Nummtr 97
Zondag 5 December 1909
'32e Jaargang
Tweede Blad.
De vakschool te Waalwijk
BUITENLAND.
België.
Portugal.
Amerika.
Reclame.
BINNENLAND.
Ingezonden stukken.
ontv
tiatief in
dat hier
Wij lezen in het Vakblad voor de
Schoenmakerij
Door alle belanghebbenden bij de
schoen- en lederindustrie wordt met
nauwkeurigheid nagegaan, hoe de zaken
vorderen aangaande de oprichting eener
Rijks vakschool voor Schoenmakers en
Leerlooiers. Telkens verschijnen daar-
^Sfcrent berichten in de bladen.
in ons vakblad heeft die passage
landacht getrokken, waarin de mi
nister zich verklaarde, voor oprichting
eener R ij k s school, daar het hier niet
een provinciaal, doch R ij k s-b e 1 a n g
goldt.
De "estiging te Waalwijk schijnt bij
voorbc-v gewild te zijn, daar deze ge
meente de kosten van bouw en oprichting
tot een bedrag van f 40.000, op zich
wilde nemen, en ook, omdat deze ge
meente een centrum van de schoen- en
lederindustrie is.
Dat deze zaak, zonder gecritiseerd te
worden, zou tot stand komen, was niet
denkbaar. Dit blijkt nu reeds uit het
Voorloopig Verslag over Hoofdstuk V
der Staatsbegrooting. Daar toch leest
men (Art. 159):
»Van verschillende zijden werd hulde
gebracht aan hen, die de oprichting
dezer school hadden voorbereid, als ook
aan de plannen van den Minister, door
hem in de Memorie van Toelichting
Echter had het den leden,
algemeen het particulier ini
deze voorstonden, bevreemd,
de vestiging van een R ij k s-
school werd voorgesteld. Op de gronden
door hen reeds ontwikkeld, oordeelden
zij het noodig, dat de school door het
bestuur van eene vereeniging wordt be
heerd, in welk geval zij gaarne bereid
zouden zijn hunne stem aan een zeer
ruim subsidie te geven in plaats van
rechtstreeks onder het bestuur van
mannen van de practijk te staan, zal de
school nu onder leiding van rijksambte
naren van twee departementen worden
gesteld.
bezwaar, door enkele leden ge
il en reeds elders in dit verslag
besproken, was, dat scholen, als deze,
ongewenschte concurrentie aandoen aan
particuliere fabrikanten. Men wenschte
dat hetgeen werd vervaardigd niet onder
den marktprijs zou worden verkocht.
JDoor eenige leden, die overigens met
met regeeringsvoorstel instemden, werd
betreurd, dat wellicht in verband met
dit voorstel geen subsidie was voorge
steld ten behoeve van een vakcursus
Voor schoenmakers te Drunen, welke
uitgaat van de vereeniging >De Hanze.''
Naast de groote vakschool bleef toch
dringend behoefte bestaan aan kleinere
praafs-.ii;1"» cursussen. Ook indien de
s 'L'., lalwijk door velen kan worden
bezocht, zal er gelegenheid moeten zijn
voor degenen, die het onderwijs aldaar
moeten missen, oin zich althans eenigszins
in het vak te bekwamen. De beste leer
den van den vakcursus zullen toch
:r tijd naar de school te Waal
wijk overgaan, zoodat deze ook van der
gelijke cursussen voordeel kan trekken.»
Hieruit blijkt dusle. dat er leden
der 2e Kamer zijn die meenen dat deze
school niet van het Rijk, maar van een
reeniging moet uitgaan
2e- dat er leden zijn die in deze school
een concurrentie zien voor den particu-
»>ren schoenmaker of fabrikant
3e. dat er leden zijn die opkomen
het steunen van plaatselijke cur
sussen.
Hoe deze kwestie bij de openbare
behandeling in de Kamer zal afloopen,
zullen we nader mededeelen.
Een en ander geeft echter het duide
lijk bewijs, dat men van Regeeringswege
de belangen van ons vak op het oog
heeft, en dat ook de Volksvertegen
woordigers hunne aandacht aan ons vak
hebben gewijd. H.
aep:»i
KonlngSLeopold heeft drie naamlooze
vennootschappen opgericht een in Duitsch
land, een in Frankrijk en een in België,
waaraan hij al zijn bezittingen en zijn
vermogen overdoet. In de Fransche re
publiek heeft hij goederen 'liggen aan
de Riviera, in Duitschland in Nieder-
Buchlbach. De Belgische vennootschap
beschikt over een kapitaal van 12.500.000
fr. De aandeelen zijn niet op naam en
kunnen dus gemakkelijk verhandeld
worden.
