immer 66. Zondag 21 Augustus Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen. antoon tielen. Eerste Blad. sunlight] T' LJ AS landbouw. it nummer bestaat uit DRIE bladen- feuilleton je Arbeiderswoning der Toekomst. 1 T G E V K K OOGENBLIKKEN OM UIT te blazen zijn alleen mogelijk wanneer Sunlight Zeep wordt gebruikt. Zij bespaart tijd want de zuiverste zeep doet het werk^ IJ. heeft. Uj ,r> ie Echo van het Zuiden lalwijkschc en Langsiraatsclie Comant O 7' A.DVKRTBNTIKN 1—7 regels f 0.60daarboven H cent per m Blad verschijnt "~W o eVa'd a g- en Zat er dagavond, abonnementsprijs per 3 maanden fü. o. ?ran( o oer post door het geheele rijk t U. ingezonden .tukken, geWen en»., franco te «enden aan den Uitgever. W A -A L W IJ K- Telefoonnummer 38. •Vdvkrtkntikn 1—7 regels f 0.60 daarboven H cent per regel, grooir lettew na»^ Idaatsruimte. Advertentiën dinaal ter plaatsing opgegeven .orfen 7. J berekend. Voor plaat.mg van een „root aantal «gek advertenties bij abonnement worden «peei.le reel voordeellge contracten ue.slote.it Reclames 15 cent per regel ■HBasxocaan Derer dagen ging door onze pers het bericht, dat sedert het bestaan der woningwet het Rijk reeds 15 millioen gulden voorgeschoten heeft aan de ver eenigingen tot verbetering der volkshuis vesting in de verschillende gemeenten van ons land Hoewel dit resultaat zeer zeker te roemen is. meenen we toch te mogen betwijfelen, dat het in evenredig- heid is met het aantal werkelijk hygieni sche en praktische arbeiderswoningen, dat van deze enorme som is gebouwd. Ten eerste is dit te wijten aan de hooge eischen die de woningwet zelf stelt en ten tweede zijn in de omgeving van de groote steden de grondstukken te veel in handen van speculanten, dje er zooveel mogelijk trachten uit te slaan, Wel werken nog andere oorzaken daartoe mede, doch de twee eerstgenoemde zijn toch zeker de voornaamste. Jammer, dubbel jammer is dit. i Het ware te wenschen- dat we in deze I meer den weg volgen, die in Engeland bewandeld wordt. o Zeker, ook daar zijn op woning- gebied nog allertreurigste toestanden, die vaak nog erger zijn dan de onze Zoo behoort b v. de stad Londen grooten- deels aan \*jf adelijke groot-grondbe zitters, die de huren schrikkelijk hoog houden, doch hiertegenover staat, dat er door het gansche rijk een actie gaande is, welke naar het voorbeeld der steden Birmingham en Liverpool krachtig er naar streeft, arbeiderswoningen te bouwen, die zoowel practische als hygiënische: ware modelinrichtingen zijn. Dit streven krachtig gesteund door de autoriteiten, heeft in Engeland meer kans van slagen dan in eenig ander land, daar de auto nomie der gemeentelijke besturen grooter is dan ergens elders, terwijl ook de Rijkswetten elastischer zijn dan in de meeste andere landen Dit laatste onder vond vooral eene Duitsche commissie uit de Duitsche Tuinsteden-Maatschappij, welke een studiereis door Engeland maakte ter bezichtiging der Engelsche arbeiderswoningen- Bij iederen tred in, bij tik detail van de bezichtigde Engelsche arbeiderswoningen in de om geving van Liverpool en Birmingham riepen de Duitsche architekten uit. >Dat; veroorlooft bij ons de bouwpolitie niet I* Merkt u het verschil waarde lezer Ter wijl in Engeland de inrichting der wo ningen een zaak is van erkende des kundigen, is dit in Dultschland een zaak der politie 1 En alhoewel ten onzent onze gemeentelijke bouwcommissie's met uit de politie gerecruteerd worden zouden wij ze toch niet altijd deskundig durven noemen. >Doch zoo zullen wellicht enkele lezers vragen hoe. kwamen die Duitsche tuin- stedenbouwers er toch toe om een studie- leis naar Engeland te maken ter bezich tiging van gezonde arbeiderswoningen