Nummer 95.
Zondag 28 November 1909
32e Jaargang;
Tweede Blad,
Firma MANDOS-VINKEN
FIJNE HEEREN-MODE-ARTIKELEN.
Gedwongen Winkelnering
Abonneert U op dit
HEEKEN-ONDERGOEDEREN
Nationale Tentoonstelling
van Huisvlijt.
Ingezonden stukken.
WAALWIJK. Groote Straat 6 142.
ONTVANGEN
Het volgend jaar zal gedurende de
zomermaanden in den Haag een Natio
nale Tentoonstelling van Huisvlijt gehou
den worden. Deze Tentoonstelling gaat
uit van den Volksbond tegen Drank
misbruik en staat onder het eere-presi-
dium van Z. K. H. Prins Hendrik. Met
de voorbereidende werkzaamheden is
men voor een groot gedeelte gereed
gekomen. Wij laten hier het vastgestelde
plan volgen
De Nationale Tentoonstelling van Huis
vlijt omvat de volgende Afdeelingen
I. Oorsprong, geschiedenis en ont
wikkeling der Huisvlijt-beweging in ons
land. Literatuur, leerboeken en geschrif
ten leermiddelen, werktuigen en grond
stoffen ter bewerktng.
II. Een moderne huisvlijtschool met
openbare les, en nieuwste hulpmiddelen.
III. Huisvlijt-producten uit vroegeren
tijd.
IV. Houtbewerking en metaalbewer
king.
V. Papier-, leder- en beenbewerking,
riet-, touw- en stroovlechtwerk.
VI. Nuttige en fraaie handwerken.
De afdeelingen IV, V en VI moeten
een beeld geven van de trapsgewijze
ontwikkeling van het eenvoudigste tot
het meest kunstig bewerkte huisvlijt-
product, uit eenzelfde grondstof ver
vaardigd, tevens zoo mogelijk met
indeeling der groepen naar practisch
nut en versiering.
VII. Teekenkunst, schilderkunst, pho
tographic, projectie, boetseer- en kleiar-
beid.
VIII. Verscheidenheden niet behoo-
rend in de vorige afdeelingen, als post-
zegelarbeid, scherfwerk, en alle versie
ringskunst uit waardelooze grondstoffen.
IX Verzamelingen.
X. Inzendigen van bijzondere personen
en instellingen,
XI. Huisvlijt producten uit de koloniën
en uit het buitenland.
XII. De huisvlijt als propagandamiddel
van' den Volksbond.
Wij hopen dat ook uit onze streek
talrijke inzenders aan deze tentoonstelling
zullen deelnemen. Het groote nut van
het aankweeken van Huisvlijt zal wel door
niemand ontkend worden. Het spreek
woord, hoe oud ook, is nog steeds waar
«Ledigheid is des duivels oorkussen.'
Hoevelen die met hun leegen tijd geen
raad weten en-dien trachten te dooden
met het lezen van helaas, maar al te dik
wijls slechte boeken I Weer anderen die
na volbrachte dagtaak langs de straten
slenteren en den weg naar de kroeg op
gaan. Te weinigen zijn er nog, die er
lust in vinden thuis vlijtig, aangenaam
en nuttig bezig te zijn. En toch welk
een genot is het niet als men gedurende
die lange winteravonden een werkje
onderhanden heeft, waaraan men thuis
vlijtig bezig kan zijn, een werk dat te
gelijk ontspanning geeft en nuttig is.
Juist om de liefde tot die huisvlijt, tot
gezelligheid in het familieleven, tot het
tegengaan van drankmisbruik aan te
kweeken en te bevorderen wordt deze
Tentoonstelling gehouden.
Het doel is grootsch, is edel en zeker
van een niet geringe beteekenis voor
de volkswelvaart. Doch wil dat doel
bereikt worden dan zullen velen moeten
medewerken. Wij weten dat in onze
streken er menigeen is, die in zijn viijen
tijd reeds aardige voorwerpen heeft ge
maakt. Deze moeten zeker niet achter
blijven, die moeten laten zien, dat de
naam van de nijvere, de vlijtige bevol
king van de Langstraat ten volle ver
diend is en hier nog steeds die deugden
in eere gehouden worden.
