- seerden middenstand verbeterd zijn. Evenwel kan het voor de werklieden organisatie noodzakelijk zijn over te gaan tot verbruikscoöperatie. Vooreerst om redenen van innerlijken aard, nl. omdat de werklieden overal wezenlijk hooge prijzen moeten betalen voor slechte waren. Wanneer er in eene gemeente goed willende en goed geregelde winkel zaken ontbreken men ga onverwijld over tot verbruikscoöperatie. Of dit in onze gemeente het geval is, wij laten het aan het oordeel der werklieden over. Tweedens kan de werkliedenvereni ging genoodzaakt worden tot verbruiks coöperatie door invloeden van buiten. De katholieke werkliedenvereenigingen, vooral in de grootcre steden, moeten oproeien, tegen de socialistische, die de arbeiders paaien» met de groote voor deelen harer verbruikscoöperatie en de werkman (ook de katholieke) heeft die opvoeding nog niet doorgemaakt, dat hij inziet, dat die winsten ook vaak een politieken bijsmaak hebbenmen krijgt cr voor zij» geld ook waren van «politieke kwaliteit» daarom zegt Nicolaï in »Le Syndicat des boulangers» de socialisti sche arbeiders zullen het brood van hunne coöperatie blijven eten, al-blijft het hun ook aan de tanden kleven, want het is politiek brood. Dat men de Ka tholieke arbeiders op zulke plaatsen ook die voorbijgaande (vaak oogschijnlijke) voordeelen wil laten genieten om de katholieke beweging niet te verzwakken ten overstaan der tegenpartij, wij be schouwen het meer als tactiek, dan als eene overtuiging van de groote voor deelen der coöperatie. Hoe denken de Socialisten zelf over coöperatie W. H. Vliegen schrijft in »Het Volk» de ar beiderscoöperatie is slechts middel tot het doel, voor een bepaalde politieke partijde socialistische. Wij erkennen volstrekt niet, dat de coöperatie in zich zelve voldoening vindt Vervolgens: zou men, door de Coö peratieve vakorganisatie als doel te stel len en de verbruiks coöpeiatie als een middel tot dat doel, de vakbeweging wel groote diensten bewijzen Het is nog eene vraag, of de verbruikscoöperatie noodzakelijk past in het kader der vak organisatie. Zij kan haar steunen, als de verbruiks coöperatie goed marcheertdoch gebeurt het tegendeel, dan zal de vakorganisatie het eerst die werklieden verliezen, die geene systematische leden waren, omdat dezen meer oog hadden voor het middel dan voor het doel der vakorganisatie. Het Recht, het onbetwistbaar tot coö peratie heeft de werkman maai of hij daarin vaste banen betreedt De toe komst zal het uitwijzen als men echter later moet retireeren, dan kan het mid del wel eens noodlottig zijn; men be denke dit welEr bestaat organisme in de maatschappijer bestaat ook or£a" nisme in eene gemeentemen wachte zich zonder hooge noodzakelijkheid dit Kwestie worden opgelostmen late aan den betrokken beroepsstand den weg open om door sameniverking de mis bruiken in den handel te verbeteren. En om zich voorloopig tegen die misbruiken te vrijwaren, nemen de werklieden zoo veel mogelijk correctieve in plaats van repressieve middelen te baat, te meer daar de zedelijke voordeelen der ver bruikscoöperatie ook nog op eene andere wijze kunnen bereikt worden. Men zoeke flinke, degelijke winkeliers op, waar men voor billijke prijzen goede waren ontvangt, men vrage eenige kor ting voor contante betaling en bespare de voordeelen daarmede behaalden dat kan elk jaar ook wel tot boven de 10 gulden winst afwerpen, zooals be wezen kan worden. De werkman is toch vrij de best concurreerende winkels op te zoeken; doet hij dat, uit gemakzucht