a Nummer 59
Zondag 26 Juli 1908.
31e Jaargang
Tweede Blad.
NEDERLAND EN VENEZUELA,
M
Arbeidsinspectie.
BUI FENLAND.
Duitschland.
Turkije.
Ferzië.
China.
Marokko.
Reclame.
Engelsch-Indië.
BINNENLAND.
Reuter seint uit New-York d d. 22 Juli
President Castro heeft den Nederland-
schen gezant J. H. De Reute Caracas
het land uitgewezen.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
zond De Reus zijn paspoort, vergezeld
van een nota, waarin hem wordt aange
zegd, dat met het oog op het stand
punt, door De Reus blijkens zijn brief
van 9 April ingenomen, president Castro
hem als ongeschikt beschouwt te dienen
als vriendelijk bemiddelaar tusschen Ne
derland en Venezuela.
De brief van De Reus hield vermoe
delijk een antwoord in op Castro's ver
zoek aan de Nederlandsche regeering,
een meer afdoend toezicht te houden
op Nederlandsche schepen, varende tus
schen La Guayra en CuraQao, waarmede
herhaaldelijk Venezolaansche vluchte
lingen onder gefingeerde namen ont
snapten.
Deze feiten zijn voorafgegaan aan het
geschil tusschen Nederland en Venezuela
door het sluiten van de haven van Cu
rasao voor Venezolaansche schepen,
wegens het heerschen van de pest te
La Guayra en laatst nog door het bin
nenvallen en onderzoeken van het Ned.
postbureau, 't opbrengen van twee Ne
derlandsche schepen enz
Onze lezers herinneren zich, dat in den
laatsten tijd herhaaldelijk sprake was vaD
conflicten tusschen de Venezolaansche
regeering en de Nederlandsche autori
teiten in Centraal-Amerika.
Ook in de internationale geschiedenis
van den dag is president Castro berucht
wegens het diplomatiek stelsel, dat hij
huldigt, daar dit vloekt tegen de tot
heden toe door alle naties gehuldigde
tradities. Het bekende conflict over de
asphaltmijnen van enkele jaren terug,
dat aanleiding gaf tot een gemeenschap
^olijke vlootdemonstratie van de mogend
heden, eindigde naar men zich herinnert
door een zeer krachtig optreden van de
Vereenigde Staten.
Toen reeds deed het gerucht de ronde,
dat de Vereenigde Staten, o. a. in het
belang van het Panamakanaal, geregeld
en ordebewarend in het gebied der
Zuid-Amerikaansche republieken zouden
optreden. Ook in den laatsten tijd werd
een dergelijk optreden aangekondigd,
doch tot daadwerkelijke maatregelen
kwam het niet.
Thans maakt president Castro zich
schuldig aan een daad van willekeur, die
ondermeer normale omstandigheden dan
die, welke in zijn republiek heerschen,
zouden te beschouwen zijn als een oor
logsdaad.
We kunnen niet beoordeelen of de
uitzetting van onzen gevolmachtigde te
Caracas aanleiding zal zijn tot interven
tie van andere mogendheden, met name
van de Vereeaigde Staten.
De eer van Nederland en het gezag
van de Nederlandsche vlag in Centraal-
Amerika eischen echter, welke de poli
tieke constellatie ook moge zijn, een
krachtiger op treden dan waartoe de
»Gelderland«, het eenige Nederlandsche
oorlogschip, dat zich in de Curagaosche
wateren bevindt, in staat is.
1S99 vrijwel dictatoriaal heerschenden
president, het land zoo goed als geru
ïneerd heeft cn van een herleving van
den handel geen sprake kan zijn, zoo
lang de tegenwoordige regeering aan het
roer blijft.
Het Hbl. vraagt of het mogelijk is,
dat de Venezolaansche regeering op de
een of andere wijze van dit, voor een
minister-resident zeker niet voorzichtig
schrijven over het land, waar hij geac
crediteerd is, kennis heeft gekregen
De uitdrukking in het telegram dat
president Castro den heer De Reus
»niet den geschikten persoon acht om
op te treden als bevriend tuschenper-
soon bij de betrekkingen tusschen Ve
nezuela en Nederland4, versterkt zelfs
de mogelijkheid.