Wij 'meenden, dat juist die >tuinsteden< het ideaal waren voor arbeiderswoningen* Waarde lezer, wij hebben enkele van die Tuinsteden bezocht en.... waren Vaa „DE ECHO VAN HET ZUIDEN." vol bewondering over haar mooie, prach tige en heerlijke inrichting l Wij gonoten met wellust den lieven aanleg der tuintjes vóór en achter het huls, wij zagen met verrukking de groen beschaduwde straten en de pleinen en pleintjes met prachtige perken, maar we merkten ook direct de groote fout dezer speculaties l De grondspecu- lanten hadden dat alles zoo mooi en zoo heerlijk aangelegd, niet voor arbeiders, want deze kunnen geen huren van 5, o a 7 g. per week betalen, doch voor goed betaalde ambtenaren en ruim ver dienende zakenmenscheD. Welnu, dit begreep ten slotte die tuinsteden-maatschappij, zij was haar doel voorbijgestreefd, vandaar die studie reis. En ziehier nu de resultaten, of beter uitgedrukt, ziehier eeo beschrijving van die arbeiderswoningen gelijk een der heeren van genoemde commissie ze gaf De meeste dezer huizen hebben twee verdiep:ngen nergens vindt men, ^ou- wens ook in geen enkel ander Engelsch woonhuis, een sous-terrain. Betreedt men zulk een huis, zoo komt men het eerst in een behagelijk en smaakvol gemeubeld vertrek In Duitschland, zegt de schrijver zou deze inrichting een zekeren welstand verraden. Een chaise longue en een met lederen zitting fijne leuningstoel zijn in deze arbeiderswoningen geene zeldzaam heid. De meubels vertoonen overigens die eenvoudige vormen en harmonische afmetingen, welke de gezonde traditie van den Engelschen stijl geschapen heett. De smakeloosheid der Duitsche fabrieks- meubels met de gedraaide pooten en de opgeÜjmde versieringen onbreekt geheel Recht tegenover de deur staat de schoor steen met het opene haardvuurdeze beheerscht den geheelen zijwand. Eenige terrasvormig aangebrachte haardplaten bevinden zich ter weerszijde van den schoorsteen en bieden behoorlijke staan plaats voor allerlei braad- en koekpannen. Een Ingemetselde ketel bezorgt den be woner het warme water. Deze schoor steen is de kookhaard, het vertrek dient tot kamer en keuken tegelijk, het is dus een zg woonkeuken, juist-wat voor een arbeidersgezin zoo praktisch is. Naast deze woonkeuken is een bijkeuken met aanrechtbank, waterleiding, gootsteen en een badkuip. Een smalle trap voert naar de eerste en eenige verdieping, die van een tot vier slaapkamers bevat. Tot elk huis behoort een tuin, die een weinig afgescheiden van de woning ligt en 200 M' groot is. Deze afmeting is juist daarom gekozen, dat een arbeiders- familie een dergelijk stukje grond juist in haren vrijen tijd bewerken en er voor het geheele jaar haar groenten in teelen &De afmetingen der vertrekken zijn de volgende Woonkeuken 4 M. 48 cM lang 3 M 30 cM breed en 2 M. 45 cM. hoog- Bijkeuken 3 M. 20 cM. lang 2 M. 25 cM. breed. 3 Slaapkamers 3 M. 50 cM. lang 3 M. 37 cM breed, 3 50 2 5 3 37 1 90 en alle 2 M. 45 cM hoog De kamers zijn dus niet groot, doch het is oi juist gezien, niet zulke groote, maar wat meerdere kamers, vooral slaap kamers te geven, daardoor kunnen de erootere kinderen eigen slaapkamers hebben en kunnen vooral broers en zusters een apart slaapvertrek hebben Deze inrichting bevordert in hooge mate de zedelijkheid. L De bouwkosten in begrip met den aankoop van den grond zijn a's volgt Alleen bouwkosten met tuin t z^uu. De grond voor het huis (op één morgen lands staan 1?0_ 12 woonhuizen Kosten van waterleiding, water afvoer en den weg of straat f 336- Archltekt en nog andere bijkomende kosten _J Totaal der kosten van één f 2888.