Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
11 PIJ BUT
Nummer 10
Zomlay 31 .fianuari 1909
32
J aai gang
A N T 0 0 N TIELEN,
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen
Eerste Blad.
2KB P
HET GEHEIM
VODDENRAPER
Uitgever:
FEUILLETON.
e
W A A L W IJ K- Telefoonnummer 38.
VERSLAG ove7 inrichtingen van vak
onderwijs te Keulen en over de
Pruisische vakschool voor de schoen-
en schachten-industtie te Wer-
me Iskirchennaar aanleiding van
een bezoek aan deze inrichtingen.
RAOUL DE NAVERY.
De Echo van het Zuiden,
Waalwpsdse re Lansslraalsrhr Courant,
Dit Bi- -I verse'ij nt Woensdag- en Zaterdagavond.
A b o i> o m e p. t 8 p r ij s per 3 maanden f 0."5.
•'rr.n. o oer po*t door het geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezonden stuiken, gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
Advert ïntikn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aautal regels en
advertenties bij abonnement worden specie le zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
komt U halverwege tegemoet,
doet al het werk in de helft
van den tijd en voor de helft
der kosten, die U aan groene
zeep zou uitgeven.
Sunlight maakt, dat Uw
goed niet lijdt, Uw handen
niet ruw worden en Uw leven
geen slavernij is.
Devolstrektezuiverheid van
Sunlight maakt haar alleen
geschikt voor het
wasschen van kostbaar
linnen en fijne kant.
I 16
485
eren
kilo
275
eren
vee
IV.
De leermiddelenIn de leermiddelen-
zaal werd het volgende opgemerkt
een plank van leesten voorzien, waarbij
twee leesten waarop teekeningen en
figuren die de geometrische berekening
uitduiden eener leestenserie met betrek
king tot de verhoudingsgewijze opklim
ming naast de uitkomsten dezer voor
den pasvorm der 'leesten belangrijke on
derzoeking. Daarbij bevindt zicli nog
de voortzetting dezer onderzoeking en 1
het in afbeelding weergeven van de, in
dit geval, werkelijke verschilleneen
apparaat dat insgelijks voor het vermel
de doel dient en een groote glazen ci
linder, welke tot berekening van den
kubieken inhoud en de daarmede in
verband staande vergelijking dient
een kast met een groot aantal afwij
kingen van den voet aangeboren zoo
wel als verkregen in gips en steen
hout. Bij deze voetvormen zijn de daar
naar gevormde leesten gevoegd, welke
in de vakschool naar een eigen, absoluut
zekere wijze vervaardigd worden. De
verrichtingen van den voet kunnen daarbij
op de volledigste wijze worden nagegaan.
Deze methode dient ook voor het mode
leeren van leestenserien en biedt de
mogelijkheid, de leestencopieermachinen
voor het draaien van de geheele serie
zoo nauwkeurig te maken, dat verschillen
in de leestenconstructic, zooals de ver
melde mathematische berekening aan
geeft, onmogelijk zijn;
een menigte op het vormen van leesten
betrekking hebbende zaken, vanaf het
bepalen van den voettred, tot aan het
verspringen van den daarop volgenden
leestenbouw. Hierbij ziet men als resul
taat van deze methode een paar af
gemaakte laarzen en naast die laarzen
twee leesten, aan welken met insneden
voorziene papieroppervlakken gehecht
zijn, welke aanduiden hoe in de vakschool
de modellen naar leesten bepaald wor
den
een reeks opgezwikte schachten van
verschillend snit, welke in zooverre op
het schachten modelleeren betrekking
hebben, dat zij tot voorbeeld dienen en
benut worden tot aanwijzing van den
pasvorm en stand der schachten
20 leergangen voor het technisch
machine onderricht van de boventuig
afdeeling, en alle denkbare modellen
van grondvormen voor schoenen en
schachten in alle voorkomende sorteerin
gen
eenige huiden zoolleer van verschil
lende looiing, een volledige verzameling
Van „DE ECHO VAN HET ZOIDEN'
VAN DEN
NAAR HET FRANSCH VAN
van alle modellen bij het vervaardigen
van ondertuig en de verschillende seriën
benoodigd
een tafel met verscheidene modelse
riën, een pathologisch preparaat, een
zwavelzuurproef en twee apparaten voor
het zooileder-onderzoek, het parallello
gram der krachten en een voet van