De heer De Reus vertegenwoordigt ons
land te Caracas sedert 21 Aug. 1907
Volgens onze berichten stond hij persoon
lijk met president Castio op goeden voet.
hen internationale verwikkelingWij
Bevinden ons er midden in, hoe on
waarschijnlijk dat moge schijnen en hoe
veel moeite wij ook mogen doen om
alle onaangenaamheden buitenslands te
vermijden, aldus vangt het N. v. d. D.
zijn hoofdartikel over de Venezolaansche
kwestie aan.
Het handelsblad noemt het uit-zetten
van onzen diplomatieken vertegenwoor
diger uit Venezuela »een maatregel die
in het algemeen door elke mogendheid,
klein of groot opgevat, een beleediging
die op de een of andere wijze uitge-
wischt moet worden.*
In het Reuter-telegram was sprake van
een brief van den heer De Reus dd.
9 April. Op dien dag schreef de heer
De Reus, naar het Hbl. in herinnering
brengt, aan het orgaan der Amsterdam-
sche Vereeniging van oud-leerlingen en
leerlingen der Openbare Handelsschool
»Hou' en trouw* een brief, waarin hij
verklaart dat de tijden in Venezuela
allerminst gunstig zijn voor den handel.
Hij zegt daarin o.a. dat het regeerings-
stelsel van den tegenwoordigen sedert
Tweeërlei is ons geschil met Vene
zuela.
Er Is een quaestie van meer alge
meen en een van meer persoonlijken
aard.
In hoeverre deze quaesties m^t elkan
der te identificeeren zijn, kan eerst
worden uitgemaakt, wanneer het noodige
licht over de sinds maanden bestaande
wrijving is ontstoken
In elk geval heeft ook, wat die meer
persoonlijke, aangelegenheid betreft, het
Venezolaansche gouvernement de gren
zen der betamelijkheid overschreden,
zoodat mede op dit punt onze regeering
alle opheldering en, zoo noodig, een
behoorlijke voldoening heeft te eischen.
De verklaring Donderdag in de Eerste
Kamer door den minister van Buiten
landsche Zaken afgelegd, wekt daarop
goed vertrouwen.
Met omzichtigheid zal worden gehan
deld, alle voorbarigheid vermeden en
het materieel belang in 't oog gehouden.
Maar dit laatste zal niet beletten, het
zwaarst te laten wegen, wat het zwaarst
moet zijn de nationale eer.
De heer Van Swinderen heeft niet
slechts de Eerste Kamer, maar ook de
natie uit het hart gesproken.
Het is te hopen, dat het niet zoo ver
behoeft te komen, maar onze lezers
zullen zich allicht afvragen, hoe het voor
het geval eener botsing met de strijd
krachten in West-indië gesteld is.
Venezuala's kracht is passief en bestaat
in hoofdzaak uit de moeielijke toegan
kelijkheid van het land, de bezwaren
van het klimaat enz. Het heelt om zoo
te zeggen noch leger noch vloot.
Het leger moet erbarmelijk zijn, maar
daarop komt het voorhands nog niet aan
Wat de vlpot betreft, deze bestaat uit
één torpedojager de in 1891 van
stapel geloopen >Bolivar*, een scheepje
van 570 ton, bewapend met zes stukken
snelvuurgeschut van 5.7 c.M. en twee
torpedolanceerbuizen het loopt (op
papier 1) bijna 19 mijlen één kanon
neerboot, de van Ecuador gekochte
»Margarita* en voorts nog een halt
dozijn transportschepen, kust- en wacht
schepen enz., zonder de minste gevechts
waarde. Wat de paar beste schepen
dezer >vloot* praesteeren kunnen, als
het ernst werd, is wegens den ongeor
denden toestand daar te lande ook niet
na te gaan.
Voorhands is de Nederlandsche marine
in West-Indië vertegenwoordigd door
den pantserdekkruiserr>Gelderland*, een
goed schip van 4000 ton, met o.a. twee
stukken geschut van 15 en zes van 12
c.M. De «Gelderland* bevindt zich thans
willicht reeds ter reede van Le Guayra
Verder kunnen zoo noodig, naar de
N. R. Ct. onlangs mededeelde, een vier
tal of vijftal pantser- en pantserdeksche
pen van moderne constructie en bewa
pening derwaarts worden gezonden.
Wij lezen in De Leerbewerker
In het verslag der 5e arbeidsin
spectie komen eenige belangrijke me
dedeelingen voor die wellicht de aan
dacht verdienen.
