Nummer 87.
Zondag 31 October 190ti.
32e Jaaiga. g.
j
Toegewijd aan Handel, industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad
8IIU6HT
in öuds Tijdon,
PALJAS
fc Mandos-Vinken,
AJSTOOI TIELE
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen
Fijne Heeren-Mode-Aftikelen,
LANDBOUW.
Uitgever:
FEUILLETON
W A A L W IJ K. Telefoonnummer 38.
De wasch, U ziet het, is groot,
doch is door de zuivere zeep
het werk gemakkelijk.
Sunlightzeep schaafjes om zachte
zeep te maken.
Gratis te bekomen bij uwen
winkelier in ruil voor 5 omslagen
J&focultmtw aatt Dm J'êmveftjkXiuD.
Hofleverancier van
II. H. de Koningin.
Kalk eischt kunstmest.
Courant.
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f ü."5,
Framo per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden aan
Uitgever.
den
Advïrtentiën 1-—7 regels f 0.60daarboven 8 cent per regel, grootr
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing, van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
Eon Qroo-i:o Waech
En
'-7o!r«ijs Wc Pk.
1215
i.
Als vaststaand mag geacht wordeu,
dat het werkloozen-vraagstuk een urgente
quaestie is. Een officieel bewijs hiervoor
is de benoeming eener staatscommissie
voor werkloosheid, wier taak het zal zijn
dit vraagstuk in z'n vollen omvang te
bestudeeren. Gelijk de laatste berichten
melden, heeft deze Commissie tot haar
ondervoorzitter benoemd het lid Th.
de Visser, lid van de Tweede Kamer en
heeft zij zich in 7 subcommissiën ver-
Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN."
OF
29)
Titen hij van de dienaars vernomen had dat
Larive werkelijk aangekomen was, deed hij
dozen bij zich komen en vernam uit diens mond
don slechten uitslag zijner zending
Zou do wanhoop die zwakke gezondheid niet
ganech ten onder brengen
Ondanks het gevorderde uur, wilde hij zijnen
zoon nog spreken en opbeuren.
De eerste kamerdienaar zeide hem dat M,
do Markies zeer neerslachtig was on verzocht
had dat men niemand bij ham zon toelaten
's Anderdaags 's morgens, heel vroeg, waB
do hertog in zijn werkkabinet met L« Bihan
dien hij ontboden had.
De afgezant van Charette moest denzelfdan
dag inschepen en langs België naar Frankrijk
weerkeerendaarom wilde de hertog de
Montbazon hem zijn laatste schikkingen mede-
deelen.
Zij waren reeds bezig de zaak te behandelen
toen de markies binnenkwam
De oude edelman was heel verwonderd
Zijn zoon had de gewoonte niet zich reeds
zoo vroeg bij zijnen vader aan te bieden en
dikwijls zelf gebeurde het dat zij elkander voor
de eerste maal groetten, juist op het oogen-
blik dat zij te paard hunne wandeling gingen
doen.
Zijne verwondering nam nog meer toe, als
hij de houding en het gelaat van Gaston be
merkte.
Hij was die diepbedroefde, beslnitelooze man
van vroeger niet meer.
deeld, aan welke adjunct-secretarissen
tot bijstand zulIeD worden toegevoegd.
Tevens is een werkprogram vastgesteld.
Te hopen is, dat deze Commissie niet
zoo lang werk hebbe als de ineenscha-
kelingscommis«ie voor het onderwijs.
Deze schijnt daadwerkelijk tot waarheid
te willen maken de veel getapte aardig
heid dat Sïaatscommissie's dienen,
om de betreffende quaestie's met den
mantel der liefde te bedekken, onder
welken liefderijken mantel de betrokken
materie dan voor goed schijnt verborgen
te blijven.
Om te zorgen, dat voor onze lezers
deze thans zoo urgente quaestie de
winter en hiermede de tijd der grootste
werkloosheid staat immers voor de deur
ten minste theoretisch zoo levendig
mogelijk onder hunne volle aandacht
blijft, zullen we in een rij artikelen deze
zoo pijnlijke sociale ziekte en de midde
len ter bestrijding en heeling bespreken.
Wij raden den belangstellenden lezers
aan, de verschillende artikelen te bewa
ren, daar we niet kunnen beloven, dat
ze in een niet onderbroken volgorde
zullen geplaatst kunnen worden.
