Nummer 43.
Donderdag 27 Mei 1909.
32e Jaargang
(li
Toegewijd aan Handel, industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
IIIUGHT
mm bp
ANTOON TIELEN,
Dit nimmer bestaat
uit TWEE Bladen
HET GEHEIM
VODDENRAPER
Uitgever:
FEUILLETON.
WAALWIJK. Telefoonnummer 38.
De wasch, U ziet het, is groot,
doch is door de zuivere zeep
het werk gemakkelijk.
Sunlightzeep schaafjes om zachte
zeep te maken.
Gratis te bekomen bij uwen
winkelier in ruil voor 5 omslagen.
Het Brabantsche Verkiezïngs-
program.
RAOUL DE NAVERY.
Onze Postbeambten.
VERSLAG der Kamer van Koophandel
en Fabrieken te Waalwijk, be
treffende den toestand van den han
delde nijverheid en de scheepvaart,
over het jaar 1908.
en liiifslriatsrlc ('tirait.
Dit Blad 'erscbijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnmentsprijs per 3 maanden f0."5.
Franco pt* post door het geheele rijk f0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden
Uitgevr.
den
Advkrtentikn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, grootc
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van eeu groot aantal regels cd
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
Eon Qrootc Wasch
En
v/eSnig Werk.
1245
imiiimiiwi—tiMWBMm«ar.*
Het zal wel niet noodig zijn, dit
zwaarwichtige stuk woordelijk in deze
kolommen af te drukken. Het is met
al z'n overwegende's en met z'n zestal
conclusies niets aoders dan wat de
Ned. Bond veel beter en veel korter
heeft gezegd op een ding nanl het
meervoudig stemrecht. Bedoeld zal
natuurlijk wel zijn het meervoudig kies
rechtwant meervoudig stemrecht is
feitelijk iets anders dan de N. B. Bond
wenscht.
Van ,,DE ECHO VAN HET ZUIDEN".
VAN DEN
NAAR HET FrANSCH VAN
Noord-Brabant, pardon de Prov. Bond
van R. K. Kiesvereenigingen in Noord-
Brabant wil dus hetzelfde als de Ned.
Bond het meervoudig kiesrecht.
En alleen om dat meewoudige kiesrecht
immers, dit alleen scheidt hem nu
nog van den Ned. Bond. blijft de
N. B.sche Bond nog van verre-
Och arme, meent die corporatie nu
werkelijk nog langer zedelijk het recht
te hebben zich af te scheiden van het
overig katholiek deel van Nederland
Wij hadden wel eens iets gehoord van
Boven en Beneden den Moerdijk, en
wisten eigenlijk niet juist 't verschil
tusschen die twee deelen van ons landje.
Gelukkig, nu weten wij hetKatholiek
Nederland boven den Moerdijk wil
geenmeervoudig kiesrecht.
Katholiek Nederland beneden den
Moerdijk, neen pardon, de Prov. Bond
van R. K. Kiesvereenigingen in Noord-
Brabant wil .wèl meervoudig kiesrecht.
Neen, nu is het ons duidelijk 111
100.
«Gij zult in Nieuw-Caledonië, op Noumea
kerken, gestichten bouwen, u bezighouden
met de opvoeding der ongelukkige kinderen
wier ouders hen in ongeloof en ondeugd laten
opgroeien, indien niemand de weldoende hand
naar hen uitstrekt, on ik zal mij troosten over
mijn achtieDjarig lijden bij de gedachte, dat
een geheel jong geslacht aan mijne smarten
het onderwijs te danken zal hebben, waarvan
het anders verstoken ware gebleven.
Ik ben bereid sommen daarvoor aan te
wijzen, antwoordde Nerval.
Er wonen in Parijs een groot getal
arme meisjes, wie het aan werk ontbreekt,
of wier arbeid ontoereikend betaald wordt
op mijne nachtelijke omzwervingen als vodden
raper, heb ik ze, stervend van honger en
gebrek, op straat vinden liggenWelnu de
onschuld moet niet langer aan zulke harde be
proevingen blootgesteld zijn. Hebben droomers
de nationale werkplaatsen gesticht en de
hersenschim van het recht op den arbeid
gepredikt, gij, van uwen kant, kunt inrich
tingen in het leven roepen, waar ieder braaf
meisje, dat van haren handenarbeid wenscht
te leven, verzekerd kan zijn een voldoend loon
te verdienen.
Daarvoor wil ik alles doen wat mogelijk
is, antwoordde Nerval.