Omtrent den arbeidsduur zegt het
verslag in verband met art. 5 der arbeids
wet'. Waar te lang gewerkt wordt liggen
de ambtenaren der inspectie op de loer
en verbaliseeren.
Onbekendheid met de wet lokt dik
wijls verbalen uit. Maar, al is de wet
om de arbeiders te beschermen, toch
is ze er niet om de arbeiders te belem
meren. Er komen tijden in het jaar, dat
er al eens overgewerkt moet worden.
Welnu merkt het verslag terecht op,
oor bepaalde gevallen kan gerust ver
gunning worden gevraagd, en dan wordt
lie vergunning soms verleend door den
burgemeester, vóórdat de Commissaris
der Koningin gehoord is.
Merkwaardig is 't, <vat het verslag
-/.egt over de luchtvervcrsching. Daar
willen de arbeiders in den regel niet
aan. Het open zetten van vensters, ge
beurt maar heel zelden, want dat «tocht.»
En waar mechanische hulpmiddelen ter
bevordering eener goede ventilatie zijn
aangebracht, worden deze veelal niet
gebruikt Zoo laat de luchtverversching
over het algemeen «veel te wenschen»
over, maar dat is dan de schuld der
arbeiders zelve Zij hebben in deze nog
veel te leeren.
Het brandgevaar wordt tegenwoordig
veel vermicderd door de intrede van
Theo en minimum-fakkels en sprinklers.
Een opmerking hier. Als er een fa
briek afbrandt, dan staat er gewoonlijk
onder het bericht ervan in de krant
»alles was verzekerd.* Maar in den regel
zijn de arbeiders niet verzekerd. En het
gebeurt, dat dezen dan weken lang
rondloopen zonder werk en zonder brood
Op deze »risico van den arbeid» wordt
maar zelden de aandacht gevestigd, en
naar middelen »tot overname van de
risico» is nog niet ernstig gezocht. En
t kost toch zoo heel veel niet. Met
een f 100.premie 's jaars, zou bij
brand per week f900 a f 1000. - loon
uitbetaald kunnen worden. Voor vele
fabrikanten is zulk een som nog niet
eens noodig 1 Maar 't kan ook wel
minder 1
Fabrieken en machines worden flink
verzekerd maar de werklieden, die vol
gens het tegenwoordig loonstelsel over 't
algemeen niet deelen in de winst, en voor
hun arbeid slechts zooveel ontvangen dat
ze er een week menschwaardig(?) van kun
nen leven, worden niet verzekerd. En
zijn die niet veel meer aan de industrie
verbonden dan gebouwen en machines
Men zegge niet, de patroon lijdt dan
ook wel schade. Dat is zoo. Maar die
kan het beter uitzweeten, althans zeker
eenigen tijd.
Maar de meeste werklui kunnen het
nog geen week uitzweeten. En toch
als de fabriek afbrandt, hoevelen staan
daar werkeloos en broodeloos.
En 't kan toch makkelijk anders.
Men bedenke dit eens 1
Volgens de »Lokal Aanzeiger» zal
Duitschland niet eer tot aanschaffing van
een luchtvloot overgaan, dan nadat het
tijdperk der proefnemingen voorbij is
Men schiet goed op met de reparatie
aan Zeppelin's ballon, zoodat men over
een dag of acht een nieuwe opstijging
verwachten mag. De 17 afdeelingen
waaruit de ballon bestaat, kunnen te za
men 12.000 kubieken meter gas bevatten
en daar het waterstofgas te Constanz
60 pfenning kost, kost elke vulling 7200
mark. De motoren verbruiken in volle
actie ongeveer 60 kilo benzine,"wat eene
uitgave van 30 mark per uur beteekent
Drie Aziatische bataljons, die van Sa
lonika naar Monastir gezonden zouden
worden, hebben naar men uit Constant!
nopel bericht, geweigerd te gehoorzamen
Te Constantinopel werden weder vele
personen in hechtenis genomen, voora
leden van voorname Armenische familie
ën ook jongedames.
Majoor Miazin, het hoofd der muite
lingen, heeft tot de Bulgaarsche, Griek
sche en Servische bewoners van het
district Ochrida een oproep gericht
waarin de vrijzinnige vreedzame begin
selen der Jong-Turksche organisatie
worden blootgelegd en waarin de Christe
lijke bevolking wordt uitgenoodigd af te
zien van het oude, tot afscheiding
neigende streven en te werken voor het
eigen land en niet voor vreemde landen.