Als oprichters der vennootschappen
treden op de vroegere medewerkers van
den vorst in het bestuur van den Congo
Vrijstaat, de heeren Goffinet, Janssens,
thans directeur der Brusselsche tram
wegmaatschappij, en de reeder Kunge.
Men schat het vermogen van boning
Leopold op meer dan 900 millioen frs.
Zoo men weet, is dezer dagen te Boe
dapest het faillissement van zijn dochter,
prinses Louise, aangevraagd.
De Kamer nam heden met 104
tegen 49 stemmen en 5 onthoudingen
de geheele militaire wet in tweede lezing
aan. Vóór de stemming verklaarden de
3 ministers, die bij de eerste stemming
tegen de afschaffing van het remplace-
menten-stelsel stemden, dat zij de wet
in haar geheel zouden goedkeuren.
De reis vai koning Manuel.
Gisterenavond is de Portugeesche ko
ning uit Parijs naar zijne residentie af
gereisd. Onder de vele personen, die
den koning >goede reis* kwamen wen-
schen werd er o.a. opgemerkt een ver
tegenwoordiger van president Fallières,
de Fransche premier, de minister van
buitenlandsche zaken, Pichon en de
Portugeesche gezant.
De geruchten over het huwelijk van
koning Manuel worden nu weer tegen
gesproken. Van zeer bevoegde zijde
wordt uit Londen gemeld, dat de Po--
tugeesche koning nooit het plan heeft
gehad om zich met een Engelsche prinses
te verloven.
't Volgend jaar zal hij een bezoek
brengen aan Weenen, om daar zijn uit
verkorene, een Oostenrijksche aartsher
togin, te vinden.
Dr. Cook.
Uit New-York wordt aan de »Daily
Telegraph* geseind, dat Herschell Parter
professor aan de hoogeschool van Co
lumbia, die dr. Cook bij zijn ontdekkings
tocht naar den Mac Kinley vergezelde
het bewijs heeft geleverd dat Cook nooit
den top bereikt heeft.
Veronachtzaamt nimmer
Aambeien.
Onder de noodlottige gevolgen van hel
veronachtzamen van eenvoudige gevallen Van
aambeien noemen wij bloedende aambeien,
die uw levensbloed afvoeren en de oorzaak
zijn van algemeene zwakte en bloedarmoede,
uitstekende aambeien, een der meest
pijnlijke kwalen, die het menschdom kent,
verzworen aambeien, de hardnekkigste vorm,
die zich voor kan doen, de ongeneeslijke
fistel en verstopping van het afvoerkanaal
der iugewauden, hetgeen gewoonlijk in eenige
uren noodlottig eindigt.
Vele mannen en vrouweD, die aan aam
beien lijden, verdragen deze zoo goed als zij
kunnen, omdat zij van nature teergevoelig
zijn en er tegen op zien om een behande
ling te ondergaan. Derhalve verwaarloozen
zij hun kwaal, totdat deze een hoogte bereikt,
waarop de pijn letterlijk ondragelijk wordt
en een operatie het eenige redmiddel is ter
voorkoming, die alleszins gevaarlijk zou zijn
Foster's Zalf geneest echter zelfs ernstige
gevallen van aambeien en zonder dat gij
er eenigen last van zult hebben bij uw
dagelijksche bezigheden. Zij is wonderlijk
verzachtend en heelend - reeds de eerste
aanwending geeft een ongekend gevoel van
opluchting en rust aau de aangedane deelen.
Een geduldige verdere behandeling met de
zalf zal ongetwijfeld beloond worden door
een volkomen genezing.
Let erop, dat gij de echte Foster's Zalf
krijgt. Zij is te Waalwijk verkrijgbaar bij
de Firma Wed. Orie-Dumonlin, Markt. Toe
zending geschiedt franco na ontvangst van
postwissel h f 1.75 voor één off 10.—voor
zes doozen.
Het oude Beursterrein te Amsterdam.
Het oude Beursterrein voor f 825.000
verkocht.
De directie van het modemagazijn >De
Bijenkorf* te Amsterdam, is het eens
geworden met het gemeentebestuur al
daar over den aankoop van het geheele
oudebeursterrein, waarvan de »Bijenkorf«
thans een gedeelte in gebruik heeft.
De koopsom bedraagt f825.000.
In de geheime zitting van den ge
meenteraad is het bod van »De Bijen
korf* aanvaard.
Het ligt in de bedoeling van de
directie van de >Bijenkorf< om het 2800
M2 groote terrein geheel te bebouwen.