Evenals ik, moet gij pijnlijk getroffen
zijn geworden door het gezicht van die talrijke
kinderen, waarvan men in Parijs partij trekt
Zijn er onder onze postbeambten ook
velen, die gelijken op de Fransche
collega's
Deze vraag mag wel gesteld worden
naar aanleiding van hetgeen gebeurd is bij
het postfeest, laatst gehouden te Utrecht
bij gelegenheid van het tienjarig bestaan
der afdeeling Utrecht van den Bond
*De Post». Eenigen der aanwezige
Belgen en Franschen stelden voor een
telegram van gelukwensch aan de
Koningin te zenden.
Het Bestuur weigerde ditdaar de
Bond neutraal is.
Toen zonden de Belgen en Franschen
voor zich zeiven en telegram aan de
Koningin luidend
»De postambtenaren van België en
Frankrijk bijeengekomen op het postfeest
te Utrecht, wenschen uwe Majesteit
geluk en eene goede gezondheid.»
Zietdaar, wat er komt van die z.g.
neutraliteit en hoe dat begrip wordt op
gevat. Neutraal beteekent voor die
heeren ook al anti oranjegezind en dus
anti-nationaal 1 Natuurlijk zal dit alles
wel het logische uitvloeisel zijn van de
hoog-roode-kleur, die deze vereeniging
heeft aangenomen, m.a.w- neutraal staat
hier als bijna overal elders, gelijk met
om geld te verdienen eenigen zijn hier ge
boren mai\r verreweg het grootste gedeelte
komen uit Zwitserland, Savoië en Italië Zij
verlaten familie en vaderland onder de hoede
van meesters, die van de opbrengst van hun
nen arbeid leven die arbeid is van verschil
lenden aard, dikwijls zeer afmattend of ge
vaarlijk. Eenigen van die kleine ongelukkige
vegen onze schouwen, anderen, op de hoeken
der straten gezeten, poetsen de' schoenen der
voorbijgangers 't meerendeel wordt 's morgens
de straat opgestuurd met eene marmot, eenen
aap, eene lier, eenen doedelzak of iets derge
lijks, om op de binnenplaatsen, op de boule
vards, voor de koffiehuizen te zingen en te
dansen. Is de ontvangst goed, dan krijgen de
kinderen een avondmaal, brengen zij weinig
thuis, dan worden zij door den meestor ge
slagen en mishandeld, en moeten honger lijden.
«Men drijft in Parijs «handel in kinderen,
gelijk men eertijds op de kusten van Afrika
handel in zwarten dreef.... Waarom zouden
invloedrijke en vermogende menschen zich niet
het lot van die kleine ongelukkigen aantrek
ken Het zou niet veel moeite kosten bij den
prefekt van politie te bewerken, dat hij
gelastte die kinderen op zekere tijden onder
wijs te doen geven, hen in den godsdienst te
onderrichten. Wanneer een onmenschelijke
meester hunne ledematen met stokslagen breekt
mag daarenboven hnnne ziel niet gedood
worden. Vindt ge niet dat ik gelijk heb, Ner
val?
Ja Ja Gij hebt gelijk, luidde het
antwoord.
Wanneer het verboden zal wezen kinde
ren allerlei kunstverrichtingen en halsbrekende
toeren te doen uitvoeren, zullen de kunste—
makers van zelf wel genoodzaakt zijn hunne
kinderen een ambacht te laton leeren,omhun
kapitaal van vleesch en bloed rente te doen
opbrengen. Op zekeren nacht heb ik een
ongelukkig knaapke, half dood van mishan
deling en gebrek, uit de handen van eenen
ellendeling, den Rossen Casper, gered. Het
kind is hersteld, ten hoogste voor de aan hem
bewezen weldeden dankbaar en doet zijn
uiterste best om zich verdienstelijk te maken
bij zijne weldoenersik zal er met Gods hulp
een braven mensch van maken. M aar tegen
socialistisch.
Ook dit is een les voor onze arbeiders 1
Vereenigt U, doch niet neutraal, want
dit voert noodwendig door in rood.
Bekent dan liever rondweg kleur. Wij
hebben liever met een eerlijken socialist
te doen danmet een onvertrouw
baren neutraal 1
Een les uit Frankrijk.
Nu zou dan toch de isociale revolutie»
reeds zoo dikwijls door Bebel, Kautshy
en voor dezen door Marx en Engels
voorspeld, eindelijk komen en wel in
het »!and der revolutie's» in Frankrijk.