steenhout en leesten van een Wermels-
kircher arts
verscheidene meet-ramen, tabellen met
verschillende veesoorten en een menigte
photographien voor het technisch en
theoretisch machineonderricht voor de
ondertuigafdeeling in natuurlijke en
vergroote grootte
schragen behangen met de verschil-
lendste overleersooren, welke dienstig
zijn voor de materialen-kunde
alle looistoffen en chemische prepa
raten voor de lederproduceering en
bezwaring, twee groote glazen houders
met twee pathologische spiritus-prepa-
raten
planken met 150 boekdeelen, welke
op het vak en de nevenvakken betrek
king hebben en dienstig zijn voor het
theoretisch onderwijs in de mechanica;
leergangen met voorbeelden, tabellen
en schema's voor de kennis van den bouw
van normale abnormale voeten en leesten,
voor mechanische werking der bewegin
gen die de voet maakt bij verschillende
wijzen van gaan voor de fabrieksboek-
houding, controle en calculatie van de
boven- en ondertuig-afdeeling (beide
afzonderlijk), voor de ondertuig patronen
en maatverhoudingen, benevens betref
fende de leestencopieer- en patronen-
gradeermachine, tabellen betrekking heb
bende op de theoretische mechanica, de
lederoplagen van alle ledergrootte, le
dersoorten, schachten, snitwijze, het
modellen maken en de warenkennis voor
beide afdeelingen
geometrische tabellen, apparaten voor
lederonderzoek
Aan de linker- en rechterzijde van de
lecrmiddelenzaal bevinden zich de voor
drachtzaal No. 1 en de modelleerzaal
No. 2.
Coupeursafdeeling. Op den voorgrond
staat de Fortuna-Scharf-machine en op
den achtergrond een model-kast, in welke
de met over elkaar overeenkomende
modelsoorten naar nummer en soort in
overeenstemming met de artikelenlijst
geordend zijn. Verder een walk machine
of zetmachine, perforeermachine, een
chagrineermachine, knoopsgatenmachine,
patroon- gradeer- en splitmachine.
Rechts van deze afdeeffng bevindt zich
de registratuurkamer, welke de fourni
turen-, overleder- en laarzenmagazijn
bevat. In deze ruimte wordt het vóór
en nawegen der leder- ea uitgesneden
deelen, het berekenen en verrekenen der
resultaten, de loonen enz. onderhanden
genomen.
De groote machinezaal. Links bevindt
zich de stikkerij. Na de stikkerij begint
de zwikkerij in de tweede machinery.
Na de zwiktafel staat langs den wand
de kast der voorradige schachten en de
leestenkast. De achterste machinery
begint met de kurkbrei-kneedmachine,
zolen-, hecht- en zwikmachine. In de
voorste rij links staat eerst een zolen-
oplegmachine daarop volgen de Mac.
Kay-, doornaai- en Velocitas houtpin-
machine, de raspmachine, de beide
nieuwste Allianzstikstïek doornaaima
chine. een andere Mac. Kay constructie
en twee rand-naaimachines van verschil
lend systeem langs den wand op den
achtergrond staan de voorbereidingsap
paraten en de Gem- brandzolentoebe-
reidingstafel behoorend bij de raudnaai-
machines.
De rechtervoorzijde begint wederom
met een zolenoplegmachine van een
andere constructie dan volgen twee
Beschneide- en twee aflapmachines van
verschillend en nieuwst systeem daarop
volgen spleetsluit- glatt- en likmachine
en twee stukopzetmachines, de zwart- en
verftafel Op den voorgrond der rechter-
voorry de zolenuitpoetsmachine. Op den
achtergrond bij de rechter wandzijde van
het lokaal, ziet men kasten in welke de
uitpoetsleesten voor het bestuiven be
waard worden. Naast de kast staat een
wvrktuigenschraag met daaronder de
werk- en reparatiekast, een bank- schroef-
en een kleine boormachine. Naast die
schraag staat nog een snelloopend® Te-
nacitas-houtpinmachme, en dan volgen
langs den wand de gezamenlijke schrooi
en schuurmachines, waarvan de buizen
het stof naar buiten leiden.
De voorste, rechtermachinerei (de
tweede). De langs den wand zich be-
67.
Met gesmoorde woede in het hert, luisterde
Nerval naar de woorden van zijiien mede
plichtige.
Inderdaad, hij was in de macht van dien
man. Die ellendeling kon hem met ééu enkel
woord verpletteren.