— woning met tuin en is volkomen van dat des buurmans gescheiden, zoodat elke huurder zijn eigen huis heeft. De huur voor zulk een woning bedraagt 2 70 per week waarbij nog komt voor belasting water enz 80 c. per week, dus ten totaal van f 3.50 Als men nu bedenkt, dat de Engelsche werkman ongeveer 70°/0 per week meer verdient dan de Hollandsche dan zal men moeten toegeven dat de huur voor zulk een woning spotgoed koop is. Welnu, oa deze beschrijving vragen we, of we te veel schreven *De ar beiderswoning der toekomstHet komt ons voor dat het streven der vereenigingen tot verbetering der iW/Miulsvesting ten onzent juist hierop gericht moet zijn, om dit mooie Engelsche voorbeeld van onze nationale woningdenkbeelden en reke ning houdende met onze loonsverhou- dingen na te volgen. Wil onze woning wet werkelijk zegenrijk werken juist daar, waar zij den woningzegen moet brengen d.i. onder onzen werkenden stand, dan zal zij indien geest moeten herzien worden dat ze de mogelijkheid open stelt, om ook ten onzent met zulke weinige mid delen lis in Engeland gezonde, prakti sche en goedkoope woningen te bouwen. En naast deze herziening diene te gaan een nationale tariefwet, die de binnen- landsche nijverheid zoo ver ten bloei brengt, dat ook hier betere loonen kun nen uitbetaald worden, opdat de werkman in staat zij, wekelijks minstens een rijks daalder voor een goede arbeiderswoning uit te leggen. OF fóffomltouw aait dew J&tweftjltJattd. 110 Oh het ie ook niet voor mij dat ik het paard houd 't ie voor den kleine I Hij is nog te jong en zijne beenen zijn nog te zwak om zoo lang en zoo ver te gaan, ponder dat zou ik onzen „Witte" reeds verkocht hebben. Ziet, wij zijn afgemat en het kind ie ingeslapen van vermoeidheid. Een hoek in den stalls ons genoeg wij hebben niet veel plaats noodig- Morgen vroeg zullen wij bij de eerBte klaarte 3P8taPP*°" Dezen avond zal ik u met eenige kunstgrepen vermaken, indien u znlks aangenaam ib en ik zal u de toekomst voorspellen... De vrouw werd door dit laatste voorstel ver leid en sprak bij haren man voor de goochelaars ten beste. Maar deze bleef onverbiddelijk. Laat af 1 gromde hij. Gij zult zeker al de vagebonden herbergen dieby u komen aankloppen Het zou er waarlijk lief uit zien Luiaards, dieven, galgenaas! Wii zijn altijd zoo gelukkig geweest met dergelijk goedje De laatste dien wij ontvan gen hebben heeft bijna onze schuur in brand gestoken de voorlaatste nam een paar splinter nieuwe schoenen mee om ons te bedanken... Neen 1 neen Men zal mij geen twee beeren beet nemen... En zich tot Paljas wendend Vertrek van hier riep hij. Deze had zelfs den tijd niet zich tegen de aantiigingen van den boer te verzetten de deur werd gesloten en hij bleef eenige oogen- blikken als door den bliksem geslagen op den drempel staan, terwijl hij daarbinnen de borden au de vorken hoorde rinkelen en hij langs t venster bet verkwikkende vuur in den haard ZaHe°tPV onheilspellende geblaf van den hond zette hem aan om deze ongastvrije woning te verlaten. 4 Hij stelt zich weer op weg tot aan het dorp dat ongoveer honderd meters verder gelegen WIZal hij gelukkiger wezen Eilaas de kleine lichtjes, die hem van verre toepinkelden en zijnen weg aanduidden, verdwijnen het eene ra het andere. De vensterluiken worden overal gesloten en de eenige herbergier van het dorp beeft ook reeds het licht gedoofd na dat de laatste verbruiker was vertrokken. Paljas begrijpt dat indien hij de rost stoort der slapende dorpelingen bij zich voorzeker aan een oobeusch onthaal moet blootstellen. Hij besluit nergens meer aan te kloppen Het lot heeft beslistzij zullen onder den hlooten hemel moeten »l»peu. Wat kon hem dat deren t Sedert hy op de wereld is. heeft hij reeds alles beproefd en alle wederwaardigheden van het zwerversleven