Ook pasbeginnenden, hetzij jongens of
meisjes van 12 tot 16 jaar kunnen en
moeten ook iets trachten te maken dat
gezien mag worden. Voor hen zit daarin
zulk een groote en gunstige gelegenheid
om op dat gebied te leeren en door
oefeningop jeugdigen leeftijd het tot eene
groote hoogte te brengen. Nog eens een
ieder die iets kan bijdragen tot het
welslagen dezer tentoonstelling sporen
wij kracjjfig aan om mede te werken.
Correspondent is o. m. de heer E.
Klijberg-Pernot, alhier.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Invoerrechten.
Mijnheer de Redacteur.
In de «Ned. Lederindustrie' komen
nu en dan artikelen voor over het pro
en contra van beschermende rechten op
leder. In het laatste nummer komt een
«zool- en overleerlooier' een pro-epistel
ten beste geven.
Ik ben overtuigd te veel van uwe
kostbare plaatsruimte te vergen, door de
verzoeken dit artikel in zijn geheel op
te nemen de lezer zou dan met mij tot
de conclusie komen dat de reeks van
argumenten en woorden van den geachten
schrijver, weinig steekhoudend zijn. Noch
tans wil ik op een en ander even de
aandacht vestigen.
Over de laak der gecombineerde com
missie schijnt de inzender in 't geheel
niet op de hoogte zijn
Verder vraagt hij, naar aanleiding der
bewering der schoenfabrikanten, dat zij
bijna alle overleer uit 't buitenland moe
ten betrekken wat presteeren dan de
firma's Keunen, Reerink, Vaucqueline
e.m.adie runds-box, Box-Java enz.
fabriceeren. Zeker wel geachte inzen
der, komen deze fabrikanten in aanmer
king Maar hebben de schoenfabrikan
ten dan niet heel wat andere artikelen
met ernst en met groot succes bezig
zijn en welke invoerrechten den schoen
brikaDt zouden dwingen zijne fabricage
in te krimpen in plaats van uit te brei
den en waarvan de vele duizenden werk
lieden de dupe zullen worden. De
werkeloosheid zal vermeerderen, inplaats
v?n geleidelijk verdwijnen, zooals be
doelde inzender meent.
Mag een industrie die door hard
zwoegen gedurende een tiental jaren,
zich met veel kosten en energie,
eene plaats op de wereldmarkt veroverd
heeft, die aan zoovele duizenden gezin
nen een goed stuk brood verschaft, mag
die industrie door eene Nederlandsche
regeering gedwongen worden, deze zuur
verdiende plaats op de wereldmarkt ic
te ruimen voor een ander, terwille van
eenigen, die niet met hun tijd meegin
gen, zich niet richtten naar de behoeften.
Zij klagen en steenen, maar waarom
doen zulks de looiers niet, die hun za
ken tijdig naar*de eischen hebben in
gericht en thans met succes werken
Ligt hierin niet een bron van zelfver
wijt een verwijt van eigen schuld
Moet een groot-industrie, zooals de
schoenindustrie voortaan genoemd mag
worden in zijn werking en uitbreiding
ten algemeenen belange belemmerd
worden ten pleiziere van eenigen, die
hunne voor een goed deel denkbeeldige
Hofleverancier Tan
11. H. de Koningin.
SPECIALITEIT IN
Schuin tegenover hotel «De Twee Kolommen»
sociale wetten een ramp, inplaats van
een weldaad.
Aan het slot geeft de inzender nog
iets ten beste ver gedwongen winkel
nering- Hij meent dat 't strijden der
schoenfabrikanten tegen invoerrechten op
leder even immoreel is, als de gedwongen
winkelnering, waardoor ten koste der
arbeiders dubbel ingehaald wordt, wat op
de schoenen misschien wordttoegegeven.
Op eene dergelijke insinuatie kan men
niet beter dan 't zwijgeu doen.
En als hij aan 't slot vraagt of de
minister van financieën aan den arbe-
dersstand, aan de lederindustrie geen
weldaad zou bewijzen met een naar oor
deel toegepaste protectie, daar verwijs
ik hem naar 't geen ik hierboven
schreef en vooral naar de cijfers van
36,000 en 4000 arbeiders.
En bij zijn slot-wensch dat de minis
ters geen nota zal nemen van de jam
merkreten van enkele schoenfabrikanten,
die aan export doen, sluit ik den mijne
aan, dat de minister dan wel gehoor zal
geven aan de jammerkreten van die
36,000 arbeiders met hunne respectieve
gezinnen.
