Nummer 97
Zondag 6 December 1908.
31e Jaargang
Tweede Blad
Vakschool.
Gemeenteraadsvergadering.
Ontmoediging bij vijftigjangeo,
BUITENLAND.
België.
Oostenrijk.
Oostenrijk-Hongarije.
Van groot belang vooral voor onze
plaats en streek, voor de geheele leder
en schoenindustrie is hetgeen Donderdag
pij de behandeling der begrooting van
Binnenlandsche Zaken in de Tweede
Kamer is ter sprake gekomen
Bij de afdeeling C (scholen voor vak
opleiding en teekenscholen) bespreekt
de heer Hubrecht het middelbaar tech
nisch onderwijs Het gewone middelbaar
nderwijs hoe goed ook in vele op-
ichten heeft niet geheel voldaan,
oor hen die later hun brood willen
erdienen in ondergeschikte betrekkin
gen in handel en nijverheid is het niet
doelmatig gebleken, wel voor toekomstige
artsen en ingenieurs. Alleen in het land-
bouw-onderwijs heeft men vrij voldoende
voorzien, maar het technisch onderwijs
is in ons land nog nog treurig achterlijk.
Vakscholen voor de nijverheid die voort
bouwen op het onderwijs aan H. B. S.
met 3-jarigen cursus zijn er nog bijna niet
in ons land. Het is de verdienste van
den oud-minister Kuyper geweest, dat
hij de aandacht hierop gevestigd heeft
met de hem eigen warmte van overtui
ging. In zijn voorstel betreffende het
Middelbaar Technicum en in dat van
minister Rink betreffende de reorgani
satie der Machinistenschool was dit echter
de groote fout, dat daarin te veel op
den voorgrond trad de algemeene op
leiding tot technicus, tot »middelbaar
ingenieur", terwijl geen voldoende reke
ning werd gehouden met het zeer uit
eenloopend karakter der verschillende
industrieele bedrijven. Dezelfde fout deed
zich vroeger voor toen de Polytechnische
school nog in de periode verkeerde, dat
er alleen technologen werden opgeleid
Dat onderwijs leverde weinig bruikbare
mannen af. Dit begon eerst, toen er
speciale ingenieurs werden opgeleid voor
;speciale vakken.
Onze nijverheid begeert de algemeen
gevormde technici niet, maar speciaal
opgeleide vakmannen. In de richting van
speciale vakscholen moet naar spr.'s in
zicht gestuurd worden. Het denkbeeld
van een middelbare technische school
moeten wij laten varen. Spr. gelooft dan
ook dat zijn denkbeeld hier veel instem
ming vindtverschillende leden, o. a. de
heeren Bos en Nolens, hebben zich in
dien geest uitgelaten. Het onderwijs moet
zijn gedecentraliseerd en gespecialiseerd.
Enkele algemeene regelen wil spr. for
muleeren lo. deze scholen moeten bij
voorkeur opgericht worden door gemeen
ten of particulieren met steun van het
rijk dan zal er een band met de industrie
bestaan en ook het leerlingwezen goed
geregeld kunnen worden 2o de scholen
moeten voor speciale doeleinden opge
richt worden 3o. ze moeten gevestigd
Jfworden in industrieele centra en zich
aansluiten bij de speciale industrie in die
streken4o. de scholen moeten een be
scheiden karakter hebben niet te veel
leeraren50. moeten ze ook voorzien
door avond-cursussen met kostelooze
toelating in het onderwijs dergenen die
reeds in de nijverheid werkzaam zijn
6o. moet er uniformiteit in het leerplan
zijn met bescheiden hulpmiddelen enz.
Door de quaestie van het middelbaar
technisch onderwijs vast te knoopen aan
het middenstandsvraagstuk heeft men
de regeling nog moeilijker gemaakt en
beide niet gebaat. Het middelbaar tech
nisch onderwijs heeft niet alleen belang
voor den middenstand maar voor ons
gansche volk. Een stelsel met perspectief
heeft men van den minister niet noodig.