De geschiedenis van den dag eischt
vaak direkte bespreking van andere stof
en daardoor een oogenblik te stoppen
met het loopende thema- Wij hopen
^chter zoo spoedig als 't kan en met
zoo Wciuig mogelijk onderbrekingen dit
vrij ingewikkelde en belangrijke vraag
stuk af te handelen.
En nu, na deze lange inleiding, ter zake.
Hoewel het verschijnsel van werkloos
heid, i7i zoon geweldigen omvang als
thans in onze samenleving, een modern
sociaal verschijnsel is, toont ons ander
zijds de wereldgeschiedenis aan, dat deze
sociale ziekte niet direct vast zit aan de
kapitalistische inrichting onzer maat
schappij, gelijk de socialistische theorie
ons leert, want reeds lang voor dit door
de socialisten zoo gehate kapitalisme
bestond, leed de menschheid onder
periodieke werkloosheid en dachten
volksvrienden en wetgevers ernstig na
over doeltreffende maatregelen ter be
strijding dezer kwaal.
Bizonder groot was vaak de werkloos
heid in het oude Athene met zijn voor
die tijden zoo sterk democratischen re-
geeringsvorm. Reeds in de vijfde eeuw
Hij had het hoofd fier opgeheven on in
zijnen blik schitterde eene geheime v/armte
die heel zijn aangezicht opklenrde.
Hij groette den hertog en den koopman eu
verontschuldigde zich hunne onderhandelingen
te komen storen.
Ik hob gisteren avond vernomen, sprak
do hertog, dat ds zending van Larive niet
gelukkig afgeloopen is Dat h3eft mij pijnlijk
getroffen, maar geloof me vrij, alle hoop is
niet verloren.
Le Biban, denkende dat het onkiesch zou
zijn langer dit onderhoud bij te wonen, wilde
zich verwijderen
Blijf maar hier, mijnheer, zegde hem
de markies, g>j stoort hier niemand. Gij zult
van mijnoutwege aan M. Charette zeggen dat
ik mij op den eersten rang zal bevinden van
het leaerkorps dat hem zal ter hulp snellen.
Weihoe! mijn zoon, gij zoudt
Ik vraag als eene gunst da wapens te
mogen dragen mot de andera edellieden die
onder het bevelhebberschap van den graaf vao
Artois zullen vertrekken.
Uoj groot do vreugde des hertogs was, is niet
te beschrijven zijn gelaat glausde van geluk,
hij drukte zijuen zoon in zijne armen en zoende
hem zoo vurig, alsof hij hem, na een jarenlange
afwezigheid, weorg°vonden had.
Ah riep hij, ik wist wel dat mijn bloed
niet verbasterd was en dat uwe koningsgezinde
gevoelens eenmaal zouden opbruischen 1
Mijn besluit is niet alleen too te schrijven
aan deu ijver voor do zaak die ons heilig is;
ik beken rechtzinnig dat zij grootendeels moet
toegeschreven worden aan een ander gevoelen
dat bij mij veel sterker is. Toen Larive
gisterenavond op mijne angstige vragen niets
anders wist te antwoorden dan dit eenvoudig:
„Niets", dan voelde ik den dood in mijne ziel
dringenDe hoop die ik gedurende ver
scheidene weken gekoesterd had werd mij
opeens ontrukt en het scheen mij toe alsof de
laatste levensbanden die mij aan de aarde
hechten, zich gingen verbrijzelen...,.
Eensklaps hoorde ik eene geheimzinnige
stem mij toeroepen; Uwe dochler leeft,
maar om haar weer te vinden, moet gij ze
zelf opzoekeD
Dan had er in mijn binnenste eene ware
voor Christus' geboorte voerde de
Ahteensche Staatsmau Perikles een uit
gebreide en diepingrijpende wetgeving
in ter bestrijding der heerschende werk
loosheid. Er werden op kosten der staats
kas koloniën buiten het eigenlijke staats-
gebied gesticht, waar duizendenar'beids-
looze burgers werden heengezonden en
stukken land in eigendom en ter bewer
king kregen. De beweeggronden tot deze
buitengewoon omvangrijke en kostbare
staatsmaatregelen waren op de eerste
plaats van politieken aard. Perikles wilde,
gelijk de oude geschiedschrijver Plutar-
chus mededeelt, de stad van de werk-
looze cn daardoor ontevreden menigte
bevrijden. Voor hen, die niet in de ko
loniën konden ondergebiacht worden,
zorgde hij echter eveneens groote en
prachtige bouwwerken werden op staats
kosten uitgevoerd, waardoor de werklooze
vaklieden volop arbeid bekwamen en de
stad verfraaid en vergroot werd.