De schoenfabrikanten zijn het aan hun
zelf, aan hun arbeiders en 't algemeen be
lang verplicht op te komen tegen in
voerrechten op overleder in elk geval.
Laten ze toch niet te laks zijn. Allen
weten wat er gaat gebeuren, als er in
voerrecht komt, laten ze dan toch ook
alle krachten inspannen om ze van 't
lijf te houden. Nog harder moeten zij
werken met krachtige overtuigingsstuk
ken, die er zoo bij de vleet zijn. Over
tuigen op de beste en duidelijkste gron
den, met sprekende cijfers, dat is de weg.
Schoenfabrikanten verdedigt uwe hei
ligste goederen 1
Geachte Redactie.
Beleefd en vriendelijk verzoeken wij u
plaatsing van het onderstaande.
De nieuwste modellen HEERENC ASSEN in prijzen vanaf f 0.40 tot f3.50.
(Beslist ee< igste en grootste uitgebreidste keuze in den geheelen omtrek.)
HEEREN-BOORDEN in 38 modellen.
GARNITUURS en MANCHETTEN, OVERHEMDEN en FRONTS.
ENGELSCHE HEMDEN (ffaschecht) in prijzen vanaf f2.25 tot f 12.50. Worden
des verkiezend naar maat geleverd.
Nieuwste modellen Engelsche HEEREN-HOEDEN en PETTEN.
HANDSCHOENEN in glacé, peau de Suède, Castor,Wildleder, Wol en Katoen,
tot in de fijnste genre's.
ZAKDOEKEN en POCHETS.
HEERENVESTEN.
KRAGENSCFIöNERS, FOULARDS en CHACHENEZ.
SOÜS-PIEDS.
DASSPELDEN, MANCHET- BOORD- en FRONTKNOOPEN.
uit de wereldberoemde fabrieken van W. BENGER-SÖHNE te Stüttgart, aan welke
fabrieken alléén door den uitvinder Professor Dr. G. JAEGER de concessie is gegeven
voor alle landen.
noodig, die hier niet gemaakt en~vele
zelfs niet gemaakt kunnen worden. Sta
tistieken zouden u kunnen bewijzen, dat
de schoenfabricage voor honderd dui
zenden uit 't buitenland moet betrekken
dat moet iederen looier, zoowel als eiken
schoenfabrikant te over bekend zijn,
om daaraan nog vele woorden te ver
spillen.
De bevordering van de nationale in
dustrie doet ook^ weer bij bedoelden
schrijver opgeld. Maar dit is eene grove
onjuistheid. Ter wille van een paar be
staande en mogelijk in de toekomst ver
rijzende overleerfabrieken (die om beken
de redenen verschillende overleersoor-
ten nooit zullen kunnen fabriceeren),
moet een bestaande en zich steeds meer
en meer ontwikkelende industrie zeer ern
stig worden benadeeld, neen sterker: voor
een gedeelte worden doodgedrukt, wat
toch al te bar is, als men weet, dat vol
gens de laatste mij bekendegegevens de
schoenfabricage aan 36000 tot 40000 de
lederfabricage aan omstreeks 4000 0.3000
arbeiders werk en brood verschaft Is
het bescherming van nationale nijverheid,
van nationalen arbeid, wanneer door in
voerrechten op overleder, de'toenemen-
de export wordt belet, een export, waar
mede alle schoenfabrikanten van betee
kenis, (die niet bij de pakken zijn blijven
zittenmaar met hun tijd zijn meegegaan
wat de looiers veelal niet deden) thans
belangen verdedigen. Want een belemme
ring en daardoor inkrimping der schoen
fabricage- slaat door de mindere be
hoefte direct terug op de looierij, terwijl
door toenemenden export ten eerste door
grooter gebruik de leerlooierij gebaat is
en ten tweede de Hollandsche markt
voor een gedeelte ontlast wordt, waar
door de kleinere schoenfabrikanten een
goed afzetgebied zullen vinden. Overi
gens zullen de kleine leerlooiers, die nu
't hardst schreeuwen, van invoerrecht op
zoolleer de dupe wonden, daar de groo-
ten hun fabricage zoo noodig zullen
uitbreiden, waardc>or de kleine geheel
in de klem komen.