onderstaan. Maar het kind!... De arme kleine Jacques, die slechts acht jaar oud is en sedert eenigeu tijd aan zoo een menigvuldige en zoo harde beproevingen onderworpen is Achter de kerk ontwaart de goochelaar een afdak, met pannen gedekt. Daar zal hij den nacht doorbrengen. Hunne legerplaats is spoedig gereed. Paljas helpt Jacqnes van het paard steigen, bereidt den kleine een bed uit eenige stukken tapijt, oude kleederen en een gehavende deken, gelijk een vaandel dat door de kogels door boord is. Wat hem betreft, hy zal zich wel op den grond neerleggen en zich dekken met zijnen mantel. Het duurde niet lang of de kleine was diep ingeslapen na den vaderkus te hebben ont vangen, droevige vaderkus die niet meer gelyk vroeger gepaard gaat met den zoeten kus van moeder De „Witte" slaapt ook in, het beest kon o^. zijne pooten niet meer staan nu en dan laat hij een luid gesnuif hoore.n het arme dier droomt zeker van versch Btroo en een welge vulde kribbe haver. Belpbégor had zich naast zijnen zoon uit gestrekt om hem te verwarmen maar de slaap vluchtte zijne oogleden en in de eenzaamheid van den nacht overdacht hy nogmaals al zyu leed waaraan hy geen einde zag. Sedert eene maand dat hy op weg is, heett het noodlot hem overal en gedurig achtervolgd en de voorzeggingen van den ridder werden van a tot z verwezenlijkt. Te Angonlême, op het oogenbhk van zyn vertrek, had men hem lóftelijk bestolen en on danks al zijne opsporingen, was het hem niet gelukt de hand op den plichtige te leggen, dien bij echter vermoedde Grain 'dAmour te W6ZÖ11 Toen hij bij de politie eene klacht indiende werd hem geantwoord dat er ander werk te verrichtten was dan achter den hansworst te 10°Toen hy de oplichting zyner vrouw aankon- digde en recht eischte, heeft men hem uit ffomand heeft zijne klachten willen aanhooren noch hem eenige aanduiding gegeven. Hij heeft deze stad verlaten met de wanhoop in het harte, maar altyd hopende binnen kort ergens troost te kuDnen vinden. Had vrouw Béiin hem niet doen begrijpen dat Madeleine den weg naar Bordaux was 1DSüaasT overal vindt hij op zijnen weg het spool van Rollac die hem is voorgegaan. Het Bchijnt dat de overheden zoowel in de Gironde, als in de Charente, overal hetzelfde ordewoord hebben ontvangen. Zoohaast by zich in de eene of andere ge meente aanbiedt, weigert de burgemeester hem toelating er te verblyven en behandelt hem gely k een vagebond, en dreigt hem in de gevangenis °PAldu8 is bij genoodzaakt zich slechts in de gehuchten en kleine dorpen od te houden waar de winst dan ook niet hoog loopt. Het verlies van zijn gerief was hem na tuurlijk ook zeer nadeelig. Geene trommel meer om door een aanhou dend ge offel de nieuwsgierigen te verzamelen, geene goochelpintjes meer die hem het getal zijner kunstgrepen merkelijk te vermeerderen. WUIliug De prijs is, in aanmerking ger,o"^n dat de meeste woningen in de nabijheid eener groote stad leggen verbazend laag te meer, als men bedenkt, dat de Engelsche arbeidsloonen zeker wel 70°/0 hooger zijn dan de onze. Dit gunstige resultaat werd alleen daardoor bereikt' dat men de erootste spaarzaamheid betrachtte, zon der dat de degelijkheid er onder leed. Iedere woning heeft een eigen ingang Zag men ooit een hercuul zonder gewichten, een kunstenmaker zonder stoelen, een gooche lt zonder pintjes, een degenslikker zonder d0InDzulker toestand is Paljas genoodzaakt zijn programma te verkorten en al wat bij kon uitvoeren bepaalt zich by die drie of vier kunsten waarvan het volk spoedig genoeg heZiine lokreden, vroeger zoo geestig en zoo nittiff. wordt nu niet meer aanhoord. Terwijl hij spreekt, heeft hy den dood in het hart en gewoonlijk niets in de De