(11
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
PALJAS
ANTOON TIELE
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen
BEKENDMAKING.
Het Histoiisch Materialisme.
LANDBOUW.
li tl I 11 IIII H V II V V IS
Uitgever:
FEUILLETON
WAAL W IJ K. Telefoonnummer 38.
Bodem-enting met Bacteriën.
Courant,
pre.
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f5.
Franro per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden Aan
Uitgever.
den
Advkrtentiên 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel» groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
KIESRECHT.
De Burgemeester van Waalwijk.
Gelet op de artt. 11, 12 er. 13 der Kieswet
Noodigt uit de mannelijke inwoners dezer
Gemeente.
A. om, wanneer zij in eene andere Gemeente
over het laatst verloopen dienstjaar in eene der
Rijks directe belastingen zijn aangeslagen, wat
de" Grondbelasting betreft in eene andere Ge
meente of in meer Gemeenten te zamen tot een
bedrag van ten minste één gulden, daarvan door
overlegging der overeenkomstig het bepaalde bij
art. la voor voldaan geteekend aanslagbiljetten
vóór den 15 Febr. e.k. te doen blijken
B. die mede-eigenaars zijn wegens onroerende
goederen eener onverdeelde nalatenschap, wier
namen niet bij den aanslag in het kohier zijn
vermeld, mits hun aandeel in dien aanslag ten
minste één gulden bedraagt, om daarvan vóór
15 Febr. e.k. aangifte te doen
O. die krachtens art. lb. aanspraak meenen te
kunnen maken om geplaatst tc worden op de
kiezerslijst, om daarvan voor zooveol noodig
vóór den 15 Febr. e.k. aangifte te doen.
Voor nadere bijzondei heden wordt verwezen
naar de bekendmaking, aangeplakt in de vesti
bule van het Gemeentehuis.
Waalwijk, 25 Jan. 1910.
De Burgemeester voornoemd,
TH. DE SURMONT de BAS SMEELE.
I.
De materialistische geschiedenisop
vatting is die uitlegging der wereldge
schiedenis, welke alle gebeurtenissen aan
stoffelijke oorzaken, als de invloed der
natuur, economische verhoudingen enz
enz. toeschrijft.
Karei Marx, de wetenschappelijke
grondvester der sociaal-democratie, heeft
de materialistische geschiedenisopvatting
tot eene bizoudere philosophic uitgewerkt,
waarop dan ook alle socialistische
dogma's berusten. Zonder materialis
tische levensbeschouwing is geen Marxis
me en ook geen sociaal-democratie be
staanbaar.
Er bestaat echter niets dat zoo een-
zijdig en gekunsteld is dan deze Marxi
stische theorie, volgens welke alles niet
naar den wil eener denkende menschheid
geschiedt, doch naar een dwingende
noodzakelijkheid, die het uitvloeisel is
van de wisselende economische ver
houdingen.
Nu kan niet ontkend worden, dat ge
noemde verhoudingen met name de wijze
van voortbrenging een grooten invloed
hebben uitgeoefend en nog uitoefenen
op de ontwikkeling der volkeren. En
't is zelfs tot op zekere hoogte een ver
dienste van Marx, dat hij met zooveel
nadruk gewezen heeft op dien reuzeu-
invloed van de economische verhoudin
gen op de staatkundige geschiedenis
der volkeren. Waar echter Marx, en
de officieele sociaal-democratie dezen
invloed als den eenig geldenden ken
merkt daar maken zij zich schuldig
aan een dogmatische eenzijdigheid, wier
schadelijke en gevaarlijke gevolgen wij in
een paar artikelen willen schetsen.
Vóór eenigen tijd scheen het alsof de
sociaal democratie deze marxistische
opvatting der wereldgeschiedenis als haar
gronddogma wilde prijsgeven. Vooral
in Zwitserland trachtte de sociaal-demo
cratie, onder den invloed van socialistisch
gezinde predikanten, aan de leer een
idealer uitgangspunt te geven.
Daar deze veridealiseering der Marxi
stische theorie echter niet opging, hebben
zich deze hervormingsgezinde katheder
socialisten weer met nieuwen ij ver op
Marx philosophic geworpen. Als vurige
apostel van het Marxisme mag zeker
wel genoemd worden Dr. Herman Gorter,
die in zijn laatst uitgekomen boek »Het
Historisch Materialisme» de leer van
Marx met nieuwen gloed verklaard en
verdedigd heeft Dezer dagen verscheen
van dit werkje ook een Duitsche ver
taling met een voorwoord van den
Duitschen Marxist Kautsky, waarin deze
de beschouwingen van Gorter als de
juiste en meest overeenkomende met
die van Marx kenmerkt.