Wat zal ik aanvangen? vroeg Nerval
bij zichzelven.
En in raachtelooze woede moest hij ant
woorden Niets hoegenaamd niets I
Toen Camourdas zich lang genoeg verlustigd
had in don angst van den millionnair, sprak
hij kortaf
Mijne duizend kronen, en ik ga I
Nerval aarzelde een oogenblik-
Met gefronste wenkbrauwen op zijne schrijf
tafel starende, had hij dezelfde gedachte als
Camourdas
Als ik mijzelveu eens ging aanklagen. Die
man heeft gelijk, de wroeging is eene grootere
foltering dan de straf
Doch het beeld zijner dochter vertoonde
zich aan zijnen geest.
Ik heb het recht niet haar te schand
vlekken I dacht hij.
Een nog somberder denkbeeld teekende zich
in zijne trikkan af.
Camourdas ried het.
Dat kunt mj altijd nog doen 1 sprak hij
m»t een heischei j lach.
Inderdaad, iü Nerval rees het denkbeeld
van eenen zelfm ,'ord op.
Da fabrikant trok eene lade open, nnm er
drie bankbiljetten uit en overhandigde ze stil
zwijgend aan zijnen medeplichtige.
Komaan geen wrok sprak Camourdas
ik heb wel eens vnn die driftige buien, de
mensch is niet volmaakt, ziet ge. Men moet
niet alles gelooven, wat iemand in drift zegt.
En op Bestiole terng te komen, van wien gij
zooeven spraakt, de taal van den vader moet
u niet verhinderen te verrichten, wat ge voor
nemens waart voor het kind te doen Ilt-t
ziet er bij ons dioevig uit 1 voor geen twin
tig frank aan huisraad. Ik heb er wel bon
derdmaal aan gedacht om bij Crepin van Vi
donville, een fatsoenlijk amenblement te koo-
pen en per maand te betalen maar de wijn
slaat op en de belasting op den brandewijn is
bijna verdubbeld, zoodat ik zelf te weinig zou
overhouden om mijn genoegen te drinken.
Bwsticl* is een braaf meisje.
De fabrikant begreep terstond dat Camour
das partij zocht te trekken van het medelijden
dat de toestand van de ongelukkige gebrekkige
hem had schijnen in te boezemenop dat
oogenblik wilde hij tijd winnen, om het mid
del te vinden zich ran den druk van Camour
das te ontslaan. Bestiole kon hem vau veel
nnt wezen, zonder dat het onschuldige schep
sel het zelve wist.
Ik heb uw adrns, gaf hij Camourdas
ten antwoord, Angelie zal Bestiole vel bezoe
ken.
Ik reken op u, antwoordde Camourdas
En na zijne klak opgezet te h-'bban, ging
de ellendeling, met beide handen in de zakken
fluitend heen
Ik moet die adder verpletteren of ster
ven,mompelde Nerval. Eu sterven wil ik niet
het hij er op volgen.
XXXI. - DE WERKPLAATS VAN
GABRIëL VERNAC.
De werkplaats van Gabriël Vernac bad iets
van een museum en van een paleis het ho
tel, dat de vermaarde artist zich had laten
bouwen, stond in de rue Laval, en werd
begrensd door gewone huizen, zoodat het te
midden dier allerdaagscbe steenmassa's uit
schitterde all een brillant onder valsche edel-
vindende machines worden door een
bijzondere en vlugger loopende trans
missie gedreven Wederom op den ach
tergrond beginnende staat eerst een
gecombineerde hakopnagel- en pers-
macgine. daarna de bros de stift-
machine, de lightning hak opnagelma-
chine en de Mac Kay-stiftmachine.
Hier beginnen cok weder eenige uit
poetsmachines. Links in de zaal is een
onderiuigafdeeling waar leerlingen met
handzwikken bezig zijn.
Aan de machinezaal grenst de stikkerij.
In de lengterichting bemerkt men drie
dubbele rijen naaimachines, welke te
zamen de tot-nu-toe bestaande stiksy-
stemen inhouden. Daar zijn zoowel
Duitsche als Amerikaansche ringgrijp- en
ringspoelmachines vertegenwoordigd. Be
halve deze treft men nog aantwee
eenvoudige ketting steek-voeringsnaaima
chines, twee tweenaaldvoeringband-
machines, drie tweeling- en spannaad-
machines, drie sierstikmachines, machi
nes met drie verschillende afsnijdappa-
raten, vier één-, twee- en drienaald
machines, knoopsgat en haakmachines,
een automatische knoopbevestiging- en
aannaaimachines, twee zuilmachines, een
schoenomboormachiue, drie cilinderma
chines, verder Bugg (Boek)- perforeer-
en stikmachines.