Hij steune elke deugdelijk bevonden
poging van particuliere of gemeentelijke
zijde om speciale nijverheidsscholen op
te richten, geboren uit de practijk, in
gericht naar de practijk, in den geest
als de Enschedesche nijverheidsschool
die vrijwel aan sprekers idealen beant
woordt. Volgt de minister deze gedrags
lijn, dan zal er perspectief komen in zijn
00 d 310 beleid. Spr. denkt aan een miinbouw-
school en een voor de ceramische vak
ken in Limburg, aan scholen voor de
suikerindustrie, de houtbewerking, de
visscherij, het leerlooiersbedrijf, den
scheepsbouw, de wolindustrie, enz.
Al is het onderwijsprogramma van de
op te richten school voor de bouwvak-
■cha- ken wellicht wat overladen, toch zal die
school van veel nut kunnen zijn. De
minister geve een bijslag voor iedere
school van den aannemersbond, steune
de omzetting der machinistenschool in
een school voor werktuigbouwkunde
en de op te richten leerlooiersschool te
Waalwijk.
Dat is beter dan te twisten over het
aandeel, dat aan theoretisch en practisch
onderwijs toekomt. Met de goede textiel-
industrieschool te Enschedé krijgt men
dan reeds 4 middelbare technische scho
len in Nederland.
Ten slotte vraagt spr. of het niet ge-
venscht is een inspecteur voor het nijver
heidsonderwijs aan te stellen om naast
den inspecteur van het vakonderwijs op
te reden.
De daaropvolgende sprekers, de V is-
ser, Bos, welke laatste de vakscholen
zoo hoog noodig acht niet alleen voor
de ondernemers, maar vooral voor de
opzichters, de chefs. Verder de heeren
de Waal Malefijt, van Karnebeek, ter
Laan, Mr. Kooien. Zij allen stemmen
van harte in met het gesprokene van
den heer Hubrecht. Ook een deel van
s ministers rede verband houdende met
de oprichting van vakscholen, moge hier
een plaats vinden.
De Minister heeft het grootste deel
der redevoeringen met genoegen ge
hoord. Men had in het V. Verslag zijn
bedoelingen miskend. Hoe kon men van
dezen minister verwachten, dat hij zoo
kort na zijn optreden reeds een geheel
plan zou ontwikkelen ten behoeve van
het middelbaar techuisch onderwijs Hoe
kon men beweren dat de minister den
ernst dezer zaak niet genoeg besefte.
De minister heeft daarvan gewoonweg
spof" gestaan. Hoe kon hij na die imper
tinentie met de Kamer verder in overleg
treden over dit onderwerp
De min. had trouwens in de Mem. v.
Toel. een ruwe schets gegeven van zijn
denkbeelden. Hij achtte 't echter noodig,
de heele zaak nog eens te overzien. Hij
heeft echter in den laatsten tijd gezien,
dat er greote belangstelling is in vele
gemeenten voor het ambachtsonderwijs
geven de particulieren niet veel geld er
voorzij spannen zich er toen voor en dat
beteekent al veel. Gemeentelijke instellingen
zal de Minister ook gaarne steunen. Het
particulier initiatief is echter overal werk
zaam, onder aansporing en steun van den
ijverigen inspecteur, den heer de Groot.
Bravo, dat ook de Waalwijksche vak
school in 's lands vergaderzaal is ge
noemd, want of met al die geheimdoe-
nerij veel gewonnen werd, wij meenen
het te mogen betwijfelen. Nu ze toch
ter sprake is gebracht door den afge
vaardigde van Amsterdam I, nu ver
wondert het ons wel eenigszins, dat niet
anderzijds eene krachtige lans is gebro
ken voor de spoedige oprichting eener
vakschool voor de schoemakerij en leer
looierij te Waalwijk.
cent.
■ing met
0 a 8.25
15 a 7,35
0 haver
blauwe
jerd 1322
varken»
40 ft 200
10 140
70 4 225
.00 1 130
60 a 90
30 d 50
12 i 18
a 23 ct
13 per
in;
eer stuk
HAARSTEEG.