De plannen voor het nieuwe mode-ma-
gatijn zijn nog niet vastgesteld, doch
wel staat reeds vast dat het gebouw 5
verdiepingen hoog zal worden en 3
hoofdgevels zal krijgen, een aan de zijde
van den Dam, een aan den kant van
het Damrak en een aan de zijde der
nieuwe Beurs.
De bouwkosten zullen ongeveer een
millioen bedragen.
Het portret van Koningin en Prinses.
Van welingelichte zijde meldt men
ons dat de fotografieën van H. M. de
Koningin en van Kroonprinses, zijn ge
nomen door de dectrice van Hare Ma
jesteit, terwijl zij zijn uitgewerkt door de
firma Guy de Coral, hoffoto-handel te
Amsterdam en den Haag.
Deze firma is dus niet zelve op het
Loo ontboden, om de foto's te nemen,
zooals onlangs onjuist in schier alle bla
den is gemeld.
Voor Amerika zijn bij deze firma
tachtig duizend van deze foto's besteld.
Wel een bewijs hoe populair H M
onze geliefde Koningin in dat wereld
deel is 1
(Utr. Ct.)
Gulpen.
De officieele uitslag van de gisteren
gehouden stemming voor een lid van de
Tweede Kamer in het district Gulpen
is
Uitgebracht 3961 geldige stemmen,
waarvan op den heer L. M. Hermans
(soc.-dem) 458 en op jhr. mr. Ch. Ruys
de Beerenbrouck (r.-k.) 3503-
Haven van Rotterdam.
De havenbeweging van Antwerpen
over de elf eerste maanden van 1909
omvat 121,771 ton minder dan die voor
den N. Waterweg over hetzelfde tijdvak
terwijl het verschil ten gunste van
Antwerpen over de tien eerste maanden
van 19Ó9 68,120 ton bedroeg.
Intrekkiug der tariefsvcrliooging wordt
overwogen.
Op een vraag, door den heer Patijn
heden in de vergadering der Tweede
Kamer gedaan, heeft de voorzitter me
degedeeld, van den minister van finan
ciën bericht ontvangen te hebben, dat
deze, met het oog op de veranderde
o mstanigheden, zeer ernstig overweegt,
of het tarief-ontwerp (verhooging met
30 percent) kan worden ingetrokken.
Een definitieve beslissing zal zoo
spoedig mogelijk worden genomen.
Lord Kitchener in onze Oost.
Lord Kitchener is aan boord van de
Assaye te Singapore aangekomen. Heden
Vrijdag vertrekt hij van daar naar Java
De gouverneur van Java heeft hem toe
gevoegd Kolonel Schutte van den Ge-
neralen staf.
De zaak Kuypcr.
De ^Standaard* meldt:
Onder de vele onjuiste berichten die
rakende de bekende zaak, door enkele
organen der Pers verspreid werden, be
hoort ook het zeggen, dat Dr Kuyper
het denkbeeld om de zaak in handen van
vroede mannen te geven, zou hebben
gewezen van de hand.
Het tegendeel hiervan is waar, Niet
eens, maar herhaaldelijk, is door hem
aan meerderen verklaard, dat hij van
voornemen was dit te doen. maar het
uitstelde tot na afloop van de Begroo-
tingsdiscussiën. Zelfs was het zijn plan
geweest, zich in de Kamer van alle
verklaring te onthouden en zich geheel tot
het uitlokken van zulk een uitspraak
van derden te bepalen.
Maar al ging hij thans, op het advies
van vrienden, tot het afleggen van een
korte verklaring in de Kamer over,
hieruit volgt in het minst niet, dat zijn
oorspronkelijk- voornemen zou zijn op
gegeven. Veeleer hebben reeds bespre
kingen plaats gehad over de beste wijze
om tot de uitvoering ervan te kunnen
geraken.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur,
INVOERRECHTEN.
Het lag aanvankelijk niet in mijne be
doeling nog een woord te verspillen aan
een zoo treurige argumentatie als »Een
zoolleer en een overleerlooier'' thans in
de >Lederindustrie" geeft, in antwoord
op mijn artikel van een vorige week in
dit blad en alleen hierom, dat bedoelde
heer scheldt en schimpt op eene erbar
melijke manier, de schoenfabrikanten
grieft op eene schandelijke wijze, omdat
hij, zooals hij schrijft, zijn zin heeft ge
kregen nu er strijd is ontstaan en 't
mijne bedoeling was eene gedachten-
wisseling in 't leven te roepen.