Dit werkje van Gorter, geeft ons dan
ook een duidelijk, goed omlijnd beeld
van het historisch materialisme en zijn
vermeenden invloed op de beschavings
geschiedenis der volkeren. Het geheele
betoog is echter opgebouwd op de ma
terialistische theorie van den z.g. lang
overwonnen »Erklarungszeit De aan
wezigheid en de invloed van geestelijke
krachten in de geschiedenis en den
Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN."
OF,
J'&ffDcttltottw oaii Dei». JGiuveCijlwOaut),
mensch wordt al bij het begin ontkend.
Immers op de le bladzijde heet het
al: »De bourgeoisie tracht den arbeiders
duidelijk te maken, dat de geest staat
boven den stoffelijken invloed, dat de
geest dc stof beheerscht De arbeider,
die echter vrij wil worden, die den staat
onder de macht van zijn klasse brengen,
en aan de heerschendc klasse de pro
ductiemiddelen ontnemen wil, moet in
tegendeel begrijpen, dat de bourgeoisie
de zaak averechts voorstelt en dat niet
de geest ons zijn, maar de stoffelijke
ontwikkelingsgang onzen geest be--
heerscht.»
Gorter wil aldus beweren dat de ge
schiedkundige gebeurtenissen en met
deze de economische ontwikkeling niet
afhankelijk zijn van de geestelijke ver
overingen van groote denkers en uit
vinders, maar dat omgekeerd alle gees
telijk denken volkomen afhankelijk is
geweest en nog is van de economische
ontwikkeling der massa. Deze leer spitst
de schrijver in zijn werkje toe, dat hij
ten slotte komt tot dit volgens hem
onaanvechtbaar dogma, dat alle ge
schiedkundige gebeurtenissen alleen ver
oorzaakt zijn door de toen ter tijde be
staande productieverhoudingen. Zoo
is b. v. onze moderne tijd geheel het
gevolg van de machine. Vooral hier
komt overduidelijk de^ eenzijdigheid van
Gorter's of liever Marx's systeem uit.
Zeer zeker zijn de productieverhoudin
gen van grooten invloed op de geeste
lijke ontwikkeling der mensschheid,
maar het is toch beslist ongerijmd, om
aan die verhoudingen den eenigen oor-
sakelijken invloed toe te schrijven.
Ieder gezond denkend mensch voelt,
dat juist de grootere ontwikkeling van
den menschelijken geest van overwe
genden, scheppenden invloed is geweest
op de betere manier van voortbrenging.
Elke verbetering ten dezen opzichte is
toch uitgedacht door dien enkeling, die
als technisch of wetenschappelijk denker
hooger stond dan zijn tijdgenooten. De
bewering van Gorter, dat onze moderne
eeuw alleen geschapen is door de ma
chine is er eene, waarbij het principieele
causale verband geheel uit het oog
verloren is. Immers, dit toont reeds vol
doende deze eenvoudige tegenvraag aan:
Wie heeft dan de machines uitgevon
den?» Toch zeker een rij van geniale
werktuigkundigen of wetenschappelijke
mannen op het gebied van phisica Hoe
kan men dan eenvoudig loochenen, dat
de geschiedenis der menschheid niet in
't minst beinvloed is door den mensche-
lijken geest 1 De machine is zeer zeker
een teekenend kenmerk onzer eeuw, die
met recht de »machineeeuw« is genoemd,
doch feitelijk is diezelfde machine maar
een dood ding, indien zij niet in be
weging wordt gezet door de beweeg
kracht, welke uitgevonden is door het
menschelijk veruuft. Goed beschouwd,
is de geheele machine de belichaming
van het genie van den uitvinder.
Gorter tracht verder de alleenheer
schappij der productieverhoudingen, dus
van de stof, aan te toonen, door te
wijzen op elk terrein der samenleving.
Hij wil hiermede vooral bewijzen dat
onze geheele moderne cultuur op het
z.g. kapitalistische systeem berust, het
welk op zijn beurt weer veroorzaakt is
door de machine. Door dit systeem
wordt iedere vrije wilsbeschikking des
enkelings eenvoudig onmogelijk gemaakt.
De kapitalist moet volgens Gorter on-
meedoo^end en tyrauniek zijn, daar hij
als kapitalist geboren is. De arbeider
echter moet sociaal-democraat zijn omdat
hij tot de arbeidsklasse behoort.