of om welke reden dan ook, niet, zoo moet hij dat zelf weten maar klage niet over slechte waar en hooge prijzen. En of het nu wel zoo uiterst goed is, al die kleinere winkels te willen ver dringen De wereld blijft de wereld en hebben die kleinere winkels al niet dik wijls tot eigenaar: weduwen van werk- werklieden, of invaliede werklieden, d'e zóó op fatsoenlijke wijze nog wat kun nen verdienen en aan wie men de klan dizie al eens gunt, niet omdat men daar zoo voordeelig terecht kan maar uit een beter, een hooger inzicht. Verbruikscoöperatie kan mooi werken, maar er zit heel wat aan vast. En waar Dr. Nouwens, na lezing der brochure van Pottier zegtil falit juger les écrits d' après leur date daar mogen wij, na over het bekoorlijk idealisme der verbruikscoöperatie te hebben hooren spreken, eraan toevoegen: il faut juger les choses d'après leur circonstances. R. E. P. are te ge*en De slakken ziju dezen herfst reed* op het land gebracht, zoo niet, dan raad ik u aan, in het voorjaai super te nemen. Maar als gij het genoemde chilisalpeter, ook de aangegeven kalibemesting een phos- pliorznurbemesting geeft, dhn kan ik wel zeggen, wat het gevolg is der chilibemeiting of liever der kali-, chili- superbemesting. Dan zult gij prachtig zwiur stroo hebben, iat niet, legert, niet veel mudden en veel kilo's. Zonder uilgaven wint men niets. En om een oogit van 5000 K G. haverstroo en 80 H.L haver van 48 K G. den H L te krijgen mag inpn wel een zevertig galden aan be mesting uitgeven. De kouiug heeft gisteien te Barcelona eeu bezoek gebracht aan het Oostenrijksch- admiraalschip. Hij werd hartelijk toegespro- ken door den admiraal Ziegler, en zei ten antwoord verschillende lievigheden aan het adres van de Oostenrijksche Jantjes en aan de Oostenrijkers iu het algemeen aan wie hij met banden des bloeds verbonden is. Te. midden van de toejuichiogeu der me nigte is de koniug 's avonds weer naar ziju hoofdstad teruggekreid. Levend en wel. Toch moet er nog een „bom* ziju ont ploft tijdens het verblijf des konings. Het gebeurde op een stille en afgelegen kade, 's nachts om drie uur. De bom was neerge legd in een rioolbuis, die daar ergens lag, in afwachting, dat zij ouder den grond zou worden gestopt. Natuurlijk werd er niemand gekwetst, want er was niemand in de na bijheid. Het lijkt meer op een grap dan op ernstig anarchistenwerk Als merkwaardigheid wordt gemeld, dat tijdens het verblijf des konings het groot-s lot der Staatsloterij in Barcelona is gevallen. Zoo wordt de braafheid der Barceloneeien beloond 1 De invloed eener volledige Bemesting op de Haver. Het is in de meeste streken al lang ge daan met de ouderwetsche manier, om h»»er stiefmoederlijk te behandelen en nuchter te zaaien. Dat zal tegerwsordig niemand meer durven probeeren. Ook aan de haver wordi heden ten dage de grootst mogelijke zorg besteed Toch is en blijft de haver e«n ge makkelijk gewas Od alle gronden groeit zij tenminste als zij niet te droog of te taai zijn, op omge- scheurd grasland, op ontgonnen veen of broeklanden, op boschgrond, die in cultuu wordt genomen, op „uitgelicht' land, op land, waar door dieper ploegen nieuwen grond naar boven komt} op alle deze gron den groeit de haver uitstekend. Als men haver als ondèrvrucht gebruikt is een diep» gron-lbe mesting noodzakrli k Een go°de haveroogst onttrekt san dm grond per Hectare25 d 30 K.G. kalk 40 550 KG phosphorzuur 90d 100 KG kali en 98 kilo stikstof. Door eeu goed haveroogst verst» ik een oogst van ongeveer 3800 