Een der bedoelingen, door de Jong-
Turksche organisatie nagejaagd, is ook
aan elke nationaliteit vrijheid te geven.
Miazin noodigt de benden van elke
nationaliteit uit, zich bij hem te melden,
met het oog op een gemeenschappelijk
optreden. Weigeren de benden, dan
moeten zij onverwijld het land verlaten.
Miazin zegt ten slotte, dat hij, zonder
mededoogen, allen zal laten ophangen,
die zich niet zullen overgeven, na kennis
te hebben genomen van dezen oproep.
Door de aanplakking van de pro
clamatie der jong-Turksche partij is
groote beroering ontstaan. Vier officieren
werden gedood of gewond. De consti-
tioneele beweging wint veld onder de
geheele bevolking.
Een groot aantal officieren, onder wie
adjudanten van Muchir Pasja en van
Hilmi Pasja hielden redevoeringen, waarbij
zij kennis gaven van de afkondiging der
grondwetdit werd door het volk met
het geroep van Leve de vrijheid I ont
vangen men vreest voor de veiligheid
van Hilmi Pasja en de hooge Turksche
ambtenaren.
Monastir is in de macht der jong-
Turken. Maarschalk Osman Ismail, heden
nacht opgelicht, is zonder dat geweld
jegens hem gepleegd werd, naar Ochrida
gezonden. De gouverneur is afgetreden.
Twee duizend soldaten hebben zich bij
de opstandelingen aangesloten.
Te Gjevgelu is de grondwet afgekon
digd. Te Seves heeft de beweging van
de grondwet gezegenvierd. Troepen van
Elassona, Serfidze en Grevena sloten zich
bij de beweging aan.
Vijf duizend Albaneezen hebben de
grondwet afgekondigd.
Een opgewonden volksmenigte be
stormde te Tabris de door Satar Khan
opgerichte barricaden, in de meening
dat er niet op haar zou worden gescho
ten. Doch wel degelijk werden er eenige
salvo's op hen gelost. Meer dan drie
uren lang werd er van weerszijden ge
schoten en over en weer vielen gewonden
en dooden.
Het gepeupel is sterk ontstemd tegen
de geestelijkheid. Mogelijk komt het wel
tot een aanval op de priesters. In de
stad heerscht gebrek aan brood. De
armen leven van wortelen vrouwen en
kinderen verlaten de stad.
In China worden groote toebereidselen
gemaakt tot ontvangst van de Ameri
kaansche vloot, die in October te Amoy
wordt verwacht. Een krediet van f 684.000
is daarvoor uitgetrokken. Het Chineesche
hof zal door Prins Poelan, het ministerie
van Buit. Zaken door Liang-toen-jen, een
der uitnemendste, in Amerika opgeleide
ambtenaren vertegenwoordigd zijn. Elk
man der Amerikaansche vloot ontvangt
een aandenkenalles nog steeds uit
dankbaarheid voor de edelmoedigheid
der Yankees, af te zien van de oorlogs
schatting van f 30.000.000 wegens den
bokseropstand. China heeft van dat geld
een fonds gest'cht welks rente bestemd
is tot opvoeding van Chineesche studen
ten in Amerikaansche instellinge van
onderwijs.
Alles pais en vree, naar men ziet.
De overstroomingen in China heb
ben wel ontzaglijke schade aangericht.
In het zeer uitgestekte, door de over
strooming geteisterde gebied is 80 pet.
van den oogst vernield. Bovendien zijn
28,400 lieden van huisvesting beroofd,
terwijl een kwart milioen menschen door
hongersnood wedt bedreigd.
In muntwaarde uitgedrukt, wordt de
omvang der door het water aangerichte
schade begroot op 10,000.000 Mexi-
caansche dollars.
De watersnood-commissie heeft mee
gedeeld, dat voor hulpbetoon meer dan
twee en eeu half millioen noodig zal
zijn. Bovendien zal het herstel der dijken
schatten kosten.
In China is reeds een half millioen
taels voor de slachtoffers bijeengebracht.
Het schijnt, dat het in Marokko wat
rustiger begint te worden, daar generaal
d'Ainade last heeft gegeven, dat twee
bataljons van de expeditie-troepen naar
hun garnizoenen in Algiers moeten te-
rugkeeren.