»Deze toestanden zijn onafwijsbaar en
van onzen wil onafhankelijk. Zij beston
den reeds voor we geboren werden. Wij
moeten die sociale verhoudingen accep
teeren de maatschappij met hare be
staande productieverhoudingen, met hare
klassen en behoeften heeft dwingende
macht over ons.»
Zoo berust volgens Gorter de geheele
moderne cultuur op het oevveerde bestaan
der twee tegenover elkaar staande klas
sen de kapitalisten en de arbeiders en
deze klassentegenstelling is wederom het
gevolg der machines.
Velen onzer lezers zullen wel weten, wat
uien onder enting van den grond verstaat.
Meestal geschiedt dit door z.g. entaarde van
een of ander stuk grond, waarop een bepaald
gewas is geteeld, uit te strooien op een
andereu akker, waar men datzelfde gewas
56.)
Do hertog bracht weer verscheidene dagen
in den dicpsten angst en het grootste ongeduld
door.
Hij telde de uren en zond alle dagen ver
scheidene boden uit om den verwachten reiziger
op de baan te ontmoeten.
Nogmaals ontving hij slechts eenen brief.
Toen bij het schrift op den omslag her
kende was de hertog niet al te wel gezind.
Zou de ridder van gedachten veranderd
zijn riep hij uit.
En met bevende hand brak hij den zegel
open.
Deze tweede brief begon als volgt
Heer Hertog,
«Het bewijs van onbeperkt vertrouwen dat
gij mij gegeven hebt, heeft mij buitenmate
verheugd maar tot mijn groote spijt is het
mij onmogelijk naar Montbason te komen.»
't Is juist zooals ik vreesde, zei de her
tog, het papier kwaad gezind tusschen zijne
vingers verfrommelend; hij ontwijkt de onder
neming. de taak schijnt zijne krachten
te boven te gaan... Mijn God zult g'.i mij
dus verlaten en moet ik aan de laatste hoop
mijns levens verzaken
Door deze onverwachte tijding was de hertog
zoozeer getroffen, dat hij zich gedurende eenige
oogenblikken aan do somberste droefgeestig
beid overgaf.
Het was slechts na eenige oogenblikken dat
hij tot bezinning kwam en bemerkte dat hij
den brief van den ridder tusschen zijne vin
geren verkreukte.
Hij zette zijne lezing voort en langzamer
hand helderde zijn gelaat op, terwijl ver
scheidene uitroepen van verwondering,
voldoening en goedkeuring achtereenvolgens
zijnen boezem ontsnapten.
Ah zoo?... Dwaashoofd dat ik ben 1...
ik bad eerst moeten doorlezen.... Opperbest
Hij beeft gelijk, er is geen tijd te verliezen.
Van den eereten keer gelukken 1 Dat zou een
waar mirakel zijn 1 Alles wat hij wil Die
goede ridder zie, als hij hier wus, ik zou
hem omhelzen
Ziehier wat ridder de Rollac schreef
„De reden die mij deze reis (loet uitstellen
zal u een bewijs te meer zijn vau mijnen ijver
om deze taak ten beste te volbrengen.
„Eene toevallige gelegenheid of liever een
voorval door de Voorzienigheid beschikt, heeft
mij op een spoor gebracht dat wel het goede
zou kunnen zijn.
„Ik kuierde voor een paar dagen met eenige
vrienden op de kermis St Laurent en bleef
staan voor het tooneel van eenen goochelaar
wiens aanspraak het volk en mij zelf ik
beken het volgaarne zeer verlustigde. De
naam van Belphegor werd verscheidene malen
uitgesproken maar ik sloeg er waarlijk geene
aandacht op, toen ik dezen morgen uwen
brief ontving. Toen kwam die aardige naam
mij ook weer in het geheugen en ik dacht aan
die zonderlinge overeenkomst.
„Zoo die Belphegor eens juiBt de kerel was
die alleen de oplossing van het geheim kan
geven
„Onmiddellijk spring ik half zinneloos naar
buiten, Btijg in eeno koets en rijdt in volle
vaart naar de kermis. Te laat De goochelaar
was reeds vertrokken, Bedert den vorigen da
Ik spreek een zijner standgenooten aan die
ook bezig was met op te kramen ik vraag
hem of hij Belphegor kent en op zijn beves-
gend antwoord vervolgde ik mijne ondervra
ging en kwam te weten dat hij Parijs verlaten
had en naar het Noorden was gereisd. De
inlichting was voorzeker een louis waard, ik
schenk den man het goudstuk en loop in aller
haast naar huis om u deze eenige regels te
schrijven.