58900 K.G zaad, dus ongeveer 80 H L. *an 48 KG. en 5000 K.G. ttroo. Hieruit alleen volgt reeds de noodzakelijk heid eener volledige heme, ting, dus van een kali-, phosphorzuur stikstofbemesting. Dit kan ons eohter nog op een andere wijzr duidelijk worden. Wrike boer heeft niet ondervonden, dat klaver ot klaverrot (alhoewel uien de kla verstoppels voor iets beter bestemt dan voor haver) op gescheurde oude weiden zoo uitste- krnd groeit. Dit kan alleen daarom zijn, omdat haver een zeer groo e behoefte heeft aan stikstof en zij op genoemde gronden iu die behoefte kan voorzien. Duar verder de groei periode van de haver bijzonder kort is, is chilisalpeter de geëigende vorm om den slik- stofhonger der haver te verzadigen. Bij half stalmest geve men daarom bij het zaaien 100 K.G. chili en 14 dagen na het opkomen weer 100 K.G. Zouder stal mest geve men 100 K.G. bij het zaaien en •200 K.G. 14 dagen na het opkomen der haver. En welken invloed heeft een dergelijke chdisalpeter bemesting Dat weet Ik zou ze gij niet van plan zijt, om tevens kali en phosphorzour te geven. Velen uwer zullen dezen herfst het haverland reeds bemest hebben b.v. bij half stalm st met 500 K G. kslniet, en zonder stalmest met 800 K.y. Gisteren heeft een 30-jarige Zweed, Johannes Gren geheeten, eenige schoten gelost op 't koninklijk paleis in Christiania. Hij verklaarde koning Hako te hebben wil len dooden. Maar de koning is in Tokten Hollen. De man is vroeger al in een krank zinnigengesticht verpleegd. Enkele kogels gingen door de ruiten vau het paleis. De bevolking van Duitschland ging in 1907 met 910.275 zielen vooruit, tegen 1,119,839 zielen iu het voorgaand jaar. Voorsl is dat te danken aan de daling van het -terfiecijfer. Ook de sterfte aan tuberculose i» aanzienlijk de laagte ingegaan. In Duilsch Zuidwest Afrika is ten patrouille, bestaande uit 6 mtn, door Hotten- totten van Simou Kopper doodgeschoten. De onderhandelingen omtrent de Noord- z >e hebben, volgent de Daily Graphic een bïvredigenden voortgang. Men hoopt, dat de overeenkomst weldra geteekend zal kunnen worden. De Eugelechen en Duitsche regee ringen zijn, wat de hooftpunten betreft, vol- komeu eenstemmig men beraadslaagt nog kei over de redactie van den tekst. en Tweede Kamer. Met een redevoering van buitenge wone kracht en buitengewone klaarheid heeft de premier Donderdag zijn eerste inisterieel pleidooi geleverd. Een pleidooi dat niet nagelaten heeft indruk te maken. Zoowel bij de linker als bij de rechterzijde. Niemand repliceerde dan de heer Schaper. Nu, die moet wat doen. De minverzekerde wat van te voren reeds door anderen was gedaan - dat hij en zijne fractie uitsluitend uit bezorgdheid over onze defensie tegen Hoofdstuk VIII ook een ambachtenvraagstuk, een han te schokken. delsvraagstuk een landbouwvraagstuk is. Voor iederen beroepsstand ligt een heel veld open, dat hij te bewerken werking Wanneer wij katholieken boven ons hadden gestemd. Kortom de dag van Donderdag was ik niet. prachtige inzet van 't nieuwe minU- u dan ook niet aanraden, als dat niet ajleen een goede pers, maar ook een goede kamer heeft, en de vooruitzichten van flinke samenwerking tusschen regeering en kamer zijn gunstig. De Noordzee kwestie. haverland geen Kali ge die nu iu hel voorjaar op. Gij kuni nu sociaal program zetten: Door ^'"Jet 40U K.G. patentkali op de llect- goed op en is de onderteekening spoe- werking van alle standen kan de bocia e

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1908 | | pagina 5