Vooraf wensch ik op te merken, dat
ik mijne artikelen zal plaatsen in dit blad,
't welk mijn tegenstander, die mogelijk
in mijne buurt woont, toch nogal spoedig
schijnt te bereiken. Dinsdag was zijn
antwoord op mijn schrijven in dit blad
van van Zondag, al in »De Lederin
dustrie* gedrukt.
Een enkel van de weinige argumenten,
die zijn pers product bevat, wensch ik,
niet ten zijnen pleiziere, maar in 't alge
meen belang te ontzenuwen Ik wil be
ginnen ook een fransche uitdrukking te
gebruiken en wel deze >qui se fache a
tort* en aangezien de man niet veel meer
doet dan schimpen en schelden moet hij
blijkbaar ongelijk hebben.
Wanneer de looierij geen betere pleit
bezorgers heeft dan deze schrijver, wan
neer de zaak gered moet worden met
schimpen, groote woorden als bloedgeld,
rommel enz., bij gebrek aan degelijker
argumenten, dan moet die zaak al heel
droevig en zwak staan.
Juist, een streng vertrouwelijke circulaire
is aan de leden van den A. N. B. v S.
gezonden, maar dat U deze woorden niet
goed kunt of wilt begrijpen is niet de
schuld der schoenfabrikanten. Ik zal u
echter uit den droom helpenstreng
vertrouwelijk boven de vragenlijst wil
zeggen, dat de mededeelingen streng
vertrouwelijk aan den Voorzitter geschie
den, dat van de hoogst gewichtige mede
deelingen, als >hoeveel schoenen maakt
ge*, shoeveel overleer gebruikt ge*,
»hoeveel buitenlandsch leer gebruikt ge«,
»hoeveel exporteert ge* enz., dat van
die mededeelingen, d'e men zoo maar
niet aan den eerste den beste doet, op
de meest bescheiden, geheime wijze ge
bruik zal worden gemaakt.
Begrijpt ge 't nu beter
Het totaal van al die cijfers moet dienen
om de heeren looiers in de gecombi
neerde commissie te doen zien, met
duidelijke gegevens te overtu'gen, dat
het geen ijdel geroep is als men spreekt
van het overleer dat uit 't buitenland
moet betrokken worden, als men spreekt
van beduidenden export enz.
Als binnenkort de cij'ers bekend wor
den zal de szool- en overleerlooier* nog
wel eens op z'n neus kijken.
Uit de gecombineerde commissie zijn
de overleerlooiers niet geweerd door de
schoenfabrikanten. De Bond heeft aan
den Looiersbond gevraagd eene com
missie te benoemen om met hen te ver
gaderen al waren alle commissie leden
overleerlooiers geweest, daaraan hadden
de schoenfabrikanten niets kunnen doen.
Dat was aan 't bestuur van den Looiers-
bond.
U wordt dus hier wederom op eene
grove leugen getrappeerd.
Voornamelijk betrekken de schoenfa
brikanten rommel uit 't buitenland, dat
de Ned. looiers niet maken, zoo schrijft
de inzender en rommel hebben ze noo
dig- Ik ga °P dit kracht-argument
niet verder in. Dat er overleersoorten
noodig zijn die hier te lande niet gemaakt
kunnen worden, daarover is de inzender 't
met mij niet eens. Ik schreef dit op gezag
van een indertijd verschenen adres der
Kamer van Koophandel te Waalwijk
(toch wel betrouwbaar, en niet bevoor
oordeeld ten gunste der schoenfabrikan
ten), waarin gezegd wordt, dat 't over
bekend is, dat zekere overleersoorten
uitsluitend in een gedeelte van Duitsch
land, andere weer in 't Zuiden van
Frankrijk, weer andere in Amerika ge
maakt kunnen worden, wat aan verschil
lende omstandigheden, als water, geaard
heid enz- is toe te schrijven.
Wat de hoegrootheid van den import
betreft van overleer, waarvan 't meeren-
deel noch in Holland gemaakt, noch
gemaakt kan worden, daarover zullen
U weldra cijfers bekend worden, die U
mogelijk overtuigen kunnen. Zoo ook
wat de export van schoenen betreft.
Ja de bevordering van nationale nijver
heid mag zeker opgeld doen, maar niet
ten onrechte. Over die cijfers van 4. h
3000 en 36 a 40 000 werklieden glijdt
de heer inzender blijkbaar liefst heen,
die komen in zijn redeneering ook min
der te pas, maar moeten voor ieder
onbevooroordeelde zeer zwaar wegen.