Voor deze in de lengterichting opge
stelde dubbele naaimachinerei, bemerkt
men nog een dwarsrei welke de dubbel-
kettingsteek-naaimachines bevat. Op
dezelfde naaimachinetafel bevindt zich
een automatische haakinzetmachine en
neven dezelfde tafel is een automatische
ring— en vetergatmachine.
De eerstgenoemde drie dubbelrijen
worden gedreven door een electromotor,
om de leerlingen praktisch met het wezen
der electiische krachtoverbrenging be
kend te maken.
Links is een kast, die in zoovele vak
ken is ingedeeld als bij eenzelfde order
eindcijfers mogelijk zijn en ook dienover
eenkomstig geteekend zijn, waardoor de
tot een commissie behoorende cp zich-
zelfstaande deelen van de schachten
gemakkelijk bewaard en ook gemakkelijk
gevonden kunnen worden.
Om de leerlingen de juiste werking
der bijzondere machines duidelijk te
maken, zijne machinebeschrijvingen aan
gesteenten.
liet was in Moorschen stijl opgetrokken, en
van boven tot beerden versierd met fijn beeld
houwwerk een waar juweel van bouwkunst.
De gelukkige bezitter van het hotel in de
rue Laval, had zich reeds jong een groots
vermaardheid verworven, hij dankte die aan
ziju iever ea zijne vorderingen, en had ze niet
nagejaagd of gebedeld.
Men wane niet, dat Gabriël Vernac, zonder
worsteling tot vermaardheid was gekomen. O
neen l hij had evengoed als ieder ander, de
verguizing, miskenning van zijnen genie moeten
ondervinden. Maar wel verre van den moed
te laten zinken, had elke beproeving hem ge
sterkt. Hij had de scherpe aanmerkingen der
kun6tri chters als lessen en niet als beleedi—
gingen opgenomen hij luisterde gaarne naar
raad, bestudeerde de groote meesterB, ver
waarloosde niets waarvan hij iets kon leeren,
bezocht da werkplaatsen van al da mannen
van naam om achter de geheime van het vak
te komen, en verwierf zich daardoor spoedig
eeD zeldzame bekwaamheid.
Vela jongelieden zouden zich vergenoegd
hebben met de hoogte, welke hij bereikt had.
maar overtuigd, dat men sleohts een vermaard
artist wordt door een volledige kennis van het
teeken, sle men tenminste ooit de volmaaktheid
in dïe wetenschap kan bereiken, bracht Gabriël
VerüHcmeer dan driejaren door met uitsluitend
schetsen en teekeniDgen naar de natuur te
maken van alles wat zijn aandacht trok Men
zag hem dikw<-rf in eene straat plotseling
stil taan, 2Ü11 schetsenboekje uithalen en in
weinige trekken een voorval, eenen persoon,
die hem trof, schertsen. Hij bezat schatten
in dat slag, en als hij tusschen twee groote
werken in, tot afwisseling een licht stukje
wilde schilderen, was het hem genoeg even
zijn album open te slaan om daarin bekoorlijke
onderwerpen te vinden, naai het leven ge
nomen.
Een paar historiestukken legden den eersten
grondslag tot Gabriël Vernac's roem. Do
verbazende opgang van Christus in zijn graf
deed hem onder do meesters rangschikken.
Van toen af hehoorde Gabriël Vernac tot
het getal dergnn-n, van wie men zes maan---
den te voren zegde: «Wat zendt hij dit jaar
in De kunstonuar liet zich door zijn zege
praal niet bedwelmenhij begreep dat hij
niet m<'cht rusten, want in de kunst op
hetzelfde puut blijven staan is achteruit gnau
eu bij elke tentoonstelling bewees Gabriël
Vernac dat hij vooruitgegaan was.
Het was m ie maand Maart, eene vreeselijke
maand voor de schilders, dicht bij de ten
toonstelling.