Men kent de geschiedenis i De Post
beambten staakten en met dezen zouden
bijna alle andere arbeiderssyndicaten
staken. In verschillende meetings werd
dit nl. beloofd door de respectieve
leiders dier syndicaten. En wat blijkt
nu Dat die leidersonverantwoor
delijke bluffers waren, die iets beloofden,
wat ze niet konden beloven, want
ze spraken eenvoudig, zonder hun ver
eeniging achter' ztch te hebben.
En wie zijn nu de dupe geworden van
dit onverantwoordelijke gedoe De
ontslagen postbeambten, die thans met
hun vrouw en kinderen broodeloos op
straat staan.
Ziedaar, een les, die niet vergeten
mag worden. Onze algemeene staking
van 1903 ligt nog betrekkelijk versch in
het geheugen, of wordt minstens weer
duidelijk in herinnering gebracht door dit
lieve spel daar ginds. Arbeiders, laat
u tot zoo iets nooit verleiden 1 U ziet,
in hoeverre die geestdriftige en wel-
meenende(?)» leiders te vertr,ouwen zijn.
Ze spellen u eenvoudig wat op den mouw.
En wie moet het hachje betalen? De
arme bedrogenen en dat zijt gij.
Nog eens dus Weest op uwe hoede
en laat uw nimmer tot een algemeene
staking vervoeren. Deze moet uitloopen
op een débacle,.welke ten slotte op u
zelve neerploft.
Algemeene Beschouwingen.
ééneu die gered is, hoevelen blijven er niet
onder het juk, blootgesteld aan de gruw
zaamste mishandelingen, opgebracht in onge
loof en zedeloosheid, om later eene plaag te
worden voor de maatschappij
Ik zal er aan denken, betuigde Nerval.
Gij begrijpt mij nu, hernam Aurillac,
ik laat u uwen goeden naam, ik laat u de
algemeene achting behouden, voor allen blijft
gij Nerval de millionair, en men zal spoedig
zeggen Nerval, ,,de weldoener der armen
maar dat vermogen, waaraan gij zooveel waarde
hechttet, behoort u sinds dezen stond niet
meer toe ik zou het kunnen opeischen als
vergoeding voor het mijne, maar ik vermaak
het aan den armen. Ziedaar de eenige straf,
die ik u opleg gij hebt tot dusverre kwaad
gedaan, gij zult voortaan goed doen. Gij zult
arm zijn te midden van uwen rijkdom uwe
handen zullen voortdurend geopend zijn voor
de aalmoes en gij zult voortgaan met werken,
teneinde in staat te zijn onafgebroken de noodige
hulpmiddelen te verschaften voor de ongelnk
kigen, die ik naar n verwijzen zal. En, geloof
mij, niemand zal zich over die verandering
verwonderen men zegende reeds den naam
van Angelie, voortaan zal ook de uwe geze
gend worden
Maar dat verdien ik niet, ik heb er geen
recht op riep Nerval nit.
God zal u in de gelegenheid stellen,
zulks in werkelijkheid te verdienen, hervatte
Aurillac plechtig. Gij spraakt mij van wroe
gingen, gij kunt berouw gaan gevoelen. De
wroeging is eene strafte Gods, die op de
miedaad volgt, het berouw is het persoonlijk
leedwezen, dat wij gevoelen van kwaad be
dreven te hebben. Ik weet dat gij sinds dit
oogenblik, terwijl gij onder den angst voor
eene vreeselijke aanklacht gebukt gaat, het
beoefenen van weldadigheid zult beschouwen
als eene straf, nog niet gerangschikt onder
die, welke men aan groote misdadigers oplegt
Maar wat ik, zwak mensch, niet vermag,
verwacht ik van mijnen God, die de lank
moedigheid en de kracht bezit. Onderwerpt
gij u aan dit vonnis?
Ik onderwerp er mij aan, antwoordde
Nerval, geheel en gansch
En zult gij gehoorzamen?
Het jaar 1908, schoon iets beter dan
zijn beruchte voorganger, behoort tot
die perioden, over welke men niet met
opgewekten geest schrijft. Uit den aan
hef van ons vorig jaarverslag bleek reeds
voldoende, dat er niet veel hoop op 1908
gebouwd was. En hoe kon dit ook anders.
De geweldige crisis, die in 1907 schier
alle ambachten en bedrijven op hun
grondvesten deed schudden, eindigt zoo
maar niet bij den aanvang van een nieu
wen jaarkringer is tijd noodig om tot
rust te komen.
De schoenmakerijen en de leerlooie
rijen, de hoofdbronnen van de volkswel
vaart in onze streek, hebben dan ook
een zeer moeielijk jaar achter den rug.
Bij alle hinderpalen en nadeelige invloe
den die haren bloei belemmerden, voegde
zich in hooge mate het euvel van duur
geld. Wel daalde langzamerhand, dank
zij het toenemende vertrouwen in een
betere toekomst, de rentestandaard na
genoeg weer op den ouden voet, doch
het jaar was toen reeds te ver gevorderd,
om daarvan nog vele vruchten te plukken.
Gelukkig schijnt er thans in den handel
en de industrie een gunstigere periode
in aantocht te zijn. Na al de jeremiades,
die wij reeds hoorden en misschien nog
te hooren zullen krijgen, stemt het ons
tot groote blijdschap de huidige verbe
tering, al is zij ook nog maar eene be-
scheidene, te mogen constateeren.
Evenals in 1907 kwamen faillissemen
ten van beteekenis, werkstakingen, of
ontslag van arbeiders op groote schaal,
hier niet voor.
Het is een gelukkig feit, dat de weder
zijdsche verhouding tusschen werkgever
en arbeider hier zoo gunstig mogelijk is
en blijft, en gene er niet toe overgaat
deze te ontslaan, vooraleer de nood er
toe dringt, en die nood doet zich maar
hoogst zelden gevoelen. Voor die goede
gezindheid pleit o. a. de gemakkelijke
wijze waarop in onze gemeente het
arbeidscontract tusschen patroons en
werklieden, tot beider genoegen geregeld
werd. 't Is wel jammer, dat de betrek
kelijk geringe loonen, die zelfs bekwame
arbeiders hier maar halen kunnen, zoo-
velen doen besluiten hun fortuin in het
Buitenland of in de Nieuwe Wereld te
gaan beproeven. Wel is daar ook alles
geen goud, wat er blinkt, zijn vooral
Des te gereeder, dewijl gij in het bezit
blijft van den brief, door mij aan Camourdas
gericht, hervatte Nerval. En mijne dochter?
liet hij er op volgen, terwijl hij Aurillac
smeekend aanzag.
Uwe dochter huwt Maximiliaan.
Gij veroorlooft...
Ik straf geene onschuldigen.
Gij, die Anita, uw kind, verloren hebt
Ik heb mijnen zoon weergevonden, viel
Aurillac hem in de rede. De zoolang als ver
loren beweende zoon is mij door een mirakel
der oorzienigheid teruggegeven geworden.
Hoewel ik in zijne tegenwoordigheid de blijd
schap verborg, die mijn hart vervult, ben ik
niettemin de gelukkigste der vaders. Ik kan
mij goedertierig toonen, dewijl de Heer mij
zooveel barmhartigheid bewijst. Maar ik kan
dien zoon niet toeroepen Kom in mijne ar
men 1 Tusschen mij en hem verheft zich uwe
misdaad, die ik hem niet kan openbaren zon
der hem te dooden
O 1 riep Nerval geroerd uit, dat gaat te
ver 1 W at 1 gij bewaart het stilzwijgen, gij
smoort met geweld de edelste gevoelens, die
eenen vader kunnen bezielen, gij maakt u
niet bekend aan den zoon als het ware door
een wonder wedergevonden.
Ik moet hem liefhebben om zijnenen
niet om mijnentwil.... Luister, Nerval, ver
volgde Aurillac, het leven is kort, hoe lang
het onB ook toeBchijne.... Er zal een tijd
komen, waarep bet volbrachte goed en het
gepleegde kwaad luid voor of tegen ons zal
getuigen.... Op het korte tijdbestek, dat wij
hier beneden doorbrengen, zal de eeuwigheid
volgen, die wij door onze werken bereid heb
ben.... Op den dag der echtverbintenis van
Maximiliaan met Angelie, zal vader Falot in
zijne Zondagskleeren, afgezonderd zitten in
eenen hoek der kerk, waar alleen gij het
vaderlijk gezag zult vertegenwoordigen... Maar
God is 't bekend uit welk gebroken en gefolterd
hart het vurigste gebed zal opstijgen.... Ik
verlaat u thans en gy zult mij voortaan zelden
meer zien.... Gij zult de stem van de men—
schelijke bedreiging niet meer in uwe ooren
hooren galmenSluit uw oor echter niet voor
de goddelijke stem, en herinner u wel, dat
gij van dezen dag af nog Blechts de bankier,
daar de levens- en genotmiddelen veel
duurder dan hier en missen zij zeer veel,
wat alleen het Vaderland kan aanbieden,
doch het streelt den werkman in zijn
gevoel van eigenwaarde een groot loon
te ontvangen.