Dat de schoenindustrie haar opkomst
te danken heeft aan de 5% invoerrecht,
waar ze al heel weinig om maalt en aan
de gedwongen winkelnering is te be
lachelijk om te weerspreken. De schoen
fabrikanten hebben hun werklieden uit
gezogen; gij generaliseert, er zijn er, maar
er zijn er ook en die heb ik op 't oog,
die door energie, vakkennis, door het op
tijd de bakens verzetten, op 't oogenblik
prachtige inrichtingen hebben, die met
eereop de wereldmarkt genoemd worden.
Een opmerkelijk verschijnsel is het
intusschen dat juist degenen die nooit
aan gedwongen winkelnering deden, de
flinkste en bekendste zaken drijven I
En dan spreekt die over- en zoolleer
looier van loonen van 6 a 7 gulden.
Neen, steek eerst de hand in eigen
boezem nergens wordt over 't algemeen
minder betaald dan In de ouderwetsche
looierij. In de schoenfabrieken wordt
over 't geheel een goed stuk brood ver
diend. Indien u wenscht, zal u de ge
legenheid verschaft worden op een
schoenfabriek inzage der loonboeken te
nemen, dan zal u zien dat daar loonen
aan volwassenen gegeven worden, va-
rieerende tusschen f8 en f 15 gedurende
de laatste vier jaren, en dat is nog geen
uitzondering 1
Wat u schrijft over de machines van
de Deutsche Vereinigte Schuhmachinen
Gesellschatt en hare dividenten, waaraan
het zweet kleeft van uitgezogen Neder-
landsche arbeiders en de verdere hatelijk
heden over groot-fabrikant spelen enz.
enz. dat is te belachelijk en naïef voor
elk ietwat onbevooroordeeld en eenigs
zins ontwikkeld man, om daarop verder
in te gaan. Neen de fabrikanten zijn
niet bang dat de sluier gelicht worde
over de gedwongen winkelnering. In de
verste verte niet. De schoenfabrikanten
waar het hier om gaat, hebben er al
lang, genoeg om het wraakroepende dat
er in zit voor den werkman, om de on
eerlijke concurrentie die het bevat voor
de fabrikanten, tegen gevochten.
Dat er nog plaatsen zijn waar dit
euvel voortwoekert geef ik toe, maar
dat de tegenwoordige schoen indystrie,
als machtige indus'rieele factor, als
exporteerende nijverheid, die krachtig
vooruitgaat, aan dit euvel haar ontstaan
en bloei dankt, is een grove, tatale
leugen, die men van een vakman in
een degelijk vakblad niet verwacht en
eer een uiting schijnt van iemand die de
toestanden niet kent of ze willens en we
tens verkeerd voorstelt.
De conclusie, die de geachte inzender
stelt, laat zich gemakkelijk begrijpen.
Ze is als de restde schoenfabrikanten
zijn de oorzaak van de wanverhoudingen
in hun eigeo vak en tevens van den
achteruitgang der looierij, en dit is beslist
zoo, want de inzender concludeert aldus
op de argumenten aangehaald, in zijn
vorig en het hierboven besproken artikel
dat zooals wij gezien hebben goed be
deeld is met degelijke? argumenten, waar
van echter niets overblijft.
Nogmaals pleitbezorger der looiers,
blijft thuis met je hatelijkheden want
alleen met schimpen en zonder argu
menten bewijst gij dat uw zaak zwak
staat.
Aan 't slot wensch ik nog even aan
te halen, wat de Kamer van Koophandel
te Waalwijk (toch zeker een bevoegd
beoordeelaar) in haar advies in 1900 aan
den minister, omtrent de invoerrechten
voor schoenfabrikanten zegt
>Het zijn niet alleen de kleine maar
ook de grootere en groote Schoenfabri
kanten die ontzaggelijk zwaar in hun
bedrijf zouden getroffen worden indien
het buitenlandsch overleer met eenig
inkomend recht werd bezwaard, dewijl
iedere belasting van dit artikel, dat in
ons land niet of niet noemenswaard wordt
gefabriceerd en dus van buiten moet in
gevoerd worden, op de schoenfabrikanten
zelf zal neerkomen.*
Ik neem hiermee voor goed afscheid
van den geachten inzender en wacht
degelijker redeneeringen.
X.
Mijnheer de Redacteur
In antwoord op uw artikel, geachte
heer X, komt, zooals u gezien zult heb
ben in de Vakbladen een antwoord voor
van »Een zoolleer- en een overleerlooier*.
Dat is een droevig stukje proza, waar
over ge u misschien nog wilt ontfermen
met een antwoord om dit heldere brein
even af te maken. Alleen wou ik hem
vragen, waarom die hatelijkheden be-