ontvangsten verminderden van dag tot dag en het is met moeite dat hy een slok brood kan koopen, waarvan hy dan nog het crootste deel aan Jacques overlaat, orvrnWfl mfifir UötJi nou Nooit is er geene Bprake meer van soep. Wat den „Witte» aangaat, die voedt zich Wat oen "*,o- oii gelijk hij kan en graast hier langs veld en Iracht, maar dit voedsel begint in dit jaar getijde ook schaarsch te worden. Ondanks alle ontberingen, den hongW. de vermoeienis, bet gnre weder, bleet Belphêgor toch altijd moedig. Eene gedachte ondersteunde hem. Hij geleek een dier stoutmoedige h">dyor schers die alle gevaren trotseer en en alle leed onderstaan om eenmaal het beloofde and, dat voor hunnen geeBt ^eelt, te kuDnen bereiken. Zijn beloofde land is de verblyfplaats van MMBet£Jbeeft hy onbeproefd 8elate" te ontdekkenbij heeft langs alle kanten rondgedwaald, overal inlichtingen gevraagd, aan alle kasteelen gebeld die in den omtrek van Angoulême gelegen zijn en hij was overal als een verdachte kerel bmtengestooten. Meer dan eens beeft zijne handelwijze de argwaan der bevolking en der gendarmen opgewekt. re9&B eene heele maand dat hij op zoek is, en nog is hy niet verder gevor- miog «ot het einde *To«' hifltljk door de ellende niet gedwoBgen worden de vlag te strijken Zou hy niet verplicht zyn langB de baan de band te reiken? Het Stroo Zeker, graan is hoofdzaak. Den landbouwer die tarwe, rogge, gerst verbouwt, is liet m de eerste plaats te doeD om de vruchten, maar ook bet stroo heeft zijn waarde en voor sommige landbouwers zelfs zeer veel. Wanueer we de waardeverhoudingen bepa.en van de tarwekorrels en het tarwe-stioo, dat 1 H A. bij een normalen oor'st en gemiddel de prijzen oplevert, dan komen we lot de cijfers 5 6 en 1 Dat wil zeggen, dat het stroo ongeveer een vijfde of een ze.de heeft vau de waaide van het graan. Doch daarom niet alleen moet de landbouwer zich met aanhoudende zorg toeleggen op vermeerdering BedelfHij, die tot hiertoe, in de moeilijkste omstandigheden des levens die vernederende noodzakelijkheid had weten ontwijken, zelfs toen by op twaalfjarige., ouderdom wees geworden was en voor Made leine reeds moest zorgen Bedelen!... Hy, die nu een man, in den bloei der jaren, geworden wasl... welke schande Neen 1 liever sterven Ah zoo het hem maar toegelaten was ergens eenigen tijd te verblyven. hy zou gaan werken, den eenen of anderen stiel UIMaar 't is onmogelijk hij moet J0(3ruit' vooruit zondir te mogen rnsten tot hy de vluchtige zal ontdekt hebben... Hij zal dus vooruit gaan, altyd vooruit zoolang de spierkracht zyner beenen hem znlks toelaten: en hoelang zal dat nog dUlnQ de stilte van den nacht dacht hij over dit alles nahij voorzag nog beter da" °01 de moeilijkheden die hem te wwhten stonden en voelde nog beter zijnen akeligen toestand en hij begon te wanhopen Wat zou het geweest zijn, hadde hy gowe ten dat vrouw Béjin. op aanraden ran den ridder, hem een valsch spoor had aangeduid Hetgeen hem op dit oogenbhk het meest pijnigt is niet zün eigen lydenhy denkt aan het onnoozel slachtoffer, aan den kiemen Jacques die veroordeeld is den tegeuslag van dit alias te verduren. Die gedachte pijnigt hem gelyk eene wroe— Ding en nochthans verwijt hem zyn geweten huisgezin" dat God hem geschonken heeft Is het zijne schuld indien eene onverwachte ramp hem is komen treffen? Slaap, kleine, mompelde hy slaap wel den heelen nacht't is alweer zooveel tyd ge™™61[ gij zult nog steeds te vroeg ontwaken om het ellendegareel terrug aan te nemen En waarlijk, de kleine ronkt gelyk een spinnnewiel, hetgeen duidelijk bewees dat hy vast en rustig Bliep. (Wordt vervojgd.)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1910 | | pagina 1