„Nu echter blijft er mij slechts tijd genoeg
over om in te pakken, eene postjees te
bestellen en te vertrekken. Indien de richting
welke men mij heeft aangewezen juist is, dan
zal ik geene moeite hebben om onzen man,
die niet al te haastig met zijn gespan\oornit
rijdt en waarschijnlijk dikwijls onderweg stil
houdt, binnen een paar dagen in te halen.
„In dergelijke omstandigheden zult gij, even
als ik, heer hertog, voorzeker van gedachte
zijn dat er geen tijd te verliezen is en dat
het minste uitstel enne onvergeeflijke fout zou
zijn. Ik moet dos noodzakelijk mijne reis naar
Normaodië uitstellen, alle andere zaken onaf-
gehandeld laten staan om dit kostelijk spoor
op te volgen.
„Zoodra ik iets verder weet, zal ik u zoo
spoedig mogelijk het nieuws overbrieven. In
dien het noodig is zal ik mij voroorlooven
uwe hulp en ondersteuuing in te roepen Maar
voor het oogenblik moet ik zonder aarzeling
noch uitstel handelen en neem ik alles op mij..."
Drommels riep de hertog, ziedaar een
bedrijvig man 1 Dit haastig genomen besluit
en die vastberadenheid om de eerste gelegen
heid de beste aan te pakken staan mij aan.
Met zulk een man mag men zonder overdrij
ving op een spoedigen uitslag rekenen. Wat
een geluk zoo hij den eersten keer de
arme Madeleine weervond die wij gedurende
zoo lange jaren vruchteloos hebben opgezocht
En de hertog was zoodanig door dit voor
uitzicht verheugd en opgebeurd, dat hij wel
twintig jaar joBger scheen te zijn...
III.
Den 25sten Augustus 1814, stond alles in
rep en roer in het dorpje Courgemont, eene
kleine gemeente van het Noorderdepartement,
niet verre van Landrecies gelegen.
Het was Sint-Lodewijksdag. het feest des
Konings en, dit jaar vooral, was dit eene
buitengewone plechtigheid, want sedert lange
jaren had men geene gelegenheid meer gehad
het feest des Konings te vieren.
De menigte was vooral op de Groote Markt
samengepakt. Deze was met groote, lommerige
lindenboomen beplant en van beide kanten
beperkt door de kerk, het gemeentehuis eenige
voorname woningen waarvan de grootste en
meest in 't oog springende eene uitspanning
was voor uithangbord dragende
IN DE GOUDEN ZON
Florimoud Grein
Men logeert te voet en te paard
(Groote zaal van LO personen voor bruiloften
en feesten).
Een ander opschrift met de vermelding
„paardenpost» stak boven eene rijpoort uit
die ingang gaf op het binnenhof waar kurren
en rijtuigen'van allen vorm nevens malkander
geschikt "stonden. Achte»* op het hof waren de
stallen, waar de paarden ongeduldig stonden
te trappen en luide te hinniken.
Uit de keukeu waar het spit voor een helder
flikkerend vuur draaide en waar de pr.nnen
op de kachel stonden te sissen, klom een
aangename verkwikkende geur op.
De inwoners sloegen de laatste hand aan
de toebereidsels der kermis.
Men had daar even een grooten mei! oom
geplantl
De huizon waren bevlagd en met bloemen
en bladerkransen behangen, vooral het ge
meentehuis waar het blauwe vaandel met
lelien bezaaid de plaats der driekleurige vlag
had ingenomen.
Onder de linden timmerdsn de kermisbeden
hnnne kramen op on verder sloeg men eone
groote tent op, bezet met tafels on zitbanken
voor de drinkers en voorzien van een stel sge
voor de muzikanten die bet bal zonden spelen.
Na de plechtige mis met „Te Deum,« die
men reeds vroeg gezongen had om iedereen
den tijd te gunnen aan de volksvermaken dee
te nemen, stonden de boeren bij groepen bij
elkander te praten.
De inwoners van Courgemont, zeer inge
nomen met den goest der Revolutie en de
grondbeginselen van 1789 moesten langzaam
aan gevleid worden om ze over fe halen tot
het nieuwe stelsel dat aanvang nam met de
herstelling van het oude Koningschap.