Ten slotte werd ook een reeds oud
middel ter bekamping der werkloosheid
aangewend.
Men bracht de nog overblijvende
werkloozen als' soldaten in 't leger of
bij de mariue onder, en liet deze als
soldeniers ver van het vaderland tot
diens uitbreiding en bloei vechten en
sterven. Hoe groot de werkloosheid
reeds in die dagen was, blijke hieruit,
dat al deze maatregelen nog niet vol
doende waren, om op den duur de kwaal
te bestrijden. Er werden daarom wetten
gemaakt waarbij het tot nog toe onbe
zoldigde ambt van recfiter, waartoe in
het democratische Athene gewoonlijk dc
minder bemiddelde klasse der bevolking
werd uitgekozen, bezoldigd werd, zoodat
ieder burger, die tot dat ambt geroepen
werd, den tijd betaald kreeg, welken hij
tot uitvoering er van noodig had. Ook
het bezoek der volksverzamelingen werd
betaald. En ongeveer 100 jaap na
Perikles ging men er zelfs toe over,
staatsgelden en batige saldo's gewoon
onder de onbemiddelde en werklooze
burgers te verdeelen. Geen wonder dat
onder zulke omstandigheden waarbij
meer dan de helft der burgers door de
groote staatsruif onderhouden werd, het
democratische Athene ten onder ging.
Ongeveer gelijke middelen werden
ook in Rome ter bestrijding der werke-
omwenteling plaats. Ik had op staanden voet
willen vertrekken ik zou vleugels gewenscht
hehben om des te spoediger de zoo te kunnen
overstekenGansch den nacht heeft mij dit
denkbeeld belet in te slapenAh waarom
kan ik reeds met M Le Bihan niet ver
trekken
Eerst en vooral moet gij voorzichtig
handelen, zei de hertog. Heb geduld binnen
eeuigen dagen zult gij den Franschen grond
betreden, als overwinnaar, en niet meer als
banneling.
Dat God u verhoor.», vader 1 Iu afwach
ting zij het mij toegelaten M Le Bihan te
vragen mij eenen grooten dienst te bewijzen.
Ik ben tot uwe bevelen, beer markies,
antwoordde de koopman.
Gij kont de minste bijzonderheden van
mijn droevig wedervaren zoo ooit eeuig teeksn
u op het spoor bracht van Paljaszoo het
toeval hem ooit op uwen weg plaatste, dan geef
ik u volmacht om in mijnen naam te handelen,
tot dat ik zelf aangekomen ben.
Dit vertrouwen vereert mij, hoer markies.
Ik zelf ben vader en begrijp uw lijden. En
zoo het van mij afhangt er een einde aan te
maken
Goddank 1 riep de hertog gelukkig over
de schielijke gemoedsverandering van zijnen
zoon. Onze zaken staan op goeden voet. Weldra
zullen wij de dubbele vreugde genieten, het
koningschap hersteld en de kleine lieve Made
leine weergevonden te hebber 1
XIV.
Wij bevinden ons in Vendée, in het begin
der maand Augustust tenjare 1795.
Op een warmen zomermorgen kwam een
zonderling rijtuig den kronkelingen, hobbeligen
weg opgerold die langs de heuvels van het
Bocage opklimt.
Het was eene gebrekkige huifkar, waarvan
het lijnwaad over tonreepon gespannen was,
en die voortgetrokken word door een ouden
versleten ezel.
Voorop Btapte een sterkgebouwde man, bruin
van gelaat, met lange zwarte haren, Hij
lichte eenigszins de burrie op om het beest
van de vracht wat te ontlasten.
loosheid aangewend. Vooral in Rome
waren een massa menschen die verarmd
en zonder eenige vaste bezigheid rond
liepen. Al deze paupers moesten gevoed
worden daar zij anders een steeds
dreigend gevaar voor den staat waren.