De Parijsche pers hoopt, dat het be
richt van dezen maatregel de Frankrijk
vijandig gezinde Duitsche bladen tot
zwijgen zal brengen, aangezien hieruit
ten duidelijkste blijkt, dat Frankrijk eer
lijk binnen de perken van de Acte van
Algeciras wil blijven. Het ambtelijke
Duitschland had echter dit nieuwe be
wijs niet noodig, immers reeds korten
tijd geleden heeft het in de Nordd. Allg.
Zeitung zijn volle vertrouwen in Frank
rijk uitgesproken het blad toch drukte
de overtuiging uit, dat de bezetting van
Casablanca en omgeving slechts van
voorbijgaanden aard zal zijn en niet lan
ger zal duren dan beslist noodzakelijk is.
BOMBAY, 24 Juli. Hedennamiddag
zijn er opnieuw onlusten uitgebroken.
Engelsche soldaten werden aangevallen,
waarop dezen vuur gaven op het ge
peupel, dat vele dooden en gewonden
Iedere moeder is verantwoordelyk
voor de gezondheid harer kinderen.
Voorzichtige moeders hebben dan ook
altyd een afdoend middel by de hand
tegen de ziekten die dikwyls de
kindsheid bedreigen. De moordda
dige ziekten der kinderen zyn bloed
armoede, bleekzucht, veroorzaakt
door slapte van het bloed. Het meest
afdoende middel tegen die ziekten is
zonder tegenspraak de Pink Pillen.
Moeders, denkt aan uwe verant-
woordelykheid, denkt aan uw ver
driet, indien, doordat gy hebt ver
waarloosd het bloed uwer kin
deren te herstellen en te verster
ken, gy hen kwaamt te verliezen.
De groei en de vorming putten het
bloed van jongens en meisjes uit. In
dien gy de voedingstoffen die het
organisme in zeer groote hoeveelheid
aan het bloed ontleent, niet vervangt,
verarmt dit en het kind-verkwynt. De
Pink Pillen zyn de grootste hersteller
van het bloed, de verkwikker der
zenuwen. Dit is het middel dat gy
gebruiken moet.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Hoofddepot-
bouder voor Nederland, 7 Groote Markt le
Rotterd/.m. Voor 's Bosch en on streken bij
de firma v. d. DRIES, Vischmarkt, Apot
heek VBosch firma LAMERS INDE
MANS, en verder bij verschillende apothe
kers en goede drogislen. Prijs f 1.75 de
doos, f 9p^r 6 dooten.
„Ruis non fleret?"
Wij lezen in het bekende anti-revolu-
tionnaire orgaan Friesch Dagblad.
Toen Dr. Schaepman in de eeuwige
stad het tijdelijke verwisseld had met
het eeuwige, zond Dr. Kuyper het be
kende telegram: yQuis non flereteen
vraag, bij de Roomschen welbekend,
immers ontleend aan hun kerklied Sta-
bat Mater Dolorosa en beteekenend
>Wie zou niet weenen
En gelijk wij bij Schaepman verschei
den deelnamen in den Roomschen rouw
zoo voegen wij onsi zij het dan op een
bescheiden plaats op den achtergrond,
bekwam. bij hen, waar zij de vorige week hun
Bij Poona hield een oproerige menigte grooten doode huldigden,
den posttrein aan en sloeg de ruiten in; Want Schaepman, groot in zijne on-
de militaire macht maakte gebruik van begrijpelijke veelzijdigheid van priester
de vuurwapens.
Om vrjf uur hedenavond duurden de
onlusten nog voort.
BOMBAY, 24 Juli. Voor zooverre be
kend zijn er 5 personen gedood en 43
gewond.
Later op den dag werd het een beetje
kalmer, ofschoon het gepeupel een uit-
tartende houding blijft aannemen.
redenaar, staatsman, professor en dich
ter, behoorde wel allereerst aan zijn
geloofsgenooten, maar dan toch ook
aan heel het Nederlandsche volk gelijk
hij er steeds roem op droeg en er God
voor dankte Nederlander te zijn.
Als staatsman (om ons daartoe te
bepalen) was hij met en voor Dr. Kuy
per, wat de edele Van Nispen tot Se
ll i
t *1
ia
te
ic
li
6 3