Openbare vergadering van den ge
meenteraad op Vrijdag 4 December 1908,
des voormiddags 10 uur.
Voorzitter de Edelachtbare heer v. d
Geld.
Ongeveer 10.15 uur opent de Voor
zitter de vergaderingaanwezig zijn de
heeren van de Wiel, Verhoeven, van den
Brand, de Kort en Luijben afwezig het
lid Vugts.
De Voorzitter verzoekt den secretaris
voorlezing te geven van de notulen der
vorige vergaderingdeze worden na
voorlezing onveranderd goedgekeurd en
vastgesteld.
AAN DE ORDE:
1. Gemeenschappelijke regeling met
de gemeente Vlijmen over de toelating
van kinderen op de school te Haarsteeg.
De Voorzitter. Zooals de heeren weten
had de inspecteur van het lager onder
wijs vastgesteld om die regeling voor
20 jaar aan te gaan. Ged. Staten vragen
nu in een schrijven om welke reden wij
die regeling niet langer dan voor 5 jaar
hebben vastgesteld. Burg. en Weth
stellen nu voor de overeenkomst aan te
gaan voor den tijd van 10 jaar, mits de
gemeente Vlijmen jaarlijks 7s gedeelte
betaalt van al de kosten van het lager
onderwijs in de afdeeling Haarsteeg ten
bedrage van minstens f 180.
De secretaris leest daarna het schrijven
van Ged. Staten voor.
De heer v. d. Branch' Ik ben tegen
een regeling van 20 jaren, omdat Vlijmen
niets op heeft met Haarsteeg. Je kan
niets gedaan krijgen, nog geen pomp
kan je van Vlijmen krijgen, terwijl ze
van hier toch in alles profiteered
De heer de Kort. Ik ben ook voor
een regeling van tien jaren. Met de
leerplicht is het met het onderwijs toch
beter gegaan.
De heer v. d. Brand. )e zou het doen
omdat de kinderen van de Vlijmenschen
kant wat dichter bij onze school zijn.
De Voorzitter In aanmerking dient ge
nomen te worden dat het onderwijs er in
geen geval slechter op wordt, integen
deel.
De heer Verhoeven. Het onderwijs
wordt er veel beter op.
De heer v d. Brand. Daar heb ik
niets op tegen, maar Vlijmen heeft voor
ons ook niets over.
De heer v. d. Wiel. Ik zou het in
geen geval langer dan voor 10 jaar
wenschen.
De heer Verhoeven. Ik heb deze
zaak eens onderzocht en ben tot de con
clusie gekomen, dat er geen enkel be
zwaar bestaat om de overeenkomst voor
den tijd van 20 jaar aan te gaan en wel
op de navolgende voorwaarden
De vergoeding moet op ronde cijfers
worden gebracht en dan zou ik maar
voorstellen op f 200 per jaar.
Verder zou ik in de overeenkomst
willen zien opgenomen, dat de gemeente
Vlijmen in al de kosten boven dit mi
nimum percents-gewijze bijdraagt en bij
eventueele wetswijzigingen waarin de
financiën zijn betrokken dat Vlijmen
daar ook percentsgewijze in bijdraagt.
Wordt de overeenkomst zoo geregeld
dan zie ik geen bezwaar om de over
eenkomst voor 20 jaar aan te gaan.
De Voorzitter. Dat komt op hetzelfde
neer, met hetgeen wij voorstellen. Alleen
het minimum hebben wij bepaald op
f 180. Het overige zeggen wij in korter
en meer algemeene woorden. In alle
kosten moet de gemeente Vlijmen 7s
bijdragen. En op deze voorwaarden
stellen wij voor de overeenkomst aan te
gaan voor den tijd van 10 jaar.
De heer de Kort. Dat is lang genoeg
De heer Verhoeven. Ik zou maar
willen hebben dat Vlijmen in alles per-
cenls gewijze bijdraagt,
De Voorzitter, Dat blijft hetzelfde.