Van tijd tot tijd kwam meester Grein met
zijn witten voorschoot aan en de katoenen
muts op het hoofd, eens eventjes aan de deur
wil verbouwen. Dit geldt dan speciaal een
der vlinderbloemige gewassen (leguminoseu),
wafcrtoe o.m. serradelU en lupinen, de ver
schillende klarersoorten, wikken, erwten en
boonen, behooren, en de. enting heeft dan
het doel om met de aarde een bepaalde
bacterie-soort in den bodem te brengen,
een bacterie, welke men aantreft in de
knolletjes, die zich aan de wortels der ge
noemde gewassen bevinden, en welke bacterie
de plant en den grond verrijkt met stikstof
uit de dampkringslucht. Prachtig, niet waar
De stikstof, de duurste van alle planteu-
voedingsstoffen, welke in Chilisalpeter en
zw. ammoniak met 75 cis. of duurder per
Kilo wordt betaald, kosteloos door de stik
stofkaboutertjes aan den dampkring onttrok
ken en in 't gewas of den akker als oogst-
kapitaal vastgelegdDeze ontdekking der
werenschap wordt in de landbouwpraktijk
nog lang niet voldoende benut. Dat benutten
kan natuurlijk geschieden door den verhouw
van vlinderbloemige gewassen, op schralen
zandgrond b.v. van serradella en lupinen,
op kleigrond van wikken, en voorts van
erwten en boon n, door inschuiving dus in
de vruchtwisseling van die cultures, welke
den grond kosteloos met stikstofvoedsel en
ook door onderploegen geheel of gedeel
telijk van het geteelde gewas met humus
of teelaarde verrijken. Door aldus te han
del n, bespaart men in zijn bedrijf de dure
stiVstofmeststoffen en kan men, enkel door
een betrekkelijk goedkoope minerale be
mesting, een uitstekenden oogst verkrijgen.
De enting van den grond moest dus al
gemeen zijn noodzakelijk is de enting toch
op gronden, waar de bedoelde bacteriën niet
of niet voldoende aanwezig zijn. Het enten
met aarde geeft ethter nog al moeite, is
wat omslachtig, vaak kan men de aarde in
zijn omgeving niet verkrijgen, en door die
omstandigheden komen velen er niet toe,
en vandaar, dat de teelt vau zoo hoogst
nuttige gewassen achterwege blijft. Dit is
hoogst jammer
Vóór eenige jaren hoorde men vooral in
)uitscliland, maar ook ten onzeni nog al
van bodem-enting, rechtstreeks met ge
kweekte bacteriëu, z.g. reincultures, in den
haodel bekend onder den naam van nitragine.
Groot waren de verwachtingen daarvan,
maar ze zijn niet vervuldda levensvat
baarheid dier bacteriën bleek niet groot
geuoeg, zoodat ze zich niet spoedig genoeg
en Diet genoegzaam vermenigvuldigden,
terwijl, zcoals de ervaring leerde, ook de
kijken om de toebereidselen na te zien.
Hy knikte goedkeurend met het hóófd, zijn
dik gevuld gelaat helderde op en de man trok
zich terug, tevreden in de handen vrijvend.
Daarnit moet men nochtanB niet opmaken
dat meester Grein een overtuigd aanhanger
der Bonrbons was.
Wel is waar dat hij zich weinig om den
vorm van het staatsbestuur bekreunde, hij
was eerst en vooral herbergier, geneigd om
zich over elke omstandigheid to verheugen die
zijnen handel voordeelig was.
'Eu de feestdag des koniugs was juist eene
van deze gelegenheden gelijk vroeger het de
feestdag des keizers was.
De herbergier, die gedurig van de keuken
Daar de dear wandelde kwam, minstens
voor de tiende maal, weer aan zijne deur
staan, toen hy opeens het geroffel van eene
trommel hoorde.
Aanstonds kwamen boeren en boerinnen,
kooplieden en kinderen, bedelaars die hun
aandeel der kermis kwamen zoeken, zich rond
eenen oud-soldaat, met grijzen knevel scharen,
die juist uit het gemeentehuis kwam het
was de gemeentetamboer.
Deze trommelde dus eerst de bevolking hij
een. trok daarna een gevouwen papier van
onder zijnen kiel en begon met zingende stem
het volgend bericht te lezen
„Gemeente Courgemont Canton Landre
cies Arrondissement Avbsnes Noorder
departement.
„Wij, meier van Courgemont, maken aan
alle inwoners der reeds genoemde gemeente
bekend dal, ingevolge het bevel van den heer
Prefekt, hetwelk ons door den heer Onder—
prefekt werd medegedeeld, iedereen verzocht
wordt den feestdag van onzen welbeminden
koning, Lodewijk den acnttisnde, koning van
Frankrijk en Navarre, met luister te vieren.
„Ingevolge worden zij gelast, uit vrije be
weging, hunne huizen te bevlaggen en zich
wel te wachten bet een of ander teeken nit
te steken dat aan de vroegere regeering zou
herinneren.
(Wordt vervolgd).