Gabriël Vernac was wel niet moedeloos,
maar hij was toch ongerust. Hij bezat te veel
wezenlijk talent, dan dat hij een onwankel
baar vertrouwen in zichzelven zon gesteld
hebben. Het is waar, terwijl hij alleen voor
zijn schilderezel zat, en zijn schei pend brein
de gedachte wedergaf, die hem bezielde, had
hij de verrokkmg van den artist gesmaakt,
dia begrijpt dat ziju hand gedwee aan zijnen
geest gehoorzaamt; doch naarmate het tijdstip
naderde, om het werk aan het cordeel der
kunstrechterB te onderwerpen, gevoelde hij
die bertuchth"id van de ware kunstenaars
de kunst vlood van hem weg, terwijl zij hare
heiuelsche vleugels plooide hij vroeg zich af
of hij niet enkel eene proeve had voortgebracht
vuu zijne bedrevenheid in het vak.
Met een onrustig hart had hij z:.in vrienden
en bekenden verzocht, zijn werk te komen
beoordeel n voordat hij het inzond. Hij wilde
den indruk kennen, welken zijne stokken op
het eerste gezicht maakten, en daerna desnoods
zijn werk wijzigen.
De voorname Parijsche wereld is zeer ge
steld op dergelijke particuliere tentoonstel
lingen Te beh- oren tot hen, die iets mogen
zien, wat nog onbekend is, wordt beschouwd
als een hooggewaardeerd voorrecht. Dit er-
klaart ook de gretigheid, waarmede men eene
eerste voorstelling in eene schouwburg wil
bijwonen, waarom een doek zoo ijverig ge
zocht wordt
Zien. hooren, weten beteekeut niets Maar
hst eerst weten en hooren. dat is alles!
Dien dag had de werkplrats van Gabriël
Vernac o en vroolijker voorkomen dan ge
woonlijk anders Zij was in feestdosch getooid
en de ge^st zoowel als de oogen werden er
aangenaam geboeid de werkplaats was zeer
ruim. viiftien meters lang en tien breed d«
wanden waren bekleed met een behangsel van
Beanvais waarvan de zachte tinten het matte
of schitterende verguldsel der lijsten fraai
deden uitkomen reusachtige vazen stonden
in de hoeken, hier en daar zag men bronzen
of marmeren stardbeelden op prachtige voet
stukken, kunstig ingelegd houtwerk, Italiaan
sche meubelstukken uit den tijd der reuaisance,
aarden, porseleinen en kaperen schotels, groote
schilden, ijzeren wapenrustigen, wapens en
oorlogswerktuigen uit alls landen en tij'lvakken;
voeg hierbij de smaakvolle groepen van wel
riekende bloemen, wollige tapijten, die bet
geluid der stappen onhoorbaar maakten,
reusachtige spiegels die alles honderdvoudig
weerkaatsten, en men zal zich een flauw
denkbeeld van die lnisterlijke werkplaats, of
liever van dit schitterend salon knnnen
vormen Met genot ademde men er de
heerlijke lucht. In het midden dier zaal
verhit^veu zich op twee gebeeldhouwds schilder
ezels, de beide doeken, voor de aanstaande
tentooDstelliiig bestemd eene «Rebecca aan
de Bron", en eene «Jeanne d'Arc op den
Brandstapel", de Bijbelsche en de Lotharing*
sche maagd, de eene getooid met al de he
vallighoid van het Oosten, de andere met het
gelaat stralende van de hemelscbe verrukking
der martelaren.
Deze beide tafereelen, met grooten eenvoud
ontworpen, waren wezenlijk grootsch, en nooit
had Vernac zalk een hoogte bereikt.
Rustig, maar een weinig blsek, wachtte de
artist de genoodigden af. terwijl bij zich on
ledig hield met bet opwerken der klesdiDg
van een vrouwenportret. Het hoofd was geheel
af; het was dat van Angelie Nerval, wier
ernstige schoonheid de knnstennar levendig
getroffen had.
Toen de rijke fabrikant den schilder vroeg
of hij bet portret van Angelie wilde maken
had hij dit, zonder zich te bedenken, met
graacte aangenomen. Het streelde hem dat
reino i*n vriendelijke gelaat, waarvan de voi
maaktheid niet de grootste bekoorlijkheid was,
op het doek te mogen brengen. Maar toen
Nerval vrn zijn eiyen portret sprak, weigerde
Vernac, onder voorwendsel dat hij te zeer
overlast was met werk. Nerval bood twintig
duizend frank Vernac bleef weigeren.
(Wordt vervolgd.)