Op staatskosten werden aan deze lieden
voedingswaren uitgedeeld, aanvankelijk
tegen lage prijzen, later voor niets. Deze
bedeelingen vanwege den staat werden
hoe langer hoe talrijker, ja er Hepen ten
slotte in Rome verscheidene honderd
duizenden werklooze burgers en verarmde
boeren rond, die allen op staatskosten
gevoed moesten worden- De Romeinsche
Keizers verdeelden niet alleen koren,
maar ook olie, zout, wijn, kleeding, huis
raad, vleesch, ja zelfs baar geld uit onder
de werkloozen. Ook werden talrijke
werklooz# elementen in de legioenen
ondergebracht, welke, zooals ons de
geschiedenis leert, voortdurend op 't
oorlogspad waren. De vele veteranen
werden in het veroverde land met
stukken gronds begiftigd en op staats
kosten voorzien van de noodige in
richting voor het landbouwbedrijf
Gelijk in Athene scheen ook in
Rome de oplossing voor het werkloozen
vraagstuk als een onmogelijk probleem
en beide machtige rijken hebben voor
een groot deel aan de onpractische
manier, waarop zij deze sociale ziekte
trachtten te genezen, hun ondergang te
wijten. Alle latere Romeinsche ge
schiedschrijvers wijzen op de bijna on-
geloofehjk groote massa volkomen
verarmde klasse van burgers in het
eens zoo machtige rijk. De staat
was echter zelf schuld aan dezen on-
houdbaren toestand. Immers, toen hij
eeu groot deel 2ijner burgers eenvoudig
ging onderhouden zonder daarvoor te
laten werken, kon het niet anders, dan
dat hij zelf een klasse van arbeidsschuwc
en arbeidsonkundige menschen schiep.
En zoo is het ook te verklaren dat er
ten slotte, gebrek kwam aan arbeids
krachten, terwijl anderzijds honderddui
zenden werkloozen uit politieke over
wegingen en oude tradities moesten
gevoed worden, zonder eenigen arbeid
daarvoor te doen. Dat een staat, hij
zij dan nog zoo machtig, onder deze
onmogelijke verhoudingen ten onder
moet gaan, spreekt van zelf
Eene vrouw en eeu knaap van omtrent twaalf
jaar duwden van achter aan het gespan.
Een witte poedelhond huppelde vooruit, en
liep liuks en rechts het schaarhout in.
0nZ9 lezers zullen willicht de familie Paljas,
don moedigen Cadour eD den trouwen Spits
herkend hebben.
Maar zooalB men ziet, was het huisgezin
niet volledig.
Inderdaad men hoorde binoen ouder het
wageDkleed het aanhoudend giegelen opgaan
der twee kleine meisjes die nu eens eveD huu
lachend gezichtje buiten staken.
Hunne twee hoofdjes omlijst door den reep
der huif, stelde het liefste kontrast voor dat
men uitdenken kan, want de eene kleine was
zoo blond als de andere bruiu was.
De bruine was Silvie, de dochter van den
goochelaar de blonde was de kleine Madeleine
de dochter van markies Gaston da Montbazon.
Sedert da maand Januari 1792, toen een
zoo zonderling als treurig voorval hen ver
eenigde, hadden do twee kleine zustertjes
elkander nooit verlaten.
Zij hadden samen het leven geput bij de
zelfde moeder die ze beiden als hare kinderen
had opgevoed.
Beiden waren, zij aan zij, in de friesche
vrije natuur opgegroeid, en rn Maren zij reeds
groot genoeg om te voet een goed eind wegs
af te leggen, al huppelend on springend met
den trouwen Spits.
Maar Paljas heeft de kleinen willen sparen.
Zij waren dus in de koets gebleven dn vor-
telden daar aan elkander het een of ander
vertelseltje dat haar dan ook hartelijk doed
lachen.