Men wil de schoenfabrikanten eene
jaarlijksche belasting gaan opleggen, die
voor velen niet draagbaar is en waarvan
zij, de werklieden en 't fabric.aat de dupe
zullen worden. Met het meer-betalen
eenerzijds, zal de omzet naar 't buiten
land sterk verminderen, als zij den voor
sprong op 't buitenland vrijdom van
overleer moeten afgeven. Van twee
kanten zullen zij dus klappen krijgen van
niet geringe beteekenis.
Als motief wordt elders nog aange
haald, er is geld noodig voor sociale
wetten. Wat baten den werkli-eden sociale
wetten, als 't geld hier voor g'ehaald wordt
uit een tariefwet, die de industrie belem
mert en die hem het werk, geheel of
gedeeltelijk ontneemt- Dan zijn zulken
Nu wederom in verschillende Katho
lieke Dag- en Weekbladen van Nederland
berichten circuleeren over de bestrijding
der zoogenaamde gedwongen winkelne
ring en het optreden van den Nederl.
R. K. Lederbewerkers-Arbeidersbond
tegen dit euvel, blijkbaar met geene
andere strekking, dan om het beroep op
den moreelen en finantiëelen steun van
het weldenkend publiek, namens onzen
Bond gedaan door het Bureau voor de
R. K- Vakorganisatie, te verzwakken,
achten wij ons verplicht nogmaals eene
objectieve uiteenzetting te geven van
den stand van zaken, ten einde den
«geheel verkeerden kijk op den bestaan
den toestand", waarvan die berichten
(vermoedelijk van patroonszijde uit Kaats
heuvel) spreken, tot een «juisten" kijk
terug te brengen.
Die berichten bespreken den strijd
tegen de gedwongen winkelnering te
Kaatsheuvel, en willen doen uitkomen
dat al wat daarvan geschreven wordt
>schromelijk overdreven" is.
Wat anderen daarover geschreven
hebben, is ons ternauwernood bekend
wat daarover in ons bondsorgaan tDc
Katholieke Lederbewerker" geschreven
is, wenschen wij steeds te verantwoorden
wanneer daarop met name gereflecteerd
mocht worden.
Verder geven die berichten den schijn
alsof het in onze bedoeling ligt speciaal
den goeden naam yder Kaatsheuvelsche
patroons" in 't gedrang te brengen. Niets
is minder waar dan dat. Er is alleen
geschreven over «patroons, die er eene
winkelnering op na houden voor de ar
beiders" alsmede over «patroons die de
organisatie der arbeiders bestrijden".
Gelukkig zijn er ook in Kaatsheuvel,
gelijk elders, velschillende patroons, die
de Katholieke orga isatie en haar streven
eerbiedigen en met wien de Nederl. R. K.
L. A- B. in zeer goede verstandhouding
leeft.
Dat de Nederl. R. K. L A. B. zich tot
heden in hoofdzaak tot de afdeeling
Kaatsheuvel heeft bepaald inzake den
strijd tegen de gedwongen winkelnering,
geschiedde om de volgende redenen:
lo. Omdat een gelijktijdige actie tegen
de zoogenaamde gedwongen winkel
nering in alle afdeelingen, voor zoo
ver die aldaar bestaande is, niet te
overzien is.
2o. Omdat in de afdeeling Kaatsheuvel
de arbeiders het sterkst georgani
seerd zijn.
3o. Omdat in Kaatsheuvel dit euvel
schier algemeen en het ergst ge
woekerd heeft.
Tot staving, van deze laatste bewering
verwijzen wij naar de eerste Jaargangen
van het Katholiek Sociaal Weekblad, en
de artikelen, in verschillende Katholieke
dagbladen geschreven, reeds gerulmen
tijd vóór dat in Kaatsheuvel eene arbei
dersorganisatie bestond. In diezelfde
bladen werd aangedrongen op vakorga
nisatie der arbeiders, zijnde het eenifjst
middel om aan dit verderfelijk stelsel
een einde te maken.