Wij willen dat Vlijmen in alles, zelfs
buitengewone uitgaven, b.v. voor ver
bouw of groote reparatie aan de school
of schoolhuis ook een V3 bijdraagt.
De heer Verhoeven met een eventueele
wetswijziging dan
De Voorzitter. Dat alles is vervat in
de gestelde voorwaarden van het Dag.
Bestuur maar wij zeggen het in kortere
woorden.
De heer Verhoeven. Ik zal u zeggen
dat ik mijn onderzoek ingesteld heb in
Vlijmen. Ik ben er echter zeker van
dat ze er wel wat voor over hebben,
daarom noemde ik maar f200. Zijdoen
echter voor ons toch niet te veel en
wij behandelen ze goed.
Maar ik kan wel met het voorstel van
het Dag. Bestuur meegaan als het op
hetzelfde neerkomt.
De heer de Kort en v. d. Brand. Ik
zou in geen geval de overeenkomst
langer aan gaan dan voor 10 jaar.
De heer Verhoeven. Is het voorstel
niet wat omslachtiger.
De Voorzitter. Neen, alles is in ons
voorstel vervat.
De heer Verhoeven. Ik zie er geen
bezwaar in als wij maar baas blijven.
Na nog eenige discussie wordt het
voorstel van het Dag. Bestuur om de
overeenkomst aan te gaan voor den tijd
van 10 jaar, mits de gemeente Vlijmen
73 in al de kosten van het lager onder
wijs te Haarsteeg wil bijdragen tot een
minimum van f 180 met algemeene stem
men aangekomen.
2. Ingekomen stukken.
a Schrijven van Ged. Staten, houden
de goedkeuring wijziging begrooting.
b. Idem met een paar kleine opmer
kingen op de gemeente-rekening die
bereids door B. en W. zijn beantwoord.
Aangenomen voor kennisgeving.
3. Armenbegrooting 1909-
De Voorzitter stelt voor met de armen
begrooting 1909 te wachten op de goed
keuring van de gemeente begrooting.
Aldus besloten.
4. Opruiming knotwilgen.
De Voorzitter. Dan hebben wij nog
te bespreken de opruiming van de knot-
welligen staande op die perceeltjes aan
de keiweg, die zijn verkocht, zij zijn
hinderlijk voor de nieuwe eigenaars
De heer v. d. Brand. Daar is niets
tegen, die moeten daar worden opge
ruimd.
Besloten die te doen opruimen.
5. Ingekomen schrijven van den Bond
van Staatspensioneering.
Wordt besloten voor kennisgeving
aan te nemen.
De heer Verhoeven. Is er al gezorgd
voor een advertentie voor een onder
wijzer te Hedikhuizen.
De Voorzitter. Ja, die is opgezonden.
De heer de Kort. De gemeente Vlij
men draagt veel te weinig bij in de kos
ten voor een stier te Haarsteeg. Dat
zou ik anders wenschen te zien geregeld.
De Voorzitter. Ik weet zoo precies
niet wat Vlijmen bijdraagt.
De heer Verhoeven. Ik geloof niet
meer dan f 30.
De heer de Kort en v. d. Brand, dat
is veel te weinig.
De heer de Kort. Haarsteeg geeft f 100
aan den stierhouder dan draagt Vlijmen
in verhouding toch veel te weinig bij.
Wij zijn toch niet verplicht alles voor
Vlijmen te doen, ze proftteeren toch
reeds al van de wegen en licht.
De heer v. d. Wiel. Dan zou je het
vee moeten tellen en ze daar naar laten
betalen.
De heer Verhoeven, Dan zou je aan
een ander cijfer komen.
De heer de Kort. En anders houden
wij het maar heelemaal aan ons, dan
blijven wij heer en meester.
Na nog eenige discussie wordt op
voorstel van den Voorzitter besloten dit
punt aan te houden tot een volgei de
vergadering.