't Is wel te betreuren, we schreven
■Bet reeds meermalen, dat hier ook alles
maar onverzettelijk bij die twee oude
industrieën blijft, welke niet meer gelijk
vroeger aan eene bepaalde plaats en
streek als gebonden zijn, doch ook elders
onder dezelfde gunstige omstandigheden
en voorwaarden kunnen uitgeoefend
worden. Waar zich dus de nijverheid
zoo gemakkelijk verplaatsen kan, moet
men ook naar best vermogen trachten,
dat eventueele verlies door de oprichting
van andere fabrieken te compenseeren.
Wij ontveinzen ons geenszins de hier
aan verbonden moeielijkheden; wij weten,
dat de duurte van den grond, de hooge
huurprijzen der woningen, belastingen
enz. de vestiging van nijverheidsinstel
lingen niet in de hand werken, en zeker
niet als deze uit den vreemde tot ons
moeten komen, doch Waalwijk ontbreekt
het gelukkig ook niet aan jonge ener
gieke mannen, die over voldoende mid
delen en capaciteiten beschikken om
eens met den ouden sleur te breken en
zich niet steeds blind te staren op de
lederindustrie, welke iederen dag al groo-
ter en scherper concurrentie door firma's
buiten onze streek wordt aangedaan.
Niemand zal ons van overdrijving be
schuldigen, wanneer wij beweren, dat
Waalwijk, zoo door zijne gunstige ligging
in het centrum der Langstraat, als door
zijne rechtstreeksche verbindingen door
spoor, trams en stoombooten met de
voornaamste industrieële centra van ons
Vaderland, eene benijdenswaardige ge
legenheid tot het scheppen van schier
eiken tak van handel, en bedrijf aanbiedt.
Met gerustheid durven wij tot eene proef
neming adviseeren, overtuigd als wij ons
houden, dat flink aangepakt, deze slagen
moet.
Op het gebied der bouwkundige vak
ken viel meer bedrijvigheid waar te nemen
dan in 1907. Door den bouw van eenige
kleine fabriekert, kantoren, woon- en
winkelhuizen enz. was er voor de meeste
arbeiders zelfs in het winterseizoen nog
al geregeld werk.
der armen zyt.
Aurillac stond op,
Nerval staarde hem met eene onmogelijk
te beschrijven verbazing aan en was zoozeer
getroffen door die eenvoudige grootheid van
ziel en die verhevene deugd, dat hij geen
woord kon uitbrengen.
Met langzame schreden verliet Aurillac het
kabinet van den fabrikant.
In den gang ontmoette hij Angelie.
Wel, vroeg het meisje glimlachend heeft
papa u toegestaan wat gij verlangdet
Ja, mejuffrouw... Maar wat ziet ge er
vandaag bijzonder opgeruimd uit, liet hij er
op volgen.
Ik voel mij inderdaad overgelukkig
Is het een geheim, mejuffrouw
Een geheim 1 gij zoudt het straks uit den
mond van Columba kunnen vernemen. Ik ga
huwen met eeuen der beBten, edelste mannen
van de wereld..,.
Gij behoeft hem mij niet eens te noemen
mejuffrouwhet is Maximiliaan Audoin, viel
Aurillac haar in de rede.
En met eene bevende stem voegde hij erbij
Wees gelukkig Dat de zegen des Hemels
op u ruste
Daar bij gevoelde dat de tranen hem in
de oogen schoten, verwijderde hij zich snel.
Met opgeheven hoofd en een tevreden ge
moed, verliet Aurillac het huis van den
geeerden fabrikant. Hij was niet gekomen om
eene schitterende wraak te nemen op den man
die hem in het verderf gestort hadhij vor
derde niet oog om oog, tand voor tand hij
liet aan God do taak over om die verstokte
ziel te vermnrwen, en wel verre van zijn
vermogen terug te eischen, waarop hij recht
had, deed hij er afstand van ten behoeve der
armen. Ja, hij mag wel fier hot hoofd op
heffen, de man, die Anita in hare brieven
den martelaar noemde en die zulk eenen hel
denmoed aan den dag legde in het vergeven
van zijnen vijand.
(Wordt vervolgd.)