Aan dien wensch der bladen is gehoor
gegeven er bestaat thans in Kaatsheuvel
eene vakvereeniging, zoowel van mannen
als meisjes, ruim 500 man sterk er is
geageerd tegen de gedwongen winkel
nering met eenige fabrikanten kwam
de vereeniging op vredelievende wijze
tot een vergelijkandere fabrikanten
wilden van geene regeling met de vak
vereeniging weten, ondanks verschillende
voorstellen tot regeling. Toen volgde er
strijd, die thans nog niet tot eene op-
ossing is gekomen 1
Onwaar is het, dat in ons orgaan «De
Katholieke Lederbewerker" van «erbar
melijke toestanden te Kaatsheuvel'1 in 't
algemeen gesproken is.
Wij stellen er prijs op te verklaren,
dat de toestanden op industrieël gebied,
alsmede de overige arbeidsverhoudingen
te Kaatsheuvel nagenoeg gelijk zijn aan
die van anderen Schoenindustrieële plaat
sen in Noord-Brabant.
Maar wel werden door ons de «ver
foeilijke misbruiken" aan de kaak gesteld,
die het gedwongen-winkelnering-stelsel
der fabrikanten medebrengen. En deze
misbruiken hebben in wellicht even hevige
mate geheerscht, en heerschen nog niet
alleen in Kaatsheuvel, maar ook in andere
plaatsen waar Schoenindustrie is, o. a.
in Oisterwijk, Loonopzand, Dongen,
Besoijen, Baardwijk e. a. p. (Zie afl. 5
van het Maandschrift van het Centraal
Bureau voor de Statistiek 1909).
Melding makende van de vermindering
der gedwongen winkelnering te Kaats-
ïeuvel, zeggen de berichten (vermoedelijk
van patroonszijde) dat thans te Kaats
heuvel circa 575 arbeiders geheel vrij zijn
het aanschaffen van levensmiddelen,
terwijl nog 400 arbeiders werkzaam zijn
Dij winkel drijvende patroons. Doch er
wordt niet bijgevoegd, dat die vermin
dering door strijd heeft moeten ge
schieden, omdat ongeveer een half jaar
geleden, drie maanden na de invoering
der wet op het arbeidscontract, er nog
ruim 200 arbeiders mèèr waren, werkzaam
bij winkel-drijvende patroonsen dat
juist om die actie de R. K. Vakvereeniging
van Lederbewerkers te Kaatsheuvel ver
volgd wordt, door het ontslaan van
bestuursleden en leden, zoodat betrekke
lijk een ongemeen groot getal werkloozen
kwamen, die in den slappen tijd ten laste
werden gebracht der vereeniging te
Kaatsheuvel, met geen andere bedoeling
dan om die vereeniging een nekslag toe
te brengen. Zelfs werd door eenige fa
brikanten, die geheel buiten den strijd
tegen de gedwongen-winkelnering staan,
deelgenomen aan die organisatiebestrij-
ding.
Vergoelijkenderwijze wijten de berichten
de werkeloosheid te Kaatsheuvel aan
«de enorme slapte, welke in de Schoen
industrie reeds maanden heerscht.» Maar
waarom heerschte er dan in andere
plaatsen, waar Schoenenindustrie is, geene
of slechts sporadische werkeloosheid
Waarom heerschte andere jaren tijdens
eene zelfde periodieke seizoen-slapte
geene of bijna geene werkeloosheid te
Kaatsheuvel Waarom worden onver-
eenigde arbeiders in de plaats gezet van
«vereenigde» arbeiders, ontslagen wegens
slapte» Waarom werden ineenenabutige
gemeente ten gevolge van een geschil
nopens de gedwongen winkelnering, 10
arbeiders ontslagen, «wegens slapte»,
terwijl, nadat de fabrikant zijn zin had
gekregen, de 10 ontslagen arbeiders weer
konden blijven Waarom kunnen de
ontslagen Penningmeester der mannen-
afdeeling en de ontslagen Presidente der
meisjesvereeniging, die naar de verklaring
van fabrikanten meer dan gewone vak
bekwaamheid bezitten, niet in 't werk
komen, terwijl minder bekwame werk
krachten worden aangezet
Het buiten-zaken treden van 2 fabri
kanten met te samen 16 arbeiders is niet
de oorzaak der werkeloosheid, omdat
slechts 2 dezer arbeiders op het oogen-
blik werkeloos zijn, en daartegenover
staat de oprichting van een nieuwe fabriek
door de firma Snoeren Cie. en de
in