De heer Verhoeven dringt hierna nog
aan, dat de stier zoowel in Hedikhuizen
als itt Haarsteeg of wel publiek of we
onderhandsch zal worden uitbesteed
maar overal hetzelfde. Spreker zegt te
zijn voor onderhandsche uitbesteding
doch dan moet het ook in Haarsteeg
zoo geschieden zoowel als in Hedik
huizen.
De heer Luijben is er voor om het
te laten zooals het is daar er tot heden
geen misbruik van is gemaakt.
Na eene breedvoerige gedachten
wisseling wordt besloten ook deze
quaestie aan te houden tot eene volgende
vergadering, welke nog in de loop van
deze maand zal plaats hebben.
Niets meer aan de orde zijnde en
niemand meer het woord verlangend
sluit de Voorzitter deze vergadering.
toen, op raa.l die mij gegeven was, de Pink
Pillen te nemon. Deze hebben mij in weinig
tijd volkomen genezen.'
Mannen en vrouwen van vijftig jaar die
deze getuigenissen hebt gelezen, gij zij t zeker
niet zieker dan de schrijvers er waree. Zij
zijn genezen. Daar voor hebt gij slechts te
doen wat zij deden. De Pink Pillen zijn
goed voor alle letliijd n en alle gestellen.
Zij genezen de bloedarmoede, de bleekzucht,
elgemerne zwakte, maagpijren, schele hoofd
pijn, zenuwpijnen, hrupjicht, rheumatiek,
zenuwuitputting, neurasthenie.
Verkrijgbaar bij Snabilié, Hoofddepot-
onder voor Nederland, 7 Groote Markt te
Rotterdam. Voor 's Bosch en on streken bij
de firma v, d. DRIES, Vischmarkt, Apot-
ïeek VBosch Drogisterij //EXCELSIOR',
Koninginnelaan, Herman J, A. Zegers, firma
J. van Gils Apotheek te Waalwijk, en
verder bij verschillende apothekers en goede
drogisten. Prijs f 1.75 de doos, f 9per 6
dooien.
Het is waarlijk treurig waar te nemen
hoe gemakkelijk de man en de vrouw er
toe komen den moed te verliezen, wanneer
zij hun 50ste jaar bereikt hebben. Nauwe
lijks laat hunne gezondheid maar iets te
wenschen over, of zij zitten met de handen
in het haar, zijn moedeloos en verzorgen
zich niet. Dat is onnoodig, zeggen zij, wij
zijn er te oud voor. Die verdrietige gees
testoestand die niet den minsten grond heeft,
hoogst nadeelig, Op vijftigjarigen leeftijd
de man zoowel als de vrouw, al hebben
de kloekheid van hun twintigste jaar
niet meer, nog vol levenskracht, en om tot
een gevorderden leeftijd te komen is uLts
zoo goed als de krachtige wil er toe te
komen, gezond te zijn en het noodige te
doen om het zoover te brengen. Het bloed
een staat vau zuiverheid en kracht on
derhouden, daarin ligt het geheim van den
^eugdigen onderdom, zoo men er de regels
der hygiëne en der matigheid bij in toepas
sing brengt
Oin het bloed in een staat van zuiverheid
en kracht te onderhouden, is het voldoende
bij het minste ver.-chijnsel dat zwakheid
verraadt, de Pink Pillen te nemen die bloed
en krachten gaven en de werking van alle
organen verlevendigen.
Laat ons eens zien wat de Pink Pillen
kunnen doen voor iemand die de vijftig
voorbij is en in een slechten gezondheids
toestand verkeert.
ffIk ondergeteekende Jan Willem Denne-
ioom, woneude op den Strikke, bij Raur.o,
oup 52 jareu, verklaar met deze dat ik veel
geleden heb aan een staat van algemeene
zwakte, aan zwakte in mijne ledematen, aan
maagpijnelf, slechte spijsvertering met een
slechten smaak in den mond en ook aan
slaaploosheid. Op raad van den heer Ze-
valkink, kleermaker te Rnurlo, die door de
Pink Pillen genezen is, heb ik deze pillen
genomen en na een korte behandeling ben
ik geheel en al genezen.'
De heer J. Pauw, Nieuwstraat te Wijk
bij-Duurstede, 56 jaren, heeft ons het vol
gende meegedeeld
//Reeds sedert langen tijd leed ik aan
een soort van zenuwuitputting, zoo hevig
dat het mij byua onmogelijk was te weiken.
Vele mid leien die ik beproefd had, waren
zonder uitwerking gebleven. Ik besloot
De Kongo na de annexatie.
Petit Bleu meld, dat, nu de annexatie
van den Kongo een voldongen feit is ge
worden, door een vereeniging, die den titel
voert ,/lTnstitut de commerce Solvay', een
plau gemaakt is voor 't houden van voor-
lezingen over dit ouder werp en wel door
specialiteiten in koloniale aangelegenheden
uit elk der vier grenslanden Duitschland,
Engeland, Frankrijk en Holland.
De spreker uit ons land, die het onder
werp behandelen zal: wDe taak der parle
menten in koloniale aangelegenheden' ia
het Tweede Kam rlid mr. C. Th. van De
venter.
Bij het voortgezet debat in de Kamer
over de militaire kwestie verklaarden de
radicaal Lorand en de katholiek Beernaert
aanhangers te zijn van persoonlijken dienst
plicht, doch een verkortiug van diensttijd
te wenschen. Eerstgenoemde vroeg, of ook
België een wenk had gekregen van buiten-
landsche zijde, evenals Nederland om de
weermacht te verbeteren.
De liberalen Janson en Neujean stelden
een motie voor, die de verklaringen van
den minister van oorlog goedkeurt en een
wetsontwerp verlangt, dat den algemeeneu
dienstplich', als eenig middel erkent om op
den duur Belgie'a onafhankelijkheid le ba-
waren.
De minister van oorlog had zich voor
algemeenen dienstplicht verklaard, doch dit
was zijn persoonlijke overtuiging niet die
der geheele regeering.
De internationale toestand.
Als we eenige berichtgevers mogen
gelooven, dan zou binnenkort een ver
andering te wachten z n in de koppige
bonding der Donau-monarchie. Frans Jozef
zou eeu einde willen zien aan de spanning
en daarom tot toegeven geneigd zijn.
Het zou volstrekt geen wonder zijn, als
Frans Jozef, wiens vredelievendheid bekend
is, inderdaad ter wille van den vrede aan
zijn ministers een wenk had gegeven om
vau gedragslijn te veranderen. Men begint
langzamerhaud algemeen in Europa te voe
len, dat het zoo niet langer meer duren
kan. De spanning duurt nu al zoo lang en
wordt met den dag ondragelijker. Een offi
cieus getiDt bericht uit Londen aan de
Politiscbe Correspondent is teekenend voor
de meeuing in gezaghebbende kringen buiten
de Donau-monarchie.
Zooals een telegram ons al gemeld heeft,
is in Praag en de omliggende districten ein
delijk de staat van beleg afgekondigd. Men
had het giaag nog wat willen uitstellen met
het oog op het jubilé des keizers, maar de
toestand werd te erg. Omtrent de onlusten
van Dinsdag werd nog het volgende gemeld
<*De ongeregeldheden begonnen, zooals
langzamerhand gebruikelijk wordt, met aan.
vallen op de Duitvche studenten, waarbij
weder drie van dezen werden gewond. De
afgevaardigde Wolf bracht eenige zeer on
aangename oogeublikken door. Hij werd op
straat plotseling door ten troep volk» aan
gevallen, er werd geroepen//Slaat hem
dood, werpt hem in het water', en slechts
met veel moeite konden de bereden politie
agenten hem in veiligheid brengen.
Tegen den middag kwamen er op den
„Graben' weder relletjes voor, zoodat de
politie het plein moest schoonvegen. Tegen
vier uur reden ongeveer honderd studenten
uit Duitschland, die wareD overgekomen tot
bijwoning van 'l leggen van den eersten steen