Maar weldra was huu dit niet meer genoeg
en moesten zij hunne schalksche gezichtjes ook
eens uit het venster steken (gelijk zij de
opening der huif noemden) om te zien wat er
buiten omging, de bijzonderheden van het
landschap, de hoornen, de rotsen en vooral de
vogeltjes die al het omliggende opvroolijkten,
de gonzende bijtjes die vlijtig van bloem tot
bloem vliegen en hunnen honing vergaderen
en die \eelkleurige vlinders en die hemels
blauwe waterjuffertjes
Op het oogenblik dat zij hunne hoofdjes
buiten steken, bemerken zij een grooten
Deze heilobze ontwikkeling van
Atheensch en Romeinsch staatssocialisme
diene als| een ernstige waarschuwing,
hoe het vraagstuk der werkloosheid niet
kan opgelost worden. Een desbetreffende
wetgeving mag in geen geval de ver-
zorging der werkloozen alleen aan den
staat overdragen. Staatssocialisme voert
noodwendig tot verslapping van de
individueele energie, voert tot ondergang
van iederen staat.
Hl', ijllli IJ 1 HUI I IIIWWHIK.III.
SPECIALITEIT IN
GROOTE STRAAT WAALWIJK B H2.
ONTVANGEN
Dc nieuwste modellen 11EERENII0EDEN,
11EERENDASSEN in de nieuwste dessins,
Ileeren Normaal - Tricot- ONDERGOEDEREN
uit de wereldberoemde fabrieken van W.
Bengbr Sühne tj Stuttgart, alleen door
den uitvinder Prof. Dr. G. Jaeger, gecon-
cenioneerd voor allo landen.
Verbazend, hoeveel schuimaarde erin
de suikerfabriekstreken en ook elders in
ons land, gebruikt wordt, in de onmid
dellijke nabijheid der fabrieken natuurlijk
het meest. Alle schuimaarde, die uit de
fabriek- komt, moet weg en ze ga at wegT
Er is liefhebberij 'genoeg voori De tijd,
dat Staring vreesde voor kalkgebrek in
den Ned. bodem is lang voorbij. Kalk
in den vorm van schuimaarde, kalk als
mergel, kalk als kalk, waar gebruikt men
tegenwoordig geen kalk 1 En er is niets
tegen te zeggen. Een boer, die zijn
voordeel begrijpteen landbouwer, die
den bodem wil dwingen, voort te breDgen,
moet kalk gebruiken, maar niet kalk
alleen. Waar veel kalk gebruikt wordt,
wordt ook veel kali, stikstof en phos-
phorzuur gebruikt, in de eerst plaats kali.
braamstruik met donker blinkende bessen
geladen.
Zij juichen cn. tieren pn steken vragond hun
handjes uit.
Belphégor, dio zij do zustertjes zeer lief
heeft, snijdt twee takken af en reikt ze de
tevreden meisjes over.
Dan herneemt bij weer zijne plaats achter
de koets en stoot, zooveel hij kan, om het ge
brekkige rijtuig den hobbeligen, bergachtigen
weg op te krijgen.
Cadour heeft ook wel noodig dat men een
hand toesteke. Met. gerekton hals trekt hij
uit al zijne macht, geiyk het eeu echte ezel
betaamtmaar het beest is oud en de moed
helpt niet veel meer, als de krachten verdwenen
zijn.
Overigens is deze weg bijzonder moeilijk
en om dit te begrijpen, moet do lezer niet uit
hot oog verliezen dut wij ons in dat gedeelte
van Vendee bevinden dat meestal onder don
naam van Bocage bekend staat.
Die heele streek bestaat uit eene aaneen
schakeling van heuvels en dalen, waarvan
de wegen des winters gewoonlijk in heken en
stroomen veranderen on dan bij de hitte der
zon, als steen samengebakken, bijzonder hob
belig zijn.
Paljas ondervond het ook dat het niet ge
makkelijk van stapel liep.
Elk oogenblik struikelde ^Candour het
karretje werd heen en weer geschokt, en
dreigde om te kanteleD.
Eindelijk gemakte het gespan boven op de
vlokte en reed nu langs een brceden goeden
weg,
Doch Paljas hield «enige oogenblikken stil
om iedereen wat te laten rusten.
Het zweet parelde op ieders voorhoofd
de ezol bad geen droog baardje aan het lijf
meer en het beest hijgde gelijk een blaasbalg.
Ook hield Paljas zich eerst met den ezel
bezig, spande het beest nit en wreef het
duchtig om het zweet op te drogen Cadour
was immers een zeer belangrijk personaatje
met welke men moast rekening houden..
(Wordt